Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 12, 16 March 1876 — Page 3

Ke ano ili o ka Mahina no ka Malama o Mar., 1876.
MANAWA NO HONOLULU.
[HOOMAKAUKAUIA E KAPENA D. SMITH.]

2 Hapaha Mua ..... 11 16.6 PM
9 Mahina Piha ..... 7 41.1 PM
17 Hapaha Hope ..... 2 53.3 PM
2 5 Mahina Hou ..... 9 40.5 AM

Ka puka me ka napoo ana o ka La.

1 Puka la... 6 23.0 AM. ..... Napoo la...6 02.0 PM
8 Puka la... 6 17.0 AM ..... Napoo la...6 05.5 PM
15 Puka la... 6 11.8 AM ..... Napoo la...6 05.8 PM
22 Puka la...6 05.2 AM ..... Napoo la...6 08.2 PM
29 Puka la... 5 58.6 AM ..... Napoo la...6 10.6 PM
31 Puka la... 5 56.5 AM ..... Napoo la...6 12.5 PM

Ka Latitu me ka Lonitu o Honolulu.

Ma ka hale bele pauahi, Hale Kaawai Helu 2, a i ole ma ka Hale Kilo o Mr. Filtner, penei:
Latitu 21° 18' 23" Akau.  Lonitu 157° 48' 45" Kom.

          Aole e holo ke Kilauea i Kauai ma ka la 30 o keia mahina, e hoomaemae hou ana.

          A keia Poakahi ae, e haalele mai ai ke Kilauea no ke kaapuni ana ia Hawaii a me na awa ku-mau o Kama.

          E oluolu oukou e na makamaka e alawa iki ae ma na Olelo Hoolaha, a e ike i ka Hoolaha a ka Luna Wai Nui, a pela aku.

          Aole i holo malu o Mr. Stilwell, e like me ka mea i hai ia e na nupepa o keia kaona, aka, ua holo aku no Tahiti me ka Palapala Ae mai ka Luna Dute Awa aku.

          I kela mau la iho nei, e hiolo mau ana na paka ua eloelo o keia hooilo nani, a i puili pu ia mai e ka welau ahiuhiu o ka makani Kaiaulu o ke komohana mai.

          Ua noi ia mai makou e hoomanao aku i na makamaka i ka manawa e halawai ai ka Ahahui Euanelio o keia Mokupuni, ma ka luakini o Kaumakapili, i ka Poalua elua o Aperila, oia hoi ka la 11, i ka hora 7½ o ke ahiahi.

No ka nui o ka ua i keia mau la, ua loaa ia kekahi poe i ke kunu me ka ha o ka leo a ane hiki ole ia lakou ke kamailio mai, pela ka makou lohe ana 'ku i ka leo o ka mea lawe leta o keia mokupuni, ua ano hanapilo.

          Ma ka Poalima o ka pule i hala, ua malamaia ae ka lealea inu wai momona ma ka rumi halawai o Kawaiahao, a ua piha ka hale i na opio a me na makua a ua hoolawa ia ke anaina ma na mea i hoomakaukau ia, a o na lealea ua maikai.

          Ua hai ia mai makou, no ka hoopau ia ana o kekahi mau haumana o ke kula o Ahuimanu i kekahi o keia mau la iho nei, no ko lakou hoolaha akea ana i kekahi mau hana kupono ole a na kumu maloko o kekahi nupepa o keia kulanakauhale. Pela io anei? Ua oiaio anei keia lohe?

          Lehulehu na le ta a na makamaka i loaa mai, a no ka piha e o ka kakou pepa, ua komo kahi a ua hookaulua ia kahi. He mau nane kekahi i loaa mai, a no ke ano ole o kahi, ua kapae ia. E pono e haawi mai i na nane hoonaauao—a me na kumu manao hoonaauao, na nuhou o na ano a pau, i komo ai maloko o ka pepa.

          Ma ke ahiahi Poaono i hala iho nei, ua make iho la o Dr. R. McKibbin, Snr., (Kauka Makibine makua) iloko o ke kanawalu o kona mau makahiki. He kamaaina oia no na makahiki lehulehu no Hawaii nei, a ua minamina ia kona make ana e ka lehulehu i kamaaina iaia, ma kona ano a me kana mau hana hoopono.

          I ka Poalua iho nei, ua malama ka poe kakau inoa o ka palapala hoakaka i na kahua hooulu lahui i ka Moi, he halawai, a ua hooholo iho lakou he mau olelo hooholo e pili ana i ke kupono ole o na huaolelo a ke Kuhina o ko na aina e, ma kana pane, a ua ku ole hoi i ka kulana e hiki ai i ka manao o ka Moi a me ka lehulehu ke apono mai.

