Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 49, 2 Kekemapa 1875 — Page 2

KA NUPEPA KA LAHUI HAWAII
HONOLULU, DEKEMABA 2, 1875.

          I ka po o ka Poalua i hala iho nei, ma ka hora 8½, e nee malie ae ana he mau kaa i uhi ia me ka eleele o ke kanikau ; i ukaliia e na puali koa o ke kulanakauhale nei, me na lamalama ma kela a me keia aoao. Me ka maluhia a me ka eehia ke kaola lamalama i nee ae ai mai ka ilina mai o Kawaiahao, kaalo ae la ma ke alanui Moi, a pii aku la ma ke alanui Nuuanu. O keia huakai, oia no ka manele ia ana aku o na olowaa i waiho ia'i na kino lehu o na Makua Alii Kapaakea a me Keohokalole, a me ke Kama Alii Kaiminaauao, a waiho ma ka ilina Roiala ma Maemae. Iloko o ka meha ka huakai i ukali aku ai i ko lakou mau hopena ; uhi ae la na ao pouli ma ka lewa, a na ka anapa a ka uwila i hoihoi mai i ke anoano o ka manawa maluna o ka lehulehu i hele aku.

          ILOKO o keia mau la i hala iho nei, ua haawi aku makou i ka lono imua o ka lehulehu no ka hoonui ana'e i ke kino o ka kakou pepa, ke hiki aku i keia makahiki ae—1876, no ka uku haahaa $1.75 no na mahina he Umikumamalua. Mamuli o na leo apono a na makamaka, ua paa ko makou manao no ka hoonui ana, a maluna o ia kahua, ua hooholo iho makou e pai , i keia pule ae, Dekemaba 9, i pepa hoikeike. Oia hoi, e pai ia ana ka LAHUI HAWAII, me ke kino i hooonuiia i like hoi me ke kino e hoopuka ia aku ana i keia makahiki ae. Ua makemake makou e hoike mua aku i na makamaka i ke ano, ke kulana, a me na hiohiona o ka kakou pepa, i maopopo ai, a holopono hoi ko lakou manao ke hiki mai i ka manawa e lawe ai. Nolaila, e pai ia aku ana keia pepa no ia pule wale no, a hiki i ka hoomaka ana o ka makahiki hou, alaila hoomau ia.

          UA hoea mai ka la 28 o Novema ba, a ua hala hou aku. O keia la, oia no ka la i haawi ia mai ai ke kuokoa o ko kakou Aupuni malalo o ka maluhia o ka apono ana a na aupuni Beretania Nui me Farani. He la keia no Hawaii e kupono ai ke kulaia ana, no ka mea, o ka loaa ana o keia haawina iaia, o ke kau ana ae ia maluna o kona kulana mua, a keehi aku hoi maluna o ka papahele kaulike me ko na aupuni e. E hauoli kakou ma keia la, me ka hoomanao ae i kona mau hiohiona nani a kamahao—aohe mea nana e hoahewa.
          Aka, me ke kaumaha luuluu o ka walohia makou e hoea aku nei imua o na makamaka i keia la, a hai aku, no na hana a me na poino ulia wale o ua la hauoli nei o kakou i hala iho nei. He oiaio, ua hauoli nui kekahi poe, a o kekahi poe hoi, ua hauoli aku mawaho o ke anapuni kupono ko lakou hauoli ana, a no lakou ko makou leo walohia, me ka uwalo aku i ka lehulehu, e lawe i ke ano o ka lakou hauoli ana i kumuao, a e kaupale i ko lakou mau manao maikai me ka weliweli i hoea mai.
          Ua loaa iho la ia Naeole (k.) ka lealea e hele aku e hauoli i keia la, a ua hauoli no e like me kona manao ua kupono, aka, mamua nae o ka wehe ana mai o kaiao o kekahi la ae, ua haalele mai la kona uhane i ke kino, a waiho iho la he lepo. Auwe! Aloha wale o Naeole—ua hauoli iho la ia no ka hope loa ma keia ao, a mamuli o kona manao kuhihewa, ua hoolei wale i ke ola makamae a ka Haku i haawi mai ai. No ka mea, ua hele aku la i ke kakahiaka, ua inu ae la i ke kiaha rama , ka laau make hoi nana e ulupa nei o Hawaii, a hoi aku la me ka nele i ka noonoo maikai, ua punia iho la kona kino holookoa e na ouli daimonio o ka ona awahia, a i ka waiho ana ma kahi moe, o ka hala ana ia, a haalele mai la i keia ao. Kaumaha a luuluu ka makou makakila e kakau nei i keia mau mamala moolelo pokole o keia hoakanaka, a ke wikiwiki nei hoi ka pana ana a ko makou puuwai no na makamaka he lehulehu e hoomaopopo ana i keia.
          Aole no keia o ka pau loa ana o na poino i kau maluna o Hawaii ma ia la, he lehulehu aku, aka, ke manao nei makou, ua lawa keia. Hookahi a makou, e like me ko makou ano mau, o ka pahola aku i ka leo poloai imua o na makamaka, e hoomaopopo i keia lono kaumaha, a mai lalau i ke kiaha o ka make, ka mea hoi nana i lawe kohana aku la i kekahi o na lala o Hawaii. No ka aina a na kupuna i haawi makana mai ai ia kakou, no ka inoa hiwahiwa o ko kakou hae kilakila, a no ka pomaikai o ko kakou lahui mailuilu e ulupa ia mai nei ; ke pahola hou aku nei makou i ka leo uwalo o ka makamaka oiaio, ka leo hoi i ike a hoomaopopo i ka inea o keia hana mawaena o ko kakou lahui—e haalele e kapae loa, a mai lalau i ke kumu ino o ko ke kanaka noho'na, hoopoino ola, a hana ino hoi i ka uhane. E ku a maloeloe, e haawi iho i ka puuwai i ka manaoio, a e kupaa ma ka aoao o ke ola, e poimaikai ai ka uhane a me ke kino.

