Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 9, 24 Pepeluali 1876 — Page 4
Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.
Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½
NA HAAWINA KULA SABATI.
[HOOPONOPONOIA E REV. L. LAIANA.]
HELU 11—SABATI, MAR. 12, 1876.
Kumuhana. Ke kipi ana o Abesaloma.
MAHOPE iho o ia mea la, hoomakaukau ae la o A besaloma i na hale kaa a me na lio nona, a me na kanaka he kanalima e holo imua ona.
2 Ala ae la o Abesaloma i kakahiaka, a ku mai la ma kapa alanui ma ka ipuka : a hele aku kekahi kanaka i ke alii ia ia ka mea hakaka e hooponoponoia'i ma ke kanawai, alaila hea aku la o Abesaloma ia ia, i aku la, No ke kulanakauhale hea oe? I mai la kela, No kekahi ohana a Iseraela kau kauwa.
3 I aku la o Abesaloma, Aia, he maikai, a he pono kau mau mea ; aka, aohe kanaka o ke alii nana e hooponopono i kau.
4 I aku la hoi o Abesaloma. Ina paha e hoonohoia au he lunakanawai o ka aina, alaila o kela kanaka keia kanaka ia ia ka mea e hookolokoloia'i, e hele mai ia i o'u nei, a e hooponopono aku au nona.
5 A i ka wa i hele mai ai kekahi kanaka e uwe aloha ia ia, o aku la ia i kona lima, lalau aku la iaia, a honi ae la.
6 Pela no i hana aku ai o Abesaloma i ka Iseraela a pau i hele mai i ke alii no ka hooponoponoia. A aihue ae la o Abesaloma i na naau o ka Iseraela.
7 Mahope iho o na makahiki hookahi kanaha, i aku la o Abesaloma i ke alii. Ke noi aku nei au ia oe, e ae mai oe e hele au i Heberona e hooko aku i kuu hoohiki ana a'u i hoohiki ai ia Iehova.
8 No ka mea, hoohiki aku la au i kuu wa i noho ai ma Gesura i Suria, i aku la, Ina paha e hoihoi io aku o Iehova ia'u ma Ierusalema, alaila au e malama aku ai ia Iehova.
9 I mai la ke alii ia ia, O hele oe me ke aloha. Ku ae la ia, a hele aku la i Heberona.
10 Hoouna aku la o Abesaloma i na kiu iwaena o na ohana a pau o ka Iseraela, i aku la, A lohe oukou i ke kani ana o ka pu, alaila, e olelo oukou, E alii ana o Abesaloma ma Heberona.
11 Helu pu aku la me Abesaloma mai Ierusalema aku elua haneri kanaka i wae ia; a hele naaupo wale no lakou, aole i ike i kekahi mea.
12 Hoouna aku la o Abesaloma e kii ia Ahitopela no Gilo, he kakaolelo no Davida, e hele mai mai kona kulanakauhale, mai Gilo mai, i ka wa ana i mohai aku ai. Ua ikaika no ka poe kipi ; no ka mea, ua mahuahua mau mai a nui ae na kanaka me Abesaloma.
13 Hele mai la kekahi kanaka io Davida la, i mai la Aia mamuli o Abesaloma na naau o na kanaka o ka Iseraela.
14 I mai la o Davida i na kanaka a pau ma Ierusalema, E ku ae, a e holo aku kakou ; no ka mea, pela wale no e pakele ai kakou mai o Abesaloma aku : e wikiwiki ka hele aku, o hiki koke mai oia io kakou nei, a hooili mai oia i ka ino maluna o kakou, a pepehi mai i ke kulauakauhale nei me ka maka o ka pahikaua.
———: o :———
Pauku hoopaanaau. 2 Sam. 12; 10. "Aole loa e kaawale aku ka pahikaua mai kou ohana aku, no ka mea, ua hoowahawaha mai oe ia'u."
Mele.—Himeni 231. 7. Leo.
E ka mea hewa nei, & c. Ka pauku 1, me ka 2.
Pule, i pale ia 'ku ke kipi ana, a i hoolilo ia na hoopai i mea e pono ai ka poe i hoopaiia ke koe ke ola ana.
Na ninau me ka wehewehe a hoopili.
Heaha ke kumuhana o keia haawina?
Heaha hoi ke kumu, ke ano, ka hope o keia kipi ana? I loaa na haina o keia ninau, pono ke nana i ka pauku hoopaanaau. He kanaka maikai no o Davida, ua aloha nui ke Akua iaia, a koho iaia i alii no ka poe Iseraela.
Aka, ua like oia me kona mau kupuna. Aberahama, Isaaka Iakoba, &c., aole i hemolele loa. Ua kakauia ko Davida mau hewa, aole i huna wale ia e ka poe nana i kakau ka baibala, a oia hoi kekahi hoike i ka oiaio o ka baibala, aole oia i huna i ka hewa o ka poe a ke Akua i aloha nui ai.