          Ua noi ia makou e hai aku i ke akea, aole loa i lawe ia e ka Papa Hawaii kekahi mau waiwai e haawi manawalea ia i na Miaionari i hoi mai nei mai Maikonisia mai. O ka loaa manawalea ia ma ke ano kokua i ka oihana hoomana, oia wale no ka ka Papa e lawe nei, oiai, mailoko aku olaila e hoolawa ia nei ka uku o na Kahunapule i kaa malalo ona hooponopono ana a ka Papa.

          Mai ka peni mai a kekahi makamaka o ka aina nona keia lalani mele "Puna paia aala," ua loaa mai ka lono, he mai ahulau kai pahola aku maluna o na kamaaina o ia paia, a ua haalele maoli mai la kekahi poe i keia noho ana, a ukali aku la mamuli o ua mai nei. He wela ka keia ano mai. Ke lana nei ko makou manao na ka lua o kana leta e hai mai i ka lono ua maalahi na makamaka, a ua nalo aku ka mai.

          He mai puupuu ulalii kai hoea mai ma ka moku mahu Mikado, mai Kapalakiko mai, ma ka la 8 iho nei, a malalo o ka hooponopono a ke aupuni, ua hoomalu ia na ohua i kona pili ana mai ma ka uapo, no kekahi mau hora, a o ka mea i loohia i ka mai, ua lawe ia aku ma ka hale hoomalu, ma Koholaloa. Ua maluhia ke ola o ka lehulehu, aohe kumu nana e hoolele i ka hauli, oiai, ua mikiala ke aupuni ma kana hana.

          Ua ike iho makou ma kekahi nupepa i paiia ma Nu Ioka, oia ke Scottish American Journal, he leta mai ka peni aku a kekahi mea e noho ana ma Hawaii nei, e pili ana i ka Bapetiso ia ana o ke Kama Alii Opio o ka Ohana Alii o Hawaii nei. Ma ia leta, ua hoike piha ia ke ano o ka malama ia ana o na hana e pili ana ia mea, a e haawi ana i na mahalo piha no ka nanai a me ka ui o keia pua alii opio. Ma kekahi mau laina, penei na huaolelo: "O kekahi mea a ko oukou poe heluhelu e makemake ai e lohe, oia no ka hoomaopopo ana iho, he hapa Sekotia keia pua alii opio, a o ka mua a me kekahi wale no i loaa mailoko mai o ka ohana alii e noho nei maluna o ke kahua alii o Hawaii nei.

          Ua puapu-a mai la na lono mai Kauluwela mai, o ka aha hula haole hoomolowa hua kepau i hoike mua ia aku ai, he punana ia no kekahi poe e hakaka ai. Waiwai la!

          MAKE I ALOHA NUI IA.—Ma ka Poaono, Feb. 19, 1876 nei. Ua hala aku la ka wahine mare o S. Kaiu, ma ka opu o ka honua. R. Nakapa, he wahine i kamaaina, a i ike ia no hoi. He makamaka maikai a oluolu, he pumehana ke hookipa mai, a he papale alii no hoi oia no kana kane, he mau lima hana noeau, he mikiala i na hana pono o ke Akua. Minamina aloha ino oia.

          O na hiohiona o ko makou makamaka Kapena o ka oihana noeau a hanohano no hoi o ka Papa-pai o Ka Mio ana iho nei a nalo na maka i ka moku o Keawe, ua huli hoi mai, a hehi maalahi me ke ola maikai i ka aekai o Kou nei, a ke kikoo aku nei makou i ka lima akau o ke aloha oiaio iaia, me ka lana o ka manao, "ua ike, ua lawa ia Kona kai opua i ka lai." Aloha ea!

          Ma ka la 21 o keia mahina iho nei, ua hopu ia e na makai he Iapana me ehiku Hawaii no ke kuai waiona me ka laikini ole. Ma ka la 22 ae, ua hoopaiia lakou a pau, a loaa mai la ka huina pau, he $437.40 dala hoopai i ke aupuni. He lealea no paha ka hana ana i keia hewa, aka, ke manao nei makou, he naaupo ka mea e olelo ana, ua makepono keia mau dala no keia hauoli ana. Ia oukou ka hauoli kuhewahewa ana, a iaia nei ae ka pe ana 'ku.

