Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 38, 16 September 1875 — Page 4

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA KULA SABATI.
NA HAAWINA.
O ct. 3—Ke kau ia'na o Iesu iluna—Ioane XII: 23—33.

23 Olelo mai la o Iesu ia lakou, i mai la, Ua hiki mai ka hora e hoonaniia'i ke Keiki a ke kanaka.
24 Oiaio, he oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, Ina e make ole kekahi hua palaoa i haule ma ka lepo, ina ua waiho hookahi wale no ia; aka, ina e make ia, e hua nui mai no ia.
25 O ka mea makemake nui i kona ola, e lilo aku no ia: aka, o ka mea hoowahawaha i kona ola ma keia ao, e ola mau loa aku no ia.
26 Ina e hookauwa mai kekahi na'u, e hahai mai ia ia'u ; a ma ko'u wahi e noho ai, malaila pu no hoi ka'u kauwa: ina e hookauwa mai kekahi na'u, e hoomaikai ka Makua ia ia.
27 Ano ua kaumaha kuu naau, a heaha ka'u e olelo aku? E ka Makua, e hoopakele ia'u i keia hora? aka, no keia mea i hiki mai nei au i keia hora.
28 E ka Makua, e hoonani oe i kou inoa. Alaila pae mai la ka leo mai ka lani mai, Ua hoonani iho no au, a e hoonani hou iho no hoi au.
29 I ae la ka poe kanaka e ku ana, a e lohe ana, He hekili ia. Olelo ae la kekahi poe, Ua olelo mai kekahi anela ia ia.
30 Olelo mai la o Iesu, i mai la, Aole no'u i pae mai ai keia leo, aka, no oukou no.
31 Ano e hoohewaia'i ko keia ao; ano e kipakuia aku ai ke alii o ko ke ao nei.
32 Ina e kaulia au iluna, mai ka honua aku, e kauo auanei au i na kanaka a pau i o'u nei.
33 Olelo mai la oia i keia, e hoomaopopo ana i ke ano o ka make e make ai oia.

———:o:———

P. 23. He hora i hiki mai, he hora e hoonaniia'i ke keiki a ke kanaka; owai ia keiki? no ke aha Iesu i kapaia'i ke keiki a ke kanaka? Heaha keia hora? ka hora make o Iesu. E make ana anei Iesu ia hora no? Aole, he mau hora, he mau la i koe. Ua kokoke ka wa, ka hora e make ai Iesu. Pehea e hoonaniia'i Iesu? Ma ka make a ala hou a lilo ana i alii, i kalahala, i Hoola no na kanaka.
P. 24. Ka make ana o ka hua palaoa ma ka lepo i mea e hua nui ai, heaha ke ano ma ka hoopili ana? Pono e make Iesu, a ala hou mai. Alaila, lilo oia i mea nui, paulele nui na kanaka, na kamalii ia ia; a nui ka poe ola. Ina make ole Iesu, pehea?
