Ka Lahui Hawaii, Volume II, Number 2, 6 January 1876 — MANAWA NO HONOLULU. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

MANAWA NO HONOLULU.

[ROOUAKArXAI7IA BKAPBĪ»A D. 4 Haimha m'ua.—- - 4 U.O am 10 Mnhini» pllm .1 ?I'? r " 17 Hapalin "'■ 4 rM 26 Malilou 3 W-» Ka puka me lea nnpoo a«« » ta La. 1 Puka 1a...«i 41.7 aM Nnpoo ia...5 2».7 PM K Puk* 1&...6 «1. »« Napoo 1a...S 31. »'* 15'Pufca 1a...« 417 A» ...Napoo lft...s »T P* 22 Puka 1a...8 42.8 A« Nspoo 1a...5 48.H rjj 29 l'uka ia...6 42.4 Naiw 1a...S 44.4 i-M »1 Puka 1ft...6 41.7 AK - Napoo 1a...5 45.7 rm Ka LatitM «i« ka. Lokilh o Uumlul». ka hale b«k> pauahi, Hnle Kaawai Helu 2, a I oie nia ka Uale Kllo o Mr. Flllner, pi'iiei: Latltu 21- 18' 23" Akau. Ix>nltu 157* 48' 45" Kom. 231f° O keia na la ku mai o ka niokumahu Colima mai Sidahe mai. 83P** Aole i liolo ke ICilauea i ka Poakahi iho n«a, no ka nui loa o ka makani, a i ka Poalua ae holo aku la ia. Noka piha loa o ko kakou pep» o keia La, nolaila, ua hoonioe ia ka Moolelo 0 ka Hnakai Alii, a keia pule ae. I ka auina l;i Poakahi nei i ku mai ai ke kiapa Farani TitTarttte, niai Honokaona mai, iloko o na la holo he GO. Ke lia«vri aku nei makou he Alemanaka no na taueani mak&maka o ka Lahui Hawaii ma kekahi koiamu o ka pcpa o keia la. He weliua ia. C3*T > He #i 85 ka loaa raa ka Aha Himeni o Kauwmkapili, he wahi haawina uiiku keia no ke kokua ana i ke kutmi i hoala ia ai keia hana. Miuaimna a kaumaha no hoi makou i ka iolie ana no ka aha inu rama ma uka o Makiki i ka Poaonolho nei, ma ka hale o Kainoa, EK. P., o Kohala; owai la oe? Ke kakau mai nei oe ia makou, aole uae kou inoa, aole hoi makou i ike. E bai uiai a e liookomo ia. E ike ia ma ke poo oka X uhou Kuloko ka Papa Kuhikuhi Manawa a Kapena l>au'l Smith, no keia malama. Nona ka mahalo piha ana. A keia Poalua ae e haalelo mai ai ke KUawa 110 Kona, aole hoi e iike nie kona Papa iloolaha; n huli hoi uiai i ka Poaouo. Nolaila, e ike ena makamaka. V;i hai e aku niakou ma kela pule e holo ana ke kuna 3V'/ .V<ty hou no l.ahaina i keia pule, aka, ua ano lohi iki, a ua waiho ia a keia pule ae e holo ai, i ka Poakahi paha. ia makou Ja ua makaukan, ina oukou e na makamaka, e haawi mai ana i k& liuia kokua o ke aloha, ke hai paa aku uei makou, e lawa'ua no ko oukou anoai, oiai, he hana ua makou,e moeuhane neL Ua maikai no ka ahaiuua lulu kokua 110 ka halepule o Waikiki-kai ikaPoaono. lanuari 1. aohe nae he nui o ka i hiki aku. Ma kahi oke kanakolu dala kai kma mai, pela ko makou lohe. I ke kakali'aka l\»aono o ks pnlo 1 hala iho iu i, uiake īho la o N k % hol.v> h&na |>ul<o o Kau, iia wau. l'a wart»o iho he waliine a mo na keiki khuiehu. J l'a imuaniiiia makou i ka hai aku ua loaa oiai he moolelo ona hana ma ka halawai makaainana ma K« a me Waianao a no ka hala oka manawa, ua hoomoe la u keia pule aa. C E nana ac o ua kiai oke aupuni, i k> ia poe e hoohala nei 1 k- lakou mana w a m% ka pepa pili w«iwai, ho j>vv wai v ih' ine na kane : aia īka hale koa iuatokv »i:.' o kokahi m^i. O ua la hv»}te Kva k« ;a no ka «ku *tis i ka auhau. * o 1« }>oe i hintkaa mu« v>le e like me ka hoolaha a ka l.una Mhs A\thau, e uele aua l»L«.»u i kē kuioana kolui l*aiota. MT K ka inhulehu kinikuu o na niaka-i-.iMw» oka L*m~i o ka makaliiki i.> \\ . ka pajw vnsHk haaio&aiu ho-. o ka m*k>l u IV. • hia\ . o ke »r.ak<^ c l«»a m ,> »»* iini r k>> *-.s »V" MS kr kakalnaka .vuak< il',.- \s o Hsk.il. v U H> io H < v.,v ho ma i< \»awi.\ n«ai; nv*la.kiki Kv*i k.Mia r>oho ma Hawvī u«". » hr kii)v.aan.a u.i MaXV ; tli'k"ra

