Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 20, 27 February 1839 — Page 80

80 KUMU HAWAII. (FEBERUARI,

KAHI MELE.

HE UWE ALOHA.

Aloha wale ka pali o Koloa,
Ke ala huli i wai hanau la e! hanau.
Aloha wale kakou i ka hoi wale,
I ke kaha loa la, e! hoi wale.
Aloha wale kakou ka hanau mua,
I ke aa aku i ka uwahi a ka poe ui,
Aloha e o'u hoa luhi,
Hoa uhai a holo,
Hoomaha aku i Omaolala.
Ke hoi nei kakou.
O kipi hewa ke aloha i ka holoholona.
He holoholona ia.
O kaua hoaluhi keia i noho ai kana,
I ka maona kawalawala o ua kula nei.
Aloha no hoi oukou e ka poe e noho ana,
O ke oki ia la nalowale.
Haalele ia oukou ke hele nei.
Hele kikaha ae la o Hopukoa i ka wai.
Aloha oukou e! Aloha.
Nawai la keia i haku?

NO KA PEPEHI.

                Auhea oukou, e na hoahanau o'u i hanauia ma ka hoailona a ko kakou Haku a Iesu K risto.
                Eia ko'u wahi manao ia oukou ke hoakaka ae la ka elele o ka inika a me ke keokeo o ka pepa.
                He mea nui loa ka hakaka o na kane mea wahine, a me na wahine mea kane. Ke ninau aku nei hoi au, No ke aha la i hakaka ai na ohua o Iesu e like me na ohua o Satana? no ka mea, aole i like pu na manao o laua a elua, nolaila ka hakaka ana. Ke manao nei au pela paha ka hakaka ana o ke kane me kana wahine; aole paha i like ko laua mau wahi manao iloko, e ku e ana paha kekahi i kekahi.
                E pono, e na ekalesia ma Hawaii nei, e noonoo mau ma ka noho ohua ana no Iesu, malia aole i lilo loa kakou nona. No ka mea, he nui na mea hihia iwaena o kakou, ma kela wahi keia wahi a'u i noho ai; he nui na hoahanau hakaka, a me ke puhi baka, he mau kanawai no ia no ke Akua, no ka mea weliweli hoi.
                Eia kekahi mea a'u i noonoo ai no ka hakaka ana o ke kane me kana wahine, o ka onou a na makua e mare me ka laua kane i makemake ai; nolaila mai ka hakaka a'u i manao ai; a no ka makemake no hoi o ka naau i ka hana inoino ma ke kino. Ina he kanaka waiwai a he wahine waiwai paha ka kekahi kanaka, alaila hoomakaukau iho ia ke kuko i na makua no ka manao no i ka waiwai; alaila hoomaka iho la ka manao e olelo aku i ka laua keiki; penei: Aia kau kane e moe ai a! o ke kane waiwai; a i ke keiki kane hoi, aia kau wahine e moe ai a! o ka wahine waiwai.
                Eia kuu manao ia oukou, e ua poe hana nei pela, mai hana oukou pela o kuonoono ole ka noho ana me ka wahine a me ke kane.
                Mai onou i ka oukou mau keiki, e na makua ke komo ole ka makemake iloko ona, he mea lapuwale loa ia i kuu manao a me ka manao paha o ka poe e ae ana i keia wahi olelo.
                Eia hoi ka mea pono i kuu manao, o ka ae like ana o na manao a elua, a kuikahi ka manao alaila pono.
                No ka pono ole o ka elemakule e mare i ka wahie ui a me ka luwahine i ke kane ui.
                Auhea, oukou e ka poe i mare i na elemakule a me na luwahine! Eia kahi manao ia kakou. Aole no e pono ke kane ui e mare me ka luwahine no ka mea, aole e loaa mai ke keiki na laua, ua pau ka hoohua ana a ka luwahine, a pela no hoi ka wahine ui me ka elemakule; o ka hana ana pela he mea ia e emi ai na kanaka ma kela wahi, keia wahi o ka honua. Ina o ka mare ana o ka mea opiopio me ka opiopio he mea no ia e nui aku ai na kanaka aole e emi.
                Auhea, oukou e na mea heluhelu i neia mau wahi manao o'u maluna! ke manao nei au e hoowahawaha auanei kekahi poe i kuu olelo no ka pepehi i ka wahine o kekahi poe kane; e olelo mai paha auanei lakou ia'u penei, "I pepehi ole hoi paha ia wahi mea nona nei manao la i kana wahine ole, ina hoi paha ia la e moe ana ia i wahine na na la i ke iho no hoi a pepehi iho i kana wahine,"
                Alaila e olelo ae ka eleele o ka inika ia oukou penei, Aole anei i pau ka naaupo i keia manawa? Aole io no i pau, no ka mea ke hakaka nei no na mea a pau, ma na mea kahiko naaupo. Aole na ka poe ekalesia wale no, aka, no na mea a pau mai Hawaii a Niihau.
Na IOANE K.

                O na mea a elua i mareia, ua lilo laua i hookahi, hookahi o laua io. Pehea la e hana eha wale ai kekahi i kona io? Pehea la e pono ai ke hakaka? Pehea la e hiki ai ia laua ke alakai i ka laua mau keiki ma ka pono, ke hakaka laua ia laua iho? Aole loa e hiki. E oki i ka hakaka. K.H.

MA RE.

HONOLULU, Fe b. 6. 1839.
                No ka mare ana, oia ka'u mea e hoike aku ia oe, e K.H.
                Ua mareia o Keoni Pake, he kanaka ia no Asia, ma ka hikina hema, kahi i kapaia ma ka olelo haole, o Kina, a ma ka olelo Hawaii hoi, kapaia o Makao. A o ka inoa o kana wahine i mare ai o Keaoa. Ua ae mai o Keoni i keia oihana o ka mare, mamuli o ke kanawai o keia aupuni, aole loa ia e haalele i keia wahine, a hiki i ka wa e make ai oia, pela no ka olelo a ka lunakanawai i olelo aku ai ia ia, a ua ae pono mai no ia e like me ka olelo a ke kanawai o ka mare ana, a ke Akua i olelo mai ai.
                "E malama pono ke kane i kana wahine, a e malama pono no hoi ka wahine i kana kane, aole haalele wale kekahi i kekahi, e hana maikai pu, i ke kau ai a i ke kau wi, i ka wa mai, a me ka wa mai ole, pela e hana'i olua, a hiki i ka wa e make ai kekahi o olua, a hoi i ka lepo, alaila pau ka malama ana i kekahi o olua." Oia ka olelo a ka lunakanawai ia laua, alaila ae mai la o Keoni a me Keaoa. P.K.

MAKE.

                Ma Honolulu nei i ka la 14 o Feb. nei, make aku la o Iosepa Nevaro, he haole kamaaina kahiko, he 73 paha kona mau makahiki.
                Ala ae la oia i ke kakahiaka, kahi ka umiumi, aole i akaka he mai, loaa koke ia ia ka mai, hina iho la ilalo a make koko aku la. No ka maopopo ole o kona mea e make ai kaha na kahuna lapaau ia ia a nana, a ike aku la ua naha ke aa lapuu o kona puuwai a helelei ke koko mawaho; oia ka mea e make ai. Ua akea loa ua na la a lahilahi, oia hoi ka mea e naha ai, a lele koke ka uhane.

                KUMU HAWAI I. Elua hebedoma hookahi pepa, a he iwakaluakumamaono mau pepa i ka makahiki, he hapalua wale no ka uku.