          Ke huli hoi mai nei na moku okohola mai ka lakou hele lawaia ana ma ka Laina, (mehana,) a mahope iki iho o ka hoolawa ana me na mea kupono, alaila, e huli nui aku ana lakou no ka Akau ka ihu, a he mau la halawai wale aku no ia me ka ipo iniki hui o ka hau oki o Alika, a ilaila e mokomoko ai ke ola me na Ia nui o ka Moana Anu Akau, e hooikaika ana no ko kakou mau pomaikai, ka poe e pala kahela ana i ka mehana, e hiolani ana i ka pa kolonahe a ke kahau hooipo o na kaiaulu o ka aina aloha o Hawaii nei.

          Ke mau nei no ka hoene kani olu o na leo o ka aha hula e hauwawa mau nei makai mai o Kaumakapili. Ina e hoolohe aku kahi, ua hapa ka olu o na leo o ka ahahui himeni hoohauoli o na popoki hele po. Ua hai mai kekahi makamaka ia makou, e kuai ana oia i mau paona pulupulu, i mea hoopiha i kona mau pepeiao ke hoi aku e hiamoe o ka po, no ka paiakuli loa ka, aole e hiki ke pili ka maka. Ina pela io, alaila ke manao nei makou, ua hiki mai ka manawa e hoohanapilo ia ai neia mau leo mele hanakuli i ka manawa hooluolu o ke kanaka hana, a ke kali nei makou o ka hooko ia o ia mea. Ina no hoi paha e hoomaha iki no hoi kahi manawa, aole ka, o ka manawa mai ka puka ana o ka la a napoo, ua hoolilo ia no ka hula ana.

          Ua oleloia, o ka leo hoene o ka ohe ka mea nana e hoomaalili i ka puuwai wela ; ke hooia nei makou i keia, no ka mea, i ka wa a ke aliiwahine o ka po e uhola mai ana i kona hiohiona nani maluna o ke kulanakauhale nei, i ka po Poaha o kela pule, e kololio mai ana hoi ke kehau maloko mai o na kowa pali kuhoho o Nuuanu, ia manawa e ku ana makou malalo o na lau laau o ka Ema Kuea, a nihi mai la ka leo hoene hoa'lohaloha o na ohe a na keiki eleu o ka Bana Puhi Ohe. No kekahi mau minute, ua poina iho la makou i ke ano o ka manawa, a e auwana hele ana ko makou mau noonoo maluna o na leo hoene o na ohe, i ahai ia aku hoi e ke eheu ahe lau makani kehau o ka po. Aole no makou e poina ana i na hana a pau o ia po, no ia makana hoohauoli a Mr. Berger, ke alakai o ka Hui Bana, a me kona mau keiki mikioi. Mai kuluma loa naa wale ana ina elua a ekolu mau po oia ano iloko o ka mahina hookahi.

          M R. LUNAHOOPONOPONO:—E ae mai ia'u e ninau aku, heaha la ka mea i hanaia no kela mau dala he $50,000 i hookaawaleia e ka ahaolelo o ka M. H. 1874 no ka hoopae lima hana, a heaha la ka mea kii ole ia, oiai ua hookaawaleia ka puu dala no ia mea?
AKEIKE.
          [Aole i maopopo ia makou na hana a ke aupuni no keia mau dala, aka ua manao wale ia ua pau i ka lilo i kekahi mau hana kuloko, a ina io pela, alaila, ua pio ke ahi o ia mau dala.  L. H.]

          M R. LUNAHOOPONOPONO:—Ma ka pili ana mai o ka mokumahu Mika do me ka mai puupuu ulaula ma ka uwapo, ma ka la 9 iho nei, ua ike aku au i ke kukulu ia ana o na makai ma na ipuka o ka hale waiho ukana o na mokuahi, a e papaia ana aole e komo aku na kanaka ma kahi kokoke i ka moku. Ua mahalo au i keia, aka, he mau minute mahope iho, ua ike aku au he 20 a 30 paha kanaka e hana ana maloko, a ua lele mai na alii moku iuka nei a hele aku la maloko o ke kaona nei. Aole anei i like ke kulana lele o keia mai maluna o na mea a pau? E pakele ana anei na kanaka i hai ia e hele aku e hana, a o ka poe e makemake ana e komo wale aku no (i hookapu ia aole e hookokoke aku) o lakou ke loaa? Aole anei i like ke ano nele mai na alii mai o ka moku ke lele mai iuka nei a hui me ko uka nei poe, e like me na ohua i hoomalu ia maluna o ka moku ? Maanei aole o'u ike i kahi pomaikai e loaa mai ana ma keia hana a na luna aupuni. Honolulu.  IKENO.