He Papa Hoike hana no na La o ka Hebedoma Haipule, M. H. 1876.

Mai ka la 2 o Ian. a hiki i ka la 9.
SA BATI, Ian. 2. Haiolelo—ke ano a me ka hana a ka Uhane Hemolele.
POAKAHI, Ian. 3. La noonoo, hai aku i ka hewa—mihi, hoohaahaa iho, a hoi mai i ke Akua.
POALUA, Ian. 4. Kukakuka a nonoi aku i ke Akua no ka Lahui Hawaii, no na makaainana, Luna aupuni, na'Lii a me ka Moi.
POAKOLU, Ian. 5. Kamailio, a nonoi aku no na Ekalesia Hawaii, a me na Ekalesia Haole ; no na Kahu, na luna, a me na Hoahanau.
POAHA, Ian. 6. Pule no na Ohana, na Kula o kela a me keia ano, no na makua, na kumu a me na hanauna hou.
POALIMA, Ian. 7. No ka Oihana o Kristo ma na Paeaina o ka Moana Pakipika, ka Paeaina Gilibati, Makala, Kaloline, a pela aku.
POAONO, Ian. 8. No ke Aupuni o ke Akua ma ka honua nei? Ma Europa, Aina Mahomeda, Aina Pope, Aina Pegana, a pela aku.
SA BATI, Ian. 9. Haiolelo—Isaia 9:7.

Ka La Hanau o ka Moi Kalani Davida Kalakaua I, i malama ia ma ka Malu Ulu o Lele, Lahaina, Maui.

