Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 9, 11 ʻApelila 1834 — HE BUFALO. NO KA BUFALO. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE BUFALO.

NO KA BUFALO.

Ua like kekahi ano o ka Bufalo me ka bipi. Ua nui no nae ka Bufalo, uuku iho ka bipi. Elima kapuai kona kiekie, a elima a me ka hapa kekahi, a ewalu no kapuai ka loa. Ua kokoke eleele kona oho, he oho bipi, uaua; a i kona wa elemakule, ohule no ma kauwahi, nolaila ua like ia me ka mea i aahuia i na apana kapa like ole. He ano e kona mau pepeiaohao. Ma ke kumu ua palahalaha, a ua kekee ino; ua like ka welau me ka makau. Ua ino ka helehelena o ka Bufalo. He mea hoopailua ke nana aku. Ua hihiu, a ua hupo loa. Makemake no ia e haluku maloko o ka lepo, nolaila, ua lepo loa ia me he puaa la. He mea huhu ikaika loa ka Bufalo hihiu. Ua hae wale no. Hahai hala ole oia i ka lio, a me ka mea nana ia e hooholo; a make pu no laua ia ia. No kona ikaika nui, e hapai no oia i ka lio ma kona mau pepeiaohao, a kiola ia ia ilalo a paopaoia na iwi. A no kona mama, loaa koke ke kanaka ia ia.

Aia ma na ululaau ma Inia, a ma Aferika, kahi i ike nui ia ka Bufalo. Ma ka Lae o Guda Hope na Bufalo hihiu huhu loa, a he mea makau loa ia Bufalo. Aole hele mehameha ka Bufalo; o ka hele pu he nui loa, oia ko lakou makemake. Aole no ka pale aku i ka hewa ko lakou hele pu ana, aka, no ka manao kolohe aku i kanaka, i na holoholona e. Ina hele aku kekahi kanaka i ka ululaau i ko lakou wahi, hahai koke mai lakou ia ia rne ka huhu a me ka uo nui, a e hahi no lakou ia ia malalo o ko lakou wawae a weluwelu loa. O ka pii i ka laau, oia wale no kahi e pakele ai ke kanaka. Ua makemake ka Bufalo i ka wai, a ua akamai i ke au. E hiki no ke au ma na muliwai nui, ma kahi e kahe ikaika ana ka wai. O ka ulaula kona mea huhu nui loa, a ina ike oia i ke kanaka ua aahuia i ka ulaula, alaila, hae loa, a pomaikai ke kanaka ke pakele. O kona wawae mua kona mea hakaka nui, a o na pepeiaohao kekahi. Ina paa i ka wa uuku, e laka no ia, a e ao i ka hana.

Ma Italia, a ma kekahi aina, e kauo no lakou ma ke auamo, e like me na bipi. Na lakou no e huki i ka oo palau, a me na kaa, e like me na bipi kauo. Ua like ka ikaika o na Bufalo elua, me na bipi eha a eono paha. He ili maikai loa kona, i mea kamaa. Ma ke kahi aina, ua ai ia kona io; aka, ua eleele, a ua haona. Ma Italia, hana lakou i kona waiu i bata, a i waiu paa, aole nae i ono; ua aiia i ka poe hune wale no. Okoa loa no ka Bufalo, okoa ka bipi. Hihiu ka Bufalo, a hupo, a ino. Ua kuoo ka bipi, ua laka a oluolu. Ua palahalaha na pepeiaohao o ka Bufalo ma ke kumu, a maluna o ke poo ka puka ana. Puka aku ko ka bipi ma na aoao a ua poepoe. Ua eleele ka io o ka Bufalo, ua uaua, a ua haona, aka o ko ka bipi, ua palupalu, a ua ono loa. Nani ka lokomaikai o ke Akua i kanaka i kona haawi ana mai i ka ia ono, a i na holoholona i ono ka io. Ina i manao ke Akua e haawi mai i na mea haona wale no, a i na mea awaawa a me na mea ono ole, alaila, poino loa kakou. He mea pono ia kakou ke manao nui i keia mea,

ai keln la i keia la i ka mar.awa e ai ai kakoun i ka ai, ame ka ia, a me ka kr, aluila. e hoomaop 'pokakou i ko ke Akua lokomaikai iaj kii-i >ti ika p-o hewa. A e aloha mau aku' .■ . ; k:ik=»u ia ia no kona manao nui ana mai ia. kakou.