P. 25. O ka mea makemake nui i ke ola kino. Owai ia? Pehea hoi kona ola? Ka poe paulele nui i ko ke kino, minamina i ke ola kino, makau i na luhi, na pilikia, ka make no ka malama ia Iesu, e make ana no na kino, a make pu ka uhane. Ka poe hoowahawaha i ke ola kino, heaha ia? Oia ka poe minamina ole i ke ola kino, makau ole i na pilikia, na luhi, na make no Iesu, e make ana no na kino, aka, e ola mau ana na uhane, a e ola hou hoi na kino mahope. Nana Mat. 10:39; 16:25. Luka 9:24; 17:33.
P. 26. Heaha ka pomaikai o ka poe hookauwa na Iesu a hahai mamuli ona? Mahea ko Iesu wahi? Ioane 14:2, 3; 14; 19:24; I Tes. 4:17.
P. 27. Ko Iesu kaumaha, heaha ia? nona iho anei? Kona ninau, E ka Makua e pule anei au ia oe e hoopakele ia'u i keia hora, Heaha ia hora? ka hora make. Makemake anei oia e hoopakele ia i ka make? Ae, ke hiki nae. Ina he mea hiki e lawe aku i keia kiaha i ole au e inu. Mataio 26: 38, 39. Aka he mea hiki anei ke lawe ia'ku? Hoole koke Iesu, aole, no keia mea, keia make i hiki mai nei au i keia hora.
P. 28. Heaha kana pule? E ko kou
makemake, aole ko'u. E hoonani oe i kou inoa. A pehea ka makua i pane mai ai? Pehea e hoonani ia'i ko ke Akua inoa ma ko Iesu make ana?
P. 29. Pehea kekahi hewa ana o kanaka no keia olelo? Ua lohe lakou i ka leo.
P. 30. Nowai ia leo, wahi a Iesu? No oukou na haumana, ka poe e imi ana e ike ia'u, he leo hoolana i ko lakou manao, a e kokua i ko oukou manaoio ana mai ia'u.
P. 31. Ano e hoohewa ia'i ko keia ao, heaha ke ano? E make ana Iesu, a ma ia make ana e hoike ana Iesu i ka pono e hoohewaia ko keia ao a pau e make no ko lakou hewa. Ma ia make hoi e ola'i ka poe manaoio ia Iesu. Ka poe manaoio ole ua hoahewaia lakou ano. Io. 3:18.
Ano e kipaku ia'ku ai ke 'lii o keia ao. Owai ia alii, ka diabolo. E kipaku ia'na oia iwaho o ke ao nei, ua kipakuia mawaho o ka lani mamua o kona kipi ana, a hoohaunaele ana i ka lani. Eia hoi oia ma ke ao nei e kipi ana, e hoohaunaele ana, e imi ana e pepehi ia Iesu me ka poe pono, a e huki ana i na kanaka, i na kamalii ilalo i ka po. Aka, e paopao ia'na kona poo, e kipaku ia'na iwaho o ke ao. Hoikeana 12:9, 10; 20:1, 2, 3.
P. 32, 33. Ina i kaulia Iesu iluna, heaha ia? Kona make ana ma ke kea, he mea aha ia? He mea kauo—pehea e kauo ai? ma ke aha? ma ka lima anei? ma ka uhane paha. Heaha ka kakou kana? Ia Iesu wale no anei ka hana? Heaha ka Iesu kauoha hope? Mat. 28: 19, 20. A hea e hookoia'i keia kauo ana i na kanaka a pau i o Iesu la? E pau loa ana anei kanaka a pau loa i ke kauo ia'ku io Iesu la? Ae, e kauo ia'na kekahi poe no ke ola, a o ke koena no ka make.

