Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 10, 2 March 1876 — Ke Kuikahi Panailike. [ARTICLE]

Ke Kuikahi Panailike.

K * a 1n v M.»>r>>* mm\m : At**A« oe • l'a ikr vho »u m* ka Lahii 11\\vaii o ka }»uU i hsU aku t»ci 1 na **liew*hc an» * J. N X.. no na niw <• pili &ua i ke Kuikalii lS7i»iI;ko; a oim u» ano e na nmaso o m». vx» r»s i& mea. u* makcni»kc an r hool>h* akt; 4* i ko'u nianao no kekuikahi, a no na o!» lō * .1. N. X?, Lo olaohi o*>. P k» nt.v> »n*..U o k«* K*ukshi l*mi\iUke, ?vo i* » k* .ikik, s> kr *;u> o k* hu*oMo " U«snj»r,viiy," ua l>*»r i* um r N. N. ī kumu k;;ku!u n>> ki»k >hs o koM* nmu m»n*o k«thr > kr ku>. K il». U M'k* Htt*oMo l\ooij*\k-tiA. kr kiukain o k-*k <« s \-,.r \nrnkn, *v»lp h# l**n*»hk* k* }vlōseī io* o k* hu*.Kd \ *k*. u* k* hmo o k* nvM . ni*n*>i i» m* i* hu*>Mclo. Mr hr 1%. *» k« ;> • >.»' . KuiWnh k* * >« »«.•- r.ui !«)•» i k* - » J. \ \ r i7v . uuv »nn r kakuiu i ks <\««!» v> ko*> kue i U ktt«k&h>. —W " llf .iui no n* MU> o kr+» hu»ol*lOw * K4i iki *-» m* kr *n.> v> n* h**ok«io » »<> » ptii m&i *i.*. *k«. U«' m*k»*h*iv* jv\l.* k.\ ; v.i *-.» s . k.r > hu,v r'a m*:. hr k»k«tka- ... }>*H* k* }vx ; jv> i;Uih'. t kv>ua aao m» k« kiu'kah. v * kr ivn k*hi iNrtik.il kr, kw wm i oto4o i.i.im o k*kou, m«> k,»n* « * i !:..> »: 1 kiy.uliv,» e* k»a* «upum » Wki

| waie i k<?ja nwnawa; a me Ue lee, u& moa* 1 kaka no ko: a .1110 ia kakou } » aole no hoi | aa e kouil>* akn ana iloko o ka wehewehe ! &no uni aha i ua mea e pili ana i& m©a, 0P | ai, ua paii ko kahua i ka poe he lehalehu i j knnpau ifeo gei i na ano- a pau o na kuikahi ia ma |ca lakoa wehewdie aaa; aka, e hooliio aiia au i kan. mau olelo ana no ke kuikahi taa ka olelo a kou kakau manao o ka pule i hala. Ke oieio nei oia. he like ole ka panai ana, a nolaila, aole he Kuikahi Panailike, i kona manao he Kuikahi Panai-ano-apuka; no ka mea, wahi ana, he oi loa aku ka Amerika haawi mainua o ka kakou. He oiaio, raa ka nui o na date e haule ana ma na aoao ik>koo ke knikahi, aole i like, aka,'aoie oia i nana piha i līa pono a pau ma ke kuikahi, Aia a iraan<v {a na ano a pau, na pono a pau, na pomaikai a pau, o keia kuikahi e ike ia ai ke ano panailike o ke kuikahi. i ■ Aole wale* no o na dala dute i haule ka mea e helu ia ana ma kela me keia aoao, j aka, o na pono e ae. 1 Ma ka dute i' haule, ua oi aku ka Ame- ' rika haawi mamua o ka kakou, ma ka po- ] maikai i loaa iaia, ua oi aku paha kona ! pono, ua like no paha. Heaha la na peno e 1 ae e loaa aku ia Amenka, i loaa aiia kakou keia auo e, o ka panai ana, wahi a J. X. N. ! | O kana wehewehe ania, he mau pomaikai j ano e loa, i lohe oie ia ma ka olelo aelike, j mawaena o kakou a me lakou, he mau po- 1 maikai manao wale iho no, a