Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 7, 10 February 1876 — Page 4
Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.
Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½
NA HAAWINA KULA SABATI.
[HOOPONOPONOIA E REV. L. LAIANA.]
HELU 9—SABATI, FEB. 27, 1876.
Ka Lawe ana i ka Pahu berita i Ziona. II Sam. 6:1—15.
1 Houluulu hou ae la o Davida i na kanaka i wae ia a pau o ka Iseraela, he kanakolu tausani.
2 Ku ae la o Davida , a hele pu aku la me na kanaka a pau me ia mai Baale o ka Iuda, e halihali mai laila mai i ka pahu o ke Akua; i ka mea i hea ia aku ai ka inoa, ka inoa o Iehova Sabaota, o ka Mea e noho ana mawaena o na kerubima.
3 Kau aku la lakou i ka pahu o ke Akua maluna o ke kaa hou, a lawe mai la ia mailoko ae o ka hale o Abinadaba ma Gibea. Kai aku la o Uza a me Ahio na keikikane a Abinadaba i ke kaa hou.
4 Lawe mai la lakou ia mea mailoko mai o ka hale o Abinadaba ma Gibea, e hele pu ana me ka pahu o ke Akua, a hele aku la o Ahio imua o ka pahu.
5 Hookani aku la o Davida a me ka ohana a Iseraela a pau imua o Iehova, me na mea kani o na laau o kela ano o keia ano ; me na lira, na pesaleteria, na timeberela, na korineta, a me kimebala.
6 A hiki aku la lakou i kahi hehipalaoa no Nakona, o aku la o Uza i kona lima i ka pahu o ke Akua, a paa aku la ia ; no ka mea ua okupe na bipi kauo.
7 Huhu mai la o Iehova ia Uza, a hahau mai la ke Akua iaia malaila, no kona hala; a make iho la ia malaila ma ka pahu o ke Akua.
8 Ukiuki iho la o Davida i ko Ieho va hahau ana aku ia Uza ; a kapa aku la o Davida i ka inoa o ia wahi, o Perezuza.
9 Makau iho la o Davida ia Iehova ia la, i iho la, kahea la e hiki aku ai ka pahu o ke Akua i o'u la?
10 Nolaila, aole i lawe o Davida i ka pahu o Iehova i ona la i ke kulanakauhale o Davida: aka, lawe ae la o Davida ia mea iloko o ka hale o Obededoma no Gata.
11 A waiho wale ia ka pahu o Iehova ma ka hale o Obededoma no Gata i na malama ekolu, a hoopomaikai mai la o Iehova ia Obededoma a me ko ka hale ona a pau.
12 Hai aku la lakou ia Davida ke alii, i mai la, E, ua hoopomaikai o Iehova i ko ka hale o Obededoma, a me na mea a pau iaia, no ka pahu o ke Akua. A hele aku la o Davida a lawe mai la i ka pahu o ke Akua, mai ka hale o Obededoma mai, a iloko o ke kulanakauhale o Davida me ka olioli.
13 Aia, hele aku la ka poe halihali i ka pahu o Iehova i na ana eono, mohai aku la oia i na bipi a me na mea i kupalu ia.
14 Haa ikaika aku la hoi o Davida imua o Iehova ; a ua kaei ia o Davida i ka eboda olona.
15 A halihali mai la o Davida a me ka ohana a Iseraela a pau i ka pahu a Iehova me ka hooho ana, a me ka hookani ana i ka pu.
———:o:———
Hoopaa pauku 5, 15. Mele, Him. 52. 8-6 Leo. "Hooho oli nui ae," &c. (I elua pauku.)
Pule hoomaikai, no ka hiki ana mai o ka olelo a ke Akua maanei me kona mau pomaikai a pau.
Na ninau me na wehewehe ana.
P 1 He houluulu kana mamua, he houluulu aha keia? Houluulu wale anei o Davida me ke kuka ole me na luna, &c. I Oih'lii. 13:1—3. Ae anei kanaka? p 4. Mai hea mai ka houluulu ana? p 5.
P 2 Owai kai hele pu me kanaka? Aia mahea ka pahuberita? Owai o Baale? I Oih'lii, 23:5. Aia mahea ia? Ma ke komohana akau o Ierusalema, mawaena o Ierusalema a me Iopa. 7 paha mile mai Ierusalema aku. Mai hea i laweia ai ka pahuberita a hiki ia wahi? I Sam. 6:20. 7:1,2. Ehia makahiki malaila? E huli nui i maopopo.
P 3, 4. Ma ke aha i kau ai ka pahu berita? Pono anei ke kau ka pahuberita ma ke kaa? Nahelu 7:9. Mai hea mai ka lawe ana? Owai Abinabada? He kahuna anei? E ola ana anei ia wai? Gibea, he puu ia no Kisiataesima. Nawai i kai i ke kaa? Owai mamua? Ua laweia anei ka pahuberita maluna o ke kaa mamua? I Sam. 6:11. A na ke aha i huki?
