Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 22, 25 Mei 1876 — Page 4

ʻaoʻao PDF (1.30 MB)

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA HAAWINA KULA SABATI.
[HOOPONOPONOIA E REV. L. LAIANA.]
Ka Hapaha Elua.—
HELU 11—SABATI, IUNA 11, 1876.
NA LUNAOLELO IMUA O KA AHAHOOKOLOKOLO.
Oihana 5 ; 27—42.

27 A laweia mai lakou, hookuia iho la lakou imua i ka ahalunakanawai ; a ninau aku la ke kahuna nui ia lakou,
28 I aku la, Aole anei makou i papa aku ia oukou, mai ao aku ma keia inoa? A ia hoi, ua hoopiha oukou ia Ierusalema nei i ko oukou manao, a ke makemake nei oukou e hooili mai i ke koko o keia kanaka maluna o makou.
29 Alaila, olelo mai o Petero, a me na lunaolelo, i mai la, E pono no ia makou ke malama i ka ke Akua, aole i ka ke kanaka
30 O ke Akua o ko kakou poe kupuna, ua hoala hou mai oia ia Iesu, i ka mea a oukou i pepehi ai, a kau maluna o ko laau.
31 Oia ka ke Akua i hookiekie ae ma kona lima akau, i Alii, i Ola hoi, e haawi mai i ka Iseraela, i ka mihi, a me ke kala ana i ka hala.
32 O makou no kona poe hoike no keia mau mea; a me ka Uhane Hemolele hoi, o ka mea a ke Akua i haawi mai ai i ka poe malama ia ia.
33 A lohe ae la lakou ia mea, walania lakou, kukakuka iho la e pepehi ia lakou.
34 Alaila ku ae la kekahi iluna maloko o ka ahalunakanawai, he Parisaio, o Gamaliela kona inoa, he kumu ao kanawai, ua mahaloia e na kanaka a pau loa, kauoha ae la ia e hookaawale iki aku i na lunaolelo mawaho.
35 I aku la oia ia lakou, E na kanaka o ka Iseraela, e ao oukou ia oukou iho, i ka mea a oukou e manao ai e hana aku i keia mau kanaka.
36 No ka mea, i na la i hala aku nei, ku ae la o Teuda, kaena iho la ia ia iho no, a hoopili aku la kekahi poe kanaka i ona la eha paka haneri ; pepehiia iho la ia; a o ka poe a pau i malama i kana, ua hoopuehuia lakou, a lilo ae la i mea ole.
37 A mahope ona ku ae la o Iuda, no Galilaia, i ka manawa o ka helu auhau ana a alakai aku la ia i kekahi poe nui mahope ona; make iho la no hoi ia; a o ka poe a pau i malama aku i kana, ua hooauheeia lakou.
38 Ano hoi, ke olelo aku nei no hoi au ia oukou, mai mea iki aku oukou i keia poe kanaka, e waiho okoa aku no ; no ka mea, ina no kanaka keia manao, a me keia hana, e pau wale no ia.
39 Aka, ina na ke Akua, aole hiki ia oukou ke hooluli, o loaa paha auanei oukou e paio ana i ke Akua.
40 Ae mai la lakou ia ia; a kii aku la lakou i na lunaolelo, hahau iho la, a papa aku la ia lakou, mai olelo aku ma ka inoa o Iesu, alaila kuu aku ia.
41 Hele aku la lakou mai ke alo aku o ka ahalunakanawai me ka olioli, no ka mea, ua manaoia he pono ke hoinoia mai lakou no kona inoa.
42 A i kela la i keia la, aole lakou i hooki i ka lakou ao ana aku, a me ka hai aku ia Iesu Kristo, ma ka luakini, a ia hale aku ia hale aku.
Pauku hoopaa, p. 29.
———: o :———
Na Ninau Wehewehe, Hoopili.
P. 27. Ua lohe kakou ma kela Sabati, ua hopuia na lunaolelo a hahaoia iloko o ka halepaahao. Ua hookuuia nae e ka anela. Makaukau ka Ahalunakanawai e hookolokolo ia lakou. Ma ke kiiia ana 'ku nae, aole i loaa. Mahope iho ua loheia, aia ka lakou ma ka luakini e ao ana i na kanaka. O ke kiiia no ia a lawe malie ia e na ilamuku, a hooku ia i mua o ka Ahalunakanawai nui e hookolokoloia'i. Owai ka inoa o keia Aha Kiekie? Ehia lala? Ehia hoi mahele?