AOLE ANEI PELA?

M R. LUNAHOOPONOPONO; Aloha oe:—
          Aole au he kanaka no ko na aina e, aka, he oiwi ponoi no ka aina nei, a ma ia kahua, ke noi aku nei au e ae mai oe ia'u e kamailio ma kekahi ninau nui pili i ko'u lahui makua, e kamailio ia nei mawaena o ke aupuni a me kekahi poe haole kalepa o keia kaona, me ka ike ole o na Hawaii maoli.
          Ua heluhelu au ma ka olelo haole, he palapala i kau inoa ia e kekahi poe haole kalepa lehulehu o keia kaona, e pahola aku ana i ko lakou manao no ka hooulu lahui, imua o ko kakou Moi, ma ka la 29 iho nei, a e haawi aku ana hoi i na hoomanao imua ona i kekahi mau kumu hana kupono a lakou i manao ai. Malalo o ke kauoha a ka Moi, (pela ko'u lohe) ua pane mai la ke Kuhina o ko na aina e a me Kuhina Waiwai ma ke ano Komite, i ua palapala nei. Ua heluhelu no au i ka pane. Nui ko'u maha l o i na kumu nui i waiho moakaka ia ma ka palapala a na makamaka haole, me na kumu hooia i ko lakou makee no ka hoomau ia o ke aho o keia lahui, a hookahua paa i na huaolelo UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO ; a ua nele ko'u ike i ka hoomaopopo ana i kekahi kumu kupono ma ke ano pane no ka pomaikai o ka lahui a me ke aupuni ma ka pane a na Kuhina.
          O ka'u mau mea nae e makemake nei e kamailio, oia no ka pane alua a ke aupuni, i kakau inoaia e ke Kuhina o ko na aina e W. L. Green. Aia ma kekahi wahi e olelo ana ; "na ka Ahaolelo o keia aupuni i hoonoho i ka Moi Kalakaua ma ka noho alii, a o ka Ahaolelo wale no o keia aupuni ma ka apono ana o ka Moi, ka mana nana e kauoha e hoolilo ia ka loaa o keia aupuni no na kumu hoolaupai lahui. Ina paha ua kau aku maluna o oukou ka haawina o ka hoomaopopo ana e like me a'u, ina ua hooia mua ia oukou, he hana ano kuihe ka hele ana aku imua o ka Ahaolelo Hawaii a noi aku i mau haawina puu dala nui no ka lawe ana mai i lahui e, ke kumu hoemi hoi i ka loaa hana o ko lakou poe ponoi iho, a he kumu kupono no hoi na lakou e nune mai ai."
          Maanei, e Mr. Lunahooponopono, ke makemake nei au e ninau aku ia oe, i kumu hoakaka. He oiaio, aole mana nana e hooholo i ke ano o ka hoolilo ana i kekahi puu dala, o ka Ahaolelo a me ka Moi wale no, aka, auhea la ke $50,000 i kauoha ia e ua mau mana nei i ke kau ahaolelo i hala ae nei, e hoolilo ia no ka hoopae lima hana? Auhea ? Ua hooko auanei na luna hookele aupuni i keia kauoha? Aole! E like me ka mea i hoomaopopo ia e a'u ma na hoohuahualau ana, ua hoolilo ia mawaena o $30,000 a me $40,000 dala no kekahi mau hana i hooholo ia e ka Aha Kuhina, a ua kapae ia ua mau mana nui nei a ke Kuhina o ko na aina e e hiipoi mai nei.
          O na huaolelo e pili ana i ke ano kuihe o kona manao i ka hele ana aku imua o kekahi Ahaolelo Hawaii a noi aku e hookaawaleia i puu dala nui no ka hoolaupai ana i ka lahui; ke manao nei au me ka hookamani ole, he mau hoonuinui wale iho no ia ana, oiai, e ala mai auanei ka ninau, Nawai la i noi ka Ahaolelo i hala i kekahi mau puu dala nui? Owai la ke Kuhina i hooikaika e hookaawale ia i mau puu dala nui no kekahi mau hana i kulike ole ka pomaikai me ko ka hooulu lahui? Aole anei i noi oia i $50,000 dala no ka hoopaelima hana, a ua haawi mai no hoi ka Ahaolelo? a aole anei i hoolilo ia ua puu dala nei—aole ma ke ano a namana elua i kauoha ai, aka e like me ka makemake ona Kuhina—ma ke kuai ana i mau lako ohe hoonui, ke kukulu ana i ka pa alii, ke Komisina no ka hoikeike nui o Piladelepia, a he nui wale aku? O keia mau mea a pau, he hiki wale no ke houluuluia a waiho akea ia aku imua o ka lehulehu; a ka manao nei no hoi au e hoolawaia aku no ka lehulehu me na hoomaopopo ana, ma ke kalai ana a na kolamu o kau nupepa e Mr. Lunahooponopono, oiai he ninau nui keia, he ninau pili i ka pomaikai o ka lahui a me ke aupuni Hawaii, a he mea pono e hoomoakaka lea ia imua o lakou, oiai, o ka lahui ka hanu o ke aupuni, a nele kekahi aupuni me na kanaka ole, alaila, aole aupuni, aole mau kuhina, a aole hoi mau puu dala nui uku makahiki a haawaina no na mea e ae.
          Ua makemake au e hooloihi aku i ka'u mau huaolelo ma keia kumu, aka, ua lawa paha no ke kino o ka pepa, he manawa kupono hou aku no. Owau no me ka mahalo a me Wainohia no kuu Lahui.
HAWAII PONOI.

