Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 35, 26 ʻAukake 1875 — Page 4

Na Ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.

Halawai kakahiaka, la Sabati .... hora 10½
Halawai po ..... hora 7½
Halawai Apana auina la ..... hora 3½
Kula Sabati ..... hora 9½

NA KULA SABATI.
NA HAA WINA.
Sept. 12—Ke Kahuhipa maikai—Ioane X:1—11.

1 Oiaio, he oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, O ka mea komo ole ma ka puka iloko o ka pahipa, aka, e pii ae ma kahi e, he aihue ia me ka powa.
2 Aka, o ka mea e komo ma ka puka, oia ke kahu o na hipa.
3 Ke wehe ae la ke kiaipuka nona, a ua hoolohe na hipa i kona leo; a kahea aku ia i kana poe hipa ma ka inoa, a alakai aku ia lakou mawaho.
4 Aia kuu aku ia i kana poe hipa ponoi mawaho, hele no ia mamua o lakou, a hahai mai na hipa ia ia; no ka mea, ua hoomaopopo lakou i kona leo.
5 Aole lakou e hahai aku i ke kanaka e, aka, e holo lakou mai ona aku la; no ka mea, aole lakou i hoomaopopo i ka leo o na kanaka e.
6 Olelo mai la o Iesu i keia olelo nane ia lakou; aole nae lakou i ike i ke ano o na mea ana i olelo mai ai ia lakou.
7 No ia mea, olelo hou mai la o Iesu ia lakou, Oiaio, he oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, Owau no ka puka no na hipa.
8 O ka poe a pau i hele mai mamua o'u, he poe aihue lakou a me ka powa; aka, aole i hoolohe na hipa ia lakou.
9 Owau no ka puka: ina e komo kekahi ma o'u nei, e ola ia, a e komo mai ia iloko, a e puka aku iwaho, a e loaa ia ia ka ai.
10 O ka aihue, hele mai ia e aihue wale no, a e pepehi, a e luku aku; i hele mai hoi au, i loaa'i ia lakou ke ola, a nui loa.
11 Owau no ke Kahuhipa maikai: o ke kahuhipa maikai, oia ke haawi i kona ola iho no na hipa.

——: o :——

Ma ka Mok. 9, ua hai mai Iesu, oia ka malamalama o ke ao nei. A ma kona ano hoomalamalama, ua hoola oia i kekahi kanaka makapo. No ia hoola ana, ua ala mai kekahi kamailio ana mawaena o ka makapo a me na Parisaio, a mawaena o Iesu me na Parisaio. Aole nae i pau ia kamailio ana ma ia mokuna, ua hoomauia ma ka Mok. 10 a hiki i ka pau 38.
Ma keia haawina, ua lawe o Iesu i kekahi oihana i maopopo i na Iudaio, a ia kakou no hoi, i olelo nane, i kumu hoohalike. Heaha keia oihana?
Oihana Kahuhipa, he oihana kahiko anei? Mahea ke kakau mua ana? Owai hoi kekahi mau kahuhipa a oukou i lohe ai? Kahu kane, wahine, kekahi kahu kaulana? Owai ka mamo nui o kekahi kahu kaulana? Heaha kana i hai mai ai nona iho ma keia haawina.
Ma na pauku hea o ka Mok. 10 i hai ia mai ai ke ano o ka Oihana Kahuhipa maoli? Ehia mea e pili ana ia oihana? 1. He pahipa i puni i ka pa pohaku paha, pa laau paha. 2. He puka kahi e komo ai, e puka aku ai ke kahu me na hipa. 3. Na hipa. 4. Ke kiai puka. 5. Ke kula hanai. 6. Ke kahu. He maikai kekahi kahu, alakai pono, hookomo pono i na hipa, a kahea ia lakou ma ko lakou inoa, a hoolohe pono na hipa i ko lakou leo, a hahai mamuli o lakou. A malama pono na kahu i na hipa, a pale aku i na ino, i na enemi, me ka minamina ole ke lilo ko lakou ola no na hipa.
A he mau kahu pono ole kekahi, e hoolalau ana, e hoao ana e hookomo i na hipa ma kahi e, aole ma ka puka, he poe aihue a powa, aloha ole, minamina ole i ke ola o na hipa, he poe makee dala, malama i na hipa no ke dala, hohe wale ke kokoke mai na enemi, a haalele wale ke pilikia. Aole i hoolohe na hipa, i ko lakou leo. Hoopuehu ia paha a nalowale ke
loaa ole ke kahu maikai, aloha, a hoopakele ia lakou.
Hai mai i ko Ie su wehewehe ana a me ka hoopili ana.
1. Iesu ka puka. 2. Ka ekalesia oiaio, oia hoi ke aupuni o ke Akua, ka pahipa. 3. O ka poe pono io, iwaena o na Iudaio me na kanaka e, lakou na hipa. Ma o Iesu la lakou e komo ai, e komo nei, e komo ana iloko o ka pahipa, oia hoi ka lani. 4. Iesu ke kahuhipa maikai, ua haawi mai oia i kona ola no na hipa i ola a nui loa lakou. Hoolohe pono lakou i ko Iesu leo, a hahai mau lakou mamuli ona. Alakai pono, hanai pono, malama pono, hoopaa mau oia i na hipa i ole e lilo kekahi o lakou. He mau hope kahu maikai kekahi, oia na kahunapule pono, na kumu alakai pono, kuhikuhi pono i ke ala o ke ola, i ka puka e komo ai, hanai pono, hoopili i na hipa, aole haalele, aole hohe ke kokoke mai ka enemi me ka pilikia. He poe kahu pono ole kekahi, no ka hana hoolalau, na kumu alakai hewa e hoao ana e hookomo i na hipa ma kahi e, aole ma ka puka. Mai hoolohe i ko lakou leo. E hoolohe i ka leo o Iesu me ona mau hope kahu maikai, iloaa ke ola mau loa.

