Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 18, 1 September 1834 — Page 2

LAMA HAWAII

ai o ka Bea eleele. O ka Bea keokeo ka mea nui o laua, a oia hoi ka mea huhu loa.
            O ke anu no ka mea e nui ai ka Bea keokeo, a e like me ka mahuahua o ke anu, pela no ka mahuahua o kona kino, aka o na holoholona e, a me na kanaka, o ke anu no ka mea e uuku ai ko lakou kino. Ma keia mea, ua like ole loa ka Bea keokeo me na holoholona a pau.
 

No ka lama Hawaii.

            I ko'u hele ana a puni ka aina o Maui hikina, ua kaumaha ko'u naau. Elua mea e kaumaha ai. Eia kekahi. O ka noho ana o na kanaka he nui loa ma kahi loihi mai ka hale o ke Akua aku. Aloha ino i ko lakou noho ana pela! Aole lohe pinepine lakou i ka olelo a ke Akua, no ia mea, aole paha lakou i malama i ka la Sabati, aole heluhelu lakou i ka olelo a ke Akua, aole e hoomakaukau ana lakou no kela ao pau ole maluna, ma ka lani. Nui ko'u makau o make auanei lakou i ko lakou noho ana me ke kumu ole e ao aku ia lakou, e kuhikuhi imua o lakou i ka pono, a me ka hewa, a e noi pinepine aku ia lakou e hele io Iesu la i ola lakou ia ia! Heaha ka mea e pono ai? Pehea e ola'i ko Koolau poe, a me ko Hana, a me ko Kipahulu, a me ko Kaupo, a me ko Kahikinui, a me ko Honuaula poe kanaka? Nohea mai ka poe kumu e ao aku ia lakou? Manao ka poe hoahanau ma Amerika, a ma Beritania, kokoke naauao ko Hawaii poe kanaka ma ka hikina, manao lakou aole hiki ia lakou ke hoouna hou mai i na kumu nui wale. Nohea mai na kumu e ao aku i kanaka ma na kuaaina o Hawaii nei? Aole no ke Kulanui anei? Pehea, e na haumana o ke Kulanui, pehea ko oukou manao? Manao au he punawai ke Kulanui o Lahainaluna. Aole pono anei ke kahe mai ka wai o ua punawai la, a oluolu ma kahi maloo a pau loa? I ole pela, pehea e ulu ka hua i kanuia?
            Eia kekahi mea e kaumaha ai ko'u naau i ko'u hele ana a puni o Maui hikina. Ka makemake ole o kanaka i ka olelo a ke Akua. I ko'u hele ana ia wahi aku ia wahi aku, hai aku au i ka olelo maikai a Iesu; kuhikuhi aku au imua o kanaka i ka pono, a noi aku au ia lakou e hoolaulea koke aku i ke Akua. Aka, aole lohe pono lakou. Aole haka pono mai, me ka poe makemake nui. Nolaila ko'u kaumaha. Manao au e make ana lakou i ka wai ole, no ia mea, haawi aku au i ko lakou waha maloo i ke kiaha o ka wai ola, aole nae lakou inu. Pehea e ola'i lakou i ko lakou pale ana'ku i ka mea a ke Akua i hoomakaukau ai, i make ole kanaka?
            I ko'u manao, elua mea e pono ai na kanaka o keia aina. O ka hooikaika ana a ke kula i lilo ai na kanaka a pau loa i poe noonoo. Eia kekahi. O keia manawa, mai make hewa ka hai ana i ka olelo a ka Haku, no ka noonoo ole ana o kanaka. O ka ninini ana mai o ka Uhane Hemolele. Eia ka mea nui e pono ai kanaka. E na hoahanau. E pule mau aku kakou i ke Akua i kokua mai ia mamuli o ka kakou hana ana, i lilo wawe na kanaka a pau o Maui nei i poe naauao io maoli, a i ola lakou ia Iesu.
 

NA SOLOMONA.
MOKUNA 4.

