Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 4, 20 Ianuali 1876 — Untitled [ARTICLE]

A keia Poaha ae, e haalele mai ai ke Kilauea no NawiHwili, Kauai. Iloko o keia mau la iho nei, ua pa ikaika mai ka makani mai ke komohana mai. - Ua liai ia mai niakou no ka ike ia ana o kekahi amaama loko nia lliio, he 15 paona ke kanmaha. Nui keia. He 1250 pahu ko i lawe ia mai mai Lahaina e ke kuna Ntti Mere, a aole no i piha iho. Nui no kona keena. Ke ike nei makou ī ka amaama i puhi ia i ka uwalu, ke kalewa ia nei e kekahi haole. Ile ono, a kulukuhi ka io. I ka hora 7 o ke ahiahi Poakahi iho nei ka liolo ana aku ō ke Kilanea uo Hilo, a e kn mai ana paha i ka Poaono.: Ua loaa mai he leta na D. Puna, e mahalo ana i ka hoolewa o Mrs. Kapau Kauai, a no ka piha loa, ua hookaulua ia. Iloko o keia mahina, ua manao ia e ku mai ana ka moku kaua Italia Vtttor l*isano. KiP O ka la 26 ae nei ka la (konahi) Hapenuia o na keiki oka Aina Pna. He hauoli nni ka lakou e like me ka mea man. , s®" Ua lohe mai makon, na pau i ke ! ahi ma ka la 9 iho nei, ka hale waiho ukana \ o Chnlan ma. Ma ka lakou Wili-raiki ma Kauai, me kekahi mau waiwai e ae. I keia pule, ua hookaulua ia ka moolelo "Kw Weli o ka Powa," a keia j hebedoma aē. E ike iho ana na hoa i konapani. Ua hauoli makou i ka lohe ana \ mai »ia loaa mai i ko makou makamaka i John L. Keēee, he makaua makamae, ma | ka auina la I'oalua iho nei, lanuan 18, ma | ke ano, he keikikane nani. j

Mai puni i na pelo, na> hoino, na hooio, a na hooakamai, a me na huaholu hoomaka'uka'u, no ka mea, o ka Lunamakaainana ka lakou mau iini nui, a kapae ae i ka pono o ka lehuiehu.

Ma ka la Sabati iho nei la.l<>, na hala hou akn la kekahi o na 'iii o ka aina, oia o Kahekili, i ke 81 o kona mau makahiki. oia no Maui, a he mamo ha Kaluheiiiwalani laua o Kalola.

E boomaoao c na makamaka he $1,75 wale 110 ka auh&u o keia popa. A

ina e liala ka malama o Feberuari, alaila he $2.00. Oka poe lawe liap;i makahiki, he $1.00 no kela a me keia eono mahina. Mai kekahi leta tnai h Rev. Z. Hapukn mai o ka Paeaina o Nnuhiwa i lokeia ua make o Kapika, kaikamahiue a Re\-. J. W. Kaiwi i make mua aku nei, a he hanai na Hapuku. Ma keia pule ae e henUaha aku m&kou i ka palapala a Hapuku, " Heaha ka mea i hoopuka ai o mea ma i na olelo kuamnamu pilikino ma na palapala liilii ia mea m* ? M wnhi a ka ninaa. *' No ka mea. e kamailio ana no lakou no ko lakou iwmaikai iho. oia hoi, Lanamakaainana," wahi a ka pane. 2 Ma ka lia!awai ana a ka Aha Kukamalu i ka I'oaono iho noi, ua oluolu ī k.t Moi ka hvH»loilii ana aku i ke ola o Kahalelopo, ma ke ka}vae ana i ka hoopai mako ma ka li ana no ka hewa pepelii kanaka, a e hoopaahao ia no ka ws e ola ana. I £-£?*" Aoleehikiiakakou ko Honolulunei kē nauki no ka maliK\ oiai, ua haule maka-' walu mai na waimaka paka ua o ka lewa luna iloko o keia mau la iho nei, a auau iho la |na papalina o ka makuahine honua, e hookoii ana i na lau m« na pua hoonaui o na kiha|mi.