NU .HOU O NA AINA E.

          Aohe ano nui o na mea hou i loaa mai ma ke ku ana mai o ka moku Mount Washington iloko o ka pule i hala iho nei. Mai Amerika Hui i lohe ia mai ai ua make o Andrew Johnson, kekahi o na Peresidena mua. I ke koho alua ia'na o Linekona, ua koho ia o Mr. Johnson i hope Peresidena, a i ka make ana o Aberahama Linekona i ka lima o ka powa, ua pani ia kona hakahaka ma ka noho Peresidena e Johnson, a pela oia i lilo ai i Peresidena. Ua hoahewa nuiia oia e ka aoao nana ia i koho no kona hooko ole i ka makemake o na kanaka, a me na mea a Linekona i noonoo mua ai no ia aupuni. I ka la 31 o Iulai kona make ana.
          —He mau hui kalepa waiwai ka i hoopaa ia ma Nu Ioka no ka aie. He mau miliona dala ka i poho, ua pihoihoi ka aina a pau no ia mea, a pela no hoi ma Europa.
          —Ke mau nei no ke kaua ma Sepania. Iloko o na pule hope ekolu o Iulai, he eha haneri o ka poe kipi i pepehi ia, o ka huina keia o ka poe i make a i nalowale iloko oia mau pule ekolu. Ke kaena nei o Don Carlos no kona aoao, me ka i ana e lanakila ana oia.
          —Ma kekahi mau apana o ke aupuni o Beritania, he nui ka pilikia iwaena o na paahana no ka hoopaaia o na hale hana lole. Ma Dunede, Sekotia, he 30,000 ka nui o ka poe paahana i nele i ka hana mamuli o keia kumu.
          —He ulia poino ka i manao ia e hiki mai ana maluna o Potugala, ma ke ano he wi. Ke ohumu ia nei ka poe kuai aku i ka ai. He nui na holoholona i make i ka pololi ma kahi mau apana. Ke haunaele nei no hoi kahi mau apana no ka ohi ia o na auhau iloko o ka pilikia nui o na makaainana. Ke kokua nei ke aupuni ma na apana kahi i nui loa ai ka pilikia.
          —Pau ole na hana naaupo ma Inia, ma keia mau mahina iho nei, i ka make ana o kekahi kane ma ia aina, ua puhi pu ia i ke ahi ka wahine ola me kana kane make. Ua olelo ia he mea weliweli lua ole ka moolelo o ia hana i hoikeia iloko o kekahi o na nupopa o Inia. Ua lawelawe na luna aupuni no keia hihia, a ua olelo ia he kanakolu poe i hopu ia no ko lakou hihia pu iloko o ia hana.
          —O ke Duke o Edineboro, oia ke keiki alii a Victoria i hiki ai ia nei iloko o kahi mau makahiki i hala aku nei, ua olelo ia ua kuai aku oia i kona kuleana iloko o kekahi apana ma Geremania waena me ke aupuni Geremania no na $400,000.
          —Ma ke ku ana mai o ka mokumahu Cyphrenese i loaa mai ai na leta no Maikonisia. Ua make ka wahine a Kano i
ka la 6 o Mei, a ke noho nei kekahi mau kumu e ae me ka nawaliwali. Ua mai loa o Binamu, a ua lawe ia e kekahi moku i Samoa me kana wahine. Ua olelo ia mai he nawaliwali loa no o Binamu, ua hapai kakanaka ia oia iluna o ka moku. O Dr. Turner kekahi o na kumu Enelani ma Samoa, ka mea nana ia e lapaau, ua manaoia iloko paha o na mahina elua e oluolu kupono ai oia no ka hoi ana mai io kakou nei.

