Ka Lahui Hawaii, Volume I, Number 21, 20 May 1875 — He leo Aloha e Hea mai nei. [ARTICLE]

He leo Aloha e Hea mai nei.

Ma ka makaikai ana mai-o a o o ka aina, aohe mea e ae < aj£&-manao i kaumaha nui ai, hookahi waie iho no o ka lohe ia ana aku o na leo kupinai o ka lehulehu e wawalo mai nei, maika hikina mai kekahi a mai ke komohana mai kekahi, a ua pa-

liola ae ia mau leo a piha pono ka aina. He niau leo kekahi no ka hoaikola ana, he māu leo lealea hoi kekalii e hana nui ia nei me ka welelau o na lima a me ka ohe, a i kokua pu ia mai hoi e ka awiln ana o na maka. O keia mau leo la ea, e na makamaka, na hoa'loha, na hoa-luhi hoi o ka ike ; aole keia he mau leo aloha, aka, o kekahi keia o na moo omo-koko mii nana e orao aku neii ka io me ke koko o kuu laluii makuahine, oia na opio hou i hele wale a unounoo Puna i ke Kuawahine a me ka poe i oo i hele hoi a kau na hulu o Maunakea ika maha. Aka, ke pae hou mai nei kekalii leo hou me ka nahenahe a me. ke aloha, e hea hele nei ma ka ipuka o kela a me keia, e kikeke ana, a e koi mai ana hoi i na mea a pau maluna q ka aina, mai ka poe e noho huikau mai nei na lako.ii ha pakeneta puka i hele a pai knmu kike kuniu a pakeu pali wale mai, e hilinai mai nei Puna kalele ia Kau a hueio loa aku i ka mole oln o Lehua. Malia paha, ke kanahea mai nei kekahi me ka niuau ana, o ka leo aloha paha keia o ka wai i ka heahea mai, ua anu ? lle aim mai hoi ma ke kua, he hui ae hoi ma ke alo, aole pela e na makamaka, aka, e haiiu m;ii me na maka oluolu, a e nana pu mai i keia. .

I. Ka leo aloha o na makua ma kc kino. Mainua ae o kuu weliewehe ana aku i keia manao pili 110 kakou, ke pploai e akn nēi au i na opio h'ou e nana mai i keia a e koho no oukou iho; no ka mēa ua manaola--11 a ia na oukou e noho a e hoomahuahua aku i na kanaka maluna o ka aina, ka mea i loaa mai i ko kakou kupunakane nai aupuni Kamehameha I ma ka lima ikaika a me ka hookahe koko, a ke ai, ke inu, ke hoopaki a hoohake waie nei kakou i ka waiwai o ka aina me ka oluolu a me ka maalahi. Aka, me ka naau eliaeha a me ka weiina, i ka ike kumaka ana aku i na opio hou o keia au hooulu iahui, e'ku ana iluna a maloeloe, a keehi ino iho me ka maka welawela 1 ka leo aloha o na wahi luaui makua, e uwalo mai aiia. " E pepelu iho na kuli i ka honua, a e uiahi i ka aina, i ola oe, ola ka wahine, na keiki a mo ka ohana, aolehoi ka lomaloma ai halale wale iho a lima uui i ka hai; aka, e hana me ka ikaika a pau, e like me ka ke Akua i kauoha inai ai'. "M<i ka hou o kou maka e !oaa mai ai na mea a pau ia oo," a hiki i kou hoi hou ana aku i ka hoine mau o ko ke ao nei, ka hoine koolua ole, oia ka opu o kahonua. No ka mea, he wa maikai a malaelae keia i kupono i na kanaka opio e hoihoi pono mai ai i ke kiko-waena ump kaumaha o ko lukou mau ikaika a hookahua iho maluna o ko oukou mau aina pna v oiai, ua iho m.ū nei ko kak<m I.aui Moi mai Kona Noho'iii mai, a wehe a<? la i na omaka wai o na |>omaikai he lehulehu e kahe awai mai i o kakou nei, oia hoi ke kuikalu Pauailike. No ia uiea c ala mai e na ka« naka opio o ka aina, a e hopu na linia i na mea paahana a e* mahi aku i ka aina i Ihhv kawowo ia ai ka laliui ma na hana maikai. A ina e paa pono aua 11 a mea a pau inai o a o o ka aina i ua haua kupono, i k& nani aku e malu likeana ka &iiia > &kohu kakou ke puana ae "Ua malu k*> kub, aoho W!e pueo." No ka meu ō ka oihana mahiai, ka waihoua piha ia 0 ke ola, ka wāiwhi, ka hanohauo a ine ka uiu mahuahua ana o ua kauaka 0 kekahi aupuni, i kulike ai hoi

me ka makia kaulana o ko kakou Lani Moi. 0 ka hooulu lahui ka makia paa ia o Ko'u «upuni.