Hai mai i kekahi mau hewa a Davi da i hana'i. 1 Ka hoopunipuni. Hoopunipuni i kona kahuna ia Abimeleka. Hoopunipuni ma ka hoopupule ana imua o Akisa ke alii o Gata.
2 Lawe lehulehu i na wahine nana.
3 Kuko i ka hai wahine, a kii a moe me ia, a hoao e huna i kona hewa, a hiki ole, imi i mea e make ai ke kane, a hoopunipuni no ke kumu i make ai oia. A mahope, kii ia wahine a lawe nana.
4 Ka waiho wale ana i kana oihana alii a pau na malama 9.
5 Ke alakai hewa ana i kana mau keiki ma keia mau hana ana.
Aole anei oia i mihi? Ua mihi no. Ua haku i Halelu 51. Ua kalaia.
Aka, no keia mau hewa, ua hooiliia mai na pilikia na kaumaha he nui maluna iho ona, a maluna iho o kona ohana, e like me ka pauku hoopaanaau.
1 Ua make ke keiki mua a Bateseba, ka mea ana i aloha nui ai.
2 Ua hana ino o Amenona, kekahi keiki a Davida, ia Tamara kona kaikuahine.
3 Ua pepehi o Abesaloma kekahi keiki ana ia Amenona, kona hoahanau.
4 Ke kipi ana o Abesaloma.
P. 1 Heaha ka Abesaloma i hoomakaukau e ai nona? No ke aha?
P. 2. Heaha kana i hana'i ma ke kakahiaka nui ? Ka puka hea keia? Ka puka o ka pa o ka hale alii, ke kulanakauhale paha kahi i akoakoa'i kanaka no ka hookolokolo ana. Heaha ka ninau, a me ka pane ana?
P. 3 A pane aku o A besaloma pehea? Ua like ia me ke aha? Me ka hookuu wale paha, me ka hoahewa ana paha ia Davida i ke 'lii, oia hoi ka makuakane, no ka hoonoho ole i mea kupono no ka hooponopono ana.
P. 4—6 E ake ana o A besaloma e lilo i aha? No ke aha ? A ma ke aha oia i aihue ai i na naau o kanaka? E hoomalimali ana e imi ana e hoohuli i na kanaka mamuli ona, e like me ka poe e imi ana i na oihana aupuni, lunakanawai, lunamakaainana, &c.
P. 7 Ma ka noonoo ana, ua hewa paha ka Helu 40, eha paha ka pono. Pela ma kekahi moolelo. Ua aha paha makahiki mai ka wa i hoihoi ia mai ai o Abesaloma i Ierusalema. Oia paha na makahiki ana i hoomakaukau ai no ke kipi ana.
P. 7—9 Heaha ka A besaloma noi ana i ke alii? Heberona, oia kahi i hanau ai o Abesaloma, aia ilaila na hoa paani, hoa'loha, ka poe kokua mamuli o kana kipi ana.
Ua ae anei ke 'lii i keia noi ana? Ae, noonoo ole paha. E hele ana o Abesaloma i Heberona e kumakaia i ke 'lii i kona makuakane ponoi. Ihea i hele ai o Iuda Isekariota e kumakaia i ke 'Lii o ke ao nei?
P 10 Ehia kiu? Heaha ka lakou hana? E kahea, e alii ana owai? mahea? mahea o Davida i alii mua ai?
P. 11. 12. Ehia kanaka i hele pu me Abesaloma? He poe aha? Hele pehea lakou? Ua huna loa ia ka keia manao kipi! Owai ka i kiiia'ku i kokua no Abesaloma? Heaha oia mamua? Heaha ka Davida olelo, nana ma Halelu 41 ; 9. 55 ; 12—14.
Aia o Gilo ma ka hema o Iuda. Jos. 15 ; 51. Pehea ka poe kipi?
P. 13. 14. I ko Davida lohe ana ua kipi o Abesaloma, a e pau ana kanaka mamuli ona, heaha kana i hoolalelale ai? No ke aha? Ua manao paha oia e hooko ana ke Akua i kana olelo hoopai, mok. 12; 10, no kona hewa. Na ke Akua paha i hookomo ia manao iloko ona.
Na keiki. Owai keia keiki kipi? kipi ia wai? Mahea ke kipi mua? ma ka lani. Owai ka i kipi malaila? Na anela, diabolo ma—Ua aha ia lakou? Mahea ke kipi elua? Ma ka mala o Edena. Owai? Adamu ma. Ua aha ia laua? Owai kekahi poe kipi ma ka waonahele? Kosa ma. Ua aha ia lakou? Ua pau i ke ale ia, a i ke ahi. Owai ka haumana i kipi a kumakaia i kona Haku? Heaha ke kumu o ke kipi? ke kuko hewa, ka naau ino. He poe kipi anei oukou ? Ae, ua kipi makou ia Iehova. Heaha ka pono ?