P 5 Pehea Davida ma ? He hookani aha keia ? Ua ike anei Davida i ka pahuberita mamua? Ua hele anei oia me ka poe e ae ilaila e ninau i ka manao o Iehova? Aia hoi o Iehova mahea? Mahea na Keruluina?
P 6 Heaha ka pilikia ma ke alanui? Mahea? Heaha ka hewa o Uza? Nahelu 4:15.
P 7-9 Heaha ka hope o keia hewa? Mahea kekahi hana like? I Sam. 6: 19. Pehea o Davida? Huhu ia wai? no ke aha? Pono anei? A kapa ia wahi owai? no ke aha ? Makau Davida ia wai? no ke aha? Heaha kana ninau no ka pahu?
P 10, 11 Mahea i laweia ai ka pahu berita? Mahea Gata? Owai hoi o Obededoma? Ehia malama malaila? A pehea o Obededoma ma?
P 12—15 I ko Davida lohe ana ua hoopomaikaiia ka Ohana o Obededoma no ka noho ana o ka pahuberita me ia, pehea oia? A hele oia i na ana eono, pehea oia i mohai ai? Me ke aha hoi kona hele ana? Me ke aha hoi i kaei ia ai? Eboda, heaha
ia? Ma keia kii hou ana aku o ka pahuberita, ua like anei me ke kii mua ana? Heluhelu I Oih'lii 15: a pau ka mokuna.
Na manao pili.
1 Waiho wale ia ke kau wahi me ka baibala ole a loihi, he mau hale, he mau aina a nui, aole baibala, aole pahuberita.
2 E ala, me Davida, a e kokua i ka hoolako ana i ka hoolaha ana i ka baibala i na wahi i nele. He hana hoohauoli keia.
3 He mea makau ka lawelawe wale ana i ka baibala, me na mea laa, he mea make ke lawelawe wale, me ka lealea, me ka paani me ka malama ole.
4 He mea hoopomaikai ka baibala ke hookipaia iloko o ka hale, o ka aina, o ka naau, ke heluhelu ia, me ka malamaia.
5 E hoomakaukau i wahi maikai e waiho ai i ka baibala.
Mele—Ro bina Gula, mele 7, Leo—Hosana Kamalii. "E paa mau ka Baibala." (Pauku 1 me ka pauku 5.)
Pule, no ka baibala, i hoolahaia aku, i heluhelu, i malamaia, i lilo ia i mea ola'i aole i mea e make ai.
Haawina no Maraki 5. 2 Sam. 7:18—19.
Ahaaina Lulu Dala.
E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
Ma ka Poaha Ianuari 27, 1875, ua hoala ae na Hoahanau o ka Ekalesia o Kona waena he ahaaina lulu dala ma ka luakini o Lanakila, a mamua o ka manawa lulu dala, ua hoopiha mua ia ka lua o ka inaina ua ai a piha, ua inu a kena i ka lokomaika oia poe a i ka hiki ana ae i ka hora 12:30. Ua hoomaka ka lulu dala ana a i ka ma o ana ae o ka nakeke ana o na wahi kenikeni iluna o ke pakaukau, ua ku mai he Papa Himeni kamalii, a o S. B. K. ke alakai, he nui wale na leo i meleia mai, ua olioli a mahalo ka naau. Elua mau papa Himeni i hoike i ka lakou mau himeni a pau ka wa lulu, a i ka helu ana iho i na wahi kenikeni, ua loaa he $112.20 dala, a ua pau ka pilikia. Ua hiki ae malaila ka Rev. J. Waiamau, a me Rev. S. W. Papaula, J. Kamauoha, a me kekahi poe e iho. Ua hookuuia na hana me ka maluhia. Me ka mahalo. KANIPONO.
Kona, Hawaii, Ian. 31, 1876.
Ka Lokomaikai o ke Akua.
Halelu 137 : 23. I ka mea hoomanao mai ia kakou, ia kakou i hoohaahaaia'i.
He Halelu mahalo keia i ka lokomaikai o ke Akua. I ka noonoo ana o ka mea haku Halelu i ka Iehova mau hana mana kahiko, i kona kukulu ana i ka honua maluna o ka wai; ka hana ana i na malamalama nui, i ka la e alii maluna o ke ao, i ka mahina hoi a me na hoku e alii ai maluna o ka po; kona luku ana i na hiapo a ko Aigupita; ka pepehi ana ia Parao me kona poe kaua iloko o ke Kai Ula ; ka luku ana i na 'lii ikaika, a haawi i ko lakou aina i hooilina no ka Iseraela kana mau kauwa ; ulu pu mai la iloko ona ko manao mahalo i ko ke Akua hoomanao pinepine ana mai i ka Iseraela i ko lakou wa i hoohaahaia'i.