Ma ka nuikuahi o koia pule i h'iaa mai ai na lono no ko kakoo moko Aik l'a ku aku ia i Joluu ika la :Ji> o A«eate, a haaleie ika la 0 o Sep*temalw. '»; a nta ka la U» o Sef»a?emaba ua haa» lele ia Kln>na nd ke Komokana.. keia moku le«a niai nei mai Kajwi)ak.kv., ua htaa mai ka lono, aia ka Hojn C has. H. li»Nhop me katia l.it wahine l'.uiahi ma Viērma, ke kapiiala o Ausetuna, i ka malama o Novemal»a, a e h>4o akn ana i Yomoe, nialoko o haiia, Me maikai uo ko l,\.ua ola kino. l'a minanmi* « kauuiaha nō hoi inakou i ka īko ana iho i«a na oa o KapaUkiko, no ka niake ana m* OkaUna. Kalv»|HMH ma ka ia o lVk., ik*'B o kona mau makahiki o MK'iv?a rVs.>ions, ka maknahine aloha o Alrv S K. Kihojm 0 Lahamalnna • Pomaikai ka * |\au 1 niake iiokt> o ka llakii " » Ma ka hora" me na muniio i hala k»> kakahiaka o ka 1 VaUa iho u« i. nuko iho la ko kaikamahine W a ko wak.ni m»kauJāka o ka Oihana Paipalap*!* M» V l>u«>oan. ilok ' ka ll o kon* nta« malona Kr h.»t }v, ( ihm m*kv*u lu mahna i h.v>m '<• ia i l, . p o 1" ( ka I .v>n»ans»« no r->.. "N s k> li>vu s h-iawi nu\i. a usna nv i nku "

1 Hoike Kula Sabati. —Ua malama ia iho

aei ka Hoike Hapahaake Krda Sabati o ka Ekalesia Hoī o Kalapaōa» Hawaiu Ma ia wa i lulu lakou no ke Anpnni 0 ka Haku, a ua loaa h« $202.20. Ma ka halawai a ka Ahaknkaiiiala ma ka Poaono iho nei, na oluoln ika Moi ka ae ana aku ina noi a Naipupaka a me Kaalawa o Lahaina, no ka hoihoi ana akn 1 ko lana man pono Kivila. •w° Ua tnake emoole o Kah&nann k. i ke ahiahi o fea Poaiima iho nei, ma nka o Kapalama. Mai Honoluia aku oo kona hoi ana a hiki i kona wahi, o ka make ioa no ia me ka mai ole. Ua lohe mai makou mai ka leta a kekahi makamaka, ua kaa akn la kekahi ulia poino malnna o kekahi Pake, ma ka wili ko o Lihue, ma KauaL Ua hihia oia me ka enegini mahu, a haihai iho la kekahi o kona mau wawae. Kauka Kuliea,—Ua lohe mai makou ua waiho aku o Kulika ika hanaa ka Papa Misionari Ameiika no ko na aina e, a ua lawe hana malalo o ka Ahahui Hoolaha Baibala o Amerika, ana holo aku nei i lapana me Kina ma ke ano he agena no ia ahahni, aia kana wahine me na keiki eha ma Kaleponi.

1 na makamaka, ka poe kakau manao no ka Lahi i Hawaii, e hoopokole i ko oukou mau manao; e lawe ma ka io a koe ka opala, oia na hnaolelo makani wale no. Aole hiki ia makou ke pai aku i na palapala loihi ano ole. Oka mea i makemake ia, oia na manao, aole na olelo. Ina he olelo i piha i ka io, e lawe no makon a hoolaha, ina he olelo wale no, e kapae makou ia. Ma na lono i loaa mai ia makou ma ka eke leta, ua minamina makou i ka ike ana iho i ka make ana o Mr. Ramsej Von ; Pfistor i kamaaina i na kanaka Hawaii ma ! ka inoa o Opakahelu, ma Okalana, Kale- [ ponia, i ka la 28 o l)ek., i ka 26 o kona i mau makahiki. Ua hanau ia oia ma Hawaiinei. No na mea e pili ana i ke Kuikahi Panailike, aole lono ano nui i loaa mai,- aka, oia mau lono nae, he man lono hoolanamanao, ma na lcta na lohe ia mai. t) ka poe ona Hui Hoomaemae Ko i kne ikaika iho nei, ua huli hou lakou a kokua. Oka Luna Luttrell mai Kaleponi aku, oia kekahi kne ikaika, a i keia man la mai nei, ua kokua ikaika ia. Ua neo ka poe kne, a he poe kokna wale no, wahi a ka lono.