IL Ka leo aloha ona kahnoapule. Ua maalo niai keia leo io kakou nei me he ao opua la i ka m. h. 1820 a hiki mai i keia vva, ua kupu, ua !au, ūa hua, ūā pala; ak% ke hehi ku nei oukou ka olelo iho; " Henha la- ia he kukaepele pahā, he meā koekoe na kuu lima."

O ka makua keia o na leo aloha, nana i wehe ae i ko kakou noho pouli ana, a i hu-; na hoi i na kee o kela a me keia,a'i ka ike iho ia kakou i keia wa. kohu pikimana no, hele wale kela a kuku ka piipii nanaka aln; o oukou no na hoike oiaio o keia. Aka, e like me ka nui o keia leo aloha e kono mai nei i na mea a pau, a e kuhikuhi mai aiiā hoi. " Aia iluna na pouo a pau, a he ola mau malaila, aohe make ana; M aohe wahi mea a malin Ja aku, huli no keia i a nie keia mea ihope, hoopukapuka no kela a me keia i kona mahele iho o ke ake no a puka ino na k'eneia o ka Ihualualu. Ke hoomanao ae la au i' ka olelo kaulana a kekahi kaikamahiue o ka lai malino a Ehu, he kaikamahiue ia i ao nui ia e Kakina; aka, lana ae la ka manao e heleaku e ike i ka huikaulua o ke laona, kau iho la ma ka moku a holo mai la, a hiki ae la mawaho o ka lae o Kalaau, ku ae la oia a maloeloe a puana ae la" A ka lae o Kalaau nei la s | pau aku ka pono a Kakina, ke hele nei aui

kapuni a o'u makna, a e holo ana au i ka lawo laikini, i pono uo keia noho ana." Kupanalia wale ; aka, penei nae ka Solouioua " O ke kanaka, i ao pinepineia a hoopaakiki i kona ai e make koke 110. Pela no keia lahui, ua ike no i na kumm e make ai a ine na kuuju e ola hou niai ai, aole nae i hana; aka, liuli no ka naau kanaka ihope a olelo ilio, aia hoi hpu ka noho o na kanaka e like me-ke au--ia- Kamehameha I, alaila, ulu hou keia lahui. lliiahila wale, ka lahuikanaka i ku ma ke kulana kiekie o ka naauao, ke hoohalike iaia iho me ka iiio, ka mea i haawi ia kona ike ma ka huelo.

Nolaila e na kanaka opio, e hoomanao kakou i ke kah:ua o ko kakou mau pomaikai, a e puliki a paa. 111. Ka leo alolia o ka līaku lesUi O keia ka leo hookalii i oi aku mamua o na leo e ae, 110 ka mea, he manawa ko ia mau leo a o ka pau no ia, aka, o ka leo aloha o ko kakou Iloola, he oia mau kona aloha i na wa a pau. | A ke hea mai nei oia i na kanaka a pau ma koia mau hoku-hele- ine ke aloha, e koi lmai ana, u E huli mai c kanaka auwana nei, na luhi, na eha, na pio, na inai, haalele oukou i na aoao kekee, ka poe nele, ka }>oe hewa, e hele mai no, no ka mea, ua lawa ke ola no oukou a pau.'' No ka inea, he poe kakou i ahewa ia malalo iho o ka uku hoopai o na hewa a kakou i haua ai; oia ka make ana o ko kino a me ka uhane e like me ka mea i olelo ia; -'Oka ukuno ka hewa e inake ia, a o ka uhaue lawehala e make ia." Aka, ike mai la ko kakou Iloola, ua paa kakou iioko o ka wiliau o ka jnake, haaleīe aku la Oia i ka Noho'lii nani, a iho mai la oia c make i ke ao nei i ola kakou ma oua la ke mau;io io aku iai:v. A mamua ae o koua hoi ana aku i kona home laui, waiho mai la oia he olelo lioolana ; ' v Kiaau ke hoi nei e luhv makaukau i wahi no oukou, a o hoouna mai Au i Ko\i Uhane llemolele i kokua no oukou; a owau pu no iih» oukou a hiki i ka hoiKMia o kuia m sla keia wahi e na makamaka na hoaHoha, na hoa luhi hoi o ka iko i uhai a hoio pu ai i kela uka i na makahiki eha* ua hiki mai kakou i ka |\ahu hopu o ko knkou kn* mailio piha ana i keia wa, Ako nonoi aku nei au ia oukou» mo ka puuw&i hookahi« j malama kakou i ka leo aloha o vta ma< kua nia ke kino, na makua hanai pouo ka uhane ame ka makua uui ma ka lani A | »a ke au miki * m* ke au taw« • aku | ia kakou a komo aku i kn awa lai o ka U* I ui, ka hopu o na pomaikai ho Miu> Wkhli, S. M, K\iwju | Kohala Akau, HawaiL