Ke kula a pau. Hai mai i na kumu o ko Abesaloma kipi ana. Hai mai i na manao pili.
1 He mea makau ka hoomaka ana e hana hewa. Ka weheia ana ia o ka puka e holo moku ai ka hewa.
2 He mea makau ke hana hewa na makua, e pilikia auanei na ohana.
3 He mea makau loa ke kuko. Hai paa naau mai, Iakoba 1; 15, me ka pauku hoopaanaau, 2 Sam. 12; 10,
Mele.—Himeni 248. 8. Leo.
Ua hewa au, ua nele no, &c. Pauku 1, me ke 3.
Pule, no ka poe kipi ia Iehova, i mihi, &c.
Haawina no Maraki 19, 2 Sam. 18; 24—33.
Ka Ekale sia a me Kona Kulana
[HAKU IA E REV. J. BIKANELE.]
HELU 8.
Ma kona ano Lunaolelo, he kauwa o Paulo no ka Haku, aole no kekahi mea e ae. Ua hoike pinepine oia i keia mau manao, ma kana mau episetole. A no keia manao hoi i nee ai oia imua ma kana oihana me ka hookuemi ole ia. He nui na pilikia mai kanaka i ili mai maluna ona no ka inoa o Iesu, aole nae oia i haalele wale i ka oihana. Ua hoomau no.
E pono i ke Kahu Ekalesia ke hoomanao iho o ka Haku kona Poo, aole o kanaka. Ka maikai o ka manao ana, pela e ikeia ai ma ka ikaika ana o kona manaolana i na manawa a pau ; kau ai a kau wi, ka wa oluolu a me ka wa pilikia; e mau no kona manaolana. E hai oia i ka euanelio, ke mahalo ia mai e kanaka, a ke ole e mahaloia. Aole oia e hoolilo i ka hoino ana a kanaka i kumu e haalele ai i ka oihana; no ka mea, aole oia he kauwa na lakou. O Iesu ka mea i kapa iaia i paahana, a oiai aole o Iesu i hana ino mai, pehea la hoi e hiki iaia ka haalele wale i ka oihana maikai i hooiliia mai maluna ona.
Ma ka hoomanawanui ana i holo ai ka hana a ke kanaka mahiai. Aole oia e haalele wale i ke kihapai no ka ike aku i na nahelehele ooi e ulu ana iloko olaila. Pela hoi ke Kahu Ekalesia, e hoomanawanui oia iwaena o na pilikia me ka hilinai i ka Haku,—ke Poo o kana oihana. Me kela mau olelo hoakaka, ua hiki ae la ke hapai i keia kumu manao.
1. O ka uuku o na dala loaa, aole ia he kumu e haalele ai ke Kahu Ekalesia i ka oihana haiolelo.
Ke hoao mau nei ke Akua i ka poe haipule i kela la keia la i ikeia ka mea iloko o ko lakou mau naau. Malia paha o ka hoemiia ana o na dala loaa kekahi ano o ko ke Akua hoao ana i na Kahu Ekalesia. E haawiia no ka ai nana, a e mau ana hoi kona wai e inu. Isaia 33:16.
Ka uku keia a ka Haku i hooholo ai no kona poe kauwa. He aina lako o Hawaii nei i ka ai a me ka wai. Aole paha kekahi kahu e nele ana i keia mau mea. Ke ninauia nei nae ka poe hoowahawaha. Heaha la ka waiwai e ae o ke ao nei i oi aku i keia mau mea o ka ai a me ka wai? E hoonele iho i ke kanaka i keia mau mea, alaila, pehea kona ola kino.
Mai kuko ke kahu ekalesia i ka hanohano o keia ao. Aole oia e pomaikai ana malaila.
Aka, o ka manao i ke Akua me ka oluolu io, oia ka waiwai nui.
No keia mea, aohe mea a kakou i lawe mai ai iloko o keia ao, he oiaio hoi, aole mea e hiki ia kakou ke lawe pu aku iwaho.
A ina ia kakou ka ai a me ke kapa, malaila kakou e oluolu ai. 1 Timoteo 6 ; 6—8.
(Aole i pau.)
NUHOU MAI MAIKONISIA MAI.
Hoike Kihapai no ka Aoao Hema o
Tapitenea, Iune 1. 1874, a me
Iune 1, 1875.
KE ANO O KEIA KIHAPAI.
He kihapai paukuku a mokumoku i ke kai keia, me na kowa kinikini, o kuu wahi nae e noho nei, aia no ia ma ka aina paa welau hema, a mailaila aku, o kuu wahi e noho nei hele i ka hema, he mau mokupuni wale no, ma ka waa a me ka waapa ke kupono no ke kaapuni ana i keia kihapai.