oia poaaikai | ana e hoomoani nei imua o ka lehulehu, he poino ia no ko kakou kuokoa. O kona ike ia, aka, aole nae ia o ka ike o ka hapa nui' e noho mai nei. 0 ka ppmaikai e loaa mai &na ia Amerika, oia hoi ka mau aua 0 ko kakou kuokoa; ma ia mea e konio ole ia mai ai keia aupum e kekahi aupuni e ae a hooweli aku i kona ' mau kapakai ma keia Moana Pakipika. līe j pomaikai nui ko Amerika ma ia ano, i oi | aku mamua o na dala dute ona i poholo : iloko o ke kuikahi. Eia horf: Ina, ma keia mau hana maikni ! a Amenka ua mau ko kakou knokoa, ma na rula o na hoa nohp like, e hilinai ana i oia e kokua aku ana no kakou iaia i ko:ia j wa pilikia; e maliu ana kakou i kona leo, | oiaio, oia ko kakou makamaka. ifa keiā ; i niau haua o Amcrika e manao mai ai e lilo i . kakou iaia, aole ma ke ano pakaha wale. e like jne ka kekahi poe e hoomaka'uka'u nei j , īa kakou ; a aole no hqi oia e hana ia haua , ke luki ole mai ka mahawa,—o ka manawa he;\ ip. r—o ka mauawa e hiki ole ai ia kakou ko mahima i kt> a»o o ke aupuni e like k-.\ >ura 1 ae ia ma ke ao mn. Ke hiki mai 1« nu«ia>va, 0 uianao mai ai o Auieiika i kou lokomaikai e like me kona • lokoinaikai ia knkou. A heaha ka kakou hana ke biki mai ia maaaw.i ? Aole anei o : ka ui aku i ka hoalauna kokoke, ka hoa e malama inai ana i ko kakou pouo, ke hiki mai paha ia nianawa. Ma ka pokole. eia na pomaikai o Amenka 1 lokomaikai ai: 14 E ■ mau ko kakou kuokoa, a lilo ole keia mau ! mokupuni i kekahi aiipani e ae i mea lioweli i kona mau pouo ma keia moana. E ' komo aku malalo ona ke hiki ole ia kakou ko malam» i ko kakou kuokoa." Ma keia ua ano e K>a ko J, X. X., nie ko'u ike. Ta olelo oia. o Amenka ke ko- ■ ; īokolo mai nei ia kakou. ko OMO nvi hoi; j au. o kakou ka i hele maoli aku a ko- ; na ipuka t inn i jv»no )|io kakou. A owai la o maua kai pololei r O oukou e na hoa heluheln ke koho iho, mn k.ina a ma ka'u hoikeike ana,—o ka'u j ike. jienei : —O ka» ' kou kai koi la Amenika e'kuikahi mai ki- : nohi mai o ka noonoo ia ana o keia kmnu haua o keia aupuni; ua akolu aln a alima hix>una ia ana o na OomiMiia no keia mea, he mau tausani dala kai ia no ia mea : a 0 ko kakou M oi kai holo kino no ia mea hookahi no.—ajo ko'u manao maoli no ka hoio kino ana aku o kokakou Moi ke ku'nu 1 ae īa nuū ni e na Scnate o Aiuenk:i, o:;i h.vkahi wale no. l"a ak«ha ia m&i oi.t. K no !uk> mai oukv«u, a o J, N. W, iio i.m na makahiki i lu>ao ai keia aupmu no la incs, a ua hoole >a mai. a 1 kona holo kino ana, ua mahalo ka lehulehu o ia uit,v a puana a# ine he ieo lokahi la " Ae." Me keia mau īke i kamaama ia oukou. a ia oe ; e J, X. X., me he la, ke ike la au, ma kou l«ji man aāa mai i kekahi aupuui ma k*u , no īa anMi»» oe, aole o kou kue he kue ana i