E KA LAHUI HAWAII: Aloha oe:—
          E oluolu oe e lawe haaheo aku me ka mama i keia wahi mea hou, i ike mai na kini makamaka o kaua, mai ka la hiki ma Haehae, a ka welo ana o ka la ilehua.
          Ma ka po Poaono, oia ka la 13 o Feberuari, he po mahina konane maikai keia.
          Ike aku la au i ka luna o Maunaloa, i kahi e kapa ia nei o Mokuaweoweo ike aku la au i ka wahine o ka uka, ua hoike mai ia i ke ahi nui a me ka nani i pahola ae ma ia kualono.
          O kekahi no paha keia o ka a ana i nui loa, ua hele a piha pono ka lua; he mau hora a mahope iho, ike hou aku la au he kaawale loa mai ka lua aku, a hou aku la me ka ikaika loa aole nae he uahi o keia, a ha'u ana i ko'u hoomaopopo iho aole i akaka kahi i iho ai a Ehuehu ka wahine o ka uka. Me ka mahalo i na keiki ulele hua kepau.  JOHN KAHAULOA.
Kohanaiki, K. A. Hawaii, Feb. 13, 1876.

Na mea hou ano nui o Kaukaweli.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          E oluolu mai ana paha kou mau hookele a me na keiki ulele hua metala e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino lahilahi i keia mau wahi hunahuna mea hou.

HE AIHUE NUI.

          He pule okoa a me ka hapa i hala ae nei mai keia la aku, ua kii mai la na lima menemene ole o ka mea aihue i kekahi o ko makou mau wahi pono kino a lawe ia aku la me ka ike ole ia, o ka huina nui o na mea i lilo aku, aole i emi iho malalo o ka 10 lole maikai ke huiia na palule, na lole wawae, a me na kuka, a me hookahi pale papaaina. Ua nui ko makou poino ma keia hana aloha ole a ka mea pakaha wale.

HE UA NUI.

          Ma ka Poaono iho nei, ka la 4 o Maraki nei, ua ike ia aku la na ao kaalelewa o ka lani, ua hele a "eleele Hilo, panopano i ka ua." A ma ia po iho, ua hana io mai la na kuluwai o Kulanihakoi; i ua wale ia no a i ka Poalua iho nei, akahi no a mao iki mai a ke malie loa mai nei.
          Me he mea la, akahi no a hoomau hou ia ua kula panoa nei; a ua ike ia aku ka uliuli mai o na mea kanu, a me na lau nahelehele.

IKE IA HE WAIPUILANI.

          Ma ke ahiahi Poalua iho nei, la 7 o keia malama, oiai no e kulu liilii ana na paka ua o ka lewa, ua ike ia aku la elua mau kolamu Waipuilani ikaika, mawaena o Lanai a me Kahoolawe; me he mea la he ia nui e kapeku ana i ka moana, ka hele a ku ka e-a o ke kai.
          Me ka welina ia oukou a pau na oiwi o ka aina makuahine.
JEFF. B. KALEIHOPU.

