Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 14, 5 Kekemapa 1838 — Page 53

KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 4. HONOLULU, OAHU, DEKEMABA 5, 1838. Pepa 14.

HELU 2.
PINAO KUHIHEWA.

                Eia na mea iloko o ka manao lua: Aole hoi noonoo o ka pinao, aole manao, aole ona ike i ka wa e loaa mai ai ia ia ka poino. Aole pela kakou, ua aoia kakou a ua ike 'a ua loaa ka noonoo a me ka manao, e like me ka ke Akua haawi ana mai i kela mea keia mea e like me kona hemahema. He noonoo ko kakou a me ka manao; a ua haiia mai hoi ia kakou ka puka aniani o ka make mau, a hiki a kau a hiki a kau a mau loa aku no: ka make ana ma ia lua oia hoi ka lua o ka make i iia ae o Gehena, i kapa hou ia aku ai o Ka make eha nui. Ina paha i haawiia ka noonoo i ua pinao nei e like me ke kanaka, ina paha aole oia e lele maloko o ka hale, a pakele hoi i ka poino. Ma keia mea i like ole ai kekahi o ka kakou hana ana me ka ua wahi pinao la. Hele noonoo ole ka pinao a me ka manao ole a hihia iho la. Hele noonoo ke kanaka me kona ike, a hihia iho la iloko o kona ike a ike a me kona noonoo.
                He aha ka mea like i like ai ia me ka naau hoopunipuni o ke kanaka? Aole mea like, e like me ka naau ka hoopunipuni loa mamua o na mea a pau e like me ka mea i palapalaia mai ai e ke kaula e Ieremia i ka i ana mai. "He hoopunipuni ka naau mamua o na mea a pau, a ua hewa loa hoi ia; owai ka mea hiki ke hoomaopopo"? He oiaio no, ke hoopunipuni mai nei oia ia kakou a pau, e hoowalewale ana ia kakou e hele ma ke ala o ka make. He hoopunipuni ano e, he mea ike ole ia iloko o ko ke kanaka ola, he maalea he akamai loa, a ua lilo ka naau ia ia a me ka uhane o ke kanaka. Nolaila, ua ae aku kakou i na mea ino a pau i hiki mai maluna iho o kakou, aole hoi i hiki ia kakou kakou iho ke hoole ae, no ka mea, o ka naau nana ka wahahee, oia no ka i hoopunipuni ia ia iho.
                Aole loa penei ka ka pinao hana ana, ua lele naaupo oia a hihia iloko o kona naaupo a me kona noonoo ole, aka, o kakou, ua lele okoa aku no kakou iloko o ko kakou ike a me ko kakou malamalama nui.
                Nolaila, ua oi aku ko kakou hoahewaia mamua o na mea a pau. O ka lua keia o ka manao, nolaila e noonoo pono iho kakou i ko kakou ano iho, i maopopo ia kakou ka hana ana a ko kakou naau; a e hoopili hoi i na mea i pili pono ia kakou. O ke kanaka noonoo ia ia iho, a loaa ia ia kona mea i paa'i, oia ka mea e huli ana i ke ano o kona naau iho. Eia ke kolu. Ua kuhihewa ka pinao a lele aku la iloko o kona wahi i paa'i. Pehea kakou? Ua lele anei kakou iloko o ko kakou kuhihewa, e like me ua pinao nei? Aole, aole loa kakou i lele iloko o ke kuhihewa a me ka naaupo, a me ke ao ole ia. Kakaikahi wale ka poe i lele iloko o ke kuhihewa; o ka nui o na kanaka a pau ma Hawaii, aia lakou iloko o ka ike pono a me ke ao pono ia, a lilo aku la iloko o ka ike a me ka naauao nui. He poe kuhihewa no kekahi, a nolaila manao au; e like me ko ka pinao paa ana iloko o kona kuhihewa, pela paha kekahi poe i