Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 19, 12 Kepakemapa 1834 — Ka Mooolelo no ka Ekalesia. [ARTICLE]

Ka Mooolelo no ka Ekalesia.

I maopopo ae la ka mooolelo no ko lesu ua maheleia ka wa mai kona hanau ana mai a hiki loa mai i keia wa e noho nei kakou, i na inokuna ewalu. Eia ka mua Mai ka wa i hanauia'i o lesu Kristo a hiki i ka wa o kona make ana, i ka makahiki o ka liaku 34. Eia ka.lua, Mai ka wa o ko lesu make ana, M. I. 34, a hiki mai i ka wa o ka luku ana o lerusalema, M. I. 70. Eia ka wa o ka hana ana a ka poe lunaolelo. Eia ke kolu. Mai ka luku ana o leruaalenia, M. I. 70 mai, a hiki mai i ke Alii ana o Konesetine, M. 1. 306. Eia kt wa i hoomaauia mai ai ko lesu ekalesia e ka poe ike ole ia lehova. Eia ka 'ha. Mai ke alii ana o Konesetina, M. I. 306, a hiki mai i ka wa o ka M. I. 606. Eia ka lima. Mai ka- wa o ka pope, M. I. 606, a hiki mai i ka wa i hui puia'i ko na aina he nui loa, e kaua pu i ka poe ike ole ia lehova,ma lerusalema, M. I. 1095. Eia ka 'ono. Mai ka wa i huipuia'i keia mau lahuikanaka e kaua aku i ka poe ike ole ia lehova, M. 1. 1095, a hiki mai i ka wa o Lutera, M. I. 1517.

Eia ka ''•hiku. Mai ka wa o Lutera, M. I. 1517 mai, a hiki mai i ka wa i lanakila a i ka poe hahai mamuli o Lutera, maluna 0 ko lakou poe enemi, M. I. 1555. Eia.kawalu. Mai ka wa i lanakila ai ka poe hahai mamulio Lutera, M. I. 1555 mai, a hiki loa mai i keia wa e noho nei kakou; M. I. 1834. MOKUNA 1. Mai ka wa i hanauia'i o lesu Kristo a hiki mai i kona make ana. M. I. 34. § 1. JVb ko Icsu hanau ana. I ka makahiki 26 o ke au iaAugaseto Kaisara i ka makahiki o ke ao nei 4004, ua hanauia o lesu Kristo, ma ke kulanakauhale o Betelehema ka inoa, aia no ia, ma kahi kokoke i leniaalema. O Mana j kona makuwahine, ka wahine ia a losepa. j 1 kona wa opiopio, noho o losepa, a me Maria, a me lesu ma Aigupita no ka ma- | kau i ke Alii, ia Herode, n>< ka mea, imi ikaika o Herode e pepehi ia lesu. A ma- ■ ke aku la ke Alii, hoi mai losepa me lesu,; a noho iho la ma Nazareta. He keiki nnho malie o lesu. Hoolohe oia ika leo o kona mākua ine ka malama aku. I mai o Luka penei: "Nui ae la ka naauao, a me ke kino o lesu, a me ke alohaia inai e ke Akua, a me na kanaka." § 2. JVo ka hiki ana mai o loane Bapalile. Na ke Akua i hoouna e mai i kekahi kanaka, o loane Bapatite ka inoa, e hoomakaukau i ke alanui no lesu e like me ka olelo a Isaia. liele mai ta ia ik& poe ludaio, ika i ana aku. "E mihi oukou, no ka mea, ua kokoke niai nei ke aupuni oka lani." A mahope iho, ua bapatisoia eia na kanaka ludaio he nui loa. § 3. JVo ka bapaliso ana o lesu. I ka makahiki kanakolu o kona noho ana ma ke ao nei, na bapatisoia o lesu e loane i ka muliwai o loredane, alaila, iho mai la ka Uhane Hemolele, a kau iho la iluna iho ona. Pela no, ua makaukau lesu e hana i ka hana a ka Makua i hoouna mai ai ia ia. § 4. JVb ka Icsu hana ana. Aleolu mea nui a lesu i hana, i kona noho pu ana me kanaka ma ke ao nei. Eia kekehi. Hoakaka aku la ia ika ma- : kemake o kona Makua. Ua make oia ma ke kea i lilo ia i Kalahala no ka poe liewa, Eia kekahi, a ua hookumu oia i ka ekalesia, oia ke kolu. Ma ka palapala a Mataio, a me Marako, a me Luka, a me loane, oia no na mooolelo no lesu. Ua pololei wale 'kona ao ana, a ua maikai loa kana hana ana a pau loa. Aka, no ka inaina wale, ku eka poe ludaio ia ia, a pepehi aku ia ia a make Aka, aole hiki i kona poe enemi ke lanakila maluna ona; aole hiki i ka lua ke hoopaa ia ia i pio. Ika po akolu mahope o kona make ana, lanakila lesu maluna o ka make, a me ka īua, a me kona poe enemi a pau loa. Ala mai la ia mai ka make mai, e like me ka olelo ana i olelo aku ai i kana poe haumana mamua.