He Ulia.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          I ka la 26 o Feb. i hala ae nei i loaa ai keia mea kaumaha o ka manao, a no ia kaumaha a me ia liliha, oia ka'u e kau leo aku nei i ka poe e lawelawe ana i ka mea i ike ia he lola a he hiki ole ke ekemu mai aka, aia a hiki mai kona la o ka huhu, he hiki ole ke paa i kona ikaika.
          Ma ka la i olelo ia maluna, pii aku la kekahi poe hahai holoholona hihiu ma ka uka iu anu o Lauhulu i Waialua; o ka holoholona a lakou i pii ai i ka nahelehele e luku, oia ka Bipi hele hihiu ma ka nahele, aia i ka loaa ana o ka bipi, hoomaka aku la ka poe nona na inoa malalo nei e ki i ka lakou mau pu, a iloko o keia pepehi ana a lakou a uhai ana i na bipi hihiu i kiola aku ai ka pauda i kana keiki he poka a lele kohana aku la a ku ma kapuai wawae o Maua, kekahi o keia poe uhai holoholona; o keia poe me na lako kaua no, e paa ana i na puhaka, aka, aole i manaoia e kau aku i ka'u pu e lawe i ke ola o ko'u hoa, he okoa ka mea a ka manao i hili mai ai, a i h ele ai au e kaua aku me kuu enemi, aka, halawai au me ka pihoihoi a me ka wikiwiki a kani aku la ka'u pu me ka pololei ma ka laina hookahi a ku aku la mamua mai o ka poli o ka manamana wawae holo aku la ka poka maluna o ke kua o kapuai a ili aku la ma ke kuekue o hope, nolaila, e makaala oe e ke kanaka Hawaii i kau pu a me kou hoa hahai pu o ia hana inea.
          Me ke Kapena ko'u aloha a me na keiki hoonoho hua kepau o ka LAHUI HAWAII.
MO S MA.
Waialua, O., Feb. 28, 1876.

Pane aku.

          Ma ke kolamu elua o na lima kuhi, aoao ekolu o ka nupepa KA LAHUI HAWAII o kela pule aku nei, Feb. 24, e hoike ana : "Ua hoolimalima ia e kekahi hui ka aina lei alii e waiho la mawaena o ka ulu niu o Waikiki a me ka lae o Kaimanahila." A i kuu ike ana i keia, haupu ae la au e pane aku, no ka mea, o maua ka mea nui o ka aina malaila, mai ka wai e oki pahu pu ana i ka ulu niu hikina o Waikiki e pahola ana i ka loa, a me ka laula mauka a hiki i kaupapaloi, a me na kuauna, na ahua a-a ma o aku, a uhi papu ae i ke kula palahalaha, a hiki i ke kaiaulu o ka lae o Kaimanahila a kiei ma o i ka ae one me na pukoakoa e hiki aku ai i ka lae o Kahala, a he kai ka palena ma ka aoao makai, a maloko o keia, he aina okoa kekahi, aia no nae ia maua ka malama, a me ka mana, me kuu wahine i hala aku la i ka make, mai na 'lii mai. A no ka mea hoi, ua koi pinepine ia maua e kekahi haole waiwai e noho nei ma Honolulu, e hoolimalima i ua wahi nei, no ka manawa e like me ka hapalua o na makahiki i hoike ia, aole maua i ae a hala aku la ko'u hoa.
          E i mai paha auanei kekahi, aole o ko laua wahi kai hoolaha ia pela. He oiaio ia, aka, o ka uhi paapu ana mai ka ulu niu a i ka lae o Kaimanahila. Oia ka'u e pale nei no ka mea, o maua wale no malaila.
Me ka mahalo.  D. W. PAUAHI.
Kapauhi, Honolulu, Mar. 1, 1876.

MA RE.

          Ma ka Poaono iho nei, la 13 ua mare ia e Rev. H. H. Paleka, o Mr. Jas Richardson me Mrs. Mellish.

HANAU.

          Ma r. 9, 1876 ma Kapaakea, Waikiki, hanau o Peleuli w. na Mr. a me Mrs. Keeaumoku.
          Ma Waikiki, la 14 o Maraki hanau o Nawai, he kaikamahine.
          Ma Honolulu Hale, ma ka hora 2 o ka la 18, o keia mahina, ua hanau he keiki na Mr. a me Mrs. Kahelemauna o keia kaona.

MAKE.

          Ma r 5. Ma Waikiki waena, make he wahine malihini no Kona Kalahiki mai.

OLELO HOOLAHA.