na p6no o liawaii, ak*. he lili maoli ia Amenka, lna o ke ano io Wa,: ke *4*40 nei aa. he enen>i oe o ke ano pi»wa e imi ana * hoeha i koa eneiui ma ke ka> j makaia ana i ka rnvno okeia lahai. kahi v>u e hiK>)nana 11« i keia w*. lna he llawaii o*. < alaaia, e OMO au he hujM a i eie ua ala> >a ko ik*. a «a kumakaiu 1 kv>« oae han%« ' ma ke ano k>)>tkipi. Ma k«)Mhi anoo X. N„ he kaa«k« t«kela tkA «*i. maaiua o ka h«he ia o ano o ke kmkahi. ke OMO n>at «w, ka«la paha, he k«kp«a pahO «a }«pa wai o Amenka «ole bhm e k««kahi M* k*k*K; aopum e aka. " Ao> hw e ha*«\ i a<«'a lu ins>ku uo lakou. o loaa au<H ka mm i«a e k<r«k«*a wua. k« aia«a>> o*a kc«* anpun>." K J. N. N,, aa maai«* oe. nolaw'a, kr ak« •««»«. «mu Um t* peia. »0 ka m«a. a«4e i |wo k* «ia» i ka «Mm maka » ike a> 1 ka hewnihwaa a m* ka i«qa W>a o kau hxV"«e'.t ana « ka 1 mmui <itt i ka hakilo ai>a i k«' ano lua o aa «mni « ktimaka»>aUio ia anA liie nianao |k> kr«a o J N N\. aka. «a mi im«a o k«*a Uhu., Iw r:i.oa 1 akaka MK. O kr>a U ke kt.».K 1 naa«a«aXMi mu u o> AnmU «ah> a J N N. Va hakf «*£•

o J. I?. N. i kekahi manao, & koop»fea »k« [ ia i ka haina o iā manao ooa, me ke kapa aku t he-manao po 'Amenka. £ n&'hoa he- : aa papah lea keia imi akaanai «J. ■ N. N., a na waihe walo na ka na a\n« £ala e hoomaemae. Eia hon: E oe e J. N. N. i ke komo aiai o Amenka e hooponopene i aa auhau duŌB '"p 1 keāa hejnea hewa loa i kou manao. no ko kana manao ma keia mea. Ma me ko oleio iho no he nui ke poho o Amenka, aoie kahe kuleana iki o Ameiika e īmi i pemo nona ma keia ae like. Kupanaha maoli no kou noonoo, ua hooponii ia paha e na nau ano e. O Hawaii wale no ka paha ke kuhikuhi aku i kona - makemake, ( ade o Amerika,) a he ae wa!e aka no ka Ameri> ka. Nani kela. Ma ko'nike, ua oi ke kuleana o Amenka e koi mai ia kakou aa ke kuikahi i kekahi kumu pomaikai uo ka mea, o kakou ka mea i makemake nni i ke kuikahi. Ina na oi ko Amenka poho mamna o ko Hawaii nei, ua kuleana loa oia e koi mai i kekahi mau pono e ae i ane like ai ka pomaikai a i ano ai ka panailike. E hoomaopopo kakou, iioko o na knikahi a pau aole hookahi walo no leo ma ia hana; e imi ana oe i kou pono a e imi ana kela, a aia no ia oe kou ae, a pela no hoi kela. Aia mahea keia kina nui a J. N. N., e hookdakela n«, a e awili nei e komo o Ameiika iloko o ka Ahaolelo e hana'i i ke kanawai o keia aupuni. O na Komisina o Hawaii nei kai komo aku iloko o Amenka e aoao, e koi, e hoomalimali, i ae m%i na Senate o Ameiika i ka pule a Uawaii nei i waiho aku ai imna oiapoe. Ma ka'u hoomaeao ana ia 00 « J. N. N. ? ua aneaue hilahila an i ka pane ana i kau (uau olelo ano ole, aka, o kuhihewa tna> auanei ka poe ike ole i ka /*/<> a ka maalea, nolaila, ua numi iho au i kuu manao