P. 28. Owai kai ninau mua i na lunaolelo ? Heaha hoi ka ninau ? Mahea ia papa ana? mok. 4 ; 28. Heaha na olelo hoahewa loa a ke kahuna nui? Ua hewa anei lakou i ka hoopiha ana ia Ierusalema i ko lakou manao? No lakou ponoi anei ia manao? Heaha ia manao ? No na lunaolelo anei ka makemake e hooili i ke koko o Iesu maluna o keia aha kiekie? Heaha ka lakou olelo ma Mat. 27 ; 25? Na lakou no ea. O ka hai ana 'ku i ko lakou hewa i ka pepehi ana ia Iesu, oia ka na lunaolelo.
P. 29. A pehea ka Petero ma i pane 'ku ai? Pehea kela pane mamua ? mok. 4; 19. Ua hewa anei ia pane ana? Owai kai kauoha e hai aku i ka Iesu olelo? Owai kai papa mai hai hou aku? Owai ka mea nui, ke Akua anei ? keia Aha Kiekie paha ? Heaha ka Iesu olelo ma Mat. 10 ; 28 ? Pono ea, Petero ma.
P. 30—32. Pau anei ka Petero olelo ? Heaha kekahi mau olelo ana no ke Akua? a no lakou hoi ? Ua pepehi lakou ia Iesu, a ua aha ke Akua ia ia? A heaha ka ke Akua e haawi mai ai ma ona la? Owai na hoike o keia mau mea ? Lakou me wai ? E loaa ana ke aha i ka poe malama ia ia ?
P. 33 Lohe ka ahahookolokolo i keia mau olelo wiwo ole a Petero ma, kukakuka ia e aha ia lakou ? Nui loa ka huhu me ka naaupo. Aole manao iki i ka mana i  emo ai lakou iwaho o ka halepaahao, a
hiki ia mana ke luku koke ia ahahookolokolo.
P. 34. Ua loaa nae he loio no Petero ma, owai ia? Ua aha ia oia e na kanaka a pau? Owai kekahi haumana kaulana? mok. 22; 3. Heaha kana kauoha no na lunaolelo?
P. 35 Heaha kana olelo paipai a ao aku? E akahele mai wikiwiki e hoahewa, a hoopai ia Petero ma.
P 36, 37. I mea kokua iaia, heaha kana i hoike mai ai no Teuda, a no Iuda no Galilaia? Pehea ka poe i hoopili aku ia Teuda? Pehea hoi o Teuda? a me ka poe i malama iaia ? Pehea hoi o Iuda a me ka poe hahai mamuli ona ? Aole akaka iki keia Teuda, he kanaka kipi paha. Ua akaka nae keia Iuda, he kanaka kipi hookonokono i na Iudaio e hoole aku i ko Roma auhau ana.
P 38,39. No ka hope ino o keia mau kipi elua, nolaila, paipai Gameliela i ka Ahahookolokolo e aha ia Petero ma? No ke aha? Ina no ke kanaka keia manao, me keia hana, e aha ana ia? Ina nae no ke Akua ia, pehea? Hiki anei ke hoohiolo i ka ke Akua ? Ua hoao Parao ma, na Iudaio hoi e hoohiolo i ko ke Akua a hoolilo ia i mea ole, ua hiki anei? He mea makau anei ke paio aku i ke Akua? Isaia mokun 45:9.
P 40. Pehea ka Aha Kiekie ? Ae hapa i ka Gameliela, ae no e hookuu ia Petero ma me ka hahau nae, a me ka papa hou mai olelo hou ma ka inoa o Iesu. Paakiki ka ea!
P. 41. 42. A hele o Petero ma mai ka Aha lunakanawai aku me ke aha? No ke aha ka olioli? Pehea Iesu ma Mat. 5:12.
Pehea hoi lakou i kela la keia la? mahea? Makau ole ea, i ka papa ana a ka Aha kiekie!—Ka hoopili ana.
1 Mau no ka makau ole o na Ahahookoloko e hookolokolo i na kauwa hewa ole a ke Akua.
2 Pono hoi ke mau ka makau ole o na kauwa hewa ole a ke Akua i na ahahookolokolo, a hoahewa, a hoopai o keia ao.
3. E hooi i ke Akua mamua o ke kanaka, e malama iaia ke pepehiia. He hapa nae ia poe ma Hawaii nei. Malama ka nui i ke kanaka, makau ke malama ole o hooneleia, &c.
4. Aole i nele ka poe haipule io i ka poe nana Loio nana e kokua.
5. E makau i ka paio aku i ka poe pono, o paio aku i ke Akua.
6. E hiolo wale no ka ke kanaka, e paa mau loa nae ka ke Akua.
7 E olioli ka poe pono ke hoomau ia no ka inoa o Iesu. Nui ka uku ma ka lani.
8. E hooholo io ia nei e hai aku ana ia Iesu, kona inoa, kana olelo, ka mihi ke kala ia ana o ke ola ma ona la.
Mele. Him. 342. 7—6. Leo Hosana Kamalii p. 1, 2, 4.
Haawina no Iune 18. Oihana 6: 1—12.

