Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 17, 20 April 1876 — Page 4
NA HAAWINA KULA SABATI.
[HOOPONOPONOIA E REV. L. LAIANA.]
Ka Hapaha Elua.—
HELU 6— SABATI, MEI. 7, 1876.
KA MANA O KO IESU INOA.
Oihana3 ; 12—26.
12 A ike mai la o Petero, olelo mai la ia i na poe kanaka la, E na kanaka o ka Iseraela, no ke aha la i kahaha mai ai ko oukou naau i keia mea? No ke aha la oukou e haka pono mai ai ia maua me he mea la na maua no, i ko maua mana, a me ko maua hemolele iho, i hana aku ai iaia e hele?
13 O ke Akua o Aberahama, a o Isaaka, a o Iakoba, o ke Akua o ko kakou poe kupuna, ua hoonani mai la ia i kana Keiki ia Iesu i ka mea a oukou i kumakaia aku ai, a hoole aku iaia imua i ke alo o Pilato, i ka wa i manao iho ai oia e hookuu iaia.
14 Ua hoole aku oukou i ka Mea Hoano a me ka Pono, a ua nonoi aku oukou e hookuuia ka mea pepehi kanaka na oukou.
15 Ua pepehi hoi oukou i ke Alii e ola'i, ka mea a ke Akua i hoala mai ai mai ka make mai ; he poe ike maka no hoi makou ia mea.
16 Aka, o kona inoa iho, i ka manaoio ana i kona inoa, oia ka mea i hoola ai i ke kanaka a oukou e nana aku, a e ike nei: o ka manaoio ana iaia, oia ka mea i haawi mai ai i ke ola io no ia nei imua i ke alo o oukou nei a pau.
17 Ano hoi, e na hoahanau, ua ike no au, no ka naaupo i hana aku ai oukou i keia, a pela no ko oukou poe alii.
18 Aka, o na mea a ke Akua i hoike mua mai ai, ma ka waha o kona poe kaula a pau, e make ana ka Mesia, ua hooko mai ia pela.
19 No ia mea e mihi oukou, a e huli mai, i pau ko oukou hewa i ka holoiia, i ka hiki ana mai o na manawa hoomaha, mai ke alo mai o ka Haku:
20 A hoouna mai hoi oia ia Iesu Kristo, i ka mea i hai mua ia mai ai ia oukou.
21 He pono ke hookipa aku ka lani ia ia, a hiki aku i ka wa e hooponoponoia mai ai na mea a pau i olelo ia mai e ke Akua, ma ka waha o na kaula hemolele ona, mai kinohi mai.
22 Ua hai mai o Mose i ka poe kupuna, E hoopuka mai ana ka Haku, ko oukou Akua i Kaula e like me a'u, mailoko mai o ko oukou poe hoahanau; a e hoolohe oukou iaia ma na mea a pau ana e olelo mai ai ia oukou.
23 A he oiaio, o ka mea hoolohe ole i ua Kaula la, e okiia ia mai kona poe kanaka aku.
24 A o na kaula a pau, mai ka wa mai o Samuela a me ka poe mahope ona, o na mea olelo, ua hoike mai no lakou i keia mau la.
25 O oukou no na keiki a ka poe kaula, a me ka berita a ke Akua i hana mai ai i ko kakou poe kupuna, me ka olelo ana mai ia Aberahama, E hoopomaikai ana ko na aina a pau o ka honua i kou hua.
26 Ua hoala mai ke Akua i kana Keiki ia Iesu, a ua hoouna mai iaia io oukou nei mua, e hoopomaikai ia oukou i ka hoohuli ana ia oukou a pau, mai ko oukou hewa mai.
Pauku hoopaa, p. 26.
Mele, Him. 115. 8—6 Leo.
Hookani i ke 'Lii maikai, &c. Pauku 1 me ka 5.
Pule no na aina naaupo, i hiki aku ka Iesu olelo ilaila, i lohe kanaka, kamalii i ka inoa o Iesu, a huli mai, a ola.
———:o:———
Na Ninau me ka Wehewehe ana.
P. 12. Heaha ka hana kupanaha i hana ia i ka mea oopa? A i na kanaka i akoakoa ai, a ike a kahaha, a nana pono ia Petero ma, heaha ka Petero i ninau aku ai? Kuhi ana paha, nawai i hoola i ka oopa? Kuhihewa ea.
P. 13. Ua hoole nae o Petero, aole na laua i hoola ma ko laua mana iho. Pehea kona wehewehe ana i pau kekahi hewa? 1 Ke Akua o ko lakou poe kupuna. Ua aha oia i kana keiki? 2 Ua aha lakou ia Iesu? O lakou anei a pau kai kumakaia ia Iesu? Na Iuda Isekariota i kumakaia maoli. A o lakou ua ae, ua hoapono i kana hana. Owai kai nonoi e hookkuu ia Iesu? Mat 27; 20 Io. 18; 40. 19; 15.