KE ANO O KA NOHO ANA O NA KANAKA.
He oluolu a maikai no ka noho ana o ka poe makemake i ka pono o ke Akua, aka nae, o kahi poe, he poe kolohe no, aole paha i loihi ko lakou ku ana ma ia pouli a huli mai lakou. Ke ae mai nei ke Akua, a ke launa pu mai nei hoi ka Uhane o ke Akua me lakou a pau.
Ke nee mai nei na hana a ke Akua imua ma keia kihapai, aole no he emi ihope, ke nee maikai nei no.
Ua loaa kahi mau hua maikai noloko mai o keia kihapai, a ua lilo lakou i mau hipa no Kristo.
KE KAAPUNI ANA I KEIA KIHAPAI.
Elima ko'u kaapuni ana i keia kihapai i keia makahiki, ma kuu wahi e noho nei. Ua kaapuni pinepine au i kela a me keia mahina, oia hoi mai Utizoa a hiki i Kapuna, he mau mokupuni ia ekolu ma ka hema aku o kuu wahi e noho nei, a maloko o keia mau wahi, ua hookomoia kahi poe i ka ekalesia, a o kahi poe, ke hooikaika nei no no ka wa kupono.
NO NA HALAWAI.
Ua malama mau ia keia mau halawai ma keia kihapai i ko lakou manawa.
1. Ka Halawal o ka la Sabati. 2. Ka Halawai o ka Poakolu. 3. Ka Halawai o na Wahine i ka Poalima.
A ua malamaia no hoi he mau halawai e ae ma ke ahiahi o ka Poano a me ke kakahiaka nui o ka la Sabati. Ua hoomanao ia no hoi ka halawai mahina hou. Ka pule mua o Ianuari, a me ka Poaha hope o Feberuari, no na Kula.
Elua halawai wahine ma keia kihapai i malamaia. Hookahi malalo, o ke alakai ana o ka'u wahine, aia ma ko maua wahi e noho nei; a hookahi halawai wahine ma Kapuna, malalo o ke alakai ana o kekahi wahine Tebura. He hiki no hoi i ka'u wahine ke hele iwaena o keia mau halawai wahine i kahi manawa ; a he hiki hoi ke hoohuiia keia mau halawai e ka'u wahine i kahi manawa.
NO NA KULA.
Ua malamaia he mau Kula ekolu ma keia kihapai.
1 Kula ma Utizoa malalo o kuu alakai ana a me ka'u wahine.
2 Kula ma Kapuna malalo o ke alakai o Tekea.
3 Kula ma Tauma, malalo o ke alakai ana a Tanitana. Ua pau nae keia kula i keia manawa, ua haule ke kumu i ka ona a me kona hewa moekolohe, a aole i loaa he kumu ma ia wahi.
Ma keia mau kula i hoikeia. Ua ike kekahi poe i ka heluhelu buke, Kakau lima, Palapala Aina, Helunaau, Himeni, a pela aku; a o kahi poe ma na hua mua o ka naauao.
KULA SABATI.
Ua malama ia no ke Kula Sa bati, a ua hoopaa ia ka Buke o Ioane a hiki loa aku i Oihana 11: I keia manawa, ua maheleia he mau papa a me na kumu, e like me ka mea kupono.
NO KA MAHINA-HOU.
Ua hua maikai no keia kihapai i keia makahiki ; ua ulu mai na kumu laau, a ua hua mai i ko lakou mau hua i ko lakou manawa. O ka nui o ka loaa o ka waihona o ka mahina hou ma keia kihapai, i keia makahiki, 300 paona kaula, 957 eke lauhala.
NO KE KUAI BUKE.
Ua ano holo hiki no ke kuai buke ma keia kihapai i keia makahiki. O ka nui o na buke i kuai ia aku he 122. Ka uku no ia mau buke 300 eke lauhala, hui ia me na eke o ka makahiki mua i haalele ia iho ai e ke kapena oopa, 453=753 eke lauhala, o na buke i keia makahiki ; 100 paona kaula, ua lawe mua ia aku e ua kapena la.
KA POE I KOMO I KA EKALESIA.
O ka olioli nui o kela paahana keia paahana, o ka ike ana i ka hua o kona kihapai. Ua hookomoia ma keia kihapai he 33 hoahanau, a o kahi poe ke hooikaika nei no no ka manawa kupono, ke launa mai ka uhane o ke Akua.
KA POE I BABETISOIA.
He 34 ka nui o ka poe i Papetisoia ma keia kihapai.
KA POE I MARE IA.
He ehiku ka nui o na paa mare ma keia kihapai i keia makahiki, a ke hoomaka nei lakou ma keia hana maikai o ka mare.
PILIKIA I KA PEKANA.