Heaha na hoike e maopopo ai no ke Akua
mai ka Baibala?
[Kakauia e J. K. Joseph.]

          I. Ua i mai ka poe nana i kakau, mai ke Akua mai ka lakou olelo, a ua ike ia ka oiaio o ia mau olelo a lakou i ko lakou wa i hana'i i mau hana mana, hana kupanaha, na mea hiki ole hoi i ke kanaka wale iho no ke hana. Na ke Akua no i hana ia mau mea ma o lakou la, i maopopo lea he oiaio ka lakou olelo.
          Heaha kekahi mau hana kupanaha? Eia, o ka lilo ana o ke kookoo i nahesa, a o ka hoi hou ana o ka nahesa i kookoo. O ka lilo ana o ka muliwai i koko, o ka mahele ana o ke kai a hele ka poe Iseraela ma kahi maloo. Puk. 4; 2, 4. Penei i kakauia ai malaila: 2 I mai la o Iehova ia Mose, heaha kela mea ma kou lima? I aku la ia, he kookoo. 3 I mai la kela, e hooleiia ilalo i ka honua. Hoolei iho la ia ilalo i ka honua a lilo ae la ia i nahesa. A holo aku la o Mose mai kona maka aku. 4 I mai la o Iehova ia Mose, e kikoo aku kou lima, a e lalau aku ma kona huelo. Kikoo aku la kona lima a lalau iho la, a hoi hou ae la ia i kookoo ma kona lima. Puk. 7; 20. A hana iho la o Mose laua o Aarona e like me ka mea a Iehova i olelo mai ai. Hapai ae la ia i ke kookoo a hahau iho la i ka wai, maloko o ka muliwai i ke alo o Parao, a imua i ke alo o kana poe kauwa, a lilo ae la ka wai a pau o ka muliwai i koko. Puk. 14; 16. Aka, e hapai ae oe i kou kookoo a e o aku kou lima maluna o ke kai, a e hookaawaleia; a e hele aku no na mamo a Iseraela mawaena o ke kai, ma kahi maloo.
          Eia hou kekahi: O ka poe kue i ka aoao Karistiano kekahi poe hoike; aole hiki ia lakou ke hoole, ua ae mai no, ua kakauia ka Baibala e keia poe a me na lunaolelo, a he oiaio no ka Baibala. No ka mea, i ka makahiki 175, ua kakau o Kelekusa, he kanaka ake-akamai kaulana o ka aoao hoomanakii i kona mau manao kue i ka Baibala. Ua piha kana mau palapala i ka maalea, i ka hoowahawaha a me ka inaina. Ae mai la oia i ka oiaio o ka Palapala Hemolele a pau.
          A ma ke kenekui 3, ua kue mai o Perepori ma kana mau palapala i kakau ai, e hoole ana i ka oiaio o ka Baibala; a mahope ua ae mai no oia i ka oiaio o ka Palapala Hemolele a pau.
          Eia no hoi kekahi: Ke hoike nui mai nei na moolelo o kela a me keia wahi, a me na hana o kela a me keia aupuni; a ke hooia mai la na mea kakau moolelo o ia wa i keia mau mea. Nolaila, ua maopopo no, no ke Akua mai ka Baibala.
          II. He Nui na wanana maloko o ka Baibala ; oia hoi na mea i hoakaka e ia mai, na mea hoi e hiki mai ana. A e like me ka hoakaka e ana mai, pela no i hookoia mai ai. Aole i ike ke kanaka i na mea e hiki mai ana, a me ka manawa e hiki mai ai; o ke Akua wale no kai ike ia mau mea a pau. Aole loa i hoopunipuni iki mai kekahi olelo. Nolaila, mai ke Akua mai no ka Baibala.
          Heaha kekahi mau wanana i hookoia mai? O ka make ; i mai ka Baibala, e make ana na kanaka, a ke make nei no, Kin. 2; 17. Aka, o ka laau i ikea ai ka pono a me ka hewa, mai ai iho oe ia mea; no ka mea, i kou la e ai ia mea, he oiaio no e make oe.
          Ko ke Kaiakahinalii hoi, i mai ke Akua ia Noa, e lawe mai ana oia i ke kaiakahinalii maluna o ka honua, a ua lawe mai no. Kin. 7; 17. A owau la e, e lawe mai ana au i ke kaiakahinalii maluna o ka honua, i mea e lukuia ai na mea io a pau, i ka poe nona ka hanu ola malalo iho o ka lani; a e make na mea a pau ma ka honua. He nui aku na mea i koe, aole e pau i ka hai aku.
          III. Eia kekahi: O ka maikai loa o na mea i kakauia iloko o ka Baibala, ka oiaio, ke kupono, aole kue kekahi i kekahi. Nui no ka poe i kakau; okoa na manawa, a okoa na wahi i kakauia ai aole lakou i huipu ma kahi hookahi, aole hoi i kakau i ka manawa hookahi; kaawale loa na wahi, kaawale loa hoi na manawa; aole nae i kue kekahi i kekahi. Nolaila, ua maopopo loa, na ke Akua hookahi no i kokua, a i alakai ia lakou.
          IV. O ka mana o ka Baibala. Ma na wahi a pau i hiki aku ai ka Baibala, akaka loa kona mana; pau na kii, na akua lapuwale; na heiau; pau ka nui o na kaua, na hewa nui, huli mai na kanaka, ano e ka noho ana, lanakila ka pono, ke aloha, ke kuikahi, ka maluhia. Aole pela ka olelo a na kanaka, o ka Baibala wale no ka mea e loaa'i ka lanakila. Nolaila, ua maopopo mai ke Akua mai ka Baibala. Pehea na aina i loaa ole aku ai ka olelo a ke Akua? Mau no ka pouli, ka pepehi kanaka, ka aihue, ka hao wale, a pela aku. Ina e huli ae kakou a nana au i ka moolelo o ke aupuni Farani i ka wa kahiko, i ka wa i hoole ai lakou i ka Baibala, i ka la Sabati, i ka homana, a wawahi iho i na luakini a noho aku ole iho la. Ia manawa, nui ka poe i pepehi a make ia lakou iho. Aole o kanamai ka poe i pepehi a make ia lakou iho, a me ka poe hala ole i pau i ka pepehi ia. Wahawaha wale na keiki i na makaua. Nui ka haunaele ma ia kulanakauahle.
