Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 13, 9 May 1834 — Page 2
LAMA HAWAII.
kanaka hookahi, aole ia e oluolu ke noho ke kanaka ma kona kua. A ina hele mai ka malihini, alaila, moe koke no kona mau pepeiao; ilalo, a hoomakaukau e nahu mai, a i ole ia, e huli no a keehi mai.
Ma kona wahi ua hakalia loa ka loaa ana o keia lio. No kona hihiu a me kona akamai, aole ia e loaa i ka hoowalewale, a no kona mama aole loaa i ka hahai ana. Nolaila aole i loaa pinepine ka Zebera nui. I ka wa uuku, hahai ka poe hahai, a hoomanawanui loa, a pomaikai ke loaa, no ka mea, he lio kuai nui loa ia lio.
A e kuai nui loa no hoi kona ili, no ka maikai, a no ka mea, aole i loaa pinepine. Ua manao nui loa ia ia lio, i mea hoike; a malaila ke kuai nui, i mea hoike aku i kanaka.
O ka onionio o ka ZeBera, oia kona mea like ole loa me ka lio. A he okoa no kekahi helehelena ona, okoa ko ka lio. Ua nui ka lio, a ua oi aku ka maikai o kona ai, a me kona poo, a me kona mau pepeiao mamua o ko ka Zebera.
He mama ka Zebera, he lohi ka lio. He lokomaikai nae ka lio, he oluolu ia ke lawe i ke kanaka ma kona kua. Ina i ee ke kanaka maluna o ka Zebera, o kona pii no ia, a holo ino, i haule ke kanaka.
E hoomanawanui no ka lio ma na hana a pau a ke kahu e haawi aku ai ia ia. Aka, o ka Zebera, aole hiki ke hoolaka ia ia, no kona huhu loa. Ma ka onionio maikai o kona ili, ua oi aku ka maikai o ka Zebera mamua o na holoholona a pau. He onionio like, a maikai wale no.
I noonoo kakou i ka mooolelo no na holoholona a pau, maopopo no ko ke Akua lokomaikai. Ua hooneleia kekahi holoholona i ka mea i loaa mai i kekahi. O ka Elepani, ina kiiia mai oia, aole ia i mama, aole hiki ke holo a pakele, nolaila, ua haawiia mai kona nuku i mea e pale aku ai i ka hewa. He pepeiaohao ko ka Laehaokela a me ka Bufalo a me ka Bipi, i mea e pale aku ai i ka hewa.
He maiuu oioi ko ka Liona, a me ke Tiga, a he mau kui kekahi. Oia ko laua mau mea eha, e pale aku ai i ka hewa, a oia no hoi na mea e loaa ai ka laua ai.
O ka Zebera, aole ona pepeiaohao, aole kui, aole oioi kona maiuu, i mea e pale aku ai i ka hewa, aka, no kona mama, e hiki ia a ke holo, a pakele, aole loa e loaa e kekahi ilio hae.
Nolaila, e mahalo kakou i ka lokomaikai o ke Akua; i kona haawi ana i na holoholona a pau ana i hana'i, i na mea e pono ai, i mea hoi e pakele ai lakou i ka hewa.
MOOOLELO.
No Asuria a me Babulona.
6. Alaila, ua mahele ke aupuni a lilo iho la i mau aupuni ekolu. O kela mau kanaka ekolu i kipi aku ai ia Sadanapala, o Arabake, a o Belesi, a o Pula, lilo lakou i mau alii. O Arabake ke alii o Media, o Belesi ke alii o Babulona, a o Pula ke alii o Asuria.
7. Eia na'lii mahope mai o Pula, o Tigelapilesa akahi, oia ka i lawe i kela apana aupuni o ka Iseraela ma ka hikina o Ioredane. O Solemanesa elua, oia ka i hoopau i ke aupuni o ka Iseraela i ka lawe pio ana i na kanaka i Asuria. O Senekoriba ekolu, oia ka i hoopuni ia Ierusalema i ke kaua i ka manawa o Hezekia, a hoi aku oia me ka hilahila no ka make ana o kona poe koa 185,000 i ka po hookahi; make lakou i ka mana o Iehova. O Esarehado eha, oia ka i hooauhee ia Manase i ke alii o ka Iuda a lawe pio ia ia a hiki i Babulona.