NO KA ELEPANI. /Te E epani Ko kekahi k- naka ma j Kaleku a. I kekahi manawa, hele a! u la u kanaka la i kona wahi i hele ai. a wawahi akn ka Elepmia li'o i ! io la, a naluwale loa ina na ululaau. Hai ae la ke kahu o ka Elepani i kona liaku, aole i manao he oiaio. Manao no ke kanaka nana ka Elepam, ua kuai aku ke kahu i ka Elepani, a loaa mai ke kala ia ia. No ia mea Kuaii 'ku la ka poeo ua kahu la, a ilo lakou i kauwa, a hoohewaia ke kahu e h na ma ke alanui. He umikumamaliia makahiki i ha la, alaila hoounaia'ku la ua kanaka nei e ho paa i na Elepani hihiu ma ka nahele ele, oia a me kekahi p(/i--ka'n ka pu me ia. Imi.lakou ina Klepani. a holo naaupo na Elepani hilnu ilo'ko o ka pa a lakou i lioomakaukau ai. Alaila, nana aku ua k; - naka nei i hoohanaia, a manao iho la. ua likekekalīi o na Elepam me k. mea i lilo mamua. Nol.ila le le koke a u la ia iloko o ka pa e ike i ua Elepani !a. Papa mai la n i kanaka a pau 1 ia i >, mai komo iloko, o inake, no ka mea, aole lakou i manao i ka ua kanaka la. Ikaika I'oa ka manao o ke kanaka, no ka mea, ua eha loa 0 i koh i hoohewa »vale ia mai manv.»a, a mao opo no ia ia, oia no ka Elepani i lilo; nol ila, aole ia i m.ikau, a hele koke aku no ia i ua Eh'pani 11. A hiki aku ke kanaka ma kahi kokoke, n ma mai ka Elepani ia ia,. a ike iho la; eko'u ke kulokulou ana o kona ihu, i mea e opopo ai,kona alolia, alaila kukuli ilalo a ee ke kan.ika maluna ona. 1 Alailā koku i mai ia Elepani ma ka pa ana o na Elepani hihiu, a like no kpua l ika me k«ā manawa mamua|; aku o kona lilo ana. Ekolu ana; keiki iloapu me i a , na keiki ana r hana i ai maho >e niai o kona lilo a-|j na, nolaila ua wa waj loa kona h'akii; 1 \,i hlo ana o k na Elep ni, no kal; me i ekolu Elepaiii hou i loaa mai ai i kona hlo e.na.

I A m opopo no hoi ka pono o keia kaiiu i hoohanaia, a nmopo o ka he'wa o ka poe i hooh wa inui ia ia, a !a! ha nui aku la na k naka a pau i ua kahu nei. A mihi iho la ka ha ku, a kii koke iho la i ka poe i hoo i iloia i kauwa, a haawi aku la i ke 'kala i kela inakah.-ki i keiu makahiiki, i mea e oluolu ai ke kaliu a me kona poe a pau.

Eiu na moku o kohola i ku mai 1 Lahaina nei i keia mau la. Malama Inoa o ka moku Kc alii Kahi i noho ai o Na malama Ka aila Maiaki ka meu nona ka moku okuholouha i loaa !29 Enterprise Stetson ]Nanetuketa 15 450 Ale.\ander CofTin Baker " 15 600 Apenl 1 Kingston SliermaQ " 17 a ' 250 3 l)aniel Wenster Pearson Saga ITarenora 7 50 4 Beaver Gardner Hudesona 10 270 8 PaeiPie Chase IN'u Bedefoda I' \ 1050 " TimoIeon Bunkcr " -7 1300 " Stonington Lawlon Nn Ladana 7 30 u Corinthian Stephen Grcnnell Berisetola lfj 300 " - Ann Parrv KaY Potescmouta 15 500 • " Hodman Le\vis Nu Bcdoloda 9 400 " Pokahontcs Barnard Poteseinouta 1H 300 10 Araiiella Pearson Saga lIarenoro 8 200 " Thonias Willianm Allen Setonitona 9 s 200

. JVo ka hoa ana i ha lzupapav. i He ano e ko ko Arabia poe i k;» ;hoolapalapa i ka ai a me ka ia. Ma jAigupita lupa-nni loa na waihona kujpupau, niai ,ka wa kahiko loa mai no ka hana ana, he mau lua n li malalo 'ae o ka honua. A makemake kolaila Ipoe i wahi iho iho lakou ilalo ;i kekahi lua kupapau a lawe no i keikahi kupapau a waiho ma, ka' pooiliiwi a hoi hou aku i ■ ka halelewa. ; Me ka lipi no i ai i na Jj'ma a nn :i" i ' ' ' " '