KE HOIKEIA aku nei i na kanaka a pau, aole lakou e komohewa ma ka aina o Kahauloanui, Kona Hema, Hawaii, ma ke kua ana i na laau, a me ke alualu ana i na holoholona ahiu, a me ka hele ana e lawaia maloko o na palena kai o ua aina la; aole hoi e hookuu wale i na Pipi, a me na holoholona e ae ma keia aina i oleloia maluna.
SAMSON KAMOEKAI.
Luna Aina.
Kahauloa-kai, Mar. 13, 1870.  1. t*

Hoolaha Wai!

O NA AUHAU WAI MAI IANUARI 1, 1876 mai, (e hookaa mua ia) a hiki i Iulai 1, 1876, ua hiki mai ka manawa no ka uku ana, ke kauoha ia aku nei na mea a pau me na Palapala Auhau Wai i hookaa ole ia e hele mai ma kuu Keena Oihana, a e hookaa mamua ae o ka la 31 o Maraki; oia hoi ka piha ana o ka makahiki no ka manawa i hooholo ia.
O NA Palapala Auhau Wai a pau i hookaa ole ia mahope mai o ia manawa, e oki ia no na Paipu me ka hoakaka hou ole ana aku.
H. S. HOWLAND,
12 1m 15  Luna Oihana Wai.

J. W. CROWELL,
(KEONI KOLOWELA).

AIA MA ALANUI MOI, MA NAE IHO O KA Hale kahi umiumi. Malaila e loaa ai ko oukou hoa'loha me na kiaha waimomona o na ano a pau, i awiliia me ke anu huihui o ka hau iniki o ka uka iu o Nuuanu. E naue ae a ike maka iaia, he makamaka oiaio.  1-3m

KUAI A KA ILAMUKU!

MAMULI O KA PALAPALA OHI I HOOpuka ia e ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ka la 12 o Feberuari 1876; I ka pono no Z. Y. Squirea kue ia Ikalia (k) me Aila (k) no na dala $78.45. Nolaila, ua ohi au, a e kuai ana ma ke akea ma ko'u wahi ma Waialua Poakolu la 29 o Maraki hora 12 awakea i keia mau mea malalo nei.
1 Paa bipi kaua maikai
1 Kua bipi
1 Hoki (k) maikai
Aia wale no ke koe a hookaa e ia mai keia mau dala, a me na lilo a me na koina o keia hoomalu ana.  W. C. PARKE Ilamuku.
na J. AMARA, Luna Makai.
Waialua, Feb. 28, 1876.  11 4t 14

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!

Ma raki 13.....Kona
" 20.....Kaapuni ia Hawaii
I ka huakahi hoolele pipi ole a Kilauea i ka Maalaea, alaila, e hoaoia ana e hiki i Honolulu i ke ahiahi Poaono.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kaalualu a hiki i ka hora 9 a. m. a mahope iho paha; Makena a hiki i ka hora 6 a. m. a mahope iho paha ; aole hoi ia Maalaea a hiki i ka hora 8 a. m. a mahope iho paha.
Uku Eemoku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai.....$ 5 00
" Lahaina, " " ..... 6 00
" Maalaea, " " ..... 7 00
" Makena, " " ..... 8 00
" Mahukona, " " ..... 10 00
" Kawaihae, " " ..... 10 00
" Kailua, " " ..... 10 00
" Kaawaloa, " " ..... 10 00
" Hilo, " " ..... 12 50
" Kau, " " ..... 15 50
Uku kaapuni ia Hawaii,..... 22 00
A hiki i na awa o Kauai,..... 8 00
Uku kaapuni ia Kauai,..... 12 00
Uku ohua Hawaii oneki,..... 2 00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
E hoaoia ana ka Mokuahi e hiki i Honolulu, ma ke ahiahi no o ka la e haalele ai ia Maui.
SAMUEL G. WILDER, (Waila),
A gena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine.  696 3m

Makana Hou! Makana Hou!!
Ke Pahola Hou Ia Aku Nei,
—HE—
MAKANA ANO NUI!
No na Makamaka a pau, mai ka
Lokomaikai mai o
AKE MA,

E like me ko laua ake mau e hoopomaikai, a e hoolako hoi i ko oukou hemahema i na
AAHU HOONANI a me
KAHI DALA UUKU,
i ane like me he
MAKANA 'LA;
Nolaila, ke hai ia aku nei ka lono,
E KUAI EMI LOA
hou ia ana na waiwai o na ano a pau, ma
ka Hale Kuai o
AKE MA,
MA MONIKAHAAE,
e hoomaka ana mai ka
Poalima, Maraki la 10.
Aia no ke Oki he Pau no ka Lole.
AKE ma.
Kihi o Alanui Papu me Hotele, Honolulu,  11 4ts 14

William Wenner,

AIA KA HALE HANA KULA PEPEIAO A me na Komo o kela a me keia ano—na komo i kuniia "Aloha nui, &c." Ma Alanui Papu, ma nae iho o ka Hale Mu.  1 6m

S. B. DOLE.

LOIO a he alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  1 1y.

