Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 13, 9 May 1834 — Page 3

LAMA HAWAII.

ke Keiki a me ka Uhane Hemolele, a ua kapaia oia o ALEKANEDERO LIHOLIHO, mamuli o ke 'lii o Rusia, a me ke 'Lii o Hawaii nei, na mea i make aku la.
            Ua maopopo ka ae ana mai, e alakaiia na keiki la ma ka pono, ma ka olelo a ke Akua.—Na ke Akua ia e hoomalu mai i mea e pomaikai ai keia aupuni.
 

Honolulu, Aperila.

Aloha oe e Aneru. Ke hoike aku nei au ia oe i kekahi mau mea a'u i lohe ai, no Kauai mai. Ua pepehi ia kekahi haole Farani o ka mea nana e kuai ka waiwai a Kapenakolo, ua make ia, ua make loa. Elua kanaka nana i pepehi. I ka pili o ke ahiahi ka pepehi ana. A ao ae he la Sabati ia, ua paa laua i ka hao e noho la. Ke hoomakaukau nei na alii e holo i Kauai, e li ia mau kanaka i luna o ka laau. He mau pepehi kanaka e ae kekahi, elua laua he kane he wahine. Aha lakou i hoomakaukau e make. Aka, aole i ikea ko lakou mea ola. Eia ko lakou mau inoa o Puahiki, no Waimea ia, o Pahoa, no Makaweli ia, alua laua i pepehi i ka haole, o Eleele; no Wainiha ia, o Keoho, he wahine ia, nolaila no. O laua ka i pepehi i kekahi kanaka, mamua aku nei, ua lohe no oe ia mea. Aka, o laua kekahi, (o Kelo ka inoa o ka haole i make, o Piapa ke kanaka i make) I ka mua o Mei, oia ka la e hoomakaukau nei na'lii e ahaolelo. A i ka la alua holo aku Kaikioewa i Kauai. A i ka noa ana o ke Sabati, hoi aku paha na'lii olaila, alaila, hoi pu aku maua, oia kahi olelo hoikeike ia oe. Aloha oe.
Na'u na Keliumiumi.
            Eia kekahi, o ka hale pule o Kauai, ua wela i ke ahi, ua pau loa. I puhi kolohe ia i ka po. Mamua ka make ana o ka haole, mahope iho ka wela ana (o ka hale pule i Waimea.) Aole i loaa ka mea nana i puhi, no ka poeleele, he nui wale na mea haunaele o ia aina e noho la.
            A pau ae ka ahaolelo ana hoi o Kauikeaouli i Puuloa.
 

NO NA KULA MA AMERIKA HUIPUIA.

            He nui wale ke ano o na kula ma Amerika. Ua kau no ke kanawai no ke kula.
            Ina noho wale kekahi kulanakauhale, aole kula, alaila, hewa ia kulanakauhale, a nui loa ka uku, ke uku aku i na'lii. Eia ke kumu o ia kanawai. Manao na'lii, o ka naauao ka mea e pono ai ka aina. Ina naaupo na kanaka aole malu pono ia wahi.
            Nolaila kau lakou i kanawai no ke kula. Ua nui loa na hale kula ma ke kulauakauhale hookahi. He kumu kane kekahi kumu, he kumu wahine kekahi kumu. Ina o kamalii uuku loa, he wahine no ka lakou kumu; no ka mea, ua makau na kamalii i ke kumu kane, aole i makau nui i ka wahine.
            Eia ke ano o ka lakou hana ana. Akoakoa mai ko ke kulanakauhale a pau, a hoonoho i mau luna kula.
            Alaila imi na luna i ke kumu maikai, a hoolimalima lakou; ma ka malama no e uku aku ai i ke kumu; na na makua mai ke kala, a i na luna, a na na luna no e uku aku i ke kumu. Ina he kumu akamai, alaila nui ka uku; ina he kumu P-i-a-p-a wale no, alaila, aole nui ka uku. Ina molowa ke kumu, alaila kipakuia oia; ina pono ole ke ao ana kipaku no. Eia ka pono o ke kumu; o ka hoomanawanui, a me ka hoomolowa ole.
            Eia ka ka haumana; o ka hele mau i kela la i keia la. Eono hora ke kula ana i ka la hookahi. Ma ka iwa o ka hora a i ka umikumamalua; o ke kula kakahiaka ia. A mai ka lua o ka hora a i ka lima, o ke kula ahiahi ia. A pela no ia la ae ia la ae. Ina hoopokole ke kumu i ke kula, huhu kokeia oia. Ina hoololohi ka haumana, aole hele ae, a awakea loa, alaila hewa ia haumana. No ia mea, malama nui na makua i ka lakou keiki. A hiki ka hora kula, hoolalelale koke ia lakou e hele. A i kekahi manawa, hele pu no na makua e nana i ka pono o ke kumu a me ka pono o na kamalii. O ka manao nui ana i ke kula, oia kekahi mea nui i pono ai o Amerika Huipuia.
 

No Lahaina.
Mei 3, 1834.

            Ku mai ka moku o kolola o Brighton ka inoa, o Robert Tu Kerman ke alii; no NuBedefoda mai, 29 mau malama ka holo ana, 2200 barela aila i loaa.
 

HE UI NO KA HELU 12.
No ka Hoki.

            Ua like iki ka hoki me ke aha?
            Owai ka mea nui, ka hoki, o ka lio paha?
            Mahea kahi i loaa'i ka hoki?
            Ma ka aina hea na hoki maikai?
            He holoholona maikai anei ka hoki?
            Auhea kona maikai?
            Ua like anei ka hoki laka me ka hoki hihiu?
            Mahea kahi noho ai na hoki hihiu?
            Pehea ka noho ana o la oukou?
            Pehea ka hopu ana ma Peresia?

No ke keiki maloko o ka huamoa.

            Hoopunana ka moa i kona hua i umikumamalua hora, pehea iho la?
            Pehea na ano hou ana a hemo iwaho ke keiki?

No Aigupita.

            I ka makahiki hea o Iesu i kaua mai ai ko Peresia i ko Aigupita?
            Owai ke alihikaua o ko Peresia?
            Pehea kona maalea i ke kaua?
            Mahope mai lilo ke aupuni ia wai?
            A make o Alekanedero, lilo ke aupuni ia wai?

No ko Poinikia.

            Ehia kulanakauhale nui o Poinikia?
            Heaha ka mea i loaa mua malaila?
            Hoouna lakou i mau panalaau i hea?

No Asuria a me Babulona.

            Owai ka mea i hookumu ia Nineva?
            Owai hoi ka i hookumu ia Babulona?
            Pehea kekahi mau manao no ia mau kulanakauhale?
            Pehea ke ano o Nina?
            Pehea hoi ke ano o Semirami?
            Pehea ke ano o Sadanapala?

No ka naau haahaa.

            Heaha ka naau haahaa?
            Pehea ka Iesu olelo i ka mea haahaa ka naau?
            He pono anei ka hookiekie a me ka haaheo?