Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 17, 16 Ianuali 1839 — KAHI ANO MAMUA AKU O NA MISIONARI. [ARTICLE]

KAHI ANO MAMUA AKU O NA MISIONARI.

Laliamaluna, luii. 5 r ]

Manma nku o ka 1820 o ka Hakti, aole i u!ii ka pouo ina keia pae aina inai Ilau'aii a knii;ii. E noho aua no ko Hawaii nei mauuili o.ka naaup» a me ka liana i na inea lapuwale. Aole i loaa i na kaimka ka pono a me ka | mea e pau ai ka nolio pelapela ana. la j wa naaupo, ua nui na mea hewa i hanaia. ile nui ke kaua, lie nui ka powa wale a me ka pepehi kanaka, a me ka hookainakama, ka aihue a me ka hoopunipuni. ! l T a hupo loa na kanaka a pau ma' Hawaii nei ia inanawa. aole kekalū kanaka i ike i ke Akua io a me ku naauao e pono ai ka nolio ana. He malaina ole ke kane i kana wahine, j aole hoi i rnare paa loa ia. E kii wale' akti no i ka hai wahine a ine ka hai i kane; eliina wahine a kekalii kanaka. a he umi a kekalii, a pela no lnn na kane a kekahi waliine. L'a nui wale tia kanaka i make r ke-; lamanawa. Make i ke kaua kekahi' por , make i ka powaia kekahi, i ka mai j iuk.i a me ke aliuiau kalii, make i ke iimi wa!e ia o na keiki kekali], make; kekalii i ke kapu o no lii, make kekahi ; poe i moliai no na kuahu akua kahiko, a i mea maiinu lawaia mano na n'a lii. a ua make kekahi poe i ka inni niaoli. , la manawa, paakiki lna na'lii a nie l na kan.-iUa mainuli o ka hoomana kii.; aole kanaka hoomana ole, kakaikalii wale no ka poe hoomana kii ole. Ile hui wale na liewa i hauaia i ka wa Iw-' hik'» i hala aku nei, \_wtiln a ka pee i ike. ] Ua piiikia ka noho ana o na kanaka i kela 'wa, aole noho oluolu a liuliu nia kahi hookalii e like me keia m'ana.wi. Ua lewa wale no ia walii akil ia walii aku no ka naiieue o ke aupuni, a no ke kaua pii'iepine aiia. Anle e Waiho liuliu ii'i ualii «ipeope ma ka hale a hele koke aku no. Ile liiliiu wale no na kainku o ia mnnawn, \ wahi a kn lohe' ao!e launa aole ai pu ke kane nle kana wahine. ' Hoann okoa ka ai a ka wahine a me' ka ai a ke kane, a nie ka hale noho. a me ka hale inoe. l'a hookaawaleia o uiake auanei i ke akua lapuwalē. Ile iiiii k:\ naaupo ō na kanaka ia manawa; no ua kaliuna a me ka poe hooniaiiiana kekahi. l'a hoopunipuniia na kaiiaka e na kahu akua i mea no ]akou e waiwai ai. a ua lilo na kanaka ina ia mea lapuwale. Uu manaoio ke- 1 kahi poe me ka innnao, he mea ia e! loaa mai ai k i pomaikai. I He naaupo ike ole na kanakao ia wa i ka imi i na mea e pono ai ka noho ana n>a keia ao. Ua mahioi no nae, a>

ua lwMiake kane t ua kukii kapa ka wuhine, na ulAna moeiM, aka, aole uae t maluua Uw i na hana a pau e pono ai ka imho nnn. ' Ao! le kanawai ia nianawa e hnopaii» a'i kn poe hnim hewa, aole inen u;Mta i ao aliu ia lakou, aole hoi lakou i ike i j na mea e pono ai ka uhane a iue ke 0 ka lealea paani wale iho la no ka iakou nie ka haiia uhauha, a nie ka hakakai a me ka nuk(i a 'ia mea'ku ia iuen'kn. E ina knmnlii, he nupuiii inoino ke aupulii kaliiko. lle iunke—he pololihe eha—he hooinainoiuoin—aole nloha—jtole nialama pono ia. Nulaila, nini liioho oukou a hooiunhui e ike aku i kekauwahi linpa iki o ke aupiini kahiko, o hiki niai auanei keia innu mea iuo niahina o kakou—e like ine ka wa i ko kakou mau kiipuua. K ala ae, e noonoo a e in.i i ka ihea e i»la'i kn nlnne n »ne ka inea e pono ;ii ka imho' aua oke kiuo. No ka ine;i, ua hoolako niāi o lehova i na niea n pau e pono ai kakoii ke hann a e lawehiwe n ni. 1 a lohe au i ka hoowahawaha nnn o na kau:ika k;ihiko i ke ano o-ko lukou aupuni kahiko, a ua uiahnlo Imi i i-.n mea o keia aupuni hou. l'a o!i:.ilu lakou i keia m;rn;iun, iia lenleh ka nolio nna a nie ka hele ana a ine !;a ;ii ana. Kai.a.m \.