          V. He mea kahiko loa ka Baibala ; ua malama ia mai kinohi mai, aole i nalowale, aole i hoano e ia, aole i hookekee ia. Ua imi no kekahi poe e puhi ia i ke ahi, e okioki, e hoonalowale loa aku; aka, aole i hiki, ua hoomauia mai no a hiki i keia wa. Aole pela na palapala kahiko e ae. Ina e nana ae kakou i na buke i manaoia e kekahi poe e hoohui mai me na buke o ke Akua, oia hoi keia mau buke, Iuliano, Makapee, Bauka, Topia, Akamei, a eono paha lakou, aole nae lakou i ike ia, ua kakaa aku lakou mawaho aku o Hoikeana. Ua maopopo no, no ke Akua mai ka Baibala. Eia ka ninau, a pau ana anei ka olelo a ke Akua? Aole. Isaia 40; 3. Mimino ka mauu a mae wale ka pua, aka, o ka olelo a ke Akua, e kupaa mau loa no ia. I Petero 1; 25. Aka, e mau loa aku no ka olelo a ke Akua, oia hoi ka olelo i hai ia aku nei ia oukou ma na Euanelio.
          VI . Kahiko loa ka manao o na kanaka, mai ke Akua mai ka Baibala. O kekahi poe e noho ana i ka manawa i kakau ia ai ka Baibala, manao no lakou, mai ke Akua mai no keia olelo. A pela no ka manao o kekahi poe ma na hanauna a pau mai ia manawa mai a hiki ia Kristo, ke Kikowaena o kekahi aoao a me kekahi aoao, pela mai no hoi a hiki i keia manawa e noho nei kakou, ke hooia mai nei kela a me keia aupuni, a ke hooia mai nei no hoi kela a me keia hoomanao, mai ke Akua mai no ka Baibala, a ke hooia mai nei no hoi o Paulo ma 2 Tim. 3; 16. O ka Palapala Hemolele a pau, ua haawiia mai ia e ka Uhane Hemolele a pau, ua haawiia mai ia e ka Uhane o ke Akua, he mea ia e pono ai, no ke ao ana, no ka papa ana, no ka hoopololei ana, no ka hoonaauao ana ma ka pono.
          VII. Eia ka hiku: O na hana mana i hanaia e Iesu Kristo. O na olelo wanana i hookoia iloko Ona. O ke ano o kana mau olelo; o ka hemolele o kona noho ana, ua hana ia e ia ia mau mea a pau. "Ua pau pulu aohe lau e kanu ai." A hoi aku oia i ka lani. Ua hana ia mai e kana poe haumana i ke keneturia mua, oia hoi na lunaolelo. He mea hoike maopopo lea ia, e kokua ana no ke Akua mai ka Baibala, a o kona kuhikuhi mai i na haumana, a i na Iudaio, a me na Parisaio, na Sadukaio, na Kakauolelo. "E huli oukou i ka Palapala Hemolele, no ka mea, ua manao oukou he ola mau loa ko oukou malaila." Ma kona ano Akua, ua hoo aio mai oia i ka oiaio maoli o ka Baibala; no ka mea, eia kekahi o na mea like ekolu, ka Makua, ke Keiki, ka Uhane Hemolele. Nolaila, e na hoa, aole anei i maopopo ia kakou ano, no ke Akua mai ka Baibala?
          VIII. Eia ka walu: O ko ke Akua kamailio pu no me ka mea nana i kakau ka Baibala, he maka no he maka, e like me kakou e kamailio pu nei i keia wa, pela no ke Akua i kamailio pu me Mose. He mea pohihihi wale paha ia ia kakou ka manao ana mai, mai ke Akua mai ka Baibala, ina aole i hui a kamailio pu, a kauoha mai e kakau oe e Mose, a me kekahi poe e ae i keia mau mea iloko o ka Buke. Aka nae, aole pela. E ike ia no ko ke Akua kamailio pu ana me Mose ke nana aku ma Pukaana 33: 11. "A kamailio o Iehova ia Mose, he maka no he maka, e like me ke kamailio ana o ke kanakana me kona hoa. A hoi aku la ia iloko o kahi e hoomoana'i, o kana kauwa, o Iosua ke keiki a Nuna, he kanaka opiopio; aka aole ia i hele iwaho o ka halelewa." He nui na pauku kuhikuhi, aole nae au e kakau aku ana a pau e hahai aku ana au i kahi i kau ai. Kanawailua 34:10. A e ikeia no hoi ko ke Akua kamailio ana mai ia Mose, e kakau iho oe ma ka buke i na mea e pili ana i ka Ameleka. Puka. 17: 14 ; 24: 4, na mea e pili ana i ko Mose kamailio pu me ke Akua. Kan. 31:9, 22, 24. Isaia 8:34,35. Lunk. 3:4. 2 Na'lii 23:25. Nehemia 1: 7, 8. Ma keia hoike, ua maopopo mai ke Akua mai ka Baibala, aole mai kahi mea e ae
          IX. Eia ka iwa: Ua hoohalikelike nui ia ka like ana o na buke o keia ao i haku ia e ka ike kanaka me ka Baibala, aole like iki. Ua kiekie wale aku ka hohonu o na mea a pau i kakau ia maloko o ka Baibala. O na olelo akamai a pau o keia ao, ua pau iloko o keia lua waiwai, oia hoi ka Baibala. Ua hoike mai oia, ua pau o loko a me waho, a ua piha a hu ka laulau. Eia hoi kekahi: O ka hooulu lahui e hanai memeue ia nei, ua hoike mua ia mai iloko o na tausani makahiki eha, a hiki mai ia Kristo, mai a Kristo mai a hiki ia kakou nei, hookahi tausani ewalu haneri me kanahiku kumamaono makahiki, a eia ia kakou i keia la, ke lokahi nui nei kakou mai ke Akua mai ka Baibala, a o ka mea e hoole ana, he aiahua oia, he ai pala maunu na na akua kii, i ike ole ai ia i nei mau hoike e akaka ai no ke Akua mai ka Baibala. Me ke aloha.