paa'i iloko o ko lakou kuhihewa iho. He oiaio no, aole i pau loa na kanaka a pau ma Hawaii nei i ka ike pono i na mea e ola'i ko lakou uhane; ua lohe no a maopopo kekahi mau mea, aka, o ka nui e maopopo ai, aole loa, kakaikahi wale ka poe i hoomaopopo, a i pau hoi ko lakou kuhihewa ana. Aka ma na mea i papaia mai ai ua maopopo ia i na kanaka a pau: ka moekolohe — ka aihue — ka pepehi kanaka — ka hoopunipuni — ka ona rama a me ka baka -ka haaheo — ka alunu waiwai — ka lawe wale - ka hookaumaha kumu ole, a ia mea 'ku ia mea 'ku i papaia mai ai ma ka ke Akua olelo, o keia mau mea a pau, ua maopopo ia i na kanaka a e hiki no ia ke malamaia i ka mea e manao e malama, ke hoolohe oia i ka malama nui a Iesu i olelo mai ai ia kakou ma ka Mat. 22: 37 — 40. penei, "E aloha aku oe ia Iehova i kou Akua me kou naau a pau, a me kou uhane a pau, a me kou manao a pau. O ka mua keia a me ke kauoha nui. Ua like hoi ka lua me ia, "E aloha aku oe i kou hoalauna me oe ia oe iho. Maluna o keia mau kauoha elua, ke kau nei ke kanawai a pau a me na kaula". Ua maopopo ma keia mau pauku maluna ae nei; o ka mea i aloha aku ia Iehova me ka naau a pau, oia ke malama i neia mau mea a pau a'u i hoakaka aku nei maluna loa iki ae e like me ia i hoakakaia mai ai ma ka pauku 37, 38 a me 40 mamua ae nei. Nolaila, ina i manao kekahi e malama i na kanawai a pau, e pono ia ia ke malama i ke aloha ia Iehova a me Iesu Kristo ka Haku, oia ka mea e hoomama ana i ka auamo kaumaha a Satana, e like me ia i palapalaia'i ma ka palapala hemolele.
                Ua kokoke pau keia manao, "nolaila he pono ia kakou ke malama pono i na mea a kakou i lohe ae nei, o haule ia ia kakou i kekahi manawa." He nui na mea i hoakakaia mai maloko o keia manao, na mea pono i ke kanaka ke malama a me na mea pono ole. Ua ike oukou ma ke kumu o keia manao: o ka pinao oia ka mea i kapaia o ka mea kuhihewa. O ka'u hoi keia e kapa aku nei ia kakou, he poe kuhihewa iki: no ka mea, ua 'kaka loa ia kakou na puka aniani o ka make a ua maopopo hoi ia kakou. Ua maopopo ia kakou, he puka aniani make ka aihue, aka, ua lele okoa aku no kakou iloko o ka aihue, a ua loaa i kekahi poe ka uku pono no ko lakou hookuli ana ma keia ao. Pela no kakou i na hewa a pau, ina e hookuli a malama ole. Ka moekolohe ino — a me ka pepehi kanaka make — ka ona rama lapuwale — a me ke puhi baka ono ole — ka aihue makau ole, a me ka wahahee lauwili, ka hookaumaha puni waiwai, a me ka hooluhi luhi hewa — a me ka maalea lapuwale, a me na mea like e ae a kakou i lohe ai he mau mea ino, o keia mau mea na puka aniani make a kakou e lele nei me ka ike pono no, aole hoi me ke kuhihewa.
                Mai Hawaii a Kauai, maloko hoi o keia mau mea a pau, na kane na wahine a me na kamalii, na'lii kamaniha a me na konohiki auhau hoopunipuni, na haole a me na hapa haole. E pakele anei kakou iloko o ka lua ahi?
                Ke manao nei au aole loa kakou e pakele ana: ina he mea ole ke Akua a me kona lua'hi, alaila ua akaaka iki ka poe hoopaakiki, no ko lakou ike ana, he