\ '83P* Ua manao wale ia, ma ke ku ana inai o keia mokushi ae mai K.ipal.ikiko mai; e loaa mai ai ka lono no k« Kuikahi Panailike. A Ma ka Poalua iho nei, ua komo kolohe ia ka hale o Rer. B. W. Pareka ma Kaalaa, oiai, ua hele ka poe mea hale i ka halawai. Ma ka puka aniaoi ke komo ana mai o ka aihue, a ua hali ia ka hale mai o a o, aohe nae he nui o na mea i lawe ia. TJa loaa aku he kanaka e waiho a make ana ma ke alanui Moi ma Kulaokahua, ike ahiahi Poaono itd nei; » e ole ke kokua, loaa iaia ke oia. He hookui o na lio ke kumu, i kaniau ia eka wai hoomalule kino. I ka holo ana mai nei o ke kana Jenny mai llawaii mai a kaa malalo pono 0 Kahoolawe, ua pa mai la ke kikiao makani, a uhua iho la e ka lepo mai ka aiiia mai. -lie hoomanao aloha ana ae ia no na eepakeke; i ka auau lepo ana i ka waena moaua. ■■ Make.—lan. 4 1876 ma Kikihalo make iho la o Naholowaa ke kahi o na wahine kaI hiko loa mai ke au xnai o Kamehameha I. j Ua manao īa ua hiki aku kona mau makaI hiki ike kauawalu a make aku la, Ua haalole iho oia he mau keiki me na mo®puna ma keia ao. Ua ike ia aku kekahi hale papaa hon e kukulu ia ana ma kai o ke alanui Maunakea, ma uka mai o ke kihi alanui Marine ; a i ko makou: ninau pono ana'ku, iia liai ia mai, Jio Hale Amara Kuihao no kekahi kanaka Hawa'ii ponoi. Ina he oiaio keia, alaila, he mahalo ko makou i na keehina lima hana o keia ano. Iloko o ka pule i hala ae nei i , akoakoa ai ka Aha Kumu Kula o Oahn nei, ma Kawaiahao, a i ka Poalima iho nei ka hookuu ia ana. Kaumaha loa nae maleou i ka lohe ana, ua ona a moe ma ke alanui kekalu o na Kumu o Koōlaupoko. Aohe kupono kela i alakai no na keiki. E hoopau ia kela knmu e pono ai. ! O ka moololo o Wm. I-ee, a ma- ! kou e pni aku nei, i hoonmu ia hoi mai kela pule mai, ke hai aku uei makou, ua hooi puka makou malalo o kona poo, a o na huaolelo i pih ole i ke ano o ke poo, me ka mea kakau uo ia. Ma ko makou manao, lie mōolelo ano e keia, lie okoa ka mea nona ke poo, a he okoa ka mea i kamailio ia. ! Ma ka aoao eha o keia pepa e ike I iho ai ko makou poe makamaka heluhelu i ; kekalū o na haiolelo a k& liev. M. Kuam; a īii a ka nialama ae nei o Feheruari e hoolaha hou akn ai makou he haiolelo hou, oia i ka Hev. W. P. Kahale o Waiiuku, Maui. ! Ile waiwai nui keia uo ko makou poe lielu- : helu. ī ĒiP* Pehea e liiki ai ke hooiaio i ke ano o na olelo aka poe holo balota no keia kau ae, lie aloha aina, 'he aioha lahui, ahe makee j>ono me ke Kuokoa? Wahi a ka ; ninan. Eia ka Ulele," M E kapae ia ka | «iala ! A eia ka niuau, ehia la poe e ! ako nui ana e holo balota ? Haina^—M.i i kalii ona unii iansani, a kinikini wale e i liooniakaukau hooikaika nei; he |K»maikai I paha ke kauna ? V ' I x* Makamaka.—l!e nui na lelai loaa ; mai iloko keia mau la, e kauoha ana no ko kakou {H'pa Kx I.ahi i llaw.ui. Ua hooikaika makou e h«x>ko pono i na niea i k.iiioha ia inai, e like me ka mea i makemako ia; ina nae ua haule kekahi mea a uiaii mea pah;i, e kala mai oukou a e kau- \ ona nou mai no, a e hooko ia no ko oukou makoiuake a piha )xmo. l'a lawa paha keia hoakaka ana, oiai, aole he wa e kakau ; pakahi aku ai makou ia oukou a pae. Ua hai ia mai niakou no ka haua i a kekahi Kahunapule Mpre:viona, i keia mau la iho uei, a i»enei no ia : ll«K»ma'u iho la ia i ke anaiua haipulo. lnnimaka iho : la ka pule, a i ka pau ana, kukala aku la i ka lehnlehu i hele mai e hoomaka ka liula. Ae! Ika pau aua oka hoomana ana ika < Haku, oiai hoi maloko o ke koena i mala- ; ma ia keia hana, ua haawi «ku la ia i ke ; kauoha ē hoomaka ke anaina e hula. Heaha mai nei keia ? Ma ko makou mnniw akalu le ana, ua luK>holo iho makou, a<We : he mea e ae, aka, he /V</*na,' C-^. } ~ Ua noho ka Aha Kiorc Hawaii ma ka hihia o Kahanaoui, a makwi i hoolah* aku ai no ka hoao ana e hwhaunaele nia ke k.n na Kui amai a o 1«. We>!, ma ka Poakahi iho nei, a nuhopo i!»o o na hora o k-i noht> .-iiia, ua haaw i mai la lak«m i ka oU K- !<>H>holo e ahe%* ana »a Kahauanu», 1 . Ino ka ālwwa, a I «o ko kanalua. H('»okrVhi oo a iMākou oU lo maAHii, o hvVU ■ i ka niauao iūo, a mat l.iUn tiou i ke ki.tl•>■*, «'iai. ua l«vMko la mai la k* haawiua i;..unuii o oi» i>> hooholo a na Kunv no%> iuh' knulik*- o k.>na lahui »**noi 'ī'" Ma ks Pov>n-o īho ne: la Mr. CSan. H. .'u.i.l a e h> io aku aūa \ k» aha*;r.a o Waikiki Ka.. a htk. s Pax\aa, ibo ia kv«i* • r i h.>*\* ma-o-o.a o v.va ka a,»ao o k, alanu;. e ka U>'.r *ku la uo i* o ka Uo a vm ki kaa -loko o ka au*n»ha hv4tvmu r piih \* »>..» kr a-ai;«-. ; malaio ka a mahm* h i kr kav o kr kauaka ho; kV ak« ia kal. : « , |i*koV n a <nakr. M« Ih s «>«» U < :ia hana a ka i.-.;rtaai*aui. h» h*r* »la»m a *.t< e), *i>* ī w*t.! * k*«'ir aī kanāii 1 i •. a

85f~ Ua hai aku makon i keia pule iho nei no ka haalele aua o Hanale Ketetona (H. L. Sheldon) komakon makamaka kalaimanao o ka nnpepa haole Kalepa P. C. \ A<īverti&er, ike Kala Hanalima o Keoneala, a i keia pule, ua loaa mai ia makou ; ka lono oiaio e hooia ana ia mea. Ua Klo iho uei iaia ma ke kaai ana, ka hale oihana i pai oia nnpepa, me na pono a pan. He j okoa kona noho ana ma ke | ano alakai no ia nupepa, a ua ikeia ke kuokoa ame ka oiaio o kona kahaa kalaima- , nao i uawaa pau, no ka pono a pomaikai Hoi o ke aupuni a me ka lahoi Hawaii. Ma koaa lawe ana e hoomau a « hooi aku hoi i kona mana kalaimanao no ke ola o Hawaii, ke haawi aku nei makou i na kalokalo, e holomua kana mau hooikaika, a e hna mai a lehuleha na pomaikai a makon e moe> uhane nei, mao ka leo ona elele hoonaanao, oia hoi ka " Papa Pai Hanohano ! " Nx* llalawai o keia pui.e.—Ke malamaia nei na hana o keia hebedoma haipule e" na ekalcsia o keia kulanakauhale. Ona ekalesia ma Kaukeano a me Polelewa, na huiia ko lakou mau halawai, i na awakea ma Po> lelewa, ama Kaukeano na halawai po e hui ai. Ua hoohui ia no hoi na halawai o na ekalesia Kaw&iahao me Kaumakapili i na po a pau, a ua na halawai ikc ao. Ikapo o ka la 81 o Dekemaba iho nei, he halawai makahiki lTou ko na haole ma ka Lyceum, oia hoi ka halepule o Mr. J. T. Waterhouse, (Walakahauki) ma ka huiiiA o alanui Nuuanu me Kukui. Mai ka hora ewalu aku ka halawai a kani ka hora umikumamalua, alailahookna ia. He manaolaua ko makou e ike ia ana na hua maikai o keia mau la hnipule iwaena o na haole, a iwaona no hoi o kakou na Hawaii. He mea maopopo ua hemahema kakou, ua nele, ua hewa ; ahe lokomaikai ke Akua e lohe i.ka pule, a e haawi i ka poe noi a imi. He wa pono loa keia e noonoo ai kakou no kakou iho, a e hoi mai ika Makua ka poe auwana. £ haalele ke kanaka hewa i kona mau aoao, a me ke kauaka lawehala i kona mau manao, a e hoi mai i ko kakou Akua, uo ka mea, e kala nui loa auauei Oia.