Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 10, 18 April 1834 — Page 4

LAMA HAWAII.

NO KE KAIAKAHINALII.

            Eia ke kumu o ke Kaiakahinalii. He wahine noloko o ke kai, o Hinaaimalama kona inoa, no ka ai ana o na wahine la i ka mahina a kapakahi ai, nolaila, keia inoa ona, o Hinaaimalama, a o Kuula kona hope mai, he kaikunane nona; o Ku ko laua makuakane o Kaalualuamoana ko laua makua'hine.
            Noho lakou maloko o ke kai me ko lakou makaainana, no ka mea, he poe alii lakou no ke kai, o Kumaluahaku, ka inoa o ke kane a Hinaaimalama, he kii maoli no ia, a hiki i ka wa e hele ai o ua kii la, hooke ai o Hinaaimalama i ke aloha i kana kane kii.
            A i kekahi manawa, huhu iho la na makua ia Kuula, i ke kaikunane o Hinaaimalama, a kipakuia aku la o Kuula iuka a pae ia iuka o Hilo, o Konikonia ke alii nui o Hawaii, e noho ana no ia ma Hilo ia manawa a Kuula i pae aku ai.
            Hoopili wale aku la o Kuula, aole ona makamaka, aole ana ai, aole o na kapa, o ke kalina uala kona kapa i moe ai ia mau po. Aloha mai la ke keiki a Niuloahiki ia Kuula, lawe ae la ia ia i aikane nana: alakai aku la ia ia io Niuloahiki la i kona makuakane.
            E noho pu ana o Niuloahiki me Konikonia ia manawa, no ka mea, he aikane o Niuloahiki na Konikonia, ike mai la ke alii o Konikonia ia Kuula, ninau mai la, nohea mai oe? i aku la o Kuula, no ke kai mai nei au, hoomaloka mai la ke alii i kana olelo.
            A kakahiaka ae, holo aku la ke alii o Konikonia e lawa ia makai o Hilo, o ke koa a lakou e lawaia ai, aia malalo olaila ke kulanakauhale o Hinaaimalama, ike ae la lakou i ke kuu ana o ka makau, pau loa ae la ka makau i ke aki ia e kanaka olalo, a hoi wale lakou, me ka ia ole.
            E hiku la a ua'lii la i holo ai i ka lawa ia, pau loa ka makau, minamina loa iho la ke alii i ka pau ana o kana makau i ka moku, alaila, ninau aku la o Kuula i ua alii la, i pau i ke aha kau makau? I mai la o Konikonia; i pau i ka ia.
            Nana aku la o Kuula i ke kaa o ka makau, i aku la, e ke alii e, aole pela ka moku i ka ia, no ka mea he weluwelu ka ka ia, he pohe keia, ke hai aku nei au ia oe, ua pau kau makau i kanaka, no ka mea, ua nana aku au he kulanakauhale malalo i kahi au e lawaia mai ana; he kanaka malaila.
            I mai la ke alii ia Kuula, no ke aha la oe e hoopunipuni mai ia'u e keia keiki kaikuahine ole iki, aole loa he kanaka maloko o ke kai, i mai o Kuula, he kaikuahine no ko'u, oia no ka mea nana i aki aku kau makau.
            I mai ke alii, owai kona inoa? i aku la ia o Hinaaimalama. I hou mai la ke alii, aole anei e pono e haawi mai oe na'u ua wahine la. I aku la o Kuula e pono no nau ia, i mai ke alii, pehea la e loaa mai ai? i aku la o Kuula, he kii ka puni a ua wahine la.
            No ka mea he kane kii kana o Kiimaluahaku ka inoa, no ia mea, "e kalai oe i ke kii a nui a hiki i ka wa e hele ai o Kiiimaluahaku i kahi e, alaila kii kaua i wahine ia nau,'' ae mai no ke alii, alaila kalai iho la ke kii anui.
            A ike o Kuula i ka wa i hele ai o Kiimaluahaku, i aku la oia i ke alii, e kii kaua i ko wahine, ae mai ke alii, i aku o Kuula, e puhi ka waa, mai ke awa a hiki i ke koa, i elua kii e hoomoe maloko o ka hale, alaila e kukulu lalani ke kii mai ka puka o ka hale aku a ka waa, a pela e kukulu lalani ai mai ka waa i ke awa, a hiki i ke koa. Alaila e kuukuu ke kii ilalo ma ke kaula, o ke kii mamua i pohaku ma kona wawae, o kekahi kii maluna ae o kona poo ma ke kaula, a pela no e hana ai ke kii mai ka waa aku, a ku ilalo o ke koa. Hana iho la no ke alii pela, a i ka wa a lakou i kuu aku ai i ke kii a ku ilalo o ke koa ma ke kai.
            Ike mai la o Hinaaimalama i ua kii la, manao iho la ia o Kiimaluahaku no ia o kana kane, i mai la ua wahine la, ua loihi kou hele ana e Kiimaluahaku, no ia mea e hoi mai oe; aole i hele aku ua kii la, alaila hele mai ua wahine la e honi i ke kii.
            A i kona nana ana i luna, ike ae la ia, ua nui loa na kii maluna ae o keia kii, alaila makahahi aku la kona makemake i na kii, pai aku la ia i ka makemake nui i na kii, honi aku la ia i na kii mai lalo aku a hiki i ka waa.
            A ike hou aku no ia i na kii e ku lalani ana ma ka waa, honi aku la no ia i na kii a pae i uka i ke hou aku la ia i na kii mai ke awa aku a ka hale, honi no ia a komo iloko o ka hale, ike aku la ia i na kii e moe ana, moe pu iho la ia me laua.
            Alaila papani ia ka puka o ka hale, moe iho la o Konikonia ke alii ma ka aoao o ua wahine la, a ala ae ua wahine la, a lilo ae la o Hinaaimalama i wahine na Konikonia.
            Imi iho la na makua o Hinaaimalama ia ia maloko o ke kai, aole no i loaa; alaila kanikau nui iho la na makua o Hinaaimalama ia ia, i na la he kanakolu, a ma ia hope mai, alaila, hoolale ae la na makua o Hinaaimalama i ke kaiakahinalii e hele mauka o ka honua e imi ia ia.
            Ua manao mua no o Hinaaimalama i ka imi mai o ke kaiakahinalii ia ia, i ka umi o kona mau la i noho ai mauka, ninau aku ia i kana kane.
            Aole anei he mau laau nui loloa i wahi no kaua e noho ai? no ka mea he iwakalua la i koe, e imi mai kuu kupunawahine ia'u, o ke kaiakahinalii, alaila i mai la kana kane ia ia, elua laau loloa, o Kukaohialaka kekahi, o Hinauluohia kekahi.
            I mai la ua wahine la, maluna lilo oia mau laau ko kana hale e noho ai, a maloko oia mau laau ko kaua ohua e noho ai, a hana iho la no lakou pela, a hiki ae la i ole kukahi, alaila pii mai la ke kaiakahinalii maluna o Hawaii nei a pau, o ka hapai ka ke kaiakahinalii.
            Ma keia hope aku ka hopena o ia olelo.