E KA LAHUI HAWAII; Aloha oe:—
          E oluolu paha oe e hoaiai aku i na hana a na opio makaainana o Lahaina nei, e pili ana i ka La Hanau o ka Moi. Ma na hana e pili ana i ua la nei.—Ua hoike mai na lani i na ouli o ka nani, oia hoi, ma ka po, ua kalae maikai na lani, ua ae mai ka mahina i kona konane ana. A ma ka hora 12 ponoi o ke kulu aumoe, i lohe ia aku ai na leo kani o na mea like ole, ka bele, ka pu, a me na mea kani hoopahupahu ma na kauhale a me na alanui, a o ka hilu aku o na kani lealea a ka pepeiao e nanea ai o ka hone mai a ka leo o na ohe keleawe o ka hana o na Waieha, me na leo mele o na keiki o ka Ahahui Opiopio o ka Malu Ulu o Lele, i kapaia ka "Bana a ke Kiaaina" (Governor's Band;) a ke lohe aku, ua nani na hana ma keia po, mamua ae o ka puka ana mai o ka la.
          E like me ka nani o ka po, pela no na hiohiona o ke ao ana ae, oia no ka Poalua, Nov. 28, M. H. 1875; ke kilohi ae oe ma na kapakai o na Hono o Piilani, ua molia ia i ke poo puaa, hele kela a "Hoohie lua na Manu, Na pua Lehua o uka," ka ua mea he nani o na hana o ka la. Nolaila, e ka LAHUI HAWAII, a me kou Hookele, e ae mai ia'u e kamakamailio iki kaua no keia kukulu manao ana.
          He wahi kauwa lawelawe au ma ke kauoha a ka Ahahui Opiopio o ka malu ulu o Lele, ma ka poloai ana mai ia'u e hoouna aku i kope o na hana o ka la 16 o Nov., ma kakahi o na waea telegarapa (nupepa) o ko kakou mau kapakai, a ua oluolu ia e hoouna aku ma ou la e ka nupepa LAHUI HAWAII, oiai, he lahui ponoi ka Ahahui Opiopio a me kona mau lala. Nolaila, e maliu iki mai i keia wahi kanaenae aloha o ka la hanau o ko kakou Moi aloha, i malama ia e ka Ahahui Opiopio.
          Eia na hana mua :—Ma ka po o ka la 15 ma ka hora 12 oia po, ua kai huakai na lala o ka Ahahui ma na alanui, me ka hookele ana a hiki i kahi noho o ka Mea Hanohano ke Kiaaina John M. Kapena, a malaila i haawi ai na lala o ka Ahahui i kekahi mau himeni i haku ia e lakou, a ua mahalo nui ia kekahi mau himeni, me na kokua manawalea ia mai, pela wale ka hoonanea ana a hiki wale i ka wa a ka la i hooulu mai ai i kona malamalama. Ma ka aui ana o ka makeneti o ka lunaikehala o na hoa a pau o ka Ahahui, aohe mea e kanalua ai ka manao, no ka mea, ua wehe akea mai na lani i ka nani o ka la, me na mea i hoomakaukau ia no ua la 16 nei, a o ka la hanau o Kalani Hooulu Lahui. Ua hoomakaukau ka Ahahui, he wahi paina la hanau o ka Moi, ma ka hale inu kope o ka baker Mr. Walter. Ua haawi aku ka Ahahui i kona lokomaikai ma ke kono ana aku i kona Makua Kiaaina Jno. M. Kapena, a me ka Rev. A. Pali, a ua hiki kino mai laua. A i ke Kiaaina e holo mai ana maluna o kona lio i ukali ia e Sam'l Parker o Wailuku, ua hoomakaukau ae la na lala o ka Ahahui e puana ae i ka leo himeni i kapaia

KALAKAUA' S BIRTH DAY MARCH.