P. 14. Ua ae anei lakou i ka Pilato nonoi ana? Nonoi lakou ia Pilato e hookuu ia wai? A e aha ia Iesu?
P. 15. Ua aha lakou ia Iesu ke 'Lii e ola'i, ka mea Pono ? Na lakou ponoi anei i pepehi ia Iesu? Na lakou paha i hooho e kau iaia ma ke kea. Ua hoapono lakou i ko Iesu make ana. Owai na ike maka no ko Iesu make ana, a me kona ala hou ana? Ina e ike maka kakou i kekahi mea aole paha e hiki ke kanalua.
P. 16. Akaka loa ma keia pauku ka mea nana i hoola i ka mea oopa. No ke aha? Elua mea. 1 Ka mana o ko Iesu inoa. 2 Ka manaoio ia mana. Nowai ka manaoio? No Petero paha mamua. Ua akaka loa iaia, he mana hoala ko Iesu, a e hoola ana oia i keia mea oopa. A mahope koke iho, ma ke kena ana o Petero iaia e ku ae, a hele. Manaoio ka oopa, a hoao e ku a ku no, a hele. Ola koke no.
P. 17, 18. Heaha ke kumu o ko lakou pepehi ana ia Iesu? Naaupo anei lakou a pau? Pehea ka Iesu pule ma Luka 23; 34? Pili anei ia pule i ka poe kahuna nui? Naaupo anei lakou? Heaha kekahi
kumu no ko Iesu make ana? I hooko ia na wanana mahea? Halelu 22. Isaia 53 ; 5. Dan. 9 ; 26. Ko ke Akua manao aloha no ia, e maka o Iesu i kala hala no kanaka. Ua hewa loa nae ka poe nana ia i pepehi.
19, 20. Heaha ke kauoha? Ua like ia ma Oih. 2; 38. No ke aha e mihi ai? Aia mahea na manawa hoomaha? Mahope paha o ka mihi ana, o ke kalaia ana o na hewa. Pau ka luhi, ka luuluu, ke kaumaha no ka hewa. Na Iesu e hoomaha, e hoopau i ke kaumaha, e hoohauoli mai. Ma keia ao no. A ma ka wa e hele mai ai oia e hookolokolo i ke ao nei, e hoopau i ka honua i ke ahi, a e hoola i ka poe pono. Me 2 Tes. 1; 7—10. E hookipa ana ka lani ia Iesu a hiki ia wa.
P. 21—26. Heaha ka wanana? Kan. 18; 15, 18, 19. Owai ia Kaula? Pehea ka poe hoolohe ? Pehea hoi ka poe hoolohe ole ? Ua aha na kaula mai ia Samuela mai ? Owai na keiki a na kaula, a me ka berita ? Owai ka hua ma ona la e hoopomaikaiia'i ko na aina a pau ?
Hai paanaau mai, p. 26.
Na hoopili ana.—1 Mau no ka mana o ko Iesu inoa. Aohe inoa e ae e ola'i kanaka. 2 Ma o Iesu la e hoopomaikai ia ai ko na aina a pau. Ina pela, heaha ko kakou pono? Pehea ka poe i lohe ole ai ia Iesu ? Nana ia Roma 10; 13—17. Nawai ka hewa ke lohe ole lakou a make ? 3 Ka manaoio, heaha kona mana ? Eia anei maanei ka manaoio mana ? 4 Nui ko kakou mau hewa, ua hana ino aku ia Iesu, ua kumakaia, ua kau aku iaia ma ke kea ma ka hana hewa ana. Heaha ka pono ? 5 Pehea la e loaa ai na manawa hoomaha ia kakou ma keia ao, a ma kela ao mau loa?
Mele, Him. 493. 8—6. Leo.
Hauoli e na aina e. &c. Pauku 1 me ka 4.
Pule i lohe, i huli nui mai ko na aina e, ko Maikonisia—Fatuhiva—Iapana—Kina. &c. Haawina no Mei 14, Oiahana 4; 8—22.
He Moolelo no Paulo.
HELU 16.