'na wawne, hoomaheīeīiele \ | kino i n i apana liilii, a oia ka lake wahie. No ka wahi ana i n.i kui pau me na mea kepau hamo i ka « kahiko ua maikai ke aa ana, nola,! he''wahie maikai no ia. līe wahi olelo ao. v O ka mea nianao pinepine ole i lani, aole oia e hiki ilaila. Oka mholo moku me ka manao aole i ke i nana, aole oia e hiki i ka wa ana makemake ai. He mau Loina pono e maīama nui J mai i na la a pau. 1. M;ii hoopanee ako a i ka ln popo i ka mea au e hiki ai ke han keia la. 2. M;ii hoohana ia hai ina eli ia oe ke hana. 3. Mai aie oe, ina aole ia oe kumu kuai e hoom nawanui. I 4. Mai kuai oe ika mea au i n 'kemake ole ai no ka uuku o ke \ mu kuai. 5. Nui e aku ka waiwai i lilo ka haaheo mamua o ka ka polol me ka ka makewai a nte ko ke ai 6. Aoie o kakou eha no ka ai ku ana. 7. Aole hana hooluhi ke olu kakou malaila. S. Nui ka eha no ka hopohopo i mea e hiki mai ana mamua o ka t iio na ino i hiki io mai. 9. Ina huliu oe, mai olelo akpau ka umi i ka heluia; a ina hi lloa, ua oki ka olelo a pau ka ilane ka heluia. Mai akulaii. Nui no ka poe i make i ka ■ ahulau ma Havana ma lniā komo' na. Ma ka !a 18 o Maraki 1> W ! eono haneri i make i ka la hoofc| no. Aikala2l o ia malam haneH r make ia la hookahi no. • na ka'naka a pau o ia kulanakaul" he 150, OCO. O lia hana ma Mesiīco. Ma ke kulanakauhale o Mesiko, no nialama kulanakauhale e kii aku me na >. hoakoaleoa pu i ka poe ona ma kahi li°° } Aia nioe no ka poe ona ina ka po i \ keia wahi e like me na kupapau. A kak-i ka ae, alaila, komo aku ka wawae o ona la i- ke koino loa, a o ka hoe 1 mae i na. alanui o ke kulanakauhale Ekolu la hana no ka ona.hookahi ana. j

lui ke ano o Va poe Knnegarooloe kamaaina l;ikon no Nuholanelioike pololei mai o Mr. Kunia i ke oao o ka poe Kanegarooj iila. Noho oia ilnrla i elua maka-! a ike m ka no. Eia kekahi o i palapaia ana mni. >le hele iki ka poe Kanrgaroo ma [awae mua. A i ka \va i ai ai laji ka weuwou. ma na wawafe mua lla mai ia lakou iho a noho ma ka 10 a me na wawae hope ?i hukihulai i ka weuweu a me na pua ma; pawae mua, a lawelawe no me nma kanaka ia i ka ai a po[iluna mehe kamalii la. A hahaii la, lele no ma na w.,wae hope, mama no.o ka huelo ka mea e po--11 e like me ka hoeuli. Lele no nna o na kahawai hohoim, a ihoi i na pali kieie he umikumat paha anana, a lele hoi maluna o haaha , aole loa e hiki i na iie hopu. Aka ma ke kula palaiha maloeloe koke. Hopu na il o Kanegaroo ma ka uha a hooh • alaila hoopili aku i ka ai a m kei e no. Kakaikahi-na ilio e aa i-ka' u hoo'eahi wale no, ina ekolu eha| a,alaila makau ole. Lele ae la ke-i f poe: Kanegaroo nui me na iho lu paha eha paha e hoopiii ;ina. : ele no kekahi me ke k inaka e ho j 1 ana ia ia. ika wa i hele mai aika ilioa koko-| } ke Kanega:oo nui, noho niHlie. te Kanegaioo ma kono hiielo | kona mau lemn a paio maoli me lio, e huli ana i o a ) o. m i ke al ilio a e hoopale aku i ka ilio me p mau wawae mua. ji ole ia,apo mai no ia i ka ilio i ko nmauma e like me ka bea; a e o ii oia i ka opu o ka ilio me ka mai pioi o kona wawae hope a make