1 Hoonani ia oe,
E ka Moi Kalakaua,
Kou La Hanau—
Mua keia.
2 E lokahi ka manao,
I hookahi puuwai,
Mai Hawaii a ka—
Mole o Lehua.
3 Ua ahonui ka imi'na,
A loaa e ke kuaikahi,
Me Amerika—
Huipuia.
4 Nau i kaapuni aku,
Ia mau kapakai,
A hanai i kou—
Lahuikanaka.
          Pau ka hoonani ana no keia, luakaha iho la ke Kiaaina e paina i na mea i hoomakaukau ia, a ua hookuu laula ia no hoi ka papa-aina na ke Kiaaina a me kona mau hoa o na Waieha mai, me ka Rev. A. Pali, a ua hoohauoli mau aku na lala o ka Ahahui i ka papa-aina a ke Kiaaina ma ka himeni ana, a eia kekahi o na himeni i mele ia  LIBERTY FOREVER.
1 E lilo kakou,
Na makaainana opio,
E paa i ka hae,
A lanakila mau.
2 Haawi i kou puuwai,
I ke Akua Mana Loa,
I ulu hou e ka lahui,
Makia o ke Aupuni.
C ho—Li berty Forever.
3 Olioli pu kakou,
La hanau Kalakaua,
Lokahi ka manao aloha,
O na opio a pau.   Cho.—
4 Me Kou Muli Lani,
Hooilina o ke Aupuni,
Na ke Akua Mana Loa,
E malama i kona ola.   Cho.—
5 Ua laa Kou Aupuni,
Ua ulu hoi e ka lahui,
O kou olioli ia,
O ka nui o na opio.   Cho.
6 Me oukou ke aloha,
Na 'lii o ka aina,
E paa ia a paa,
Ko kakou aupuni.   Cho.
          Mahope iho o ka paina ana a ke Kiaaina a me kona mau hoa, ua ku ae la oia iluna a puana mai la imua o na lala o ka Ahahui i kekahi mau olelo i ku i ke aloha, a i piha i ka hauoli, he mau olelo hoolana i ka Ahahui, "E hoomau aku i na hana maikai e like me keia a' u e ike nei i ko oukou lokomaikai a aloha alii, ma o ko oukou hoomanao ana i ka la hanau o ko kakou Moi aloha nui." He mau wahi olelo e ae no kekahi i hoalohaloha ia no na hoa. A pau keia, kono mai la ke Kiaaina i ka lokomaikai o ka Ahahui, e nauwe aku e hoolohe i ka haiolelo o ka la, oia o Rev. A. Pali, ma ka luakini o Wainee, ma ka hora 10½ o ke kakahiaka o ua la nei. He oiaio, ua naue aku no ka Ahahui e hoolohe i na hana o la i hoomakaukau ia e na makaainana aloha alii o Lahaina nei, a o na hana i hana ia maloko o ka luakini, ua ku no i ka mahalo a me ka hauoli piha.
          Pau na hana ma ka luakini, hookuu ia ke anaina piha e naue aku e ai, a e inu, i na ono a pau i hoolakoia ma ka lanai ahaaina ma Luaehu, e ka lokomaikai o ke Kiaaina a na makaainana makua o ka pono Karistiano. Aole au e lawe mai ana i na hana aku i koe o kela aoao, o loaa mai au i ka leo no ka makilo manao hana, a e hoi ae au ihope, i ke koena o na hana a ka Ahahui i hookauwa mai ai ia'u, oia keia: I ka liula ana aku o ka la i ka ilikai, liuliu ae la na lala o ka Ahahui no ka Lealea Europa ma kekahi hale maikai i wehiwehi ia na paia me na lau ala o ke kuahiwi, "PAia onaona kanahele i ke ala, Paoa aala ke honi aku;" a ma ka hora 8 o ka po ana iho, i hoomaka ai ka Lealea Europa, a ke nana aku i na Geonimana a me na Lede, ua lai ka niniu i ka Polka Mazurka, a he hoohie ai'la i ka hula nui. Ua Lealea Europa a hiki i ka wa kupono, ua hookuu na hana me ka paina liilii.
          Ma ka nana ana i na hoa o ka Ahahui mai ke kakahiaka a hiki wale i ka hookuu ana o ka hana hope loa, ua malama mai au ia a hiipoi ia ka la hanau o Kalani Moi Kalakaua e na opio o ka malu Ulu o Lele nei, aole i ike ia ka ona a me na haunaele mawaena o na lala a pau o ka Ahahui. E like me ka hoike ana mai o ka la i kona nani a pahola iho maluna o na opio makaainana o ka Moi, pela ka lokomaikai a me ke ahonui o na lani, i ka hookomo ana mai i na manao maikai iloko o na opio, e malama ia ka maluha a me ka hanohano o ka la hanau o Kalani Moi Davida Kalakaua I., a ke puana ae nei ka Ahahui Opiopio i keia mau wahi lalani mele, penei:
1 Ke Akua ka Makua Mana Loa,
Hoolohe mai i ka makou noi,
O ko makou Moi e ola ia Oe,
E loihi na la maluna o ka Noho'lii.
2 Nau e kiai a e kokua mai,
I ka Ohana Alii a pau o ke Aupuni,
Me ka Hooilina Moi o ke Kalaunu,
E ola, e ola, e ola lakou a pau ia Ola.
          O ka hopena keia o na mea a pau i makaukau ia'u, koe aku ka haiolelo o ka la i hoomakaukau mua ia e kekahi lala o ka Ahahui, aole he lala he alakai a he makua no ka Ahahui ka mea nana ka haiolelo; no ka makaukau ole a loaa ole ana mai o ke kope, nolaila, ua haule ma keia hoouna ana, aka, e hoouna aku no ke makaukau, me ke koena o kekahi mau himeni i hoomakaukau ia. Nolaila, ke hooki nei ka mea kakau i keia, me ka lawe mai i na hoomaikai a ka Ahahui a hoouka aku maluna o ka Luna Hoopuka a Hooponopono o ka Waha-olelo kaulana, e alo nei i na makani eha a me ka kai ewalu o ke Aupuni Hawaii nei; KA LAHUI HAWAII e, a me na Keiki Lawelawe, me oukou ke Aloha o ka Ahahui Opiopio o ka malu Ulu o Lele.
Me ka Mahalo,
JOHN K. KAILI,
No ka Ahahui Opiopio.
Lahaina, Maui, Nov. 18, 1875.

          O ka aina o Palekaluhi a makou i hoolaha aku ai e kuai kudala ia ana, ua lilo iho nei i Charles Long, no na dala he $1020, ma ke kuai kudala a J. Porter Green. O keia aina, aia no ma Palolo, a he maikai ke kulana.

          Ua haule mai kekahi keiki uuku o Loe kona inoa, mai luna mai o ke kia o kekahi moku e ku nei ma ko kakou awa, a loaa aku ilalo o ka puka ukana e hele ana ke koko, a ua pau ka ike, e ole ua kokua pohala hou mai. Ma nehinei keia pilikia. He ao keia i ua kamalii mai lalama.