No ke Aha la?

          He mau mahina i hala ae nei, ua ike pono makou i kekahi poe manuwa maluna o na lio e holo ana me ka ikaika nui ma na alanui o ke kaona nei, me ka noonoo ole i ka poino e loaa mai ana ma ia mea; a no ko makou ike ana i na makai i ke ku nana wale aku no, ua ninau makou i ke kumu, a ua pane ia mai penei: "He makehewa ka hopu ana, no ka mea, ina e lawe ia i ka halewai, o ka hua mua i na manuwa e pane aku ai, oia no kona ike ole i na kanawai o ka aina, a o ka hookuu ia mai la no ia me ke ao ia mai nae." Ke kanalua nei makou i keia hana, oiai, aole i wae ke kanawai a i ka poe wale no i ike i na kanawai o ka aina, aka, o ka poe a pau e hana ana i ka hewa. A me he la o ka manuwa kekahi o ka poe kukonukonu loa ma ka hewa holonui noonoo ole ma na alanui o ke kaona nei. Ina e ao ia'ku, e ae mai ana no, aka, i kona wa e kau ai maluna o ka lio, o ka hookuu aku la no ia i ka lio, a nalowale aku la ma na huina me ka paukiki. O ka hewa holonui, aole ia he hewa ike ole no ke kanaka, ua maopopo no i na mea a pau i loaa ole i ka mai pupule, o ka holonui ana ma na alanui o kekahi kulanakauhale i piha i na kaa me na kanaka helewawae, he hoopilikia ana ia a ku hoi i ka hoopoino i ke ola o ka lehulehu. A o ka manuwa, aole lakou i nele ia ike a noonoo. Ua maopopo ia lakou ia mea, aka, ua kapae ia.
         Ma ke ahiahi Poaono nei, ua ike ia'ku kekahi manuwa e holo mai ana mai uka mai ma ke Alanui Nuuanu, e moe ana imua, e holo ana ka lio e like me ka ikaika o kona kino a me ka mama o kona mau wawae, aka, iloko no oia holo ikaika launa ole, e noke ana no ka menemene ole maluna o kona kua i ka hili me kekahi pauku laau, a i ka hiki ana i ke kihi o Kaopuaua, ua huli ino ae la ka lio a kaha aku la me ka hikiwawe ma ke Alanui Beritania e holo ana i Kaumakapili, a hookui aku la ka lio me kekahi o kona mau hoa luina, lele ae la iluna a haule hou iho ia i ka honua me ka olokaa ana he mau kapuai, a i ke ku ana ae, ua poniniu kona poo, a ane hiki ole ke kai aku kona mau wawae me ka uwe ana i ka eha. Ua hala aku la ka mea hewa me ka mino aka, a e ku aku ana no hoi na makai me ka nana aku. Wela ae la o loko o makou no ka hookuu wale ia o kela lawehala i ku maoli i ka hewa, a i ike maka ia hoi e ka lehulehu, a i ka hoomaopopo ana'ku i ke kumu o ka hookuu lanakila ia'na o kela lawe hala i ane like me ka pepehi kanaka, ua loaa hou mai la no ka haina, "He makehewa, o ke ao wale ia mai no a hookuu ia no ka ike ole i na kanawai o ka aina." Pehea la keia hana? E kali ana anei ke kanawai a paa pono i ke kanaka kana mau kuhikuhi ana, alaila hoopai aku? Ina pela he hiki wale no i na malihini ke hana i na hewa, aihue, pepehi kanaka, moekolohe, holonui a pepe kanaka, a e pakele ana lakou malalo o ia kumu hookahi.

G. WEST!

          HALE HANA KAA HOLO LEALEA ME na kaa hali ukana. E hana hou ia no ho na kaa nahaha no ka uku oluolu. E kapiliia no kapuai lio, no ka uku kupono. Ma ka hale hana mua o Mr. Benfield, ma ke Alanui Alii  7-1y

OLELO HOOLAHA!

          E IKE AUANEI NA ANO KANAKA A PAU, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa aku nei au i na mea holoholona a pau mai hookuu wale ma kuu aina e waiho la ma Pawaakai ma ke kihi o alanui Moi me Waikiki; a o ka puaa, lio, bipi, a me na ano holoholona e ae. O ka pe e kue ana i keia me ka hookuu wale i na holoholona, he mana ko ka Luna a'u i hookohu aku ai e hoouku i Hookahi Dala no ka puaa, a i Elima Dala pakahi no ke poo o ka bipi a me ka lio. E lilo keia i Kanawai mai kona la e puka ai ma ka LAHUI HAWAII.  MARAEA II BROWN.
Honolulu, Iulai 7, 1875.  28 4ts 31

MA RE.