He kanaka maikai o Peseto i oi loa ae mamua o ko Pelika, a ma o kana mau hana ana i ka lehulehu, i hoike ia mai ai kona ano hoopololei. I ka makahiki 60 kona komo ana iloko o ka oihana kiaaina. Iaia i hele aku ai i Ierusalema, mahope koke iho o kona hiki ana mai i kona okana, ua waiho aku la ke Kahuna nui a me ka poe koikoi o na Iudaio i ka lakou hoopii ia Paulo, imua o Peseto, me ke noi aku iaia e halihali ia mai ke pio i Ierusalema; ma ia mea, e loaa ai ia lakou ka manawa kupono e pepehi ai iaia ma ke alanui. Ma o kana pane la no keia noi i hoike ia mai ai; he kanaka hoopololei oia a me ka manaopaa. Olelo aku la oia; aia ma Kaisareia ko Paulo noho pio ana, a e hoi koke aku ana oia ilaila. "Nolaila, o ka poe o ka aha lunakanawai o na Iudaio ke hele pu me ia, a e hoike mai i ka lakou mau kumu hoopii nona."
I kekahi la ae, mahope iho o ko Peseto hiki hou ana i Kaisareia, kena ae la oia ia Paulo e hele mai, a haawi aku la no hoi i manawa no ka poe Iudaio e hoike mai ai i ka lakou mau kumu hoopii. He nui wale ka lakou mau kumu hoopii, a koikoi no hoi; aka, aole e hiki ia lakou ke hooia io mai no ua mau kumu hoopii ala. Ma o ka Paulo olelo pane i akaka ai, o na kumu no a lakou i hoopii mua ai; ua kapae oia mai na Kanawai mai o Mose; ua hoohaumia hoi i ka luakini, a ua hoohuli e kue aku ia Kaisara. Hoike aku la o Paulo, aohe oiaio o keia mau kumu hoopii; a no ka hiki ole i na Iudaio ke hooiaio mai i ua mau hoopii ala, he mea maopopo, o ka hookuu wale aku no ka ke kiaaina hana iaia. Aka, no kona makemake e hooluolu aku i na Iudaio, no ka mea, ua maopopo iaia aohe a lakou mea e ae i ake nui ai o ka hoopoino wale no i kona ola, i aku la oia iaia, "ke makemake nei anei oe e hele i Ierusalema, a malaila e hookolokoloia ai oe e a'u ma keia mau mea?"
Aole i makemake o Paulo e hele i Ierusalema e hookolokolo hou ia ai. Ua papalua ia kona hookolokoloia ana ma Kaisareia ; ua nui loa hoi ka manawa kupono no ka poe Iudaio e huli ai, a lawe mai i na mea e hoomaopopo ia ai kona hewa, ina he kumu kue kekahi ; a no keaha la keia hookolokolo hou ana. Aohe kumu o ka hana hou ana pela, a ua maopopo no hoi, oiai, o ko lakou manao e pepehi iaia ma ke alanui. Nolaila, pane aku la oia ia Peseto. "Ke ku nei ma ka noho hookolokolo o Kaisara, i kahi pono e hookolokoloia mai ai au; aole au i lawehala i na Iudaio, ua ike pono no oe. Ina i hewa au, aole au e hoole i ka make; aka, ina he mea ole keia mau mea a lakou e hoopii mai nei ia'u; ina ua nele ka lakou mau hoopii ana i na mea e hooiaio ia ai; aole hiki kekahi ke haawi aku ia'u ia lakou. KE HOOPII NEI AU IA KAISARA. I ka hoopii ana ia Kaisara, o ka pono o ke kanaka kupa Roma kana i koi ai. No ka hiki ole i kona enemi ke hooiaio mai i kekahi mea e hewa ai oia, he pono i ka mea hewa ole ke hookuuia. O ka Pelika hana pono wale no ia i na makahiki elua mamua aku, o ka hookuu iaia. O ka pono hoi ia Peseto e hana ai imua o na Iudaio, a me ka poe a pau i hiki mai i ka ahahookolokolo, o ka hookuu aku iaia. Ua hooia mai o Ageripa i keia. (M. 26: 32.) Aka, no ko Pelika kakali i ka uku kipe, a no ko Peseto makemake hoi e hooluolu aku i na poe Iudaio; nolaila, ua nele pu laua, a i elua i ka pono o ka hookolokolo ana. Aole he mea o laua i hahai mamuli o ka rula i waiho ia mai ai e ke Akua. "O ka mea e alii ana maluna o kanaka, e hoopono oia, e alii ana me ka weliweli i ke Akua." (2 Sam 23 : 3.)
Kukakuka iho la o Peseto me ka ahalunakanawai, a i aku la ia Paulo, "Ua hoopii oe ia Kaisara ea?" Ia Kaisara oe e hele ai." Pela i hookuuia ai o Paulo mai kona poe enemi ikaika mai; a ua wehea hoi ke alanui no kahi ana i iini nui ai e hele i Roma.