Ika ilio. Hehiea mnu'noia ia lakou.|j Mookahi keehi aha, pau loa ka naau ' o ka ilio a o ke kanaka paha i ka puka mni iwaho. | Aka. ua hiki no i ke Kanegaroo ke hoolaka ia mai. He apiki wale no' kona. Hele m.ilie no ia i ka mali-|i hini, me ka maka oluolu a maikai,!!. ,-iole e hiki i kekahi ke manao, he kolohe kona; a kokoke no i ka malihini, alaila waiho oia i kona mau wawae mua ma ka poohiwi o ke ka- < naka me ka hoonahea e lioni ia ia, i ialaila, hoala mai ia ia. iho ma ka i huelo a keehi aku i ke kanaka me < kona mau wawae hope a hina loai'i ilalo. He mea paani ia-i ka manao 'i 0 ke kaneg roo, aole ona manao e i hana ino. IV ui kona ma'" emake i ka berena ono i ke ko. O kon.i manao ; ho i i e noho kokoke mai i ka wa i pain; ai na kanaka, a inaaole i haa- ( •wiia m i, he w ihi ai nana e keehi mai no ia i mea e m īnao a».u ai. NA KA 31.4KŪA. E na makua; Mai waiho waīe oukou i ke ao ana i ka oukou poe, keiki; e ao pono aku no. Aole m ij ka heluhelu wale no, aole ma ka ike 1 ka palapali wale no, e paipai pine-| pine aku no ma ka pono. Ini e makemake oukou i hele ka oukou poe keiki ma ka pono, e hele oukou mamua, a na lakou e hooinahui aku > In i e ike mai lakou i ko oukou he wa, e hewa auanei lakou. Ina e ike mai i ko oukou huhu, a me ko ou- » kou hakaka ana, a me ko oukou nu j ku aku i kekahi i kekahi; aole anei » lakou e hana like? No ia mea, e: i'inoonoo i ko ou ou ano iho. Pehea ijjla ehiki ia oukou ke alakai i ka ou--jjkou poe keiki ma ke ala ololi, oia. ) oukou e hele nei ma ke al i palah .la-[ .j!ha? Ua like ka naau o na keiki me ka aina nahelehele, ina no e waele ; pono ka mahiai, a kanu aku i ka hiia maikai, e ulu mai no, a hua mai i • 'ka hua; aka, ina i waiho wale ia, |;aole i kanuia ka pono ma ka naau, e ■ ulu wale na mea ino loa pau. I m <i ilkekahi kanaka i ka wa kahiko; u Ina 3 |aole i kanu ka pono ma ka naau o ke keiki. he oiaio no e kanu aku no o Diabolo i ka ino." E ao akuia I - kou i ka oluolu aku kekahi i kekahi, a me ka hoolohe i ka na makua me i Le aloha aku. P'jnei mai o Paulo;

"Oukou hoi, e na makua, mai hoonaukiuki aku i na keiki a oukou, aka, e alakai ia lakou ma ka hoopono a me ka hoonaauao a ka Haku." Ina e nana kakou i na holoholona uhane ole, na na makua e m ilama pono ina keiki. Oka b pi, oka lio 0 ke kao, o ka popoki, o ka moa, o kela mea keia mea, malama no hikou 1 ka lakou poe keiki me ke aloha, me ka makaala, meke kini mau aku, o hiki mai ka ino. Ahe pono anei i na k mrk i maki/a, na mea uh ne. na mea noonoo, ke noho me ka mahima i>le? E hoomanao kakou he mea uhaneola loa ka kakou poe kei .i, a na lehova kakou ehookolo 010 m ii, ke mulaina ole, ke hooponopono ole. HE UI KO KA HELU 8. Ua like ke ano o ka Bipikuapuu me ke aha? Mahea ka like ana : Penea ke kaumaha o ka Bipikuapuu ke kaupaunain? Pehea ka oho? Pehea ke an > okona kino? Pehea k ina helelielena, a me kona mau maka? Mahea kahi i noho aika Bipikuapuu? He mea hihiu anei? Pehea kona ili? Pehea ka io? Ua like anei ia me ka Eu'alo? Pehea ka pepeiaoha-) o ka Bipikuapuu? He mea hai loa anei? He mea hoohana anei? Noka Lio. Mai ka manawa hea i lilo ai ka lioi kauv7a~ na ke kanaka? Pehea ka .*>lelo a loba no ka lio? Ma na aina hea ka lio maikai Joa? Noho hookahi anei, noho kumu paha? He mea k' lohe anei? He aloha anei k->na i kona haku ? He pono anei ke h oholoholn lio no ka lealea? He pono anei ke ho.-hana i ka lio me ka ai ole ? JV*o .flfcrik hema mai. Ua kapaia kolaiia poe kamaaina he aha? Pehea ka manao o kekalii i na Misio:iari? Aole anei i pili iki kana olelo i kauwahi e ae? JVo na Elem. k >le. Ehia makahiki o kekahi elemakule? Mahea kona wahi noho ai ? Heaha ka mea knpaaaha ma Anedelusia? Auhea ka maikai o ka hoolaha ike? Pehea ka mai ahulau ma l.a iana? Ma Livepola- Ma i.ouisiana? Ua holo ih >nei mau misionari mai A:nerika mai a ihea? Pehea na Kula na Maui hikina? Ehiahaumana? Eliia i.a Wailuku? Heaha ka meapono ma na kula? He pouo anei i na kam;ilii ke komo?

NO KE KANEGAROO KIKOKIKO.