Ke Kilohana o ka Malamalama, Volume II, Number 31, 7 ʻAukake 1908 — KA APU KOHEOHEO E KANU IA AI O HAWAII LAHUI NO KA WA MAU LOA Ka Hua Hoi a Ka Hoku o Hawaii e Moe a Make Nei [ARTICLE]

KA APU KOHEOHEO E KANU IA AI O HAWAII LAHUI NO KA WA MAU LOA

Ka Hua Hoi a Ka Hoku o Hawaii e Moe a Make Nei

• : (Mai ka-Peui niai a Gabeiiela 3ca Anēla o Meīeiko.)- . - r • ]

E Hawaii. Lahni, ke kuhikiihi mai nei ka buke o na huke, ke a'o mai nei na olelo noean, ke hoakāka a ke alakai uei ka n|auao a ka moi Sotomooa, ke keiki a Davida, ke 'lii ona Isaraela ia oe e Hawaii Lahui mai mua loa mai a,biki no i keia maa la i keia mau olelo: "No hea mai ka hakaka ana? No hea mal ka mokuahana? STo hea mai ka mak% ulaula? No hēa mai na palapu loaa wale? No«-feg£ tnai na poino a me na pilikia komohewa he nui?" Ke pane ae nei ka puana a ka moe ma kaipuponogatapa a.ke KiW)H«^rōonka|>oē"e inu ana a e hoomau ana ma ka iml ana i ka waina i ka wiU ia. Ke ku oei keia mau oleio me ka hiki ole ke hooheepa hewa a kanalua ia leona oiaio ana» a ke a'o mai nei oia ia oe i keia la, a e a'o mau mai ana ke mau kou hookalolohe, kou hoopaakiki a ma ka hele mau ana jna ke alahele o ka poino; a ku hoi maluoa o ka lepo pa-u o k& puniwaie i ka mali Jeo a ka puali i enemi ia oe e Hawaii Lahm me na manao awahua e li'a a e hauoli mau nei hoi nie £c akenui ana oili māi ka la aua poai ia e haielu ai, no ke kaili ana ae i ka miki ai hope loa mai ka waha ae ou e ke kanaka Hawaii;-' I kou nana a halo pono ana ma na aoao a pau o ko& mau poino a _ kott mau popilikia, kou mau lKaluu, kaumaha a palapu, e oili a e ike oo auanei oe me ka hoohewabewa. he me« kino i hiki ke mi* Hmiii' a hoopa a oia auauei ka 1 mea iiana e hapai ae i kou lunamaoao, « e iohe ia no aUanei kou leo e la e lohe mau ia uei e uiui a, e ninaa ana: No hea mai keia mau kaumaha? No hea ~paai ke% mau auwe aua? No hea mai k£ia kauiuhu ana? No hea mai ka pili wale ana i keia mau la? Ke puana, ke olowalu a ke wawalo inai nei na leo knpioai mai oa mauna, oa! kuahiwi» nfi puu, na keealono, na awawa, na aina papu, na kahawai me ko lakou &au leo owe; a fce pakoli mai nei na makatae, na koooo, aa alehhlilua a /ne na kai o Hawaii Aiua me ka hooho like ana i keia mao mamalaolelo: "No kou paakiki e Hawaii Lahui a puoi wale mahope o ka aoao Repubalika." • E Hawaii Lahui e, e ala, e ku ihina me ka lokahi ma ka aoao t>emokalaka t a e paio no kou pono ma ka pahu bah>ta ma keia kau hakoko, e hoolei a e lu a hookaawale loa aku i na haawe o ke kaumaha a ko AigUpita mai kou mau poohiwi aku, a e ae i keia ninau nui koikoi uo kou pouo, a no kau mau pua o keia mua aku e Hawaii .Lihui a ninau iho: Owai ka elele a'u e hoouua ai no ka imi ana i ko'u mau pono ma ka Aioa Makna? E hoomau nō anei oe i ka haounaana ia Kalanianaole e kakoo mau §kn a hiki i ke ko ana o keU bila kanawai umiapuaa ia Hawaii . Lahui e pi|i ana i k% hoopae lima:<r hana Enropa? Ao ka makemake a me ka iini nui hoi o ka poai Repubalika anunu a tne kaT Kakauoieio James R. Garfield, ka mea hoi au e Hawaii Lahui e hoowahawaha a i makemake ole loa ai e hana ia mai oe pela, e like me ki oa Kakanolelo la i hoopuka ai iua ka nupepa Evening Bulletin o Honolnlo o luue 29, 1908, pēnei: "There is one poiui regardtttg whieh I am clear —that you must positively get labor in the lsUnds eitber direct!y or tbougb