Aole i nui na la mahope iho o ko Paulo hoopii ana i ka Emepera, hiki mai la o Ageripa a me Berenika i Kaisareia. O keia Ageripa ke keiki a Herode Ageripa, nona ka make ana i hoikeia ma ka M. 12: 23. O Berenike ka hanau mua o Derausila. O Ageripa no kona kaikunane, ka mea ana e noho pu ana ma ke ano hewa. Oiai, ua paa ka manao o Peseto e hoouna 'ku ia Paulo i Roma, ua kanalua nae oia i ka mea ana e hoike aku ai i ka Emepera no ke kanaka pio. Aohe mea i hoikeia mai e akaka ai ia ia kona hewa; no ia mea, aole i maopopo iaia kana mea e palapala aku ai. I ka wa i lohe ai ka Moi Ageripa no ke kanaka pio, hoike aku la ia i kona makemake e lohe i kana olelo, a ua ae koke aku o Peseto. I aku la ia, "Apopo e lohe ai oe i kana olelo."
Ma ka manawa i haiia, komo ae la o Ageripa me Berenike iloko o ke keena hookolokolo, me ka hanohano nui, i ukali ia e na luna koa, a me na kanaka koikoi o Kaisareia. Me keia mau nani a me na hoohanohano ana a pau ma ke kulanakauhale i ka wa o ko Ageripa makuakane, i make mainoino ai oia, he mea i ai ia e na ilo!
Ua kai ia aku la o Paulo iloko o ke keena, a hoomaka iho la o Peseto e wehe i na hana o ka halawai ma ka hoike ana aku i na kumu i lawe ia mai ai ka paahao malalo o kona aha hookolokolo. Alaila, hoike aku la ia i kona kuihe nui no ke ano e palapala aku ai oia i ka Emepera. Ia wa, kauoha mai la o Ageripa ia Paulo e kamailio aku nona iho. (Aole i pau.)
He Moolelo Baibala
[HAKUIA E REV. C. B. ANERU.]
Helu 6.
A hala na la he haneri a me kanalima i paapu ka honua i kekaiakahinalii, hoomanao iho la o Iehova ia Noa, a me na mea ola a pau iloko o ka halelana; hoohuai mai la ke Akua i ka makani maluna o ka honua, a emi iho la ka wai. Ua papaniia ae la na punawai o ka hohonu, a me na puka wai o ka lani, a malie iho ka ua mai luna mai.
Hoi hou mau aku la ka wai maluna ae o ka honua, a mahope o na la haneri a me kanalima, ua emi ka wai. A i ka hiku o ka malama, i ka la umikumamahiku o na malama la, ili iho la ka halelana ma na kuahiwi o Arerata. (A ia no ia kuahiwi ma na poowai o ka muliwai o Eupereta ma Asia, ka aina o Edena, ma ka hikina hema o ke kai Eleele.)
Emi mau iho la ka wai a hiki i ka umi o ka malama, i ka la mua o ua malama la, ua ike ia na wahi kiekie o na kuahiwi.
Hookuu ae la o Noa i kekahi manu koraka, nana i lele aku io, ia nei, ma kela, ma keia wahi, a maloo iho ka wai ma ka honua.
Hookuu aku la hoi oia i ka manu nunu, aka, aole loaa i ua manu nunu la he wahi e maha ai o kona waewae, a hoi hou mai la ia io-na-la iloko o ka halelana, no ka mea, na uhi ka wai maluna o ka honua a pau ; lalau aku la oia iaia, a huli mai la ia ia io-na-la iloko o ka halelana.
O ke kumu i hoi ole ka manu koraka i ka halelana, he manu ai io pilau, a ai heana, no kona maono wale i na kupapau make e lana ana i ka wai, aole ona pilikia mawaho; aka, o ka ai o ka manu nunu, oia ka anoano laau, aole loaa la mea ia ia e maona ai.
Hookahi pule ko Noa noho hou, a hookuu hou aku la i ka nunu, a ahiahi iho la hoi mai la ua nunu la, a ia hoi, he lau oliva hou ma kona waha. Pela o Noa i ike ai, ua emi iho ka wai mai luna aku o ka honua.
A hala ka pule hou ae, hookuu hou aku la o Noa i ka nunu, aole no ia i hoi hou mai io na la ma ia hope mai.
I ka pau pono o na malama umikumamakahi me na la keu o ko lakou noho paa ana iloko, wehe ae la o Noa i ke pani maluna o ka halelana, a nana ae la, oia hoi, ua maloo ka aina. A puni ka makahiki okoa, olelo mai la ke Akua ia Noa.
E hele aku oe iwaho, o oe me kau wahine, me au mau keiki kane, a me na wahine o kau mau keiki kane, a me na mea ola a pau loa.
