Ka Lanakila, Volume I, Number 9, 9 Kepakemapa 1909 — KA MAKAHIKI O KE KAULANA. [ARTICLE]

KA MAKAHIKI O KE KAULANA.

O ka 1909 c nee nei ka makuahine nana i hanau mai na mea kupanalui loa.n ko keia ao i li'a nui loa ai, a o na upu ana a na loea akeakamai, ua hiki mai ka hooko ia aua o ko lakou iini. He lehulehu o n;i kanaka akeakamai ame na ola i lilo no ke akenui ana e ike i ka iho ana o ka honua ma ka Welau Akau: a he miliona o na miliona o na dala i hooliloia no ke «ike ana e ikeia ke ano maoii oia wahi a ka haupaa i hoomakua nui wale ai, aka, he mau makahiki lehulehu i hala aenei, aole loa he kino ola i hoi mai i ko keia ao ua hiki aku oia ilaila; a i keia la aia he elua rnau kanaka kaulana 3oa na laua i hai mai ia kakou, ua hiki aku laua i ka Welau Akau, a malaila, ua kukulu aku laua i ka hae hoku o ke Aupuni Repubalika Nui hookahi o ke Ao, a o keia mau oia nc o Kauka Kuke (Dr. Cook) ame Lutanela Tere (Lieulenant Peary). He lehulehu na manawa a Pere i hoao mau ai e hiki i ka pahu hopu o kir imi welau akau ana, aka, aole he mea i ikeia no ia mau huakai lehulehu i hele ia ai eia, koe wale no ua kokoke aku oia i ua wahi ia e like me kana hoike, a eia nae aole i lilo na luhi na inea ame na popilikia o ka hele imi welau akau ana i mea e hoopau ai i kona iini no ka hiki aku īlaila, aka, ua paa kona manao e hiki mai ana no he la nona e ku ae ai a kauoha mai i ko ke Ao e kakau ma kana buke hoomanao, oia ka mua loa o na kino uhane i hiki a lululima pu me ke kupuna o na paukuhau o ka Welau Akau. O Lutanela Gerile (Greely) kekahi o na kanaka i aa e huli i keia wahi hookahi no, ame kona mau hoahele, ua hoi mai la lakou me ka hiki ole aku ilaila; a o na inea o ka lakou huakai i halawai mai me lakou, ua lawa ia no ke kau leo ana mai iaia mai hele hou. He nui na īuoolelo lehulehu i hoikeia e ka poe i hele aku no ka iiui ana i keia inea hookahi oia ka welau akau, Ma ka hoike a kekahi kanaka huli honua rna kana haiolelo, ua hoike ae oia, aia hemoanawai lana malie ma ka welau akau, a ma ka kekahi hoi he -puniehana ka ia wahi aole ka haupaa. 0 Anaelei'i (Andree) kekahi o na kanaka huluaa 110 ka hele ana e ike i ka welau akau; a i ka 189 7 ua haaiele īho la oia i ka Mokupuni Dane nialuna o ka haluna, a o ka mea i ikeia aole oia i huli hoi liou mai ua hele aina i ka inolo o ka haupaa a liiki i keia la. Ma ka huakai mua a Pere no ka Akau ponoi, aole 1 haule walo a hua ole kuna hana, aka, ua pakui mau aku oia i na mea akeakeaniai no ko ke ao nei moolelo. 0 Kauka Kuke kekahi ma ka huakai mua

Lutanela Pere, a na leoia huakai i ao niai iaia i ka haawinli pookela loa no ka inii ana i ka wolau akau. Mamuli o keia niau ike i loaa ia Kuke niai na huakai mua mai, ua paa iho la kona manao e hiki ana oia ika welau akau. I a lawo ae oia a hoonaauao iaia iho i ke ano o ka noho'na ame ke ola ana o na Eeekimo na kupa o na paukuhau, a i keia la ua hehi na kapuai o kamahele ika welau akau—a ua Lanakila. A °i a i ke ao e hauoli ana no keia hana kaniahao, aia hoi, ua hoea hou mai la he lono oia ano hookahi no 110 ko Lutanela Pere hiki ana i ka Welau Akau maluna o ka moku "Rusevela," a i keiaja ke ka'ipuu like nei laua i ka hanohano o ka loaa ana o ka Welau Akau. Ma keia ano hookahi no na loea imi akeakamai i hoopapau nui ai i ko lakou manawa ma ka imi ana i ke ano o ka holomoku ana nm ka lewa, a elike me ka nui o na ola i poino ame na elala i lilo wale ma ka imi ana i ka Weku Akau, oia haawina like kai wai aku me keia poe; aka, ua hekau mau ka manaolana o ka ipu-naauao iniua, nolailo, ua mau ka iini ana a na kanaka no ka hiki e holopono ka liele ana ma ka lewa, a i keia wa ua ikeia ka holopono o ka hele ana ma ka lewa me na moku like ole i hanaia e ka ike o kela ame keia akeakamai.