Iulai 9.—Ma Lihue, Kauai, mareia e Rev. G. Puuloa o Mokuahakea k., me Kealoha w.
Iulai 11.—Ma Wailua Kauai, mareia e Rev. G. Puuloa o Davida k., me Pahuulaula w.
Iulai 11.—Ma Huleia, Kauai, mareia e Rev. G. Puuloa o Naholowaa k., me Kulalia w
Iulai 21.—Ma Lihue, Kauai, mareia e Rev. G. Puuloa o Kaohele k., me Kahae w.
Au g. 5.—Ma Lihue, Kauai, mareia e Rev. G. Puuloa o Mikalaina k., me Keohi w.

HANAU.

Ape r. 25.—Ma Huleia, Kauai, hanau o Abigaila w., na Akoni (Pake) me Ika Akoni w.
Ape r. 25.—Ma Lihue, Kauai, hanau he keikikane, na Wahinehula k., me Debora w.
Ape r. 25.—Ma Lihue, Kauai, hanau o Solomona k., na Kapahiku k me Awili w.
Mei 2.—Ma Lihue, Kauai, hanau o Pele w., na Kaohimaunu k., me Wahinehaole w.
Mei 3.—Ma Lihue, Kauai, hanau o Petero liilii na Petero k me Pakaiki w.
Mei 30—Ma Lihue, Kauai, hanau he kaikamahine, na Wili me Esetera w.
Mei 30.—Ma Wailua, Kauai, hanau o Holouwe w., na Lutera Kapalehua k., me Keaouli w.

MAKE.

Mei 8—Ma Lihue, Kauai, make o Pele w.
21—Ma Huleia, Kauai, make o Haipule k.
25—Ma Lihue, make o Kaaiwaiwai k.
30—Ma Huleia, make o Keliihaleole k.
Iulai 6—Ma Huleia, make o Ki k.
25—Ma Kipu, Kauai, make o Keahi w.
Au g 4—Ma Huleia, make o Kao w.
4—Ma Kamooloa, make o Homaikawai w.
19—Ma Laiewai, Koolauloa, Oahu, kii mai la na lima kakauha menemene ole o ka make ia Kaihupeelani w.

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA!
KAPENA MARCHANT!

Aug 30 Poakahi.....hora 5 pm.....Kaapuni ia Hawaii.
Sept. 6 Poakahi.....hora 5 pm.....No Kona.
" 13 Poakahi.....hora 5 pm.....No Hilo me Kaunakakai malalo a maluna mai.
" 23 Poaha.....hora 5 pm.....No Nawiliwili.
" 27 Poakahi.....hora 5 pm.....Kaapuni ia Hawaii.
I ka huakai hoolele pipi ole a Kilauea i ka Maalaea, alaila, e hoaoia ana e hiki i Honolulu i ke ahiahi Poaono.
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kaalualu a hiki i ka hora 9 a.m. a mahope iho paha; Makena a hiki i ka hora 6 a.m. a mahope iho paha; aole hoi ia Maalaea a hiki i ka hora 8 a.m. a mahope iho paha.
Uku Eemoku mai Honolulu aku
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai.....$5.00
" Lahaina, " " .....6.00
" Maalaea, " " .....7.00
" Makena, " " .....8.00
" Mahukona, " " .....10.00
" Kawaihae, " " .....10.00
" Kailua, " " .....10.00
" Kaawaloa, " " .....10.00
" Hilo, " " .....12.50
" Kau, " " .....15.50
Uku kaapuni ia Hawaii,.....22.00
A hiki i na awa o Kauai,.....8.00
Uku kaapuni ia Kauai,.....12.00
Uku ohua Hawaii oneki,.....2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
E hoaoia ana ka Mokuahi e hiki i Honolulu, make ahiahi no o ka la e haalele ai ia Maui.
SAMUEL G. WILDER. (Waila).
Agena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui Papu a me Moiwahine.  696 3m 709

LEWERS & DICKSON
(O LUI MA.)

MEA KUAI PAPA A LAKO KUKULU HALE o na ano a pau.
AIA MA KE
Alanui Papu a me Alanui Moi
E LOAA AI NA
Pani Puka,
Puka Aniani,
Olepelepe,
Laka,
Ami Liilii,
Ami Loloa, &c.
PENA o na ano a pau,
Aila Pena,
Vaniki, &c.
NA BALAKI me PUNA
NA PEPA HALE me na LIPINE HALE.
O na mea a pau maluna ae, e kaui makepono loa
14]  ia aku no ke DALA KUIKE.  [1y

S. B. DOLE.

          LOIO a he Alakai ma na mea pili Kanawai. Ua makaukau oia e pale i na hihia imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni, me ke kakau ana i na Palapala Pili Kanawai, ma ka olelo Hawaii a ma ka olelo Beritania.  29 1y.