He mea e no ka olioli o Noa ma, i ko lakou puka ana aku iwaho o ka halelana; me he poe holo moku la ma ka moana he makahiki okoa, a ku hou i uka. He ano e nae ka aina; e kupu hou ana no ka lau nahele, e uliuli ana na lala laau ; aka, ua haliiia ka honua me na iwi o na kanaka a me na holoholona make, a o lakou wale iho a me ko lakou mau holoholona kakaikahi mai loko ae o ka halelana i aea mehameha ma na oneoneo kahi a ka poe ola i hooke ai i kekahi i kekahi mamua iho. Kukulu koke no nae o Noa i kuahu no Iehova, a lalau i kekahi o na holoholona maemae a me na manu maemae, a kaumaha aku la i na mohai kuni maluna o ke kuahu. Honi mai la o Iehova i ke ala oluolu, i iho la. Aole au e hoino hou i ka aina no kanaka, aole au e luku hou aku i na mea ola a pau, me a'u i hana iho nei. E mau auanei ka wa e kanu ai a e ohi ai; ke anu a me ka wela, ke kau a me ka hoilo, ka la a me ka po, a pau na la o ka honua. (Aole i pau.)
Moolelo o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina.
Halawai ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina ma ka Luakini o Puula, Puna, Hawaii ; ma ka Poakolu, Maraki 15, 1876. Hora 1 P. M. Eia na lala i hiki mai :
EKALESIA, KAHU, ELELE.
Hakalau, Rev. S. Kukahekahe, J. Lanikele.
Onomea, " J. H. Pahio, J. Kalepa.
Haili, " T. Coan, J. L. Kekuahau.
Puula; (S. T.) J. N. Kamoku, M. K. Kealawaa.
Kalapana Huiia, —— S. W. Kaikuahine.
Kapaliiuka, —— ——
Lala mau—Rev. P. Barenaba
Keiki a ka Aha—E. Kanoe, B. Manoa.
Koho ka Hale ia Rev. J. W. Kanoa i Lunahoomalu, a ia Eperaima Kanoe i Kakauolelo. Hoomakaia na hana me ka pule.
Ma ke noi a S. W. Kaikuahine, ua apo ka Hale ia Rev. A. O. Forbes, Rev. J W Kanoa, S. P. Kaaia, D. Kapahee, G. K. Maka, E. H. Umiamaka, J. W. Kumahoa, G. W. K. Ai, S. W. Kamakahiki, J W. Kipi, J. Paakaula, J. Keahi, K. Paulo, A. D. Alapai, Piimaiwaa, J. B. Hoaai, i mau Hoakuka.
Koho ka Lunahoomalu ia Rev. T. Coan Rev. J . H. Pahio, J. N. Kamoku, i Komite Imi Hana. Haipule ka hale i ka wa i kaawale aku ai ke Komite Imi Hana. Makaukau ke komite, a waiho mai la i keia mau kumuhana :
I. Hapalua hora haipule i na la hana a pau.
II. Hoike kihapai.
Hapaiia. Heluhelu mai o Mr Kukahekahe i kona hoike no Laupahoehoe me Hakalau, "Ua ala iki mai na hana, a ua hanai pono ia ke Kahu."
Heluhelu mai o Mr. Pahio i ka hoike o Onomea, "ua emi na kokua, a palaka na hoahanau he 5 mau pope me moramona i hoi mai, he 53 mau nupepa Kuokoa me Lahui Hawaii.
Hoopaneeia ka hoike "Ekalesia Makua," apopo.
Heluhelu mai o Mr. Kamoku i ka hoike no Puula. "Ua mau ka makaala o ka Ekalesia—ua kokoke e paa ka Halehalawai o Olaa—Ua mau na Kula Sabati—ua hanai pono ia ke Kahu—He mau nupepa, he 29 Kuokoa, 5 Lahui Hawaii.
Hoopaneeia ko "Kalapana Huiia" hoike apopo.
III. Komite Imi Hana.
Koho ka Lunahoomalu ia T. Coan, Pahio, Kukahekahe, i Komite.
Ma ka noi a Mr. Coan, ua hoopanee ia na hana a hui hou i ka hora 9 A. M., apopo—Hookuuia me ka haipule ana i hapaha hora.
La hana 2, Poaha, Mar. 16.
Halawai ka Aha i ka hora 9 A. M. O ka Lunahoomalu ma ka noho—Haipule—Kaheaia na inoa—Heluheluia ka moolelo o ka halawai i halawai i hala a aponoia.
Hapaiia ke Kumuhana elua, "Ka hoike kihapai."
Heluhelu mai o Mr. Coan i kona hoike no ka Ekalesia Makua. "Ua mau na hana a me ke Kula Sabati; a ma ka la mua o Ianuari i hoikeia'i. He mau nupepa, he 60 Kuokoa, a he 40 Lahui Hawaii. A ua hoike pu mai i ko laua kaahele ana me kana wahine, a me Mr. Pahio ma na ekalesia o Hilo Paliku.