MOKUNA 11. Mai ko lesu make ana, M. I. 34, a hiki mai i ka wa o ka luku ana ia lerusalema-, M. I. 70. § I. JYo ka oiaio o ko Icsu ala hou ana m ai ka make mai. I ka makahiki 18, o ke alii ana o Tiberio Kaisara, ala hou o lesu mai ka make raai. Ua akaka lea ia kona ala hou ana. He poe hoike ka poe lunaolelo ia mea. L'a nana pinepine lakou ia ia i k« ao, a me ka po. Ua lohe lakou i kona leo. Ua kamailio pu lakou me ia, ua ai l»u me ia, a ua haha no hoi lakou i kona kino. 2. JVo ko lesu pii ana iluna. Mahope iho o kona alahou ana mai ka make mai, noho pu lesu me kana poe haumana kookahi kanaha la. Kauoha mai la ia ia lakou e kali ma lerusalema i ka hiki ana mai o ka Uhane Hemolele. Aiakai ; ia ia lakou a hiki i.Betania a i kona hoomaikai ana ia lakou, ua hookaawaieia'e la ia mai o lakou aku, a laweia'ku la īa iiuna i ka lani. § 3. JVo ka hiki ana mai o ka Uhane H molele. Ua hala ae la kekahi mau la mahope mai o ko lesu pii ana iluna, ua ninimia inai ka Uhane Hemolele maluna iho o ka poe lunaolelo. A hiki mai la ka Uhane Hemolele, pau ae la ka pouli, a me ka makau, a me ke kanalua ana o ka poe iunaolelo. iNa ka Uhane Hemolele i ao mai ia lakou e olelo maopopo aku i na olelo ano e a pau loa, alaila, hai aku lakou i ka lesu olelo me ka wiwo ole, a nie ka hoonawaliwali ole. A lolie na kanaka ma lerusalema i kela mau mea kupaianaha, hoakoakoa iho la lakou me ka mahalo nui. Alaila, hoakaka loa aku o Petero ia lakou i o ko lakou hewa i ko lakou pepehi ana ia lesu, i ko lakou Mesia. A lohe lakou, walania iho la ko lakou naau, mihi koke lakou i ko lakou hewa, pauleie lakuu ia lesu, a ia la, ua huipuia me ko ka ekalesia ekolu tausani kanaka. A 'mahope iho, i ko Petero hoola aiia i kekahi kanaka oopa, paulele aku la ia lesu eluna tausani kanaka, a huipuia lakou me ka poe haipule. 4. Nokahoomaaoiamai okatkalesia. A ike ka poe kahuna nui, a me ka poe Parisaio i ka mahwahua ana o ko lesu ekalesia, huhu iho la lakou. Papa aku la lakou i ka poe 'lunaolelo, "Mai ōlelo iki aku, aole hoi e ao aku ma ka inoa o lesu." A mahope iho, no ka hooikaika ana a ka poe lunaolelo i ko lak 'u ao ana i kanaka, hahao aku la ka poe Parisaio ia lakou iloko o ka halepaahao. Aka aōle emi iki ka poe haipule, mahuahua no i kela la, i keia la. § 5. JVo ka tcae ana o kekahipoe puuku ekalesia. Mamua, ua kiai iho ka poe lunaolelo maluna o ka waiwai o ka ekalesia. Malama no lakou i ka poe ilihune, a hana lakou i kela mea keia mea e pono ai ke kino: aka i ka wa i mahuahua nui ai ka ekalesia, aole hiki ia lakou ke mj>lama ho«j aku, no ia mea, wae aku la ka poe hauma-

na i kekahi poe puuku ekalesia, he poe Diakona, ka inoa, a na lakou no i inulnina i kela mau mea.