hilahila. Aole, e like me ka J. N. N. e kau'na maluna o na elemakule, na keiki Hawaii na auhau, e pani ia ai na poho o ke dute. Ue nui 1 loa kahi e lawa ai ia poho me ka hookoikoi , j ole aku maluna o ka iehulehu. Ina e like j | me ka) J. N. N. e olelo ana, aole e auhau 1 ] ktiloK<Q ia ke ko ma ke noi a Amerika, he j ! mea hj£i wale no ia kakou ke laikini aku i ! i kela me keia mahiko, e like ka auhau me < ka nui o na tona ko e hanaia ana ma ka ' ; wili, ina paha 1, a 2, a e 3, paha dala o ke j , toua hookahi, heaha ka loaa i ka makahiki; 0 ka haina haahaa, 0 J. N. N. he £7, r >,uoo no ka makahiki hookahi, oi loa aku la ma- j m'ua o ko kakou poho; aole oia wale, he iiui ao tio na kumu loaa e ae o ke aupuni— ke ko uiai ke kuikahi. 1 Ke hai mai nei oia, o na haole wale no ke pomaikai, he oi o ka hoopunipuni—a ke olelo hou nei au aole o J. N. N. he hoa'lo- l ha no na kanaka Hawaii, me he la he eue- . mi oia no Amehka, a e imi ana e kue iaia 1 ma ou la e Hawaii, me ka nana ole i kou pouo. Ua olelo au he hov>pnnipuni, no ka , | m&a, aole o na haole wale ke pomaikai 'na, a i maopopo ai, e hoolohe oukou i keia wahi 1 i moolelo, I ka wa i manaoia ai e ko ana ; ; ke kuikahi, hoomaka koke kekahi mau ha- . ' ole ma Uamakua a me Kohala, Hawaii, a ma Waialua, Oahu, e kukulu i wili, a e j paipai i na kanaka a me ka poe mea aiua eka- ; nu i ke ko, a na lakou e wili, a e mahele i like ia na loaa: —aole anei he pomaikai nui ke loaa i ka mea noua kahi kuleana, i oi i ae mamua o ka loaa i ke kanaka Hawaii e uoho ana ma kona wahi aina me ka mahi ; ole. oiai, aohe ana mea kanu e ae e kanu ai. ehikiai ke hoopukapuka no ke dala. Ma keia man a{vtha na nleu na Hawaii, a ke ake nei lakou e hoolimalima i aa aina a e konvo koke i keia hana, a ua lana ko'u manao he p<.>maikai no ke loaa ana nona, a me kona ohana, a me kona aupuni, a na n )H>maikai i loaa iaia mm ke kaikahi e hoomau i kona home a me kona aupuni iaia, »>.>le hoi e like me kau e J. N'. N. Okekahi ]vuiaikai hoi i oMoia e loaa aua i ka Haw ,i>i, e ka jv>e i lana ka manao no ke kuikahi. eia ke ike ia nei. Ua hoole kekahi, o ke ano like me J. N. N., aole e loaa kaa wahi pv>maik«u i ka paahana, 4ka, ke hooia ■ mai nei ke au o ka manawa. aa loaa—*ta ma kokahi o keia mau apana na pii ak« ka uku o ka paahana he fu>.tHV no ka mahina, , ma kahi o ka $10 he ka uk« mahina ' e haawi ia »«. Ile kanaliaia hapa>ha»wi k» j*i. iloko wal« uo i« o ka maaaolaaa bo k* , kuikahi. i) ka J.