Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 27, 1 July 1875 — Moolelo o ke Kula Ao-kumu o na MokuPUNI O MAUI, MA KA HALEKULA O HALEAKALA, MA MAKAWAO. [ARTICLE]

Moolelo o ke Kula Ao-kumu o na MokuPUNI O MAUI, MA KA HALEKULA O HALEAKALA, MA MAKAWAO.

Poaliaia, lune 11—La kula I—hora 9 a. m., nia ke kauolia a 11. R Hileheoek, u& noho mai o Mr. D. D. Baldwin i alakai no na kumu no ia manawa, a kahea ia na inoa o na kumu e ke kakanolelo o ke kula kumu ma Wailuku o Dekemaba, 1874. Eia na inoa o na kumu i hiki mai, P. Kuaila, P. Puhalahua, J. Mannaloa, T. K. Puhi, J. S. Kahai, Joseph Anadarea, D. Namaka, S.W. Knewa, S. P, Kaaiopio, J. S. Lono, J. Kealoalii, S. M. P. Kaleo, Metugala Kaiole, J. Nakookoo a me Kobērt W. Wilcox." Ua alakai ia na kumu ma ka Pa ko-ii, hoopanee ia ke kula a hiki m&i o IL U. Hileheoek, Poaono, lune 12—La kula 2—hora 1 i\ m., o H. K. Hiiohoook ma ka uoho, a kahea ia na inoa o na kuiiin, aole i pau pono mai na kuniu ē like me ko ka la mua, Ilaawi ia na haawina kula liko ia no na haawiua raa ka ia kula 3, Hoopnnee ia ke kula a hora 9 o kakahi&ka Poakahi, luno 14. Poakahi, lune 14—La k«U hora t a. u., o Hiieheoek ma ka noho, kahea ia na inoa o na kumu, ua pau mai na kumu i :\koakoa ai i kal« kula 1 a me a hui mai me A. Wahinehookae a me T. Hoonmha. Weh.e ia na hana o ke kula ka pute a ke kakauolelo, kula ia ma ke Kumumua,

aoao 10—&Q ameh |joopili popo ana i ka rula o ka aoao 44- ma ana. Pela pakahi i na iuaolelo, heluhelu kaahele, a pakahi, a paal«, mai mna a hope, a mai hope a moa oka hāawima; Helakamalii, aoao 10—18. Helahela pakahi ia, Ao-heluhelu, haawina 1, 2 a me ka hoopili pono ana i ka rnla oka aoao 24, $5, ma ka heluhelu ana, a me ka hai paanaau ina kiko. Ua like ka helnhela ana me ko ke Kumumua, Helunaau aoao d~35, heluhelu kaahele a pakahi, a pualu me ka hai loaa pu, iioomaha ke kula i ka hora I'2, i hapalua hora. Hootnaka igFke kula i ka hora 1 ma ka Arimatika, mokuna 1, 2, e like pu na hana me ko ka Helunaau. Hoop&nee ia kekula. Poalua, lune 15—La kula 4—hora 9 I a. m., o H. R. H. ma ka noho, wehe ia na | hana o ke kala ' mahope iho o ke kahea inoa ana ame ka pule» Hoikehonua, Mahele 1, Haawina 1, e like me na ninaa o ka aoao 124, pela i ninau ia'i, Kumumua. Haawiia ke kula ana i kekahi mau kumu i elua me ka manao o ke Kahuknla i ike pono ika malama ia'na o kana mau mea a pau i ao ai i ka la mua, aole nae, a hoi hou no i ke Kahu ke aiakai apa, e like no me kaJiana mua ana ma ka aoao 20—23. Ao-heluhelu, haawina 20:1 —18, 2'1:4 ; —15, heluhelu pakahi, a kaahele, a pualu like ka papa ma ke pela ana; Helukamalii aoao houluulu pakahi a pualu like; Helunaau, mokuna 3, P I—3, N 6—32. Heluhelu pakahi a kaahele, a pnalu, a houluulu i na helu mai ka p 4—163, a pela mai 163 —4; hoomaha ke kula i ka hora 12 i hapalua hora. Hoomaka hou ke kula i ka hora 1, ma ka Arimatika, mok. 3—o. Ua ninau ia ma na mea a pau e pili ana no i ka Hoolawe, Hoonui, Puunaue a me ke anopili o na helu. Poakolu, lune 16— La kula 5-r-hora 9 a. m., o H. li. H. ma ka noho, wehe ia na hana mahope iho o ke kahea inoa a me ka pule, Hoikehonua, Mahele 1, Haawina 1. Pela pakahi i na inoa o na moana, na kai, na kaikuono, na kowa, na moanawai, na muliwai, Eumumua aoao 30—40, Heiukamalii aoao 21—34, Helunaau mok. 3—4, Ao heluhelu aoao 248, Arimatika mok. 6, Hoikehonua apao 128—129, Ua kakau ia ma ka Papaeleele kekahi mau niuau o ka Heluuaau a me ka Arimatika me ka wehewehe pu. Mahope o ka hoomaha ana i ka hora ua hookuu ia ke kula i ka hora nq ka holo oke Kahukula Nui i Ilonolulu. He 18 ka nui o na kumu i hiki mai. Ua piha ka naau o ka mea kakau moolelo i ka mahalo, no ke aiakai naauao maoli o ke Kahukula Nui, ua alakai ia na kumukula ma na palapala a pau i kula ia me he mau kamalii 4>piO|J& akahi no a heluhelu. Malama pono%a na leo e like me ka manao o ka mea nana i kakau a me na mea e ae, a e like hoi me ke ano o na kiko, e like me keia ao ana, pela e ao aku ai na kuiuu ina haumana a lakou. Po maikai na kuinu i hiki mai, a |>oho na kumu i hiki ole inai. Aole no p&ha i loaa keia ao ana i na kumuknla e ae, no ka mea, ua kuhikuhi ia ma ke Alakai ona kumukula na rula e ao ai, koe nae ka hoo> pili maoii ana e like tne kona manao (11. H. H.) "Akahi no a loaa ke kula kumu, o na kula mamua ac nei, he mau alakai okoa no ka lakoii," wahi a kekahi mau kumu kuU. Me ka mahaio i ke kapena o ka LaAui a rae na paahana pu. Pktsro Ama. Piiholo, Makawao, lune 21, I Ka wlolw maou.—Ua hoonna'ka m i na haina o na ninau heln a & napali mamna aku nei, aia nae nb nan elia ua kakan hewa aka a« «o kaawi* wi loa, 100 makahiki o ka malmakaiie, a he 60 ko ke keiki; aole bm ola ki poioiei, he 66) makahiki ko ka makttkmiie; a be 40 na makahiki ko ke Iteiki Haina oka niika« a Pttoaho«—kt kamnknai o ka Ho*4e K nanm aku raa ka iom $t$ o h Anraatika Kulaaai* Puh fll. Ko ita pnka hope loa he dala. Meka M»hakv J, KHa*T