Ka Lama Hawaii, Volume I, Number 3, 28 Pepeluali 1834 — Page 3

LAMA HAWAII.

NO KA HIPOPOTAMU.

            Hipopotamu, o ke ano oia huaolelo, he Lio muliwai, a oia hoi kekahi inoa o ia holoholona.
            Elua wale no lio i oi aku ka nui mamua o ka Hipopotamu, o ka Elepani a me ka Laehaokela. Elima kapuai kona kiekie, a he umi kapuai kona loa, a ua oi aku kekahi. He kino nui kona, he umi kapuai ke kahaapo o kekahi.
            Ua like iki ke ano o kona kino me ko ka puaa; a paumi nae kona nui. Ua pokole kona ai, a ua manoanoa.
            Ua nui loa kona poo; ua nui no hoi kona mau iwi a, eha ona kui loihi kekee a ua keokeo. Ua pokole kona mau wawae, elua paha kapuai ka loa; a ua manoanoa loa. Ua like kona mau kapuai me ko ka Elepani, eha manamana iki. Ua pokole kona huelo, he liilii kona mau maka, a ua kaawale; ma kekahi aoao o ke poo kekahi, a ma kela aoao kekahi.
            He lio eleele ka Hipopotamu, e like me ka lepo, ka mea e paumaele mau ai kona ili. Ua huluhulu iki wale no, a ua oolea ka hulu e like me ka puaa.
            He lio ino loa ke nana aku, a he lio makau. Aole nae ia he lio huhu, he noho malie no, aole hana ino mai, aole kolohe, ke hoonaukiuki ole ia.
            Ina kii aku kekahi i ka Hipopotamu e kolohe; alaila, huhu loa, me he puaa hae la. No ka nui loa o kona ikaika a no ka hamama loa o kona waha, ua makau na lio e ia ia; ua kakaikahi ka mea hiki ke kolohe aku. Ina e hahaiia oia e na kanaka a eha paha ia lakou, alaila huli koke mai ia; a i ole pee ke kanaka; hahi koke mai kela ia ia a weluwelu loa malalo o kona wawae.
            Aia ma Aferika kahi i ikeia keia holoholona nui, ma kapa o na muliwai. I kekahi manawa au no ia maluna o ka wai; a i kekahi manawa, luu no ia ilalo, a hele maoli ma ka honua malalo o ka wai.
            He lio olalua ka Hipopotamu, no ka mea, ola no ia maloko o ka wai, a ola no mawaho. E luu no ia ilalo i hapalua o ka hora paha, pii hou iluna e hanu, e like me ka honu. Aole hiki ia ia ke hanu maloko o ka wai e like me ka ia, mawaho wale no e hanu ai.
            Eia ke ano o na mea ola lua. Ola lakou maloko o ka wai i kekahi manawa a mauka no i kekahi manawa, e like me ka Honu a me ka Hipopotamu.
            O ka au ma ka muliwai oia ka hana nui a ka Hipopotamu, a i kekahi manawa pae no iuka, e imi i mea ai.
            E ai no ia i ka ia, a loaa no ia mea ia ia i kona luu ana a ai no hoi ia i ka mauu a me na mea kupu ma kapa o na muliawi.
            I kekahi manawa hele no ia iloko o na mahina ai, a pau loa no ka ai ia ia. Ina i nui na Hipopotamu, oki loa ka aina. No ka nui loa o kona mau wawae pau loa ka ai i ka hahi ia, a e ai nui loa oia i ka po hookahi, he hapa ka ka bipi i na hebedoma he umi.
            He mea maikai ka ili o ka Hipopotamu i mea kamaa, a i mea hana. He mea maikai no hoi kona kui. Lawe no ka poe akamai o na aina a pau ia kui, a hana i niho, a ina i hemo ka niho o ke kanaka, hookomo no ia niho i hanaia.
            Ua ono kona io. Manao no ko Aferika poe, a me na kanaka a pau i hoao i kona io, manao lakou, he io maikai loa.
 

No ka hope o ka naauao.

            O ka naauao ka mea e mahuahua ai ka pono a me ka hewa, aia e like me ke ano o ka naau o ka mea i hoonaauao ia mai. Ina maikai ka naau o kekahi kanaka a lilo oia i kanaka naauao, alaila nui no hoi kona pono; a ua mahuahua mau ae ka hana maikai ana i hana'i. Nui hoi kona aloha i na kanaka a pau ma ka honua nei, e ake no e hoopomaikai ia lakou.
            Aka, ina noho mau kekahi kanaka ma ka naau kahiko, a lilo oia i kanaka naauao, alaila mahuahua mau ae no kona hewa, a paakiki ka naau, hoomaloka i ka pono, palaka, a komo aku kela hewa keia hewa iloko o ka naau, a paa loa oia ma ka hewa e like me ka mea pio i paaia e ke kaulahao.
            Nolaila ku pono ka olelo a Iesu i i mai ai; "E imi e aku mamua i ke aupuni o ka lani a me kona pono." E imi e aku mamua i ka naau hou, ke ano. He mea maikai no ka naauao; aka, aole nae e ola ka uhane malaila. He maikai ka naauao, he mea ia e mahuahua ai ka pono ke noho ka pono ma ka naau; a i ole, he mea ia e hoomahuahua ae i ka hewa. He mea naauao loa ka Diabolo, ua oi aku kona ike mamua o ko na kanaka a pau, a nui wale hoi kona hewa; o kona ike ka mea i nui ai. Oia no ke ano o kekahi poe ma na aina naauao. He naauao ko lakou, a no ka paa ole ma ka pono, nui ka hewa, he hapa ka hewa o ka poe naaupo.
            Eia ka manawa e huli ai i ka pono; e hoolaulea aku i ke Akua. O ka mea e kakali ana, ua mahuahua ae la kona hewa, a o ka hewa ka mea e make ai ka uhane.
 

KA LANAKILA O PEDERO MA POTUGALA.

            Ua hiki hou mai kekahi moku i Honolulu, o Neriada ka inoa. He moku kalepa ia, mai Ladana mai, e holo ana i ka muliwai o Kolumebia. I ka holo ana mai o ia moku, ku no ia ma Lisebona, ke kulanakauhale nui o Potugala. Ua komo no o Pedero a me kona poe koa a pau iloko olaila. Ua hee o Miguela ma, a ua pio kona mau moku kaua a pau. Ua kokoke malu paha ia aina malalo o Maria, ke kaikamahine a Pedero.