£s?** Ma ka Poaono iho nei i hoao iho ai o W. A. Kiha e haiolelo no ke koho balota, ma ka makote kuai ia, Aoie nae iae ia e ka lehulohu ; ua pakike ia, me ka pane ia mai, u He pono e hele e inu awa, oia kana hana i ike," pela ko makou lohe ika poe i ike maka. K knhi ana makou ua hilinai nui ia oia ma kona ano he kumn no kekahi kula haole o keia kulanakauhale.

Mark Hape Nlia.—Ma Koloa, Kauai, | Jan. 1, 1876., mama o John Pnni me Miss | Euniee Koia na Rev. J. H. Mahoe laua i j hoohui. Xui loa na makamaka i hele mai i e ike iko laua mareia ana, a he ahaaina ; mare mahope iho, a me na lealea o ka ia a j pela aku. O Miss Kunioe Koia, oia keka* hi ona kaikamahine oke kula hanai kai- | kaniahine a Ihnamu ma, i kekahi mau mai kahiki i hala ae nei. | Ma oa lono mai Kohala, Hanraii : mai, i lohe ai makou, no ka holomna o ke • kula lianai kaikamahine oia wahi, Ua komo hou mai nei he nmi haumaua; a oka ; huiua o na haumana i keia wa he kauako- ; luknmamakahi. He hana maikai keia ana makua o ka mokupuni o Hawaii no ka makaliiki hou. Ake i nei makou. e ike ana no ia poe makua i ka pomaikai o ka hooko mo ana i na keiki i ke knla. Ct? ° K oluolu ana ko niakou poe makamaka ke loho. Ke pii malie nei no ka heluna oka jx>e lawe iko kakou prpa. () ke ano no ia o ke kauaka makua, aole helo nm i kinohou. Aohe o makou kanalua īka inx»a ana akn imua o :na mr>kamaka, o ke Kilohana I\v>kela lua ole ao keia o ka l*ahm Hawaii, Ma» ka wa i hookumu mua ia ai nei mea he nujn>pa iwaena o kakou a hiki ī kew au, ao!e i hw» ka laa o keia pepa, o kou om i jKunu. e ka Hawaii imi loa, «a ka

, I.AHI I^MaWAH, » Hv■ wahi uu|H>pa puka I* ra» Waisnsc, elū* j»uka ana ma k.t ; k.% »u|>opa K<t*a«!u kona: inoa e lioike an* i n* N ulion Kuloko, * nu' na m&nao PiliUula. Uk» lnoku|>unio Kaknhihow*. OK. W, K*a* *K»a ka l.una lioopuka; l'. W. K*'W* s mo J. M. K4IOIIIM n* l.un* ; K. Kaihh' k* 1 .«tu 1 I\H>|H>no|vomv l"* m* i» no Ikm ia Kh'* oj* *ina no k» Uk»m iniii l»*u* ltooh*Mo!i 1 .■* iko iho 11,1 m«kv*u 1 ko kino o koiA wa'lii a ua malialo 110 U. J ī-W llihlnU m»kou no ka ti»nx a kok»hi m*u «.thtno lUwaii malun» o k» mo kun»*hu #, ;r i k« ihv> n*>i, V* )<h *ku «uluni o u* mv4« noi. n m»hin% 0 Uilft k*hi i iK»ho ai » lnki i ko .thi»hi *ns, » i k* hōi au» in*.j «,* ,>«?» !,■»», * hoopik* msi la i u\ hu*o!o!o m < lo.* nnus o ki huiohu o k.i aku *uv Km kt nmsu. ** |'o no āo »«101 n.t h*«»lo o l«rt* k* moiw L« h**wi *n* «u*i i k« * 1 koia it»«u ** hino ll<* *u *" Aol« ' Ak*, o kvM* m*n w*lnno k* i oi k* ho«*. »0 ko Uw* iko no he W* *. h*ii» 11.v 110 |v»v «ialilhih ko Hhi* ,» kv is i ioku, * *n.vu i».th.t »o!o !*k>»;l i :k, Iko k.vn*w ai. i|i!*lu.* o*o k« »* ui*i« « .