Aole loa oia e luli iki.—Iako bo 1: 17.

          Owai ke kumu o keia hopuna olelo? Ke Akua, ka Makua o ka malamalama. Heaha ka haina? Ka luli ole. Aole oia e luli iki.
          Heaha ke ano o ka luli ? Ina pili i ka laau, he mea luli ia i o a ia nei, i uka i kai, i ka akau i ka hema, i ka hikina a i ke komohana, e like me ka pa ana mai o ka makani.
          Ina pili i ka la, he mea luli ia i kekahi manawa, kupono, a aui, a napoo, a huli i ka akau, a huli i ka hema. I kekahi manawa, hoomalamalama mai, a hoopumehana mai , a i kekahi manawa, aua oia i kona malamalama, a pouli mai, a anu mia.
          Ina pili ka luli i ke kanaka, ke mea luli oia, he mea loli wale. Okoa ke ano i keia la, okoa i ka la apopo. Okoa ke kino, e ulu ae ana, e maikai ana, e ino ana, he mai, he ola, he nawaliwali, he ikaika, he ui, he elemakule, palupalu a make.
          Okoa ka manao, he maikai, he ino, he aloha, he enemi, he olioli, he kaumaha, he ala, he palaka, he kue, he mihi, he hoomaloka.
          Okoa ka olelo, he maikai, he oluolu, he oiaio, he hoolana, he ino, he huhu, he hookamani, he hookaumaha, he hoonaukiuki, he hoomainoino.
          Okoa hoi ka hana, he maikai, he kokua, he oluolu, he aloha, he kuikahi, he ino, he ukiuki, he mokuahana, he kue, he wawahi, he hoohiolo.
          Ke ano ia o ka luli ke pili i ka laau, i ka la, a i ke kanaka.
          A o ka luli ole, aole ia e pili i keia mau mea ekolu.
          I ke Akua, ka Makua o keia mau mea ekolu, iaia wale no i pili ai ka loli ole. Aole loa oia e loli iki.
          1. Kona kino. He kino uhane kona, a mau no ia ano. I kekahi manawa, ua lawe oia i kino kanaka, oia ka mea i luli. Okoa i kekahi wa, okoa i kekahi wa. Liilii no, a ulu ae, a nui ae, a pololi, a makewai, a eha, a luhi, a hiamoe, a ala, a hele, a hopuia, a pepehiia a make, a kanuia. Aka, o ke kino uhane o ke Akua, oia mau no ia, aole ulu ae, aole pololi, aole makewai, aole luhi, aole eha, aole hiamoe, aole make.
          2. Ka manao o ke Akua. Aole ia i luli, aole e luli ana, aole e loli ana. O ka manao mua, oia mau no ia a mau loa aku no. Aole luli iki.
          1. Kona manao i ka hewa, hookahi no, he huhu a mau, he hoahewa mau, aole loa e oluolu iki a hoapono iki. A paa mau ka manao e hoopai. Aole e like me ke kanaka, he huhu i ka hewa i kekahi manawa, he oluolu i kekahi manawa, he hoahewa i kekahi manawa, a hoapono i kekahi manawa, a manao e hoopai i kekahi manawa, a manao e hookuu aku i kekahi manawa.
          2. Kona manao i ka mihi, hookahi no ia, he oluolu, he ae e kala i ka hewa ke mihiia, a e hoapono, a manao maikai mahope o ka mihi, e like me ka manao mamua o ka hana hewa ana. Aole e like me ke kanaka, aole ia e oluolu, aole e kala i ka hewa ke mihiia, mau no ka hoomauhala ana. Pela kekahi poe.
          3. Ka manao o ke Akua i ka pono, i ka hana pono ana i ka poe pono, hookahi no ia, he oluolu, he aloha, he launa, he hoomaikai, he mahalo; a paa loa ia manao pela, aole loa e loli ana. Aole e like me ke kanaka, he oluolu i ka pono, a i ka poe pono i kekahi wa, a i kekahi wa he huhu, he lokoino, he lili, he hoowahawaha, he ohumu e pepehi.
          4. Ka manao o ke Akua i kona aupuni ma keia ao, a me ke aupuni o Satana hookahi no ia, e paa kona aupuni mau, e lanakila, aole loa e ae e hoohioloia. A o ke aupuni o Satana, ua paa kona manao e hoohioloia, a e lilo i mea ole ka hooikaika ana o Satana me kona poe a pau e hoohiolo i ke aupuni o ke Akua, a e kukulu a paa i kona aupuni ponoi. Makehewa ia.
          5. Ko ke Akua manao ia Hawaii nei i keia lahui, i na ekalesia, na aha ekalesia, i na kula, kula aupuni, kula hanai, i na'lii, i na kanaka—elua no ia mau manao, e hoomau, e hoopau, o hoomau ke hana maikai a malama pono i ke Akua, me kona mau kanawai, kana mau olelo, a e hoopau aku ke hana hewa a malama ole i ke Akua, a hehi wale i kona mau kanawai malalo ae o ko lakou wawae—Paa loa ia mau manao, aole loa e loli iki ana.
          6. Ko ke Akua manao i ke Kulahanai Kaikamahine ma Kohala Akau, e paa ana no. Ina eia ia manao, e lanakila ia kula, e lanakila no, he makehewa ke kue ana, e lilo ana ia i mea ole, a e hoka ana ka poe e imi ana e hoohioloia. E piha ana ia kula i na haumana, a e loaa no ke kala e pono ai. Ina he okoa ko ke Akua manao, a manao oia e pau keia kula, e pau ana no. Me keia manao paa nae o ke Akua e hoopai i ka poe i kokua i ka hoopau ana.
          Ua paa ko ke Akua manao e lawe pio ia aku ka poe Iudaio i Babulona, paa hoi kona manao e hoopai i ka poe nana i lawe pio aku ia lakou, oia hoi o Nebukaneza ma.
          7. Paa loa ko ke Akua manao e make kakou a pau, a e ala hou ae, a e hookolokoloia, a o ka poe pono io, e komo lakou i ke ola mau loa, a o ka poe hewa, e haule lakou iloko o ka make mau loa.
          Aole loa e loli iki ana keia mau manao o ke Akua, e pau ana no i ka hookoia, aole loa e haule kekahi mea hookahi me ka hooko ole ia.  LAIANA.

Heaha la ke ano o ka la Penetekota i oleloia ma Oihana 2:1?