He elua ko'u kokoke ana i ka pilikia ma ka lima oolea a menemene ole o na keiki pekana. I kuu wa e lawaia ana ma kahakai, a hei ae la na i-a he nui ma kuu upena, a ike iho la kekahi poe kanaka pekana i ka nui loa o na i-a maloko o ka upena, a lele iho la lakou iloko pu me na i-a e hao ai iloko o ka upena. Aole e hiki ke huki ae i ka upena, ua piha i na i-a a me ke kanaka iloko o ka upena. A hookuke aku la au ia lakou me ka olelo ana; aole no e hiki. Ia manawa lele mai la kekahi pekana maluna o'u, a kaomi iho la ia'u iloko o ke kai; ina aole e huki ia ka wawae o ua kanaka kolohe la e kahi kanaka aloha ia'u, ina paha ua make au ma ke kai ia manawa.
KA PILIKIA ELUA ANA.
Ma ka la 13 o Iune i hala iho nei, M. H. 1875, he la Sabati ia, aia au a me ka'u wahine, a me ka'u keiki ma ko'u hale noho e hoomakaukau ana no ka hele i ka pule o ka hora 9 paha ia.
Komo mai la kekahi kanaka ona kolohe ma ko'u hale a noi mai ia'u i ka lole a me ka pahi, a me kahi mea e ae ma ke ano kolohe, a hoole aku la au iaia i kana noi. I aku la au iaia, e hele oe ma ka hale hookipa e noho ai, aole ona hele, a noi mai no, a no ko'u hoole pinepine aku iaia, lele mai la oia maluna o'u me kona pahi, a hon mai la ia'u me kana pahi a ku mai la ko'u kuekue me ka welau o kana pahi, a kahe aku la ke koko a kau iho la ke alina o ka hana a na keiki o ka pouli maluna o'u.
O kekahi kaikamahine hanai e noho pu ana me maua, nana no i puliki aku i keia kanaka me ka hooikaika nui ana i hemo ai keia kanaka mailoko aku o ko maua pa.
Ina aole keia kaikamahine me maua ia manawa, ina paha ua oi loa aku ko'u pilikia ma ka lima o keia pegana. Eia ka Iesu olelo, "Pomaikai ka poe make ke make iloko o ka Haku."
NO NA LUAKINI.
Aole no i paa ka luakini o ke Akua ma keia kihapai i keia manawa. Ua halawai no au i ka la Sabati a me ka Poakolu ma ko lakou mau hale nui, ma ko maua hale kula hoi i kahi manawa. Ke manao nei au e kukulu i luakini ma keia kihapai ke ae mai ke Akua. Owau no me ke aloha.
H. B. NALIMU.
Tapiteuea, Gilibati Islands.
Halawai Makaainana ma Waiawa, Ewa, Oahu.
Ma kou lokomaikai palena ole, ke waiho aku nei au i ka'u ukana, nau e hai ae iwaena o Hawaii ponoi, i ike mai ai kou mau kini lehulehu mai ka la puka a ka la komo.
O ka halawai makaainana i hoike ia ma kou kino ponoi, ua hoomaka ia ia hana, ma ka luakini o Haupuu, ua akoakoa ae na makaainana o ia Apana e lohe i ka manao o ko lakou Lunamakaainana, o kona manao mua iwaena o ka lehulehu i wehe ai penei malalo iho:
1 O ka aie miliona dala, elua mea nui ana i kamailio mai ai, o ka pomaikai a me ka ole, o ko'u manao ma keia bila kanawai i hoomana ia, i kela Kau Ahaolelo i hala, aole oia i kupono, he ae no au, ke ike au i kahi a'u e ae ai, ke like me ka'u mea e noonoo nei, e hoopaa ia na Kuhina a me ko lakou mau waiwai ma ia palapala hoopaa, malalo o ka aie miliona, alaila, e ae koke ana au, a ina o ka inoa maikai o ke aupuni, aole ana au e ae ana iloko oia hale, e like me ka'u e kamailio nei ia oukou i keia la, pela no au e hana ai iloko oia hale.
2 O ke kuikahi panailike—O keia bila kanawai, he mea no ia i kamailio nui ia e ka lehulehu, iloko o keia mau la, o ko'u manao ma keia mea, aole ana au e ae ana i keia bila kanawai, o ke ano maoli o keia huaolelo, kuikahi panailike, he pale kuke oia ka hoopau ana i ke kuke ana i na waiwai o Hawaii i Amerika, a pela ke komo ana mai o ko Amerika i Hawaii nei, he kue no ia i ke kumukanawai.
3 O ka hoopae lima hana—O keia bila kanawai, aola o'u makemake i keia mea, i na e holo ana keia bila, i keia Kau Ahaolelo ae, ke olelo nei au ia oukou, o ka lilo ana ia o na hana lima i ko waho poe, a pehea oe e ke kanaka Hawaii? hoka oe!