Aole nae au i manao e hoakaka ia mau kumu i keia wa, o ko'u manao, e hoopili i ka lahuikanaka o Hawaii nei, i hiki i ka poe opiopio o keia wa e noho nei ke ike i ko ke Akua hoomanao ana mai i keia lahuikanaka a hoonani aku i kona lokomaikai. He lahui hoohaahaaia keia, mai ka wa mai o na kupuna a hiki i na makua i pau aku nei i ka hala.
Na kumu i hoohaahaaia'i keia lahuikanaka. Na kapu kahiko .—O ka hoomanakii, oia ko ka naau makemake. Ua ulu wale mai no keia hewa iloko o ka naau o na kupuna mua loa o Hawaii nei, ua hoololi aku lakou i ka nani o ke Akua make ole, i kii e like me ke kanaka make, a me na manu, a me na holoholona wawae eha, a me na mea kolo. Nolaila, kuu iho la ke Akua ia lakou ma na kuko hewa o ko lakou mau naau paumaele, e hoinoino ai lakou i ko lakou mau kino iho. Haalele aku la lakou i ke Akua oiaio, no ko mea apaapa, a hoomana aku la lakou a malama hoi i ka mea i hanaia e ka lima kanaka, aole i ka Mea nana i hana na mea a pau. Roma 1 : 23—25. He lehulehu wale na mea i hoomana ia aku e lakou ia wa. O kini o ke Akua, ka mano o ke Akua, ka lehu o ke Akua. Aia iloko o ka malu o ka make ka noho ana o na kanaka, ua alakai ia lakou e hana ino i na mea haumia a me na mea ino loa a pau ; ua ao ia lakou a makaukau ma ka aoao o Satana e hana aku ai i kona makemake. Ua hoopouli ia ka naau, ua pio ka malamalama, ua hiamoe ko lakou luna manao, ua hoomanoanoa ia ka palaka, a ua emi iho ko lakou noho ana malalo loa o na holoholona.
Ka ai kapu. —-I ka wa kahiko, aole e ai pu ke kane me kana wahine i ka ipukai hookahi a me ka umeke hookahi. He hana kaumaha a ku i ka lokoino mawaena o ke kane a me ka wahine, he kumu ia o ka mokuahana, kue kekahi i kekahi, aole pumehana ke aloha iwaena o laua; ka mua, oia ka hale ai o ke kane, a he hale ai okoa ko ka wahine; ua palua ka luhi o ke kane i ka hana ana i na mea a pau e pono ai ka noho ana i na manawa a pau o ko laua ola ana. Elua imu e kahu ai i ka wa hookahi, na ka wahine mua, a moa, kui a wali, a waiho i ka umeke. O ka puaa a ka wahine e hookuemakanui nei a hoopehu i kona nuku, ku ka ihu a lilo i kumu hakaka no laua i keia wa ke haawi ae ke kane. I ka wa kahiko, aole e hiki i ka wahine ke ai pu me ke kane i ua puaa la, he kapu, he hiki no i ka wahine ke hanai i ka puaa, a i ka wa e kalua ai, aole e ike aku kona maka, o ke kane hookahi no ke ai a pau. He kapu kekahi mau ia o ke kai, ka ulua, ke ku-mu, he mau ia momona, he ono ka io ke ai aku; he kapu ka ma-no, ka honu, ka ea makauli o ka moana, ka hihimanu, a me kekahi mau ia e ae; he kapu ka niu lelo, a me ka maia; he make ka wahine ke ike pono ia e ai ana i keia mau mea.
Eia kekahi luhi o na kane, o ke kukulu ana i mau hale no laua me ka wahine, elua hale a ke kane e ako ai, nona iho ka mua, oia ka hale e ai ai ke kane, a me ka hale heiau, i wahi e hoomana ai i ke akua kii, a paa pono, a pau ka hana ana o kona mau hale, e ako aku no oia i hale kahi e moe pu ai laua me ka wahine, a paa ia, e ako aku no oia i hale kahi e ai ai ka wahine, a paa ia hale, e ako hou aku no oia i hale kua, kahi e kuku ai ka wahine i kapa no laua, no na keiki, na makamaka, a me na haku o ka aina. O ka ai kapu ke kumu i pili kaumaha'i na kanaka o keia Paeaina, mai ka wa kahiko loa mai. Aole paha e hiki ke hai aku a pau.
Ke kapu o na 'lii. He kapu-e- moe ke kino ponoi o ke 'lii Niaupio. He hawahawa ke kino o kanaka i ka lepo, he paumaele ka nuku, ke poo, na maka, he pili ka hanu, me he la ua la i ke ano o ke kapu, he kapu kona ipu wai auau, kona papahee nalu, ka malo pa-u paha, kona kapa aahu, kana ai a me ka ia i ka wa e lawe ia mai ai e ai ke 'lii, ina e kahea mai ke kanaka i ka wa e hele mai ai ke 'lii, kapu-e-moe! o na kanaka a pau e hele ana a e ku ana a e noho ana paha, e hina no lakou a pau e like me ka mauu imua o ka makani, me ka ninau ole i kahi e moe iho ai ke kino.