Ka Moolelo o ka Huakai aku
nei a Hoku Ao i ka Pae
Aina o Maikonisia.
[Kakauia e J. E. Kamalani, Elele o ka Papa Hawaii.]
HELU 5
BONABE.

          I ka Poaono, Sept. 25, kuu ia ka heleuma o Hoku Ao ma ke awa o Oua ma Bonabe—o ka parediso ia o kanaka palaualelo; e lawa ana ka ulu ma keia wahi a puni ka makahiki ; mai keia wahi he nui ka uhi, he ulu wale ke kanu ia me he nahelehele la, a he kukui ai kekahi mea ai, he ono maoli, he ulu wale no hoi ke ko, ka maia a me ka hei, a he nui loa ka niu, o na hala kahiki, aole o kana mal ka nunui a me ka momona, he keokeo elike me ke kala, a he ono elike me ka meli. He mea pono i ke aupuni ke lawe mai i tausani hala o ia ano i mea kanu maanei.
          O kanaka o Bonabe, ma ka'u nana ana, he oi loa lakou o ka poe lepo a me ka palaualelo mamua o ko Maikonisia a puni, a o na kanaka Hawaii me na haole i hele a noho pu me lakou ma ko lakou kulana hookahi, he oi ko lakou lapuwale mamua o ka poe Bonabe.

NA KARISTIANO.