          He kanalima la mahope iho o ko ka I seraela haalele ana ia Aigupita, halawai ae la o Iehova me lakou ma ka mauna Sinai, a haawi mai la i na kanawai a me na kauoha. Kekahi o na mea i kauohaia mai ia lakou e malama, oia o na la i hanaia'i na mea ano nui no ka lahuikanaka.
          O ka mua, ua kauohaia lakou e hoomanao i ka la a lakou i haalele ai ia Aigupita; a o ka ahaaina e pili ana ia la, ua kapaia he Moliaola.
          O ka lua, ua kauohaia lakou e malama i ka la kanalima, mahope iho o ka Moliaola, i la hoomanao i ka haawiia ana o ke Kana-
wai, a me ko Ieho va noho haku ana maluna o ka aina.
          Ma ka olelo Helene, he Penetekota ka inoa o ua la kanalima nei, I ka unuhiia ana o ke Kauoha Hou ma ka olelo Hawaii, ua hookomoia mai keia inoa malihini ia kakou. O kona ano ma ka olelo Hawaii, oia keia, he kanalima.
          He ahaaina hua mua ka inoa o ka ahaaina o keia la. Ua oo na mahinaai palaoa ia manawa ; a ma keia la i mohaiia'i ka hua mua o ka palaoa. O keia hua mua o ka palaoa i mohaiia, he alana hoomaikai ia i ke Akua no na pono i loaa mailoko mai o ka honua.
          Ua malama mau ia ka Penetekota i kela makahiki keia makahiki, a o na Iudaio i noho ma na aina e, ua maa lakou i ka hele mai i Ierusalema, ia manawa e akoakoa'i. I ka Penetekota i oleloia ma Oih. 2: 1.
          "E noho ana no ma Ierusalema na Iudaio, he poe kanaka haipule no na aina no a pau malalo nei o ka lani.
          O ko Peretia a me Media, a me ko Elimai, a me ka poe i noho ma Poneto, Perugia, Pamepulia, Aigupita, a ma na aina o Libua e kokoke ana i Kurene, a me na malihini o Rema mai, na Iudaio a me na mea hoi i huli mai. O ko Kerete a me ko Arabia."
          Ma keia, ke ike nei kakou, ua akoakoa nui mai na Iudaio i Ierusalema i keia la Penetekota e oleloia nei. Ua hele mai lakou mai na wahi a pau a lakou i noho ai me ka manao e hoomana, a e hoomaikai i ke Akua no na pomaikai i loaa iloko o ia makahiki.
          Mamua ae o kona hoi ana i ka lani, ua kauoha mai o Iesu i kana poe haumana, e noho ma Ierusalema a hoolakoia lakou "me ka mana no luna mai." Ua hoolohe lakou i keia kauoha; ua hele mau i ka luakini i kela la keia la, "e hoolea ana, a e hoomaikai ana i ke Akua," a hiki i ka la Penetekota, alaila halawai iho lakou me kekahi mea kupanaha a ano e, oia hoi o ke kau ana mai o ka Uhane Hemolele maluna o lakou a pau.
          O ua la nei no ke kanalima o na la mahope iho o ko ka Haku Iesu ala ana mai ka make ae.
          Nolaila, o ka la Penetekota e oleloia nei ma Oihana 2:1, oia ka la i haawi mua ia mai ai ka Uhane Hemolele. A aole oia wale no; aka, ua huli mai i keia la, mamuli o ke ao ana a na Lunaolelo, ekolu tausani kanaka, a ua bapetizoia lakou iloko o ka inoa o ka Makua, ke Keiki a me ka uhane Hemolele.
          O keia poe ekolu tausani ka hua mua o ka Ekalesia Kristiano mahope o ko Iesu hoi ana i ka lani. He ohana maikai kela. He hua no ko Iesu make ana a ala hou mai.
          I keia au Kristiano a kakou e noho nei, aole kakou i malama i ka Penetekota e like me ka hana ana a ka poe Iudaio, no ka mea, aole i kauoha mai ka Haku pela. O ka Ekalesia Roma, a me na Ekalesia Epikopa kai malama i keia la; aka, mamuli naie ia hana ana o ko lakou manao kanaka iho no.
          O ko kakou Penetekota i keia manawa, oia ka la e ike ia'i ko ka Haku ikaika—ka la e launa mai ai kona Uhane me na kanaka. Ua hoopiliia ka Penetekota o kakou me ka makaukau ana o ka naau no ka hookipa i ka Uhane Hemolele, aole me na la a me na mahina. Ua like na anawa a pau no ka hiki ana mai o ka Uhane Hemolele ke hoomakaukau ka naau i na la a pau, alaila, he Penetekota ae la ka makahiki holookoa. Ka pono keia a me ka palekana.
          Mai ka makahiki 1837 a i kekahi mau makahiki mahope mai, he manawa Penetekota wale no ia ma Hawaii nei. Ikaika na hana a ka Uhane ia manawa. I keia mau makahiki hope iho nei, ua mahakea ka aina; aole huli nui mai na kanaka i ka pono, aole he Penetekota i ike ia.
          Pomaikai ke launa nui mai ka Uhane Hemolele me na kanaka, a loaa hou i na kauwa a Iesu ma Hawaii nei, he hana e hauoli ai imua o ke Akua.
J. BICKNELL.