4 O na bila kanawai a'u i ike ai maloko a ko kakou mau kanawai he mau hemahema no a'u i ike ai, oia kau e koli maikai ai me ke akahele loa. Ua hiki no ia'u ke hooala mai i ke kanawai e hoakaaka ana i ka hapakolu o na makaainana i ke kula o nua konohiki, a me ke aupuni, i hoakaaka ia ma o na Luna Hoona la, ke waiho nei ia kanawai a hiki i keia la, aole mea i hoololi ia. O ko'u manao, he makemake au e ike ia ke kuleana nui o na makaainana ma ia mau wahi o ke kanawai i hoakaaka ia, a me kekahi mau hoololi e ae ma ke kanawai ana i ike ai.
Ua waiho mai oia he bila kanawai, a e waiho aku ana i ka hale Ahaolelo, e koho ia kela Apana koho Lunamakaainana, keia Apana koho i elua Lunamakaainana a puni keia Paemoku, a hiki i ke kanaha ka nui e like me na alii o ka Hale Ahaolelo.
A me keia mau mea, ua lawe mai au ma na mea ano nui o ka la, koe aku ka moolelo o ka hale. O keia mau mea no hoi, mai ka waha mai o ko makou Lunamakaainana. E wiki! mai lohi, me ke aloha i ka Luna Hoopuka o ka L. HAWAII.
Ke imi nei ke keiki o ke Awalau o Puuloa, ua ahiahi.
SAMUEL KAMAI.
Kepookala, Feb. 16, 1876.
Ka Waapa Kahuli.
Malalo iho e ike ai na makamaka he le ta i kakau ia mai i kekahi o ko makou mau makamaka e pili ana ika waapa i kahuli ai ma Molokai, a makou i hai aku ai i kela pule i hala aku nei.
UALAPUE, MOLOKAI,
Feb. 16, 1876.
Eia ka nuhou e hai aku ia oe, mai pau loa makou i ka make i ka Poakahi nei, ke kumu o ko makou make ana, i poiia ka waapa e ka nalu, a hookahi o makou i make o Akawa, (Pake,) koe mai ke keiki uuku ; nona ka makahiki hookahi ke kumu o ke ola ana, o ka pakela ikaika o S. K. Kupihea, ina ua make pu me kona makuakane. O makou ua ano paupauaho mai, ane ku no i ka pilikia, ina i mamao loa aku makou ma kahi hohonu, pau loa kekahi o makou i ka pilikia. Ko makou manawa i poholo ai i ka nalu, oia paha ka hora elima o ke ahiahi ; ko makou nui, o S. K. Kupihea, D. W. Kaiue, E. Kekoa, Keakamai, Puaahiwa, Akawa, 1 wahine, 1 keiki, J. Kaoo.
I ka Poalua ae, hele makou e nana i ko Akawa kino kupapau maloko o ke kai, o ka hora umi paha ia ; I ko makou hiki ana ma kahi i nalowale ai, i ko makou hiki ana malaila, e mokaki mai ana ka lole iloko o ke kai, ua luu aku kela kanaka keia iloko o ke kai, ua loaa pakahi mai ia lakou na lole hookahi lole wawae o Akawa, he lole wawae polu, maloko oia wawae he $28.00 ; pau ae la na kanaka iluna o ka waapa, oili mai ana kekahi mano mai ka hohonu mai, ia manawa nalowale aku la ka mano, aole paha i eha minute, hoikeikeia mai la ko Akawa kino kupapau maluna o ka ili o ke kai, pau loa kona kino i ka ike ia aku e makou, aole wahi i koe, na ka waha o ka ia nui, oia ka mano, oia ka mea nana makou i hoikeike mai, ike kela keia o ka poe o luna o ka waapa. Ia manawa nalowale aku la i ka waha o ka mano, ia manawa hookokoke aku la makou ma kahi a makou i ike aku ai he lole wale no ka makou mea i ike aku ai e pulelo ana i ke kai ; ia wa ike aku la makou ekolu mano, elua mano e holoholo ana, 1 mano nui, 1 mano uuku, 1 mano nui loa e pue mai ana i ka papaku o ke ko'a. Ua holo mai elua mano a pili i ka waapa, ua hele ka lae me he kumu ko'a ala, ia manawa pau ae la makou i ka makau, a hoi aku la, oia iho la no kahi mea hou. * * *
Kumumanao.
O KA HANA KEKAHI KUMU E PONO AI KE KANAKA MA KEIA NOHO ANA.
Ua maopopo lea ka manao o ke Akua no ke kanaka, ua kupono no ka hana.
Ma kona kino a me kona uhane, he hoike akaka lea ia no ka hana. E nana i kona mau lima, me ia e hiki ai ke lawelawe. Pela no ka maka, he mea e pono ai ke nana a ike kona mau wawae e hiki ai ke hele . Pela no kona uhane, ka noonoe, ka makemake, hauoli, ke aloha, ka manaoio a me ka manaolana.