          O Mr. Kureke ke kumu, a he luakini nui kana, he hale pohaku, a he hale kula me ka bele; he hale noho nui no na haumana kula, a he hale laau maikai nona iho a me kana wahine; o keia mau hale a pau, ua kukulu ia maluna o kekahi puu, he elua haneri kapuai ke kiekie. He kiko waena keia no ka poe kristiano o Oua e noho nei, a he poe hele mau lakou i ka pule i na la Sabati, a me na halawai, na kula Sabati me na kula la. Ua hooholo ia iwaena o lakou, aole palena o luna o na makana a lakou e haawi ai no ke Akua, no kona hoouna ana mai i kana Ruki ia Iesu Kristo, i mea nana e hoopakele ia lakou i ka poino mau loa. Nolaila, ua hooholo lakou e lawe mai i ka aila niu, oia ko lakou moni, a haawi makana i ka Haku. I na Poakolu a pau e lawe mai ana lakou i na hue aila, elike me ko lakou waiwai. Ua ike au he wahi keiki uuku loa kekahi, he wahi pokii e halihali ana i kona omole aila i kekahi Poakolu, alaila, ua kapa iho lakou he aie ia, aole oluolu ka noho pono ana, aia a kaa ka aie.

KE OLA O KE KAHU.

          E lawe mau ana ka poe Oua i na makana no ko lakou Kahu, i kela la i keia la, i ke kakahiaka kekahi poe, i ke awakea kekahi, a i ke ahiahi kekahi. O ka mea a lakou e lawe mai ai, he ulu, uhi, paiai, niu a pela aku. Na ko lakou makemake ponoi keia mau makana, aole no ka paipai ia. Ua ao ia lakou he pono ke kokua aloha i ke kumu maikai nana i haawi i kona manawa a pau mamuli o ke kukulu ia ana he hale pule, a he hana e ae paha no ka pono o ka lehulehu, e hui pu ana ka poe kristiano a hapai pu i ka hana maikai e pono ai.

KA AOAO PEGANA.

          He ikaika loa ka aoao pegana ma Bonabe, ua makaukau no ia i na kahuna a me ka hoomanakii. O ka mana o ke alii pegana o ka wa kahiki he ikaika loa. He mea kue mau keia i ka hana a na kumu o kakaou a me na hoahanau. E inu mau ana lakou i ka awa a me ka okolehao, a e paa mau ana lakou me na pahi kaua, me na pu a me na elau, a me na pu panapana. Ua ike au i kekahi o keia poe kahuna maluna o kekahi waa e pili ana ia Hoku Ao, elima ana pu panapana i uhao ia a piha me na poka imua o ko'u alo. I kekahi wa, ina e hele mai ka aoao hoomana kristiano i ka pule, e paa pu mai ana no lakou me ka lakou mau pu me na pahi, no ka mea, he makau lakou ke halawai me ka aoao pegana me ka makaukau ole ; aia a hiki mawaho o ka hale pule, e huna ana i na pahi me na pu a pau ka halawai kii hoi ma ke alanui me ka makaukau i na mea a pau. E pono e pule ko Hawaii poe kristiano no kela poe pono e makau nei i ka poe pegana, a e pule no hoi no ko laila poe pegana i pau ke kuhihewa.

KENAU.

          O keia kihapai, he umikumamalua mile ka mamao mai Oua aku. Aohe alanui mauka, a ma kahakai, aole hiki ke hele, no ka paa loa i ka ulu laau e ulu ana iloko o ke kai. O ka waa ke alanui e hiki aku ai. O Mr. Logan ke kumu o keia wahi. He nui ka aina maikai ma keia wahi, aka, ua paa loa i na ulu laau. He nui na kanaka e noho kokoke ana i ka hale pule, aole nae hele i ka pule. He kakahikahi loa ka poe aloha i ka Haku. Ma na la Sabati, 250 ka nui ka poe hele i ka pule. He akamai lakou i ka himeni, a he hoolohe pono i ka olelo. He nui loa na naonao ma keia wahi, a ua ike au i ke alauni i hana ia e ka naonao mai ka papahele o ka luakini a hiki i kaupaku, ua uhi ia keia alanui me ka lepo; ua aneane e haule mai ka hale a pau ilalo no ka ai ia e ka naoano, na laau a me na kua.

NA KUMU HOU.

          Mai manao kakou o kakou wale no ka poe hoouna i na Kumu i ko na aina e. O ka poe kristiano opio o Bonabe, ke hoouna aku nei lakou i na kumu Misionari i ka pae aina o Mortlock. Ua kauoha ka Haku, e hele i ko ke ao nei a pau, a e hai aku i ka Olelo maikai i na kanaka a pau loa. I ka wa e hanau hou ai kekahi iloko o Kristo Iesu, alaila, ua lilo kona manawa, ke ola a me ka waiwai, na mea a pau no Haku. E hele ana lakou mamuli o kana hana, a e haawi ana lakou i ka waiwai i hele ai kekahi poe e ae. Eia ia kakou na misionari Hawaii a kakou e hanai nei, a aia i ko Bonabe na misionari Bonabe na lakou e hanai. Ma keia pule ae e hai aku au i ka hana a na kumu Bonabe me ka pae aia Mortlock, a o ka pau loa ana ia o keia mau palapala.