Heluhelu mai o S. W. Kaikuahine i ka hoike no Kalapana Huiia. "Ua mau na hana, mai ka wa e ola ana ke kahu a make wale no ; oia hoi na Kula Sabati a me na hoomaikai e ae e holomua iloko o ka Ekalesia. Ua hoike huiia na Kula Sabati ma ka la hope o Dekemaba, a me ka la mua o Ianuari ; a ua nui ka hua,—he mau nupepa, he 20 Kuokoa a he 4 Lahui Hawaii.
Ma ke noi a Mr. Kamoku, ua hoike waha mai la o Mr. Polepe i ke kulana o ka ekalesia haole o Hilo. "Ua malama maikai ia ka mahinahou i kela a me keia mahina ; mai ka $15 aka $17 o ka lulu hookahi ana. He 2 ano o ke kokua ana ; 1 Kokua mahinahou. 2 Kokua i na hemahema o ka luakini. Ua mau na Kula Sabati, a he hapa nae na haumana, i ka laha ana ae o ka mai fiva."
IV. Na palapala hoopii.
1. Waiho mai o Mr. Coan he elua mau palapala hoopii na Rev. J . Hanaloa, mai Kaanapali mai. 1 He palapala noi e hookuu iaia mai ka noho hoa lala ana no keia aha. 2 He palapala noi no i keia aha e hooponopono i ke koena aie o ka ekalesia o Laupahoehoe iaia, oia he $21; a ma ka noonoo ana o ka aha, ua hooleia ke noi e hookuu iaia, a ua kauohaia ke kakauolelo e kau leta aku iaia no ke kumu i hooleia. A. no ka lua o ke noi, ua hooholoia, na Mr. Pahio ke komite e hui pu aku me ka ekalesia o Laupahoehoe, a e kuka pono no kela aie.
Waihoia mai he palapala kahea na ka ekalesia o Puula, e noi ana e hookahuna a e hookahuia o J. N. Kamoku no lakou. A ma ka noonoo akahele ana o ka aha, ua hooleia ke noi, no ka lawa ole o na inoa a me ka hemahema o ka palapala; a ua hoopaneeia apopo, hapai hou.
V. Heluhelu Haawina.
Heluhelu mai o Mr. Kukahekahe i kona haawina ma Mat. 4 ; 10.
Heluhelu mai o Mr Pahio i kona haawina ma 1 Tim. 6 ; 10—12.
Heluhelu mai o Mr. Barenaba i kona ma Hoik. 20; 11—15.
Hoopaneeia ke Kumuhana VI.
VII. No ke Kula Kaikamahine.
Waiho mai o Mr. Coana he palapala hoike na Rev. E. Bond, ka Agena o ke kula, e hai mai ana i ke kulana o ke kula, na kumu, na haumana, ua ikea ke holomua nei. A ua hoike pu mai no hoi i ka Bila Dala, na lilo a me na loua, a e koe nei i ka Waihona iloko o ka makahiki i hala ae nei &c. A ua kauoha pu mai i keia aha e paipai i ko Puua poe, e hoouna i ko lakou mau kaikamahine i kela kula, a na ka makua e uku na lilo a pau. A i ole pela, e hoounaia na kaikamahine kupono malalo o ka hanai ana a ka ekalesia, a ua hooholo ia pela.
Ma ke noi a Mr. Kuahau, ua hoopaneeia na hana a hui hou i ka la apopo, hora 9 A. M. Haipule iho la ka hale i hapa hora, a hookuuia ka hana.
La hana 3, Poalima, Mar. 17.
Halawai ka aha ma ka hora mau, o ka lunahoomalu mau ma ka noho. Hoomaka ia na hana me ka pule. Kaheaia na inoa. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala. Aponoia.
Waiho mai o Mr. Coan he palapala hoalohaloha na keia aha ia Rev. Samuel Kamelamela, kekahi o na hoa lala, penei:
Hooholoia—Ma ka lawe ana 'ku o Iehova i ka hoa'loha maikai, (Rev. Samuel Kamelamela) ke hoomaopopo nei keia aha i kana hana hemolele maikai, me kona ao ana i kela a me keia lala e noho makaukau, a e hana hoi i na hana a ka Haku i haawi mai ai ia kakou me ka ikaika a me ka oiaio, oiai, e kau ana ka la, aole kakou i ike pono i ko kakou manawa. No kela olelo hoolana, e i ana penei : "He mea manao nui ia ka make ana o kona poe haipule." Nolaila, aole i poho ko makou manaolana.
Hooholoia "Ke uwe aku nei makou no ka Ekalesia Huiia o Puna Komohana, no ko lakou nele ana i ke kahu, a no ko lakou uwe aloha nui loa i ke kumu ikaika. A no kela olelo hoolana, e hoooauia no ko lakou kaumaha, penei: "Aole loa wau e haalele ia oukou a nele."