8. Aole liuliu mai ka make ana, o Esarehado, loaa ia Nabopolasa, o Nebukaneza kekahi inoa ona, o Babulona, a kokua pu me ia o Kuakere, ke alii o Media, kaua pu laua ia Nineva a lanakila, a pau ke aupuni o Asuria, a lilo o Babulona i wahi noho ai na alii o kela mau aina a pau.
9. A make oia, lilo ke aupuni i kana keiki ia Nebukaneza 2. Oia ka i lanakila ia Ierusalema a lawe pio ae la i ka poe Iudaio a i Babulona. Ua loihi kona alii ana a ua kaulana hoi, ua oleloia kekahi hana ana ma ka palapala a Daniela.
10. A make o Nebukaneza, lilo ke aupuni i kana keiki ia Belehasa. A i kona alii ana, hele mai ko Peresia, o Kuro, ke alihikaua, a kaua aku no i ke kulanakauhale ia Babulona, i elua makahiki, alaila, wawahi o Kuro ma i ka wai o ka muliwai o Euperate, a maloo, a ma kahi o ka wai, komo no ka poe koa malalo ae o ka pa o ke kulanakauhale, a no ka ona loa ana o na kanaka i ka waina a me ka lealea, pau pu lakou i ka make. Make o Belehasa; a oia ka pau ana o ke aupuni o Babulona.
Oahu, Aperila 28 1834.
Aloha oe e Mr. Aneru, Olioli makou i ka lohe, ua pono na kula a me ka hoike, a puni Kauai, i ka hele hoike ana Mr. Wini, laua o Mr. Kalaka. Minamina makou i ka lohe, "Ua pau ka hale pule ma Kauai i ke ahi," Ua wela ia hale i ke aumoe, i ka po 18 o Aperila.—He kauwa a ka enemi nui paha i puhi.
Minamina loa i ka lohe i ka hewa o kekahi mau kanaka malaila, o Puahiki, no Kekaha, a me Pahoa no Makaweli. Ua pepehi laua i ka haole, ia Geraud [Gero] no Farani, iloko o kona hale iho, —ua wahi laua i kona iwipoo, a lawe i ke kauwahi o kona waiwai. —Ua paa laua i ka hao, iloko o ka papu. He kanaka maka awaawa, o Puwahiki. Ua hai mai no laua na laua no i pepehi. Malia e maopopo auanei i na'lii, o ke kanawai pono ka mea e malu ai ka aina. Ua paa no hoi malaila elua pepehi kanaka e ae, o Paele laua o Keoho, na mea i pepehi pu mamua, i ke kane a Keoho ma Wainiha.
I nehinei, ua hai aku au i ka olelo a ke Akua i kakauia ma Eseta 4.14. "Ina aole oe e olelo aku i keia manawa, alaila, e puka mai ke akea a me ke ola no ka poe Iudaio, mai kahi e mai, aka o oe, a me ko ka hale o kou makuakane e pau i ka lukuia; owai la hoi ka mea ike ua hiki paha oe i ke aupuni no ka manawa e like me keia?"
Ua lohe no hoi ke'lii a me Nahienaena, a me na'lii e ae, a me kekahi punahele o K—a me na kanaka; malaila hoi ke keiki hou a Kinau, ka mea a Kauikeaouli i lawe ai i keiki nana.
A pau ka olelo, ku mai la o Kinau, a me Kekuanaoa na makua hanau, a me Kekauonohi, laua o Keliiahonui, na makua malama, a me Kauikeaouli ke 'lii, ka makua hanai,—hii iho la o Kinau i kana keiki kane hou e haawi i ke Akua, a ua bapetisoia iho la ia iloko o ka inoa o ka Makua a me