Na mea hou o Kalawao, Molokai.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          1. Hoopaapaa hoomana.—Aia keia hoopaapaa ikaika mawaena o Rev. Damiano, kahuna Katolika, a me J. W. Hahea, no ka aoao hoole pope, ma ka la 18 o keia mahina, e hoomaka ana ma ka hora 3, a e pau ana ma ka hora 4 P. M., no keia mau kumu.
          1 Ka Ekalesia Oiaio.
          2 No Petero.
          3 O ke kino o Iesu, ka berena maoli no ia wahi a Damiano.
          Ma keia mau kumu, ua halahu ae la ke keiki ili puakea o Farani mawaho o ka oiaio o ke kahua hoopaapaa, ma ka hiki ole ke wehe ae a akaa i ka io o ka mea i makemakeia; ua lelele aku la ka wehewehe ana ma ka mea e, a hopu mai la i ke kino o kona hoa paio, me na huaolelo kuamuamu, e kapa aku ana he ilio, waha nukee, a pela aku. Ke ano mau keia o ka aoao pope. Hilahila! hilahila maoli keia hana a ke kumu katolika, ka aa ana aku e hoopaapaa me ka mea i kulike ole me kona kulana. E aho e hele oia a paio pu me S. N. Holokahiki a me G. H. E. Keauiaole; aka, o ka pono loa, e hoohaahaa, akahai, me ka noho malie.
          2 Ua weheia ka berita mare.—O Kanekahuna k. no ka aoao pope, a o Keaki w. no ka aoao hoole pope, ua hele laua i kahi o A. W. Pupulenui, ka luna hooko mare. Ua loaa ia laua ka palapala ae, ua lawe ia keia palapala ia Damiano a ua mareia laua. He makahiki paha a oi ko laua noho pu ana iloko o ka berita mare. Aka, i kekahi mau pule i hala ae nei, ua lohe keia kahuna pope aole i bapatemaia keia wahine ma ko lakou aoao, nolaila, hele aku oia imua o keia wahine a hai aku, ua weheia ko olua berita mare.
          Kupanaha ka hana a ka poe pope ; aia ka ma ka aoao hoomana ka paa a me ka ole o ka mare ana. Ke ano mau no nae ia ma na aina pope a pau he hookiekie ia lakou iho.
          3 Ka noho ana o na mai. —Ke hauwalaau nei ka hapanui o na mai no ka hoi aku i na home, no ka lohe ana e pau ana lakou i ka hookuuia e ka Ahaolelo. Nolaila, ua haalele ino kekahi poe i ka mahiai, a me ke kukulu hale, o poho ka luhi, a lilo aku ia hai. O ka olelo hookahi no ia ma ka waha o na mea a pau, mea'e no o ka hoi, a pela aku. Pupupu, la'ola'o na huaolelo i puka mai, he mau hua kukui malili io ole nae.
          Ma na kumu hea e hoi ai? Ua lawe ia mai makou me he mau pio la, malalo o na apono a na kanawai, o onei kahi noho, a hoi aku ka lepo i ka lepo e like me ia mamua.
          Ua noho iho nei ke komite 13 i na la i hala ae nei, e imi, a e kuka no ka pono o ka lakou mau palapala hoopii i ka Ahaolelo. O keia poe komite kekahi poe e ake ana e hoi.
          4 Puaa kupanaha.—Ua hanau keia puaa ekolu malama mamua ae nei, a ke ola maikai nei. Oia mau no kona mau wawae mua, a hookahi wawae hope, o ka wawae hema, aole ona wawae akau, ua kaa pahu mai la iluna, he kulana uha no nae.
J. P. KALANI.
Kalawao, Molokai, Apr. 26, 1876.

          —Ua hookauia aku nei maluna o na haole Amerika Le Gendre a me Dr. Antisell na Kea Hanohano o ka mahaloia e ke aupuni o Iapana.

Heaha mai nei keia?

