Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 4, 20 Ianuali 1876 — Nu Halawai o ka Makahiki Hou. [ARTICLE]

Nu Halawai o ka Makahiki Hou.

43 na halawi haipule i hoomaka ia iloko o ka pule īuua, o keia mahina, nahoomau ia a hiki l keia Ha ka Ppakol» o kela 'pule, la 12 o lanuari, he halawai hui ma Kawaiahao, noaa ekalesia o Kaukeano, Polelewa, Kaumakapili ame Kawaiahao. XJa lawelawe Ja na hana ma na olelo elua ; ua piha loa ka hale, ai ka nana 'ku, uialaila no ka Uhane. Hookahi hora me hapalua noi ae keia halawai. lwaenā oka poe i ku a hoike mai'i ka mihi no ka hewa i ike aku ai makou ia Kipikona o Lanai. He nui no hoi na mea e ae i hoike i ko lakou mau hewa iloko o keia mau la halawai e hele nei a aneane ekolu pule.

He mea kupono loa ka mihi ana i ka hewa, aka, o ka mihi oiaio maoli ma ka makou nonoo ana, oia no ka haalele ana i ka hewa, a j>akui aku i ka hana j)onp. Ina e kau nui ko kakou manao ma ka hele ana i na halawai wale no, n# ka jnile, aole nae haalele i ka hewa," aole hoi ao ika hana pono; alaila, he mea hookamani wale no ka pule a ka waha, a he hoowahawaha ia ike Akua. E pakui aku kakou i na hana jx>no me na huaolelo e jx>no ai, oia ka hua o ka mihi. Aia a ike ia keia hua, alaila he mea hiki ia kakou ke hooiaio aku ine ka j*aulele no hoi maluna o na olelo i olelo ia.

Ma kamakou iko, »» huli io kokahi j>oe i ka.pono, aolo jno ka lu>okamani. Ua ike ia ka hua, he h«a i ku i ka niihi. Ma ia niea ua lana loa ko inakou manao no keia hana a ka Uhano, ho oiaio, a ke manao nei 110 hoi makou. ho nui na kanaka e noonoo nei no lakou iho. Ke kajiekepeke nei kekahi jK>e he nui mawaena o na nianao elua, o ka huli, ao ka hoomau aku nia ka hewa. A v,a aneane e huli kekahi jx»e. No ke aha la lakou ekalinei? Aia la ihea ka \?a j*>no ? Aole anei o keia ka la e ola'i ? He naauao anei ka hoopanee hou aku ? He niea pono anei ke kali ? Aole. Ke hele nei ka la o ke ola. Ke manaonei inakou, aole au o ka manawa, mai ka vva kaliiko loa mai a hiki i keia līu i iike me keia no ka noonoonui ana o kanaka nianawahi a jmu o ka hoima nei no na mea pili Uhane, a ine ka jh>ho o ka nolio ana mahope aku o keia ao. He lua ole keia wa ma na wahi a piu o ka honua, pela ko makou manao. Ke nalu nei, ake ninau nei kanaka ia lakou iho no na mea nui o ke Akua. a no ko lakou uhane iho, Pomaikai ko kakou lahui ke ala like mai ko lakou n»xMHX> ma keia niau mea ; 110 l-o Lw noi ma ka puka, e kikeke ana. Ina eae ia Uia, e hoola no.

.oko iho nei o keia mau la, ua lohe mai niakou. ua hoouna ia'ku mai ke kiH?na ae o ke Kuhina Kalaiaina he mau jxilaj«la kauoha i kela a me keia hale kuai waiona o na ano a pau, e hai aku ana i ka lono. o ka n>ea mna o lakou e uhai ana i ke kanawai e jH*pa ana i ke kuai ia o ka waiona i kekahi kanaka Hawaii, e kau ia no na mana kuhikuhia ke kanawai ma ia mea. Ma ko makou iux>noo ana, ua maoj>op> koke no ko kumu 0 keia hana ma ka aiwio o ke anpuni, oia uo pilih ka uhai inau ia o keia kanawai. me ka makwu a wiwo ole ia iloko o na la 1 hala iie a h«.H*a mai no i k- ia la.