He kapu ke aka o ke kanaka, aole e pii maluna o ka pa o ko ke 'lii hale, make no, he kapu ka hale, ka moena, aole e a'e, o make. Ina e hele ke kanaka malalo o ka malu o ka hale o ke 'lii me ke poo i hamoia i ka palolo a me ka lei, make no, e make no ke kanaka ke hele i ka wa e oli ia ai ka inoa o ke 'lii. He kapu na wahi i laa i na 'lii, o Pakaalana i Hawaii, ka paepae kapu o Liloa Kuapa o Mauoni ma Wailuku, Kapalihamauleo o Maliko i Haiku ma Maui, he kala-kala ka opeope a ke kanaka, he kuu ka haawe, he wehe ka lei a paa ma ka lima, he kapu ka leo kahea o make i ke kapu o Kalaniakua, ke 'lii wahine i kapaia he akua i ka po wale no ia e lele ai.
Na heiau me kona mau kapu. —O ka heiau a ke 'lii ka heiau poo kanaka, na na kanaka a pau o ka aina e hana mamuli o ka olelo a ke 'li, e like me ke kuhikuhi a ke kahuna. He make ke kanaka i ka wa e kua ia ai ka haku ohia, e kiloi wale ia no ia kanaka i ka nahelehele no mau haalelea, a kukuluia ka heiau, e make no ke kanaka no ka pou kihi ma ke kua o ka hale. (Nolaila paha ka makau o na kanaka i keia wa ke kukuluia na hale pule no Iehova, o pepehi wale ia lakou.) Aloha ino! ka nui o ko lakou naaupo. He kapu ka heiau i ka wa e kai ai ka aha, aole e kani ka manu, aole e wi ka iole, aole e hae ka ilio, aole e a'e ke kanaka o make. I ke ahiahi a ke 'lii e komo ai i ka heiau, ua kapu loa aole kanaka e maalo o make. O ka heiau kahi i hoomakaukau ia ai no ka luku a me ka pepehi aku pepehi mai, ilaila ka lele kahi e kau ia ai ka hoa paio o ke 'lii lanakila me na puaa elua. Ina maikai ke ka-i ana o ka aha, o ka hele no ia i ke kaua a luku aku luku mai; nani ka weliweli o ia mau hana hoomainoino o ka wa pouli.
Ka nui o na auhau . —No ka lehulehu o na konohiki i hoonohoia aku ai na haku aina maluna o na makaainana, nolaila ka nui loa o na auhau i kau maluna o ke kane a me ka wahine, na makua a me na keiki. Ka auhau o ka loa. He auhau ia a puni ka moku, ua auhau ia na kanaka a pau mai ka lele a ka lele. He puaa anana, he ilio, he mano olona, he aho loa, he upena, he kapa, he pa-u, he malo, a pela wale aku. Ka auhau o ka haku aina. He alii ia malalo iho o ke 'lii nui, he auhau kona ma ke ahupuaa, kalana, okana a moku paha, e like me ka loaa ana mai ia ia mai ke alii nui mai; ina he ahupuaa ko ka haku aina, ma ka ili o loko o ke ahupuaa e auhau ai; pela no ke kalana a me ka okana, o ia ano hookahi ana no ka auhau me ko ka loa.
Ke konohiki me kona auhau . —O ke konohiki ke kanaka i hoonohoia e ka haku aina, e nana a e malama o na hoaaina a pau o ka aina ana e noho konohiki ana, ia ia ka hoohana i na kanaka a pau e noho ana maluna o ka aina i na la koele.
Na haku ili aina . —O ka haku ili aina ke kanaka i hoonohoia e ke konohiki o ke ahupuaa, a o ke kalana paha, he auhau kona maluna o na lo-pa. Ke ike nei oukou e na opiopio, ua pa-kolu a pa-ha ke kaumaha i kau maluna o na kanaka i ka wa kahiko, no na auhau a me na hana hooluhi wale, he iako kapa, (40) ke poi ula, ka laukapalili, ka moe lola, kapuaniu, kapuukukui, ka ae, ke keokeo, ke aho, a me ia ano kapa aku ia ano kapa aku i hana maiau ia e na wahine o ia wa hookaumaha, he iako ka pa-u, he lau a he mano ke olona, he upena, malua, mahae, makolu, nukuaula, nae, o ia na upena a ke kanaka e huli ai, a i loaa ole, o ka hemo o ka aina ka uku, a o ke ku a hele loa, lilo i kuewa, a i kaa oe, he kaau ka hulu o ka manu o-o i lei no na'lii wahine, he aho loa eha a elima kaau, (40) he aho upena, he manu koloa, he moa, pili ia mau auhau i na haku ili aina, he pau kapala, he paakai, he moelua. (Aole i pau.)
No na Kahunapule!
"O ka poe e hai aku ana ma ka olelo maikai, e ola no lakou ma ka olelo maikai."—1 Korineto 9:14.