1          E hoolohe mai e na keiki i ke ao ana.
            E haliu mai hoi i ka ike i ka naauao.
2          No ka mea, he ike pono ka'u e haawi aku nei ia oukou,
            Mai haalele oukou i ko’u kanawai.
3          No ka mea, he keiki no wau a ko'u makua,
            He palupalu, a he hanaukahi imua o ko'u makuwahine.
4          Hea mai la oia, i mai la ia'u,
            E hoopaa kou naau i ka'u olelo,
            E malama hoi i ka'u mau kauoha i ola oe.
5          E loaa ke akamai, e loaa ka naauao,
            Mai hoopoina, mai waiho wale i na olelo a ko'u waha.
6          Mai haalele oe ia ia, a nana oe e malama mai,
            E aloha oe ia ia, a nana oe e kiai mai.
7          He mea oi ke akamai, e loaa ke akamai,
            Me na mea pu a pau au i loaa'i,
            E loaa no ke akamai.
8          E hoomanao pono oe ia ia, nana oe e hookiekie ae,
            E hoohanohano ia oe i kou wa i hoopaa'i ia ia.
9          E haawi mai oia i lei aloha no kou poo,
            He lei hanohano hoi kana i haawi mai nou.
10         E hoolohe mai e kuu keiki, e hoopaa i ka'u olelo,
            A e nui ae hoi ia oe na makahiki o kou ola ana.
11         E aoia oe ma ka aoao akamai,
            E kuhikuhiia hoi oe ma ke ala pololei.
12         I kou hele ana, aole e hihia kou kapuai,
            A ina e holo oe aole e hina.
13         E hoopaa oe i ke aoia mai, mai hookuu oe,
            E malama oe ia ia, no ka mea, he ola ia nou.
14         Ma ke alanui o ka poe hewa, mai hele oe,
            Mai hele hoi ma ka aoao o ka poe hewa.
15         E haalele ia wahi, mai hele i o,
            E huli ae mai ia wahi aku a e maaalo ae.
16         No ka mea aole o lakou hiamoe ke hana hewa ole aku,
            Ua lele hoi ka hiamoe; ke hina ole ia mai kekahi e lakou.
17         No ka mea, ai lakou i ka berena no na hewa,
            Inu hoi lakou i ka waina no ke kaiili wale.
18         O ke ala o ka poe pono, ua like ia me ka malamalama e aa ana,
            Oi mau no ka malamalama a i ke awakea loa.
19         O ka aoao o ka poe hewa la, ua like me ka pouli,
            Aole i ike i ko lakou mea e hina ai.
20         E kuu keiki e, e haliu mai i ka'u olelo,
            I ka'u olelo hoi e huli mai ka pepeiao.
21         Mai huli ae ia mai kou mau maka aku,
            E malama ae iloko o kou naau.
22         No ka mea, he ola ia no na mea ia i loaa'i,
            He laau hoola hoi no ke kino a pau.
23         E malama kiai oe i kou naau.
            No ka mea, noloko ona ka hopena o ke ola ana.
24         E waiho aku oe i ka waha wahahee wale,
            E hooloihi mai ou aku i na lehelehe hai ino.
25         I nana pono ae kou mau maka,
            I pololei hoi kou mau lihilihi mamua ou.
26         E hoopololei ae i ke ala no kou kapuai,
            A e pololei hoi kou hele ana a pau.
27         Mai huli ae oe i ka lima akau aole hoi i ka lima hema,
            E huli nae i kou wawae mai ka hewa ae.
 

KA MOOOLELO NO KA EKALESIA,

            O Iesu Kristo, ko kakou Haku e ola'i; mai ka wa o ko Iesu hanau ana mai a hiki loa i keia wa e noho nei kakou, i ka makahiki o ka Haku 1834.
 

"Ua kukuluia oukou maluna o ke kahua o na lunaolelo, a me na kaula, o Iesu Kristo iho no ka pohaku kumu o ke kihi."
PAULO.
 

§ 1. No ke ano o ke ao nei i ka wa o ko Iesu hanau ana.

            I ko Iesu hiki ana mai e kukulu i ka ekalesia nona, aia no na lahuikanaka a pau malalo iho o Auguseto Kaisara, ke Alii nui o ka poe Roma. Ua nui loa ke aupuni o Roma ia wa. Aia no ia mawaena o ka muliwai o Euperate ma ka hikina, a me ka moana Atelanita ma ke komohana. Ekolu tausani mile a me ke keu ka loa; elua tausani a me ke keu ka laula.
            Malalo iho o Auguseto, aia na aina he nui loa: o Sepania a me Farani kekahi, o Beritania a me Italia, o Helene, a me Geremania, kekahi mau aina ma Asia, a me Aigupita; o ke kaiwaenahonua a me na moku aina a pau malaila. Ua manaoia, akahi haneri a me ka iwakalua miliona kanaka.

§ 2. No na mea e pono ai na kanaka ia wa.

            He wa kaua ole, ka wa i hanauia'i o Iesu. Mamua, nui ke kaua ana o na la-