the onit6d States." . Secy. Oakpiklu. " Aīa he hookahi kumu i maōpopo loa ia'u—e loaa ia oukou ua limahana EttfOpa uo ka aina nei ma ka hoouna pololei 'ana māi, a 1 ole ma ke alahele mai o Amerika Huipuia." " - — Iv e, .0 kou mau limahana oiwi na keiki poolā o kou i home kulaiwi a me? na oiwi limaha- [ ua e ae ilpko ou na pua hoi a Hawaii Aina; eia lakou a me oe pu e Hawaii Lahui ke opa pu ik uei e na liniahana, Kepani, na liuiahana o na lahui like oie i kooao mai īloko uei'o kou aina no; ka pomaikai o na ona, na poe paa kuleana o na mahiko a me na poe lawelawe oihana kalepa. Ax>le, aole no kou pono, aoleloa no. A o'keia ae la ea, oia ka hua awahia o ka auoano mulea hoopae limahana i liookomo ia mai iloko ou e Hawaii Aiua. Nolaila, e ua na oiwi pooia n kā aiua r -āole anei he puulu uui o na Kepani a me ūa limahana e ae o ka ppali limahana i hoopaeia maiela'ke hap a nei i na hana like ole aku a waiho a hoahu i ka nele a huiiema kou ipuka? Ina io pela 1 pela io no, alaila e waiho a e hooppina loa na noonoo ana no ke koho ana i ka elele Kalaniauaole, ka mea nana ka bila kanawai hoopae limahana Efiropa ma ke kan i hala. E na oiwi poola holoholo, aloalo, ehukai e hoomauawanui ueimaluna 0 na moku holo pili aiua, aole anei eia pu uo keia puulu o na liiuahana 1 hoopae ia mai ke hokai uei iwaena ou e like me ia maluna ae nei? Ina pēla a pela-jo po, alaila e oluolu e hoonaauao ma ka hoopoina ana i kou koho hou aua ia elele Kalanianaole, ka elele hoi na'ua ka bila kanawai hoopiha i ka pohaku ! iloko o kau umeke ai, 'ka ai kamai hao hoi o ka aina. E na oiwi poola, na limahaua hoi e kalele uui uei i. ko lakou mau pouō ma na hāna aianui a me na haua lima e ae o ke aupuni, aole anei ua loaa like he heluna nui o keia puulu iwaena ou? Ina pela a pela io uo, alaila e iu onaauao ia oe ma ka hoopoina ana i kou kojbo ana ia elel< Kalanianaole, ka elele hoi nana ka bila kanawai hoōlako i kau ipukai me ka pauku iwi maloo io ole (bila hoopae limahana.) E Hawaii Lahui e, e ike, e akamai, t* (100n, e nannao'-mai a hoomaopoj>o iho eia kakon ke au nei iw-aena . o ku 1 piilipo o ka poino, iee pt)i nei iu a!e,-kualoloa, ke pu o iK>i ke au ihwia tne ke au ilalo, u i po wale ka aina, ua pau kou ik? :uia i kema man kuahiwi, aole h< t koua uiau hv>i>aliuoa lepo haguh.gula malalo o kou mau kapuai, e Nalo ana 110 ka wa mau loa ke h; omaii oe e L»hui ma kn- hrouna aua ia >elele Kalau .i 1 !e nta kei;» kau, ka elele hoi n ua e kulnkuhi «ku i ke aHihele e hiki uiui a* i il..v/aii nei, o ka elepau. i,u; !:cok.'<r ttanu e kaieia oe e ka Hawaii i ke anu. E hoomauao mau i ka hopena awahia i loaa i«ke kuiAeka kamaa ike ole pilipu ka hila ika moena a me keia holoholona. He ihu a ō kona huelo no ia mamua, he huelo a o kona ihu noU mahope. E Hawail LaAui e, oiai oe raa keia kulana e paialewa ia nei iwne□a o ka moana, oole auei oe e huli ae ko ale» ihoj>e a e au i ike hou i ke ao aina? Kuu ka luhi mau«o ke ola. ka palekana a me ka inaha, Eia iho :so be elele, he mea i poniia 1

me ke aloha noa e Hawaii Lahni' <1! paio no kott pono i im wa j hala, a j « mau aku ana no kou pono a| me W*u pua' ke ku oe e Hawaii I L«bui"raabope kua; a liiki aku imua ou.h®okipa ia mai.' Ūa hala iiei ka maoawa au e puni a e uialiu hou ai i na ula leo wale iho no a ka aoao kalaiairfa Repuballka :i kapa iaia iho* &a ka hoohalike ana he "eip*papl, 1 ' oiat ura ka hoomao'popo ana me be |a Jcefa'o ia mai n'ei kakou eia ka aoao kalaiaioa a ka efele a me ka Anela o j 'kaiii e moei a inakenēi. Ehoo- I maikai ia keiala, oiai nae, e kau J mai kp. mahiua ame na hoku !ma ka poloialaal ia _wa, a e hooI malkai j#U ia ihoi me keia po, oiai I nae .e kau ana a e hoōpumehaha jana ka ia ia Wa mahma-o ka . ilihoi nua. . ..... i' 1 . i E lawe Hawaii Lahui i keia mau harm a ka elele Kalanianaole a i uoonoo akahele. E-kaqpaona i j keia mau hana ma aua kaulike ; o kou noonoo maikki, « e ike no ! auimei oe a heluhela hoi i keia mau huaolel»-: "Mene, meue, lekela nparesina." i ' ; (Aole i pau) | ua Makai o Honolulu ke ' nei i ua keiki liilii i*fe hele ma na alauui p ike kaona ai mamaa 0 na ! hora kupono.