He oiaio keia ; ua kauohaia aku ka Haku ia Paulo ma, e ola no lakou ma ka olelo maikai. He kauoha ano nui keia ; he mea e pomaikai mau loa, o ka mea e hai aku ana i ka olelo maikai. Nolaila, e hoonoho paaia keia kauoha iloko o ka naau, i mea e hihia ole ai ke kulana kahunapule,a me ka Ekalesia; ke hiki mai na pilikia o ka pono kino o keia noho ana; no ka nawaliwali mai o ka ekalesia, hoi hope na hoahanau i ka palaka, a paakiki ma ko lakou aoao iho. Nolaila, i na aole e hoopaaia keia kauoha iloko o ka naau, alaila, emi ka manaolana, i ka hai nui ana i ka olelo maikai, kanalua mai a manao ae i kihapai hou, i kihapai momona. A hiki mai ia ano leo kahea, e wikiwiki auanei e haalele i na hoahanau oia ekalesia, e auwana hele ai.
A i ka noho ana aku ma ia Kihapai, a mahope, hiki hou mai no na pilikia, e like me mamua, alaila, nawaliwali no ka manaolana, no ka hai aku i ka olelo maikai. He mea maopopo, ulu mai na manao ano e, ka noonoo ana ma na mea o ke kino, kau nui aku ka manao i na oihana o keia ao nei, no ka waiwai a me ka hanohano, oia no paha na kumu e lana loa mai nei na hoa kanaka kahunapule, i ke ake i na oihana e ae. Ina makahiki mamua, ua ikeia kekahi kahunapule e noho imi waiwai ana malalo o kekahi haole ; kekahi he oihana kalepa, kekahi he oihana aupuni ; A eha, he lunamakaainana; a i keia makahiki, ke holo Barota nei kekahi poe kahunapule i lunamakaainana, ea! aole kupono na kahunapule e lawe i keia mau ano oihana, e hihia auanei ka ekalesia. O ke kahunapule e hana pela, ua hoinoia i kana oihana a imua o ke Akua, penei ka pono: A ina i manao kekahi e noho i ka oihana kalepa, a i ole, oihana aupuni, a lunamakaainana paha, ua oi loa aku ka pono, e waiho i ka oihana kahunapule mamua o ka hokai ana i ka oihana hoano a ke Akua kiekie loa.
Eia ka manao ma kela pauku, o ka hai mau aku i ka olelo maikai iwaena o ke kihapai, iloko o na pilikia a pau-loa, a hiki mai kou hopena, oia ka palena o kau hana ; nolaila, o ko hai aku i ka olelo maikai, iloko o ka noho ana pilikia ma na mea o ke kino o keia noho ana. Ina huli aku kakou a nana ia Paulo, i kona noho ana ma Korineto me ka pololi, kahi kapa uuku a ua hoomanawanui no i ka pololi, a me kela mea ino keia mea ino, o hihia auanei ka olelo maikai a Kristo iaia, a no ka pilikia loa, ua hana no ia me na lima i kekahi manawa, i pakele i ka pololi, ke anu a me ka ua. Eia hoi; e nana aku kakou ma II Timoteo 2 ; aia malaila na olelo maikai loa a Paulo ia Timoteo, he olelo maikai ia e pili ana i ka mea e manao ana e noho Kahunapule, nolaila, e nana mau keia i olelo ao maikai, i hoonoho paa ia ka manao o keia mau olelo ao maikai iloko o ka naau, i koa imua o na pilikia, i koa a lanakila.
Aole no paha i ike ia na pilikia nui o na kahunapule o keia wa, e like me ko Paulo ma wa e noho ana mamua ; ae, aole no. O ka mea e ike ia nei iwaena o na kihapai, o ka emi mai o ke ola kahu i ku like ole me ka leo kahea, alaila, manao ae la he pilikia ia ; kekahi o ka nele loa o ke ola kahu, he pilikia nui loa iho la ia, e wikiwiki anei e haalele, a hele aku i kahi e, a i ole e noi anei i ka Papa Hawaii, ua kupono ia noi ana, i na ua nele ka pa i ka hipa ole, a nele hoi i kahi e mahi ai, ua pono kela noi. Aka, me ka loaa mai no o kahi ola iki me ka nele loa ole iloko o ka wa pilikia, alaila, manao iho la no kakou, he pilikia ia no ka pau pono ole o ke ola kahu, e like me ka mea i kahea ia ; ea! mai hoolilo kakou i ka olelo maikai a ke Akua i kumukuai no ko kakou ola o keia noho ana, aole, aia ko kakou ola, a me ka waiwai ma kela ao, nolaila, e akahele kakou ma keia oihana, a ke Akua Kiekie, mai kuhi kakou i ka hele ana aku ma kahi kihapai e, nele i ka pilikia, aole, pilikia no, nolaila, e hoomanawanui, i na pilikia a hiki i ka hopena o keia ola ana, ma kau oihana i koho ai, he oihana maikai ia au i makemake ai. J. W. K.