E. STREHZ,
[AILUENE]

MALAILA E LOAA AI NA ANO LAAU A pau; a me na wai hoomaemae o kela a me keia ano. E hamama mau ana ka ipuka ma na po Poaono a pau. Ma ke kihi o Alanui Papu a me Hotele, ma Monikahaae.  1 1y

Ke Kuai Makepono Loa Nei!
—o—
HEN RY COOPER
(Hane re Kupa.)

MA KEOPUKA A ME KAILUA!
O NA MEA A PAU O NA KANE, WAHINE, A ME NA KAMALII E MAKEMAKE NEI NO KA AI ANA A ME NA LOLE NO KE KOMO ANA.
11.   1m.  14

G. W. WEST!

HALE HANA KAA HOLO LEALEA ME na kaa hali ukana. E hana ia no ho na kaa nahaha no ka uku oluolu. E kapiliia no kapuai lio, no ka uku kupono. Ma ka hale hana mua o Mr. Benfield, ma ke Alanui Alii  1-1y

CECIL BROWN,
Loio a he Kokua ma ke Kanawai

A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA palapala no ka mokupuni o Oahu.
Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H. P. A.
741   1yr  792

J. PORTER GREEN,
"KEIKI O KAUAUKIUKIU."
HE LOIO! A HE KOKUA OIAIO!

E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU I o'u nei, a na'u no e kokua ia oukou imua o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie me ka uku haahaa makepono loa. Me na oki mare, a me ka hooponopono ana i ka waiwai o ka poe make, he eleu loa ka hana. Aia ko'u keena hana ma Alanui Kalepa kokoke i ke keena o ka Lunakanawai Aeko. E hamama mau ana ka puka, e hele nui mai i pau ka pilikia.  1-1y

Ama ra! Holokahana!!

UA MAKAUKAU KA MEA NOna ka noa malalo iho e hoolawa i ka makemake ma ka hana nowelo ana i na KAA o kela a me keia ano, me ka nani a me ka paa. Malaila e kiliopu ai ka holo a ka lio, me na kamaa hao i kaupaona likeia, a i hana ia hoi noloko mai o ka hao paa loa me ke kumukuai haahaa loa. Me ka eleu a me ka mikiala, ua hopo ole i ka puana ae "aohe lua e like ai. Ma Ainahou ka lua o ka Hale Amara mai ka Hale Dute mai.  C. B. WILSON,
1 1y  Kale Wilesona.

HALE INU COFE HOU.
KNELEE (Nile.)

Helu 29, Alanui Nuuanu, Honolulu, makai iho o ka Hale Kuai o A. S. Cleghorn & Co, (Ake ma.)
O ka maemae ke kahua.—Ko keokeo o ke ano maikai loa no ke ti, a o ke ko ula maikai no ke cofe.
He Keena Inu Cofe a me na mea Hoonoono.
O ke ano Cofe maikai loa, na Mea Ono, na pai, a pela aku, e hoolako ia i na wa a pau ke kauoha ia.
Na Paina, Hame me ka Huamoa, Bipi Paakai o ke ano maikai loa, e hoolawa ia no me ka emoole i na manawa a pau o ka la.
Ka Aina-awakea—Supa, na Roke, Hame, na Launahele Hoono ai, na Mea Ono momona, &c.
No ka Paina Ai ana,—25 keneta.
E wehe ia ana ka ipuka i keia kakahiaka Poaono ae. A nolaila, e wiki, e hoao.  8 1m.

WIL DER & Co.,
(WAILA MA.)

AIA MA KE KIHI O
ALANUI PAPU me MOIWAHINE!
Ua hoolako mau ia me ke kuai ana aku i na
Papa me na lako Kukulu hale
O NA ANO A PAU.
NA PANI PUKA!
PUKAANIANI,
OLEPELEPE,
LAKA,
AMI-LIILII,
AMI-LOLOA
PENA o na ano a pau,
AILA PENA,
VANIKI, &c.
Na Balak Pena me Puna,
Na Pepa Hale me na Lipine Pepa.
Aniani, Paakai, &c.
O na mea a pau maluna ae e kuai makepono loa ia aku no ke DALA KUIKE  1-1y