Eia kekahi, he wahi kupono no e hana'i, ka aina, kahi e noho nei kakou. Ina paha aole wahi kupono e hana'i, e manao kakou, ua hemahema ke kanaka, no ka mea, aole kana wahi e hana'i.
Pehea na mea paahana maloko o na hale hana, ke ole na kanaka hana, aole hiki ke nele kekahi o laua. Nolaila, i ko'u manao, ua mahalo kakou i ka naauao a me ka hemolele o ke Akua, i kona kukulu ana i ke kanaka, a me kahi kupono e noho ai, a e hana ai.
Eia ka lua, ua hoike pono mai ke Akua i kona manao no ke kanaka e hana. Kin. 2; 15. Lawe ae la o Iehova ke Akua i ke kanaka, a hoonoho iho la ma ka mahinaai o Edena, e mahi a e malama ia wahi, ma kona ano mua keia kauoha ana; a mahope iho o kona ahewa ia, a kipaku ia mai ke kihapai aku a noho mawaho o Edena, ua kauoha pu ia oia e hana. Kin. 3; 23.
No ia mea, kipaku aku la o Iehova ke Akua iaia iwaho o ke kihapai o Edena, e mahi i ka lepo, kahi ona i lawe ia mai ai. Nolaila, oia kekahi ano o ke kanaka, e hana, a hoonani, a hoomana aku i ke Akua.
Eia nae ka manao no kakou i kakau ia ma keia pepa. O ka hana, oia kekahi mea e pono ai na kanaka ma keia noho ana.
Eia ka mua.—O ka hana, oia kekahi e kokua mai i ke ola kino ana, ua maopopo no he ola ko ke kino, aka, aole anei he mea e kokua mai i ke ola kekahi? O ka ai ana i ka ai, ma ke aha e loaa mai ai he ai? eia, ma ka hana e ai ai i ka ai. I mai nei o Paulo, ina aole e hana kekahi, aole pono ia ke ai. Ina aole e ai kekahi i ka ai, e ola anei oia? aole, e make auanei oia, aole nae pela, eia, e pono ke hana, no ka mea, me ia e ola ai na kino, o kakou no na hoike no keia manao. Ia kakou e noho nei maanei, ke hana nei kakou i ola e pono ai. Ke nana aku kakou ma ke kulanakauhale nei, a mana wahi a pau o ka Paeaina nei, ke hooia mai nei lakou me ka i ana, o ka hana, o ko makou pono ia e noho nei. Ua hoonoho paa ia aku la keia manao mai ka la i kauoha mua ia mai ai ke kanaka mua, a hiki i keia wa ia kakou, a pela no a hiki i ka hopena o keia ao, mawaena o na lahuikanaka naaupo, mamuli o ka lokomaikai o ke Akua mana, a me ka pomaikai no hoi o na kanaka no ka hana.
Eia ka lua.—O ka ikaika o na kino, he pono nui no ia i loaa mai i ke kanaka, mamuli o ka hooikaika ana i ka hana. e nana aku kakou i ke kanaka noho wale, aole lawelawe hana me kona kino, eia, nawaliwali kona mau lala, pela no kona noonoo, ina aole e hoohanaia nawaliwali no, aole nae ia he mea e pono ai, eia no ka pono, e hana, i loaa mai ka ikaika, pehea na lima o ka mea ku-i hao, (amara) kamana, kalai pohaku, mahiai, kupa pahu. Ua loaa ia lakou ka haawina pono, he ikaika, oia ka Solomona kauoha i ke kanaka, Sol. 9:10. "O na mea a pau i loaa mai i kou lima e hana'i, e hana oe me kou ikaika, no ka mea, ma ka luakupapau kahi au e hele aku ai, aole hana, aole noonoo, aole ike, aole naauao." I mai nei hoi kekahi mea naauao, o ka ikaika hana o na kanaka, pela ka ikaika o ia aupuni.
Eia ke kolu.—O kekahi pono o ka hana, he mea ia e waiwai ai, a e lako ai hoi, he hoike oiaio keia. Ina i waiwai kekahi kanaka, a o kekahi lahuikanaka paha, e ninau iho kakou, no hea mai la i loaa mai ai ko kakou waiwai a e mahuahua ai hoi? eia, no ko lakou hooikaika ana, a malama pono no hoi, a aole e hoomaunauna wale aku. O ka waiwai o keia aupuni, no na kanaka hooikaika i ka hana maloko iho ona, a pela no na lahui kanaka naauao o Amerika, Geremania, Beritania; nohea mai la ka waiwai, a me ka mahuahua ana o ka waiwai? No keia kumu o ka hana, oia wale no ke kahua a kiekie ai ka noho ana o na kanaka ma ke ao nei: Penei ka Solomona, "O ka lima hoopalaleha mau i ka hana, he mea ia e ilihune ai, aka, o ka lima hooikaika mau i ka hana, he mea ia e waiwai ai, a i mahuahua ai ka waiwai ma ka malama ana, a me ka hoomanawanui ana.