He Moolelo Baibala.
[HAKUIA E REV. C. B. ANERU.]
HELU 3.
Ua kuonoono o A damu laua me Ewa ma Edena, mamua o ko laua hana ana i kekahi hewa ; ua maikai wale no hoi na mea a pau ma ka honua nei.
Ua oi aku ka maalea o ka nahesa i ko na holoholona a pau a Iehova ke Akua i hana ai. Ma kona hoowalewale ana i ka wahine hoomaka no ka hewa ma ke ao nei.
Ina nae kakou e nana i kekahi mau pauku e ae o ka Baibala, (Hoik. 12:9 & 20:2. & Ioane 8:44.) ua maopopo no, na ka diabolo i kapaia o Satana, maloko o ke kino, a i ole ia me ka helehelena paha o kekahi nahesa i kamailio aku i ka wahine penei: "He oiaio anei ua papa mai ke Akua, aole olua e ai i ko na laau a pau o ka mahinaai nei? I aku la ka wahine iaia, e pono no maua ke ai i ka hua o na laau o ka mahinaai nei, aka, o ka hua o ka laau iwaena konu o ke kihapai, ua i mai ke Akua, mai ai olua ia mea, aole hoi e hoopa aku, o make olua; alaila wahahee mai la ka nahesa, oia hoi ka diabolo, (Ioane 8:44) i ka wahine, i mai la, aohe oiaio e make olua, no ka mea, ua ike no ke Akua, a i ka la e ai ai olua ia mea, e hookaakaaia auanei ko olua mau maka, a e like olua me ke Akua i ka ike i ka pono a me ka hewa. A ike ae la ka wahine, he ono ko ia laau i mea ai, a he maikai hoi ia i na maka, a he laau makemake ia i mea hoonaauao, lalau aku la ia i kona hua, ai iho la a haawi aku la hoi i kana kane me ia, a ai iho la no hoi ia. A hookaakaa ia ae la na maka o laua a elua, a ike iho la laua, aohe o laua kapa ; kui iho la laua i na lau fiku a paa, i mau papalu no laua.
Lohe ae la laua i ka leo o Iehova ke Akua e holoholo ana ma ka mahinaai i ka wa malu o ka la; pee iho la o Adamu me kana wahine mawaena o na laau o ua mahinaai la, mai ke alo aku o Iehova ke Akua. Hea mai la o Iehova ke Akua ia Adamu, i mai la, "auhea oe?" I aku la oia, i lohe au i kou leo iloko o ka mahinaai nei, a makau no au, no ka mea, aohe o'u kapa a pee iho la au.
I mai la kela, nawai i hai mai ia oe aohe ou kapa ? Ua ai anei i ko ka laau a'u i papa aku ai ia oe mai ai oe?
Olelo akula oia, na ka wahine au i haawi mai ai na'u, nana no i haawi mai i ko ka laau a ai iho la au.
I mai la o Iehova ke Akua i ka wahine, heaha keia mea au i hana ai? I aku la ka wahine, na ka nahesa wau i hoowalewale mai, a ai iho la au.
I aku la o Iehova i ka nahesa, no kou hana ana ia mea, e oi aku ai kou ahewa ia i ko na holoholona a pau loa ; ilalo kou alo e kolo ai oe, o ka lepo kau e ai ai, a e waiho no au i ka inaina mawaena o olua a me ka wahine, a mawaena o kou hua a me kona hua, nana no e paopao iho i kou poo, a nau hoi e pakuikui aku kona kuekue wawae.
I mai la hoi oia i ka wahine, e hoonui loa aku au i ka eha o kou hapai ana, me ka eha hoi oe e hanau mai ai i na keiki, a o kou makemake aku aia no ia i kau kane, a oia hoi kou haku.
I mai la hoi oia ia A damu, no kou hoolohe i ka leo o kou wahine, a ua ai i ko ka laau a'u i papa aku ai ia oe, mai ai oe ia mea ua hoohewaia ka aina nou, me ka luhi oe e ai ai i kana, a pau na la o kou ola ana. E hookupu mai no hoi ia i na kakalaioa a me na puakala nau, a me ka hou o kou maka e ai ai oe i ka ai, a hiki i kou wa e hoi hou aku ai i ka lepo. A hana iho la ke Akua i na kapa ili e hoaahu ai ia laua.
I iho la o Iehova ke Akua, aia hoi ua like ke kanaka me kekahi o kakou, ka ike i ka pono a me ka hewa, ano hoi o lalau aku kona lima a lawe hoi i ko ka laau ola a ai iho.
Make o Rev. Samuela Kamelamela.
E KA LAHUI HAWAII E; Aloha oe:—
E oluolu oe e lawe aku ma kou kino lahilahi i keia ukana kaumaha, i ike mai ai na hoa Kahu mai Hawaii o Keawe a hiki wale aku i Kauai o Mano, i ka make ana o Rev. S. Kamelamela.