Hooholoia. A ke uwe pu aku nei no hoi makou no ka wahine make, na keiki makua ole, a me na pilikoko o ka mea i make i kona wa ui me ka ikaika. A no kela olelo hoolana e hoopauia paha ko oukou pili-hua penei: "E hele e ana wau e hoomakaukau i wahi no oukou, a hoi hou mai no wau."
Hapai hou ia ke kumuhana 5. "Heluhelu Haawina."
Heluhelu mai o Mr. Coan i kona Haawina, penei : "No ke ano o ka hana, a me ka uku o ke kahunapule pono : Hooholoia e hoouna i na nupepa, ke Kuokoa me ka Lahui Hawaii.
Heluhelu mai o Mr. Kamoku i kona haawina ma Hoikeana 2:11.
Heluhelu mai o Mr. Kanoe i kona haawina ma Iakobo 4:11.
VIII. Na Nupepa.
Na Mr. Coan i hoakaka mai, a kamailio ka Hale.
IX. No ke Kula Kahuna.
Na Mr. Coan i hoakaka mai, a i paipai nui mai e huli keia Aha i mau keiki nana, a houna aku i ke Kula Kahuna.
Hapai hou ia ke Kumuhana 4. "Na Palapala Hoopii."
Heluhelu hou ia mai ka "Palapala Kahea" a ka Ekalesia o Puula ia J. N. Kamoku ; a no ka hemahema no, ua noi ia kekahi mau hoahanau o ka Ekalesia i akoakoa mai ; e ae mai e hui pu aku ka "Aha E. o H. H., ma ka hooponopono pu ana i kela palapala e like me na alakai o ka Buke Lawe Lima." A ua hooholoia, na ke Kakauolelo e kakau pololei i kela palapala.
Koho ka Lunahoomalu ia Mr. Coan, Pahio, Kukahekahe; i Komite hooponopono i na hana o ka la Sabati, e pili ana i ka hookahuna ana ia J. N. Kamoku, a me ka Ahaaina a ka Haku.
X. Na Kula Sabati.
Ua kamailio nui ka hale, a na Mr. Coan i paipai nui mai i na Kahu, na Elele, na Kahukula Sabati, na kumukula, a me na makua e lawe a hana a hooko aku.
Mahope o keia, ua heluhelu mai ke Kakauolelo i ke Kope o ka Palapala Kahea ia J . N. Kamoku. Aponoia.
XI. Na Misiona.
Na Mr. Kanoa, a me Mr. Kaaia i hoike piha mai i na Misiona elua o Gilibati a me Makala—Ua holo na hana a ka Haku—Ua mau no ka ikaika o na paahana—He 200 a oi aku na haumana ma ke Kula Sabati hookahi—A ua hoala ia ae he elua mau luakini ma ia Paeaina.
XII. No ka Mahina hou.
Na Mr. Kaaia i hoike lea mai i ka manao o ke Kauleta o ka Papa Hawaii, penei : He pono i na Ekalesia mai o a o e ala like mai a lulu dala no ka mahina hou. A na Mr. Coan a me Mr. Forbes i paipai nui mai.
XIII. Ka Hoomaemae Ekalesia.
Ua kamailio nui ka hale, a na Mr. Coan i hoakaka nui mai.
XIV. Hoolaha Baibala.
Ua kamailio nui ka hale, a na Mr. Coan i wehe nui mai.
Ma ke noi a Mr. Coan, ua hoopaneeia na hana a hoi hou i ka la apopo, Hora 9 A. M. Haipule iho la ka hale i hapa hora a hoopaneeia.
La hana 4, Poaono, Mar. 18.
Halawai hou ka aha ma ka hora mau. O ka lunahoomalu mau ma ka noho. Hoomakaia na hana me ka pule. Kaheaia na inoa. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala. Aponoia.
XV. Ka hana nui a ka Ekalesia.
Ua lawe ka hale a hana, a o ka hooko wale no koe.
XVI. Ka hele ana o na Kahu i ka Aha Kaapuni.
Ua nui ke kamailio ana o ka hale ma keia kumuhana, a ua hooholoia. Aole he pono i na kahu a pau malalo o keia aha ke holo lunamakaainana no ka Ahaolelo o ke aupuni.
XVII. Ka pule mua o Iaunari.
Hooholoia.—E mau no ka malama ana i ka haipule no na la 8 iloko o ka pule mua o Ianuari, 1877.
XVIII. Ka manawa a me kahi e hui hou ai ka aha.
Hooholoia—E hui hou keia aha ma ka luakini o Haili, Hilo, ma ka Poakolu ekolu o Sepatemaba. 20, 1876, hora 1 P. M.