HUNAHUNA I MEA HOO O EAUH|IOKA. Ma ka Poao|io o ka la 18 o Dek., ua „malama ia he anaina* mars aai ma Kalihie Rev L §. Paaluhi. A mahope oka pau ana o ka }nare, aa uhola ia he papaaina inn awa, ua ina a kena, a kunewanewa ka poe i heie aku ma ia ahaaina, maiaila wau. W. Nape. . Dec. 20, 1875. [lau awa! Heaha keia ? He oiaio anei na weheia he papaaina inu awa mahope iho o k:a zsare w» ? Ina peia, alaiia ua oki ! a ke minamina nei makou!] Ma kekahi leta mai Kauai mai, a makou i hai aiku ai i kela pule aku nei, ua loaa mai ka lono, ua poho loa ke kuna /ia» Uie maialo o ke kai, me ka mau no o kona paa, aohe wahi i nahaha, ti ua manao ia e holopono ana ka hoolana hou ana iaia. I ka wa o keia pilikia, epa mai ana he makani kikiao ikaika, he kona mai ke kukulu Hikina Hema mai, e puhi pololei ana iioko 0 ke awa o NawiliwilL —Ua lohe hon mai no hoi makon, he puu lehu wale no ke koena o na hale wili ko o ka wiii o Haualei, ua pau na hale a koe he wahi haie pili, aole i maopopo ke kamu o keia pau ana ike ahi. Oka enegini ame na ipuhao anwia pono pahi ko aoie iakoa 1 poino nui.

Ua hai aku makou i ka holo ana aka o ke kuna Xeti Mcrt hou no Lahaina iloko o kela pule iho nei, a ua piha hoi ka uwapo ina makaikai. Ika hora 4me kekahi mau minute i hala kona haalele aoa mai ia Kou nei, ika hora 11 oia po kaalo oia malalo o Molokai a loaaiho la i ka pohu. Ika hora 10 me 30 minutc oke kakahiaka, kuu ka helemna iloko o Lele. Mahope iho o ka hoouka ana 1250 barela ko, haalele aku la ia Lahaina i ke ano ahiahi o ka Poakahi, a i ka wehe kai-ao ana ae, e mo-ku hou ana ike awa o Kou. Ua holo io no. " Kohu noho paipai ka oni malie ae," wahi a kekahi ohua, "Oia no oe ka papahele o ka rumi hookipa ka ua mea o ka maloo o ka onekL"

" O oe kahi e hoio baiota ana T' wahi a ka ninau ; "Ac ! Ake hooikaika noi au i mau puaa rae ona maupahu poi!" *' Ina pela, owau kekahi e hooikaika nou ! Aohe ou makemake kaa?" " Makemake 110, ka i 110 hoi na ke kaa e lawe aku na kanaka a hiki i kahi e koho ai!" "Ae! o oe no ka'u kanaka i manao ai e koho. O oe 110 ka oi, no ka mea ua piha oq, i ka naauao," Ifu ae la ka Pinaau aka, i ka hoomaopopo ana iho, he wahi Kahukaa ka keia; malia no lai mikomiko ai ka wa. ha. l\'hca akn la hoi o Mr. liolohaloia; aole ona niiko ma ke kamailio, aka, ma na hina nae, awaawa. Xana pono ia. Mai puni. Ko ka mea, ua olelo ia, " Xui ka walaau, uuku ka hana ; a uuku ka walaau, nui ka hana.""

Iloko o koia man la ī hala iho ne», ' ua pai ia ae na palapala liilii, a hoolauluha ia aku ma aa alanui, ma ke ano pili i kc aupnni. E hai ana kokahi ina lilo ame ka aio o kc nupuni, a o hoike ana hoi i ka nui o ka pilikia, mo ka huna i na loaa a mo ka pomaikai. E hoole ana hoi kokahi i ka oiaio o ka moa mua, a e hoao mai ana ! 0 waiho pololoi mai i ka oiaio imua o ka j lahui. l"a ano pioo ikī no ka manao o kc- I kalii pne mamuli o koi» hana; aka i koia mau la koko iho uo» no,ua puka inai lahe } popa o ko«a ano i kak.ui inoa la ō ke Kuhi> na Waiwai J. S. \Valkor, e hoike laulaha ; aua i ka oiaio a nu i ka oiaio ole o na mea , 1 olelo ia, a o pahola inj»| ana i ka oiaio a ' mo ka pololoi o na hu.i holu no n.i moa o pili ana »ko aopuni. \v>laila, ko manao noi makou, e lawa ana keia hoiko, a o pau na manao pihoilun mamuli o ua hot>nuiuui ia. lle I<unamaka.-tinana ko aho !