Eia ko'u manao hope, E hoonani aku i ke Akua no na hana a pau, no ka mea, nona mai na pono o ke kino a me ka uhane, a i mau ai a malu hoi ka noho ana o na kanaka ma keia ao. Eia ka pono nui e pono ai, e hana i ko ke Akua makemake. Me ka mahalo. J. W. KAHALEWAI.
Kula Kahunapule, Feb. 1876.
Olelo Hooholo a ka Misiona Gilibati no Ahia.
Hooholoia.—No ka mea, ma ka waiho ana mai o ka Papa Hawaii, na keia Aha e hookuu aku ia Ahia mai ka Oihana Kahunapule aku, Nolaila, ke hooholo ia nei, o Ahia, he Kahunapule o ka Misiona o Gilibati nei. Ua hookolokoloia oia, a ua hoahewaia oia no ke kuai paka, a me ka inu ana i ka Rama, a ua hookolokolo ia oia ma ka la 11 o Aug.. M. H. 1873 me ka ninau ana i na hoike ikemaka oia mau hewa, nolaila. Ke hooholo nei ka Misiona Gilibata e hoopau loa i kona Kahunapule ana, a na ke Kakauolelo e hoakaka i keia ia Ahia, a me ka Papa Hawaii.
NA AHAHUI EUANELIO.
AHAHUI EUANELIO HAWAII.
Ua hoopanee ia ka Ahahui Euanelio o Hawaii a ka Poalua mua o Iune, hora 10 A. M., o ka M. H. 1876.
HAWAII AKAU.
E halawai hou ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau ma Hamakua Hikina, i ka Poakolu mua o Maraki, M. H. 1876.
HAWAII HIKINA.
Ma Puula, Puna, Hawaii, e halawai hou ae ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina, i ka Poakolu Akolu o Maraki, M. H. 1876.
HAWAII KOMOHANA.
Ma Hookena, Kona Hema, Hawaii—Luakini o Pukaana, i ka malama o Maraki, hora 10 A. M. o ka M. H. 1876. E halawai hou ae ka Ahahui Euanelio Hawaii Komohana.
AHA LUNAKAHIKO O MAUI.
Ma Lahainaluna, Maui, kahi e halawai hou ai keia Aha i ka Poalua Mua o Mei, M. H. 1876.
AHAHUI EUANELIO OAHU.
Ma ka malama o Feberuari, M. H. 1876, i ka luakini Hoole Pope ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, ka halawai ana o keia Aha.
AHAHUI O NA EKALESIA O KAUAI.
E hoopanee keia Hui a halawai hou ma Koloa, Kauai, i ka malama o Aperila, M. H. 1876.
NA BUKE
I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
—ME KE—
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.
BAIBALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao.....$12 00
Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula.... 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula..... 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele..... 4 00
Baibala Hemolele ili eleele 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi..... 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula..... 1 00
Kauoha Hou ili eleele..... 75
Kauoha Hou Hapa Haole..... 75
Moolelo Ekalesia..... 50
Haiao ili lahilahi..... 10
Hele Malihini ana..... 25
No ko ke Akua ano..... 25
Hoike Palapala Hemolele..... 25
Moolelo o Heneri Opukahaia..... 15
Hoike Akua..... 25
Wehewehehala..... 25
Ninau Hoike ili manoanoa..... 50
Ninau Hoike ili lahilahi..... 20
Kumumua Kula Sabati..... 20
Buke Lawe Lima..... 10
He Buke no ka Pope..... 15
Ui Kula Sabati Helu 3..... 25
Ui Kula Sabati Helu 4..... 15
Ui Kula Sabati Helu 5..... 25
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole..... 10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano..... 2 00
Buke Wehewehe Ano Mataio..... 1 00
NA KAUOHA HOU PAKEKE.
Ili gula nani..... 1 50
Ili eleele kaekae nani..... 50
Ili eleele..... 35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU.
Ili gula nani..... 1 70
Ili eleele kaekae wai gula..... 65
Ili eleele..... 50
NA HALELU PAKEKE.
Ili Gula nani..... 50
Ili eleele kaekae wai gula..... 30
Ili eleele..... 20
Ka hae Hoonani (Buke Mele)..... 25
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani..... 1 75
Himeni Hawaii..... 1 00
Kumu Leo Mele ili manoanoa..... 50
Kumu Leo Mele..... 10
Li ra Kamalii..... 25
Li ra Hawaii 1848..... 25
Li ra Hawaii 1855..... 25
Hae Hoonani..... 25
Leo Hoomana..... 20
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke keena kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta. J. F. POKUE.
Kakaule ta o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.