Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 5, 14 March 1834 — Page 4

LAMA HAWAII.

O KE KULANUI.

            Ke ike nei kakou i ka pono o keia Kula i ke ao ana, ao no me ka molowa ole a me ka paupauaho ole o ke kumu. I mai la ia, e ao oukou a pau i na mea o ke kula. Ke ao nei no na haumana a pau i kela mea i keia mea, ke imi nei lakou i kekahi mau pepa hou. Ua loaa ia lakou kekahi mau pepa nui hou, no ka hebedoma; i kela hebedoma i keia hebedoma; ke imi nei no hoi kekahi poe, i ka mea e pono ai ko lakou noho ana. Ke hooikaika nei kekahi poe i na hale. O ka hale pohaku i wilipuia me ka mauu lepo hahao ia i loko o ka pahu. O no ae la ka lepo mauu i ka pohaku, alaila, lilo iho la ia i mea hookahi. Ke hoomau nei kekahi poe malaila, ke hana nei kekahi poe ia mau hana; no ka mea a lakou i kapa aku ai i ka inoa o keia kulanakauhale o Lahainaluna. I ka hana ana o ka poe hana hale, hana lakou me ka paa, i paa ka pohaku i ka makia, i paa ka makia i ka lepo, no ke komo ana o ka wai me ka mauu i wilipuia, alaila, lilo ia i mea hoopaa i kela mau mea a pau, pela no hoi ka puna me ke one. O keia mau mea a pau, oia na mea e maikai ai kela poe, hamo no keia mau mea maloko a mawaho, oia na mea e hoomaikai ai ia lakou a pau.
 

O ka hooikaika i ke ao aku.

            O ka pono a ke Akua ka mea a'u e imi nei; malaila no ko'u naau me ka uwe nui, a me ka makau i ka mea ana i haawi mai ai, a make ia no ko ke ao nei, ke hoala mai nei aia i ka poe a pau e moe ana i ka make; ke hoola mai nei oia i ka poe nui a me ka uuku. Auhea la oukou e na kumu mai Hawaii a Kauai, e hana pono oukou i na haumana o na hale Kula a pau; e ao pono aku oukou, e na kumu i na haumana, mai hana me ka paani, a me na hana lealea a pau; e hana oukou me ka hookohu, me ko oukou ahonui, a me ka pono o ka oukou hana. A pela no hoi oukou e na haumana, mai hana oukou me ka molowa, e ae aku no mamuli o ka ke kumu, me ka malama loa i ka leo o ke kumu. Ina paha pela kakou e paa ai; alaila, lilo io no oukou a pau i poe hana ma ka maikai; o ka pono io maoli keia a kakou e ike nei; e hoohalike aku oukou me ke ao ikaika ana mai a ke Akua i ko ke ao nei. Eia mai na mea a makou e imi nei a haawi aku no hoi; i mea e hoakaka aku ai.
            Eia ka pono, o ka hoolike me ke ao ana o keia Kulanui o Hawaii nei; ke manao nei au i ka pono o keia Kulanui, ma ka lokomaikai ana mai o ke Akua.
            Ke ulu nei ka manao o na haumana a pau; e ao aku no i na mea a pau a lakou e ike nei, no ka mea, ua hala ka wa hihia, a me ka wa make, a me ka wa hewa.
 

No ka Pono a ka poe kahiko i ao mai ai i ka lakou mau keiki.

            Eia ka lakou pono i ao aku ai i ka lakou mau keiki, penei; e ao i ka lawaia, i ka mahiai, i makemake ia mai ai e ka wahine; a ina he kaikamahine, pela no e ao ia ai, i moe i ke kane ikaika i ka mahiai, a i ka lawaia. He nui no na mea a na makua i ao aku ai; i noho ka makua i ka hanohano. Ao no hoi na'lii i ka lakou keiki; kaumaha no ka ai i ke Akua e ku i ka moku, a ina he kaikamahine, molia ka ai i ke Akua i moe ke kaikamahine i ke kane ai moku. Ua nui no ka mea a na makua i ao ai i ka lakou mau keiki, ua pono iki kekahi ao ana, a ua hewa ka nui o ke ao ana. Aole e like me ka ka poe naauao ana, ua alakai lakou i ka lakou keiki i ka pono; me ka hoouluhua ole aku i ka lakou keiki. Ua alakai hewa ko o nei mau makua i ka lakou mau keiki i ka make mau loa; mai ka poe kahiko a hiki loa mai i keia manawa.
            Auhea oukou e na makua, ke kauoha aku nei au ia oukou, e alakai pono kakou i ka kakou mau keiki i ka pono. Penei e alakai ai; eia ka mua, e ao i ka A, a e kuhikuhi pono aku i ke ano o na hua, a ina i ike, e kuhikuhi aku i kela palapala, a i keia palapala. A akamai, alaila, e hai aku i ke Akua, e i aku; aia ke Akua i ka lani, o Iehova, o Iesu, o ka Uhane Hemolele, o keia mau kolu hookahi no ia. Pela kakou e ao ai i ka kakou mau keiki, i pono ko kakou noho ana, i ola ko lakou uhane i ke Akua no ka pono o na makua.
            Eia kekahi pono; e noho pono na makua, mai hoouluhua aku i na keiki; mai hana wale aku, mai hoohuhu ino aku i ke keiki; no ka mea, oia kekahi mea e pono ole ai ke keiki. Ina ike mai no ke keiki i ka makua, he mau maka pono ole kona, alaila, hewa ke keiki. Auhea oukou e na makua? E malama pono no i na keiki, e aloha ka naau; na ke Akua e huhu pono mai, no ka mea, no ka lepo ke kanaka, no ke Akua ka Uhane; iho oia iloko o ke kino lepo, nolaila, he kanaka ka, he mana ko ke Akua nui o ka lani, no ka mea, lohe no ia ia ka pohaku ke olelo aku, a me ka wai, a me ka Moana, a me na kuahiwi, a me na puu, a me ka lani, a me ka honua, a me na mea a pau loa. Lohe no ia ia na mea pepeiao ole, a me na mea uhane ole, aka o ke kanaka, aole hoolohe i ka ke Akua olelo; hoopaakiki ka naau. Uuku ka poe hoolohe i ka pono. Nolaila, "Mai hoopaakiki ko oukou naau, e hopohopo nae e noho malie."
 

            Kakaikahi ka poe kanaka i make ma ka pololi, nui wale hoi ka poe i make ma ka hookuku ai. He pono i na kanaka ke ao ia mai e na holoholona ma kekahi mau mea. Hoowahawaha lakou i ka inu rama a me ka ai baka; aole hoi makemake lakou e hookamakama wale, aole hoi e ai wale a hookuku. Ai no a maona alaila oki. Nolaila aole loohia pinepine ka mai o ke kino. Pono i na kanaka ke hoomahui i na holoholona ma ia mau mea.