Ua loaa o Rev. S. Kamelamela i ka mai i ka Poakolu Ianuari 19 iho nei, a ua loaa pu me ke kaikamahine Miss Kaualua ma ia wa hookahi i ka mai fiva. Ua pokole loa na la o ka mai ana, a make e ke kaikamahine ma ka wanaao Sabati, la 23, a o Rev. S. Kamelamela, ma ke kakahiaka Poaha la 27 ae, eha la ke kaawale.
Eia ka mea manaonao loa, i ka wa i make ai o Miss Kaualua, ua loohia mua ia ka ohana i ka mai, a ma ia kakahiaka, hookahi wale no mea ola maikai o ka makuahine o Mrs. Keaapoi Kamelamela. O ka lehulehu ua loohia i ka mai e ahu like ana ma kela a me keia wahi o loko o ka hale, aohe ike mai i ke kino make o ko lakou kaikamahine, a ina ia la no, ua lawe liilii ia aku ua poe mai la ma na hale e ae. Aole no lakou i ike iki a hiki i ka lawe ia ana ma ka hale lua.
A pela no hoi ko Rev. S. Kamelamela make ana, aole no i ike ka wahine opio o Loisa, Akiaka (Bake,) a me Uli, aia lakou ma ka hale e aku kahi i waiho ai me ka pilikia hiki ole e eu ae. O ke kiekie loa no hoi paha keia o na hana a ke Akua ma o keia ohana la. O ka nui o ka poe mai he umi kumamakahi.
O Rev. S. Kamelamela a me kona ohana, he poe oluolu loa, he heahea, lokahi like ma na mea a pau, a hiki i ka loohia 'na o keia ohana i ka mai, a make wale aku la o Rev. S. Kamelamela, a pela aku.
Ua kahea ia o Rev. S. Kamelamela e ka Ekalesia o Kalapana ma ka malama o Okat. 1874, a ua hiki mai oia e lawelawe i ka Ekalesia ma ka hebedoma hope o Nov. o kona wa o ka hiki malihini ana mai, he ikaika loa ma na hana a ka Haku. He miki i ka paipai i na hale, ma ia kulana oia a hiki wale i ka hoohui ia ana o na Ekalesia elua i hookahi, Opihikao a me Kalapana, oi loa aku ka ikaika, pau na uka o ia Ekalesia i ka hele malihini ia a hele kokoolua ia hoi me kana dina Keaapoi.
"Ua ike ia ka laau ma kona hua." Ua ulu na hana pono mahuahua, a me he mea la, o Kalapana Hui ia ke poo ma na hana pono, aka, e haule hou ana ma o ka haule ana o Rev. Sam'l Kamelamela. Ua kahea koke ia he Aha Luna Kuikawa, no ka noonoo ana i na mea e pili ana i ke kino make a me ka wahine kane make. Ua hooholo ia keia mau kumu, penei :
1 Na ka Ekalesia na lilo a pau no ka hoohanohano ana i ua kino o ke kahu a me kana kaikamahine.
2 E malama ka Ekalesia i ka wahine kane make, a pela, no ka manawa e like me ko lakou noho ana.
3 E kanikau pu ka Ekalesia me ka wahine kane make, no ekolu hebedoma a me kekahi mau kumu e ae.
Nolaila, ke hoike pokole ia aku nei keia no keia wa. Ua waiho i kana wahine me 4 keiki a me na makua i keia ao a hele aku hoi ia me kekahi keiki. Aloha no.
Me ka Mahalo,
S . W. KAIKUAHINE.
He wahi ilio kupono ke malamaia.
He wahi kaao oiaio no keia. He ilio, ua nalowale ia'u kahi i noho ai, elua ana oihana, o ke kiai i na bipi, a o ka hoomalielie i ke keiki liilii a kona kahu wahine.
Na keia ilio i kii i na bipi ma na ahiahi a hoihoi mai. A i na e kolohe na bipi a komo iloko o ka pa ai e hana ino ai i na mea ulu, ina e lohe ua ilio nei, ka eu koke no ia ona a holokiki a kipaku aku iwaho o ka pa.
He punahele hoi o ua ilio nei no ke keiki uuku a kona kahu wahine, a he punahele hoi ke keiki nana, paani pu no laua a olioli pu, a ina e uwe ke keiki no ka waiho ia e kona makuahine, na ua ilio nei e hooluolu, a hoomalielie, a pau no ka uwe ana.
A ma kekahi la, ua hookanalua ia ua ilio nei mawaena o na mea hukihuki elua. Ua waiho ia ke keiki uuku malalo e kona makuahine, a lilo oia i ka holoi lole, aole i liuliu a hoomaka ke keiki e uwe.
A lohe ua ilio nei i ka uwe ana, holo oia a hoomalielie no, a moe pu me ke keiki. A ia ia e hoomalielie ana i ke keiki, lohe oia i ke kamumu ana o na lala laau maloko o ka pa ai, a eu oia e holo e kipaku aku i na bipi i komo kolohe iloko, uwe nae ke keiki ke haalele ka ilio.