XIX. Na Elele o na Aha.
Kohoia o J. L. Kekuahau i elele no Hilo, a o J . Lanikele kona hope ; no Puna hoi, o John Keahi, a o J. Paakaula kona hope.
Manao Kuikawa.—Waiho mai o Mr. Kukahekahe i kona noi. No ka hale o ke kahu a me ke ola kahu.
Kohoia o Mr Pahio i komite e hui aku me lakou, (ekalesia o Hakalau) a e hooponopono no ke ola o ke kahu a me kona ola.
Ma ke noi a Mr. Coana, e hoopaneeia ka hana a hui hou i ka la apopo, Sabati, hora 1 P. M. Haipule ka hale i hapa hora, a hookuuia.
La hana 5, Sabati, Mar. 19.
Halawai ka aha ma ka hora 1 P. M. O ka lunahoomalu mau ma ka noho. Hoomaka ia na hana me ka pule. Kaheaia na inoa. Heluheluia ka moolelo o ka halawai i hala. Aponoia.
Waiho mai la ke komite hoomakaukau i keia mau kumuhana:
No ka Hookahuna, a Hookahu ana ia J. N. Kamoku.
(a) Pule, Baibala, Himeni, ia Rev. J. W. Kanoa.
(e) Pule Hookahuna, ia Rev. P. Barenaba.
(i) Olelo ao i ke Kahu, ia Rev. T. Coan.
(o) Olelo ao i ka ekalesia, ia Rev. J. H. Pahio.
(u) Lima akau aloha o ka ekalesia, ia Rev. S. Kukahekahe.
(h) Himeni, (S. T.) ia S. P. Kaaia.
(k) Pule hookuu, ia Rev. J. N. Kamoku.
2 Ahaaina a ka Haku.
(l) Berena, ia Rev. P. Barenaba.
(m) Kiaha, ia J. N. Kamoku.
(n) Himeni, ia J. H. Pahio.
(p) Pule hookuu, ia Rev. T. Coan. O ka pau no ia.
Hooholoia.—Ke waiho aku nei na hoa malihini a pau i ko lakou mahalo a aloha piha i na kamaaina, no ko lakou kokua a hooluolu ana mai i na mea e pono ai ke kino, e laa ka ai, ka ia a me kahi e noho ai. A ke noi pu ae nei makou i na Lani e hoomauia mai ka oukou mau hana aloha a hiki i ka hopena. Ma ka lokomaikai mai o ka Haku Iesu Kristo e ola'i kakou. Amene. Hookuu loa ia na hana a hui hou ma Haili Hilo, Poakolu, Sept. 20, 1876, hora 1 P. M. Me ka welina.
EPHRAIM KANOE.
Kakauolelo.
NA BUKE
I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
—ME KE—
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.
BAIBALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao.....$12 00
Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula.... 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula..... 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele..... 4 00
Baibala Hemolele ili eleele 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi..... 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula..... 1 00
Kauoha Hou ili eleele..... 75
Kauoha Hou Hapa Haole..... 75
Moolelo Ekalesia..... 50
Haiao ili lahilahi..... 10
Hele Malihini ana..... 25
No ko ke Akua ano..... 25
Hoike Palapala Hemolele..... 25
Moolelo o Heneri Opukahaia..... 15
Hoike Akua..... 25
Wehewehehala..... 25
Ninau Hoike ili manoanoa..... 50
Ninau Hoike ili lahilahi..... 20
Kumumua Kula Sabati..... 20
Buke Lawe Lima..... 10
He Buke no ka Pope..... 15
Ui Kula Sabati Helu 3..... 25
Ui Kula Sabati Helu 4..... 15
Ui Kula Sabati Helu 5..... 25
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole..... 10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano..... 2 00
Buke Wehewehe Ano Mataio..... 1 00
NA KAUOHA HOU PAKEKE.
Ili gula nani..... 1 50
Ili eleele kaekae nani..... 50
Ili eleele..... 35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU.
Ili gula nani..... 1 70
Ili eleele kaekae wai gula..... 65
Ili eleele..... 50
NA HALELU PAKEKE.
Ili Gula nani..... 50
Ili eleele kaekae wai gula..... 30
Ili eleele..... 20
Ka hae Hoonani (Buke Mele)..... 25
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani..... 1 75
Himeni Hawaii..... 1 00
Kumu Leo Mele ili manoanoa..... 50
Kumu Leo Mele..... 10
Li ra Kamalii..... 25
Li ra Hawaii 1848..... 25
Li ra Hawaii 1855..... 25
Hae Hoonani..... 20
Leo Hoomana..... 25
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke keena kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta. J. F. POKUE.
Kakaule ta o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.