          Ke haohao nei au i ke ano a me ke kulana o ka Lunahooponopono o ka nupepa Kuokoa, i kona lawe ana i ke kulana o na kanaka haahaa loa, e huli ana i ko lakou ola maluna o na uwapo a ma na kia hoi o na moku. Nolaila i puka mai ai keia ninau; Heaha mai nei keia? O ka Lunahooponopono o ka nupepa Kuokoa, he kanaka i kaulana ma ke kulana hanohano o ka hoolaha nupepa, he aloha ia Hawaii, ka noho maemae ana. He kokua ikaika i na pono a na kupuna haole i lawe mai ai; a ma ia ano ua lokahi ka manao o ka poe maikai e kokua iaia i ka hoolaha ana i keia nupepa, e ola nei no na makahiki he umi a oi ae, me ka manaolana e lilo ana ka nupepa Kuokoa he papaaina momona, e moani ana kona aala mokaekae no ka pomaikai la o Hawaii nei, aka, i ka hoao ana e omo mai i ka momona o ia waihona aiai hoi, ike ia iho la ka pepeiao iole, ka wawae moo, ke poo kanapi; ka puiwa no ia, a haalele kekahi poe i ka nupepa Kuokoa, a o ka lawe no ia i ka Lahui Hawaii. Ia wai la ka hewa nui? I na kuene paha? I ka poe haku mea hale paha? I ka haku mea hale no, i ka makaala ole i kana hana, a ua ao ia no mamua, aole no he hoolohe mai; a ke hoomau nei no i ka waiho i kana mea hauna maluna o kona mau kolamu, me ka hilahila ole; e wehe ana i na aahu o ke kanaka, a ike'ku i ko lakou olohelohe ana mailuna a lalo, mai ka pili a i ke kau, ma ka makaikai ana i na wahi huna, a me kekahi mau mea e ae; e like me na olelo hakukole, pahenehene, a he kanaka e noho ana me ka wahine malihini, i huna i kona inoa ponoi, e pee ana malalo o "Kalaiokona," a i hoolahaia ma ke Kuokoa o ka la 29 o Aperila, e pili ana i ka Lunamaaainana o Kona Akau, ma o na kumu hoopii la a na halawai makaainana i hooholo ai, e haawi aku iaia, a hoike aku imua o ka Ahaolelo, i ka makemake o ia halawai, he mea mau ia i na manawa a pau, aole hoi au i ike malalo o ia mau kumu, e hiki ai ke kuamuamu pilikino i ka Luna Hanohano o Kona Akau, aole loa, a koe wale no o Kalaiokona, kekahi lala o ka hui i kapaia "Puuwai Eleele," aole nae he mea kahaha ia'u ka hoea ana mai o na mapuna wai lepo mailoko o ka waha o ua Kalaikona la, no ka mea, o kona ano maoli no ia e noho nei, e hele nei, a o na hana haumia a pau, aia maluna o kona poohiwi e kau kehakeha ai; aka, o ka Luna hooponopono o ke Kuokoa ka'u e kahaha ai, a minamina pu no hoi i ka lawe ana i ke kulana o ke kanaka lapuwale maa i ka olelo ino, e huipu me ia, a hookomo ma na kolamu o ke Kuokoa, i mea e hoowahawaha ia e ka lehulehu, oiai he palapala kupono loa e wae akahele ia na mea maikai no ke Kuokoa, o ka opala kiola aku, a i ole ia e hoomoe loa ma ka papa, a ina i makemake o Kalaiokona e hoike i kona manao imua o ka Luna o Kona Akau, e hoike pololei imua o kona alo, aole e ki i ka pu me ka poka ole. E ao oe e hoopau loa ia na manao lili o keia ano ma na nupepa o kakou.  J. W. ANEHE.

NA BUKE
I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
—ME KE—
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.

BAIBALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao.....$12 00
Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula.... 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula..... 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele..... 4 00
Baibala Hemolele ili eleele 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi..... 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula..... 1 00
Kauoha Hou ili eleele.....  75
Kauoha Hou Hapa Haole.....  75
Moolelo Ekalesia.....  50
Haiao ili lahilahi.....  10
Hele Malihini ana.....  25
No ko ke Akua ano.....  25
Hoike Palapala Hemolele.....  25
Moolelo o Heneri Opukahaia.....  15
Hoike Akua.....  25
Wehewehehala.....   25
Ninau Hoike ili manoanoa.....  50
Ninau Hoike ili lahilahi.....  20
Kumumua Kula Sabati.....  20
Buke Lawe Lima.....  10
He Buke no ka Pope.....  15
Ui Kula Sabati Helu 3.....  25
Ui Kula Sabati Helu 4.....  15
Ui Kula Sabati Helu 5.....  25
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole.....  10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano..... 2 00
Buke Wehewehe Ano Mataio..... 1 00
NA KAUOHA HOU PAKEKE.
Ili gula nani..... 1 50
Ili eleele kaekae nani.....  50
Ili eleele.....  35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU.
Ili gula nani..... 1 70
Ili eleele kaekae wai gula.....  65
Ili eleele.....  50
NA HALELU PAKEKE.
Ili Gula nani.....  50
Ili eleele kaekae wai gula.....  30
Ili eleele.....  20
Ka hae Hoonani (Buke Mele).....  25
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani..... 1 75
Himeni Hawaii..... 1 00
Kumu Leo Mele ili manoanoa.....  50
Kumu Leo Mele.....  10
Li ra Kamalii.....  25
Li ra Hawaii 1848.....  25
Li ra Hawaii 1855.....  25
Hae Hoonani.....  20
Leo Hoomana.....  25
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke keena kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta.  J. F. POKUE.
Kakaule ta o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.