A noho hou no oia me ke keiki, walaau no nae na bipi iloko o ka pa ai, a hoao hou ka ilio e kii e kipaku, aole nae i hiki, no ka uwe hou ana o ke keiki ke holo ka ilio mai ona aku.
Pilikia loa ua ilio nei i ka hukihuki i na bipi, a i ke keiki. E pau ana na mea ai i na bipi. Ikaika ka manao o ka ilio e holo e hoihoi i na bipi iwaho o ka pa, aole nae i hiki, ua paa ia i ke keiki uwe.
Aloha ino ua ilio nei! Heaha la ka mea e pau ai kona pilikia ?
Nana oia i ka maka o kona kahu wahine me he la e ninau ana, heaha ka pono ? mahea la wau ? ma ke keiki, ma na bipi. A ike ke kahu i ka pilikia loa o ka ilio, waiho oia i ka holoi lole, a hii ae i ke keiki, a o ka pau no ia o ua pilikia nei, a holokiki ka ilio a kipaku aku i ua mau bipi kolohe la.
HAWAII.
NA AHAHUI EUANELIO.
AHAHUI EUANELIO HAWAII.
Ua hoopanee ia ka Ahahui Euanelio o Hawaii a ka Poalua mua o Iune, hora 10 A. M., o ka M. H. 1876.
HAWAII AKAU.
E halawai hou ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau ma Hamakua Hikina, i ka Poakolu mua o Maraki, M. H. 1876.
HAWAI HIKINA.
Ma Puula, Puna, Hawaii, e halawai hou ae ka Ahahui Euanelio o Hawaii Hikina, i ka Poakolu Akolu o Maraki, M. H. 1876.
HAWAII KOMOHANA.
Ma Hookena, Kona Hema, Hawaii—Luakini o Pukaana, i ka malama o Maraki, hora 10 A. M. o ka M. H. 1876. E halawai hou ae ka Ahahui Euanelio Hawaii Komohana.
AHA LUNAKAHIKO O MAUI.
Ma Lahainaluna, Maui, kahi e halawai hou ai keia Aha i ka Poalua Mua o Mei, M. H. 1876.
AHAHUI EUANELIO OAHU.
Ma ka malama o Feberuari, M. H. 1876, i ka luakini Hoole Pope ma Waikane, Koolaupoko, Oahu, ka halawai ana o keia Aha.
AHAHUI O NA EKALESIA O KAUAI.
E hoopanee keia Hui a halawai hou ma Koloa, Kauai, i ka malama o Aperila, M. H. 1876.
NA BUKE
I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII
—ME KE—
KUMUKUAI O KELA ME KEIA.
BAIBALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI me na kuhikuhi ma na aoao.....$12 00
Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae waigula.... 5 00
Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula..... 8 00
Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele..... 4 00
Baibala Hemolele ili eleele 2 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi..... 3 00
Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula..... 1 00
Kauoha Hou ili eleele..... 75
Kauoha Hou Hapa Haole..... 75
Moolelo Ekalesia..... 50
Haiao ili lahilahi..... 10
Hele Malihini ana..... 25
No ko ke Akua ano..... 25
Hoike Palapala Hemolele..... 25
Moolelo o Heneri Opukahaia..... 15
Hoike Akua..... 25
Wehewehehala..... 25
Ninau Hoike ili manoanoa..... 50
Ninau Hoike ili lahilahi..... 20
Kumumua Kula Sabati..... 20
Buke Lawe Lima..... 10
He Buke no ka Pope..... 15
Ui Kula Sabati Helu 3..... 25
Ui Kula Sabati Helu 4..... 15
Ui Kula Sabati Helu 5..... 25
Buke Euanelio a Ioane Hapahaole..... 10
Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano..... 2 00
Buke Wehewehe Ano Mataio..... 1 00
NA KAUOHA HOU PAKEKE.
Ili gula nani..... 1 50
Ili eleele kaekae nani..... 50
Ili eleele..... 35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU.
Ili gula nani..... 1 70
Ili eleele kaekae wai gula..... 65
Ili eleele..... 50
NA HALELU PAKEKE.
Ili Gula nani..... 50
Ili eleele kaekae wai gula..... 30
Ili eleele..... 20
Ka hae Hoonani (Buke Mele)..... 25
NA BUKE MELE.
Himeni Hawaii ili nani..... 1 75
Himeni Hawaii..... 1 00
Kumu Leo Mele ili manoanoa..... 50
Kumu Leo Mele..... 10
Li ra Kamalii..... 25
Li ra Hawaii 1848..... 25
Li ra Hawaii 1855..... 25
Hae Hoonani..... 25
Leo Hoomana..... 20
EIA NA BUKE HAAWI WALE.
PALAPALA LIILII—
Helu 4—Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6—E hele i o Kristo la.
Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.
Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16—Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17—Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18—No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke keena kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta. J. F. POKUE.
Kakaule ta o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.