Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 35, 26 ʻAukake 1875 — No Ka Lahui Hawaii! [ARTICLE]

No Ka Lahui Hawaii!

Iloko o na mahina ekolu a eha i haia ae, ua hoiko mau akti mibkott i ka m« o %a make iwaona o keia lahui a ke mau hei ke ale ana a ka make me ka wae ole, e poke ana i ke ola o ke oō, ka ui a me ka opio,— ke kane, wahine a keiki—me ka wae ole* Ke luku nei ka make i ka lahai -Hawaii, a he kakaikahi o na lahoi e ae i hina aku mamuli o na msi e hoopepe nei i ke ola o ka Hawaii. O ka make ntri ana o ka !ahui he mea ehaeha ia i ka rtaaa o ka mea aloha i keia khui, a e «me aku ai i kona mau manao aloha, a iini no lakou, a oiai, e h'ma ana keia lahni mao a maanei no nk kumu mai ano ole, —he mai ola wale no, ke makaukau a malama pono ia—ua kupn mai ko makou manao e hoopuka aku i ke akea i kekahi maa-knmn e pili ana i ka make e loohia nei i keia lahui 9 me ka manao hoi he mea ia e pomaikai ai ka lahui, a o ka pomaikai o ka lahui oia ka mea i manao nui ia iwaena o na puuwai aloha e noho nei i keia aina, aole hoi i ka.iir uiaula wale, aka, i na mea a pau i hoolilo ib* ia Hawaii i home nona. | Aole he mea unku ka wehewehe ana aku | i na kumu e piii ana i ka make o keia lahui, i mea e akaka ai, aka, he hana nui, a ! e hooikaika aku no makou ma na kolamu o keia nupepa e hai aku e like me kahi ike i loaa ia makou ma ka hopmakaulii ana i ke ano o na mea nana i wahi aku i ka ipuka kahi a ka make e omo aku nei i ke ola o ke kanaka mamua ae o ke ana o kona ola kino. Ua hoomaka mai ka emi nui ana o ka heluna o keia lahui he mau makahiki lie nui i hala ae, a ua maopopo ia wa i ka hapa nui o ka poe oo e ola nei, aka o na kurau aole i hoomaopopo ia, a hejiui na manao o ka poe i haawi i ko lakou noonoo uo ia mea. E like rae ka makou i hai ae la, aole no he ano nui'o na mai e ulupa nei i ke ola o k%iaTahui, a nolaila, aole kakou e manao aku o ka mai wale ke kumu make, oiai, lie mai ola ka hapa nui ke loaa ka malama kupono ia a ; me ka iawa o na hemahema. O na kumu d makou i manao nui ai, oia no keia, ka mua, tJa ano e a onawaliwali ke kiuo o ka Hawaii i keia manawa, aole hoi e iifee me ko lakou ano mamua o ka hiki ana mai o ka malamalama iwaena o lakou. Aole no hoi e hooiaaku ana makou i ka manao kuhihewa o kekahi poe, o ke komo ana mai'o ka malamalama oia kekahi kupni e lnku nei i keia lahui; he manao hupo ia o ke kanaka, no ka mea, ma ka mooleio* o ke kanaka mai kinohi mai a hiki i keia wra, o ka malainaiama oia koo paa e mau ai ka laliui. Aole hoi fca ka moolelo wale o ka lahui, aka, maka moolelo no o ke kanaka hookahi kakou e hoomaopopo ai, i ke ano ole oia manaoifuhihewa, oiai, na ka inalamalama e hoonaauao aku i ke kanaka, a ina oia e hoolohe ana i na oleio ao a me na kanoha a pau o ka malamalama na ike ia he ola loihi ke loaa ana iaia a me na pomaikai a pau o keia ola ana. He nui na kumu e hoonawaliwaii ana i ke ano o ke kino o ke kaoaka, aka, o ke kumu nui oia ka makou o hoibe ako, —oia'hoi, «a kumu na ino iloko o ke koko o kn lahui o keia la a ma na au i haia aku nei, mamuli o na mai iuo i looliia 1m ku> puna o keia lahui i ka man&wa i komo «lui mai a launa me kakou aa lahoi o «a aiaa a. Ua pale aku ka maUmalama me 01010 aoie keia lahui i hooiohe. O o* liana uhauha a pau a na kupuoa o l»kou i hana ai i ko lakou mau li opio oU ka wa* nawa i hoooawali ia mai ai ko a«o o k* kanaka Hawaii, a oia no ke kii« iui na c alo mau iwi i ko lakon oU, ne k* mao> popo ia oia ke a aok i pau aku ka poino i ko lakou mako m aku> aka, na komo ibo la i ke koka o km ako, • puka ana i ka wa opio i kekahi.manawa, a i La va oo hoi, a 1 kekahi maoaw* «ik« iko i» aku» aka» ai no iloko. 11« kak**k*ht ka poe i ola homolele mai i ba Iim»« ia aua mai ki>na loaa ana i kek mai ino; e