♦>. N. maa oleto »0 km poaaikai, ■ uia h\M ke*a : " K hoi a» ho* kab« • mm i 1 ka waiwai o ke Kaikahi lVitadkk«» e hiki ! mai ana k« «iala i o kakwa ne*. e hoala hov • ia ana he aau wilike*, e ki»ai ia eaai mmi aa aiaa Km i mala miki, pela awaa aa o Koaa i tnaa «Miīa hiAk a pela ak« e : aaa ka aka o «a «i*a «wtK> mh o ke , a«p«ni. • hiaa «le ai he hapawaia ae k» ek» 1 k*«a n, • hiki aaa paha ka aka i ka <um he waiwai keāa e ioaa nmū a«a o ko kakvm m)wh, epuae e»a pahai ka aka « aa lim haaai. e wh aaa m Me hm> k» kwmakaa» e pa awa ka haaa o ka po* am aiaa» iaa aaha he k«at a kwh analinM paha» a trahiftaraiFahft a palaaka» ' w»«anm paa; a eaaka eaa kmb W m« Hawaā» o ka ai»a, e like »• • «a. 1 aa«a «ka a*C ahik • 9i auaa aa ptiae a («a« aaalaaa o keāa hk«i «m kaaa imm> m. V-hvM * Av4» ph ka ik* «keaa kanaka lla«tii. l'a tMMa«aa«ktUa aM««* im i OMO ai «wa ka aaea • aaa« ai ka - LiW#tr" im h" o k* Va«aka Ha*ratv a ♦ h*ki at iawi ke k«M aka e h«ria«a i aa h»w>aWana • Wv«i«a)a ,

! Eoehuii a m& tumak ia kafem &• M b> ' koa i "ko kakoa poao, a aele ao kot e ae i aoa e p&kaha w»le ia, eliitemeka J. £T» N. ekw^uhl^ieā. E like me $»u i <4dk> mna aka nei, «a maa kaposo»a kahoaua nei, » hepale ik&ika, ke Kacuke i ao ia e sa aapani nni oka honaa. nei, ao Kakoa. Nolaila, mai makao, e hde imoa, mei kuhi i ke kii o Kaainki, ia Kawaiakii, he oiaio, he mea hoonaaka'nka'a wale no. Ke oldo hoapnopa mai uei oe he pakaha walo o Amerik&, a ke pai mai nei oe ia Bei«tania. £ kna laoa, he elaa mooleloo keia maa aina, hookahi au i hoike ae, a hookahi aa'a e hai aka i ik® Kke a ai teu, a e nao> popo ai, owai Ia ka oi o ka Na ka lima aoa ole o Eadani i pakaha ae o īnia, o Anscteralia, o Na 21ilani, o Fiji, a oa pani ka honaa nei iaa Paaalaaa o Enelani ma ia ano; ke paeli nei ina knpAai o Aferika, aa lilo raai o Cape Good Hope, ake hoomaaao oakoa, o Hawaii nei kekahi i pakaha ia, a ke oie ka iiii o Adimarala Kamaki ia Lopiiilani, a hoopau koke i kana hana, ke maa nei W welo ana o ka Hae o ke aapnni aa e J. N. N. e pai mai neL Na Amerika i hoopakele ia oe e Hawaii i kekahi haoa imi epa ia ana mamoa e pio ai ia kou kaokoa, a eia no oia ua makaakaa e haawi mai i ka iima aloha e kokaa ia oe e Hawaii, e maa kon kuokoa, a hiki i kou la e hiki ole ai paha, «iaila, «nana mai ana oīa ia onkou e ka lahui Hawaii, e hoihoi aka i kekahi o keia maa haoa aloha, ma koa konio aaa malaio o ka eheu o ua Aeto ia, aole ma ke ano pakaha waie, aka, ma ke ano he hoa o na la ui, a he makua no na ia hemahema. Owai kou makoa, ik» ira i km)ris ae ai ka papa mai on aka, aoie anei oka Aeto, nona na ehea i hoomalu iho i koa pono mai ka iima o ka pakaha waie. £ Hawaii, mai kumakaia kakou i kahi pomaikai i kokoke i ka ipuka, mamuii ona olelo hooaia'ia i na manao liii o ke kanaka. He nui ioa na manao i koe no ka pono o ; ke Knikahi Panailike, aka, aa lawa ka ole--1 lo ana no ia mea i keia wa, a na ke aa o ka j manawa e hoike mai. Owai la kai pono ? I Makaaikaha. Honolnlu, Fel>. 28, 1876.