O ko kanuwai e pili aim i keia inea, | u;i ht luhelu m;\kv>u, a he mea in;iojx>jH\ j 0 ka mauao v> ke kanawai, oia »o ka jui-] |m au.r aole e kuai, a luwiwi, A;e , i ka ] waiona o kekahi ano, i hi'ohi kanahi o ; keia iinpHni, Aole i olelo ia, o ke kana- ; HAWMi iUuUuUa a.ale nu, a. niui e &c ] piha. aka. o kc kinakn o h i i oupiai/. j Piii keia i na ano a jxiu IMka la na; keiki a na haoie i hanau ia ma liawau ! nei ? Aole ane-'i lakou he lo.iu kanaka llawaii ? Fvl;» no ! Ua kau liko ia ka mana o keia kanawai maluna >■ lakou e like m< na kanaka ano e ao. vū;ii. ua ha nau ia lakou ma Hawaii n« i. « aole e hikī ia iakou a i kekahi mea e ae |*ahn ko aoh- lakou mau kanaka Ha «aii. / Pehea h<>i ka hvx>hiki « lilo i ku|*a no ke an|»um Hawaii ? K ala mai ' ana ka nuiau kanawai maanei, uo ka rni«, na ol< Jo ia. <■ kt pn* » h <i» ih» » iim lokv> o keu* m»|nu»i. ak*. um* ko lakou h<wku|« «na. o ko Ukou hlo iuia m» m malalo o ka inalu o k< ia au[«um a tih kv4ia nmu kanawai. a im loaa ia Uk<»u ko kulo«na o k< kalie* i ke kv>kiiM a keiA āupum a im kn maluhw o kona ni.ui kana«ai k<- hH>hi* iU>ko v» kek*hi ;>;i<ki.\ l'.i h!o lak«»u he m.-iu k*n«ka ll.ov.ui, »<« ?« kkikiiu A«W *.* »*<» iri.i x a»>he iiHia iwnm r lio<4e A iim ua l si.> u iak>Mi ke kuleana e k«ue<ha i k« h*h ;,ui < lUaiaUM i k\> Uk«»U |*>l>\> • ):h k* l;i,v'a.hl,l l;i*U!«i «> IM «» k< •.* nu»ku ma k« iu*o Ih- kaiuikA il*> v»au. :a. a,»)< an. i e kuh*»« ke k* 1 iimUina v i.»k ii i>m k« auo hk»- Ih' i kahak* lin»AU ' K< mmimv> net n&akou I h« mau k«n*k* H««au Uk<vi. .» h<- kuh» mii.l |k»j» k«* k< kxi;.i«iu o ke auj »m iu« . oiii* <' '.akwi. i

Ua mahilo nui makou i ua hana, & ke aupuni ma keia mea, aka, pehe» la'? Ke hooko ia nei no Ke nele nei anei >«a ianaka a. }>au o keia aupuni i ka waiona mai na hale kuai waiona mai ? Aole. He oiaio, ]ge nele nei kekahi poe iliulaula, a ke loaa nei no i kahi poo, a o kahi nae i loaa ai ia lakou, he mea maopopo, mai ka hale kuai waiona mai, aka, o ke ano oka ioaa aaia, pehea la! Ke loaa nei no ina Hawaii ano e ae. Ae! He hiki ia lakon aku, a ke ike ma.» i a nei no ko lakou komo ana maloko o na liale kuai waiona, a loaa no ia lakou. No keaha la keia ? Heaha la ke kumu i o keia uhai akea ana i ke kanawai ? A I aole oia wale, i na kauoha paa a ke au- : puni ina o Kona Kuhma Kalaiaina la ?

Eia ke kumu. No ka hoīke ole ia aku imua o lakou, he poe kanaka Hawaii lakon, a ua komo lakou malaio o ka mana o keia kanawai ! Ua ike no iloko oko lakou naau he naau kanaka Hawaii lakou, a ua like ka mana o ke kanawai maluna o lakou e like me na Hawaii e ae, aka, ua nianao e kapae ia mea, a e holo malalo o ke ano he kanaka no ko na aina e, a hoole hoi i ka mana ona kanawai Hawaii o keia ano.

Ma ko makou ana, aohe mana nana o kapae i ka makemake o ke kanawai. Mamuli oke kapae ana o keia poe ia niana, nialaila eoi loa akn ai kona ikaika ma ka hoike ana aku imua o lakou i kona inakemake a nie kona mana; a nolaila, e hooko ia keia mea i pono ai, a hoike aku imua o ka lehulehu, hookalii kulana o na kanaka Hawaii a pau, a ua kaulike ka mana o ke kanawai maluna o na Hawaii o kela ano a me keia ano He ninau keia i kamailio ole ia mainua, a ua ane palaka ia hoi e na wahaolelo o na la i hala ; a oiai hoi he ninau nui i pili i ka inana o ke kanawai a roe ka pomaikai o ka lahui, ke manao nei makou e hoomau aku ike kamailio ana ma ia mea, ke hiki ika manawa knj>ono.

[Kakenia no ■' Kb liabai HawalU";