tiaio ua kaawale; ua knmu, ua uo ka mea heaooano jil|iu Ina uo boi kakou e hoomaopopo ifeo i M ka mea i ike ia iioko oka manawa ehm akn nei, ke ole makou e kwliihewa e hooTa~ tnai ana ho 'oukoo i' ka olaio o ka mea i hai ia ae la. O Houoi«lu, 0 Lahaioa, o Hilo, a me na wahi a pau i kipa ia e maiihim oia ke kaiiua kabi i hoomaka aka ai ka mai,—ke kumu nana i hoonaimino i ke ola mniik.ai o keia a liio i oiea hinaaawe. Mai keia mau wa&i aku ua iaha ma m, palena a uau o ka aina ka anoauo, a o ka hopena oia auoauo oia ka hooaawali ana i ke kino q ke kanaka, a iue aku, a hiki ole iaia ke pale ; aku i kahi mai Iwa, a mai e ae oia kakou e ike nei fre mai ola wale uo i kekahi mau lahui e ae. Kui a lelinlelui na ola i mauna ia ma, kei» mau wahi. Nui ka poe ui ona kuaaina i 'kipa ma keia mau wahi a i )oaa iaa inea o keia mau mai ino, a ua poino oa kioo iloko oua malama pokoie. Oka poe i pakele ma ka launa ana uakomo ia e ke koko ino 1 ka manawa i o-lima ia ai i ke kau he-pej?a—-a oka anoano i kanu ia ma keia mau ano, oia kekahi kumu e maluie nei a hinape wale iho no ke kanaka g wahine paha okeia lahui. - O Kalawaokekahi ike 1 ke kukouiikonu o keia mai, a me ka hemo ole, mai ke koko aku o ke kanaka a me kana mamo; me ka ulu maikāi ae ika nana aku a me ka loaa kino ole ana i ka mai ino, a he wa pokole ua ikea ka puka ana mai o ka mai, e kapaia nei he mai lepera, ika mea i ike ole ia he mai kooa; o keia poe ua loaa ia lakou ka mai niamuli o na mai o na makua, a mamuli hoi o ka hemahema o ka ia ana. O ka ilihune kekahi kumu nui e make nei keia lahui. No keia iuea i hemahema ti na lako kupono i ka wa mai, a he nui a poe i poino ma keiakumu hookahi. No ka puni wale kekahi i ke ano o ka hana hupo oka wa pouli. Mo.ka maopopo he fiva ka mai, eia nae na oiele ia he anāana, he hoohiki hewa, ahe mau haua ano e ka mea e hana ia, a haalele ia iho la ka laau a ka poe i ao i ka oihana a 0 ka hopena he make emoole, e hke rae kekahi poe e make emoole JF»ai nei i kalii mai ano ole. Me he la oka hapanui o keia lahui ke hana nei ma ia ano. Eka Ilawaii hana naaupo, ke mau kou hookuli, e lilo ana oe ma kahi o ka ole, a o kou moolelo ka mea e maopopo ai he lahui e ke r.oho ana ma keia mau mokupuni, ma keia hope aku. He lahui hookuli keia, a oia kekahi kumu nui e make nei lakou. £ lohe ana 1 olelo ao ina manawa a pau, aka, ua lilo ia mau olelo i mea oie. Me ke ao ia mai 110 he hewa, a he mea hoopoino i ke kino ka moekolohe, hana no ika hewa. Ua ao ia mai he mea hoouluulu a he mea ai ka )atna i ke kino, iuu no. Me ka ike no he ipake ke hele i ka wai ke loaa i ka fiva, hele no, a he mea ole ia ke olelo mai na kahuna hoopunipuni e hele ika w%i Me ka ike 110 he men mai ka moe i kahi e koloiio aiia ka makani i ka wa wela o ke kiuo, moe no. He mea no e loaa ai ike aau ka hoohemahema ika aahu, hoohemahema no. He iwii na kumu Hilii e hookaaao aai »i ka mai, a oia mau kumu, kapa iho kakou he mea o!e, uo ka mea, aok kakou a ike koke ana ika welenia» aia a baU ki manawa mihi ihow Uawaii; o€. % — Ua i&ka pomaikai aui o ka oihana kinai ahi o ko kakon kulanakauhale w% a her mea nul hoi m« k« Ipiiiloal hi* ka huiehu HoUokoa. Bok*> e k«ia pule pokole i hak m a®*, *a kaui m aa bek pn«»ahi o a t iike hh» k« auo luau, ua ekuae »a kaawai nt k* hiH» wawe, a ua holo «ku we ke kauo hooikaika ana I«a kaa I kahi ok* i ■imiiii. iln, i ka kiki im ihiia, (il HkiliMMi» wa\ ua hai i% «mu UI» a& pa&i opa!*, % b«tU M nal la ua kaa ahi «4 k« aa* uki l T i hoW mai kekiU pQe mi ko W kou aau houie mam&o loa* MMuli © kahea im a h a i bib m haie pau ahi* heaha ibo la ko Wmi miniw lua e ae wak ia |n m «Hai ua ahi opala o ke»a*Ky w* k» kakea mau ia * na kaaX « maa aaa aakalaoāa oikana. a i»**ho*a hmu ka uHa kate paualu, ekwao^a^ka«aM^ OMI l«t aku a lawt i&* opala eaa kala i koo«aakaakau la eia la