Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 13, 21 November 1838 — KA PINAO KUHIHEWA. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA PINAO KUHIHEWA.

I/iliaiiialiiiia, M uii, 1838

I .kekalii la maunia aku nei, i ka h»o--maka ana o .ka inakim knla, ike aku la au i kekahi pina > e lele an:« mai loko aku i> ko nmkoii halo knla aku; l'a komo uia maloko o ka hale, a ua p<iina in ia ka puka aua i ko.in» inai ai, a<»le h<»i walii iiona e puka hou aku ai. A i koike ana, lie \vahi innlaiiiiHama tria —Ta iii"iiriiii. lele aku la ia ine ka manao kuUiliewa e piika aku malaila, a i kona hiki ann'ku niala'ila. ku ilk» la kona po ► i ka puka auiani a hikilele oia me ka makau nui; aka, aole uae oia i hooki i kona lele aua malaiia. I.ele aku no oi i in ilaila ine ka h.nihou ana ii ko:ia |»'»o i k i puka aniani a ine ke kapalili nui nna <» koiia maii eheu, ine ka inauao |> ia f»aha e |>uka aku inalaila. l'a ku'hi oia-i ka inalaninlama o ke aniaui a k i la i hooaialanialaina mai ai nia ka puka mak ini. he lewa ia, aohe |i,ia. a noiaila koua lele aua malaila >ue ka manao paha e puka uiawalu» Kapalili uui in »i la <»ia me ka makemake iuii e Ihmiio mavv r alio. I*iuliu i»\i kana )i tn:i aua pela me ka houliou pMiepmo aua o kona p«»o uin ke auiaui, al.ula aloliaae la o Kuuui ia ia, a kii aku I i ia a lau'e iki mai la ia ia maloko o ka liale. n kuu hou aku la iaTrre lel<; hou, a leh; aku la ia a ku liou k<»iia |»<><» ma ka puka aniaiii ann i ku ai mnmun; nkahi nlua palia a kunui liaua ann pela, alni|,i kuu aku la ia i un piua<» la e !f!e ma koua aina, oia lioi ka lewa o ke ao uei. Mai uiak<- naaupo ka pinao, iu.i nole inea naiia <»ia i kiin ku e kuu, aka. he uiea nuku loa i kolin mnke'ana. Akaaka iki nae makou ia ia i kona wa e leie aua ina ka P'ik i nniani. Ou-aii o K imnknu a me kuuui a 'ue keknhi m.-a e ae. Aole nae i liiki mai k<- kiiiuu ia inaiiau-a, (Auen.i) kokoke iin<* ia mn kn ii vil e konio iiiai ai. a ike makou la in. uoho uialie ih<» la inakou nie ka inku ekeiim ole ii pau wnle ke kula ana, a ma ua niea o ke kula, ua ekeniu ae innkoii. ... . , \ i ka wa lialn, mnhope iki mai. knpu mai la kii inanao noonoo iloko o'u i ua walii pinao nei a'u i ike «»• Nu '

niea e pili ana i ka hana ana a ua wahi pinao nei a'u i noonoo iho ai. Eia ka mua; Aole mea nana i ao e aku i ua pinao nei e niake aua ia ke konio iloko 0 ka hnle a lele ma ka puka aniani. Kia ka lua: Aole hoi ona noonoo, aole hoi ona ike i ka niea e hiki inai ana mainiia on.n. Kia ke kolu; Ua kuhihewa oia a leleaku la i kona wahi paa: oia ke kulu a ine na mea liilii e ae he nui no. A m ihlf*M>o f hmknkn no nu i moak.ikaloa na inea i haiia a me na inea i k<»e. A i kuu noonoo ana, nianao iho la wan ua pili paha ka hana ana a keia piuao ia kakou. 0 keia pinao, aohe mea nana i ao e aku ia ia niamua, e make ana ia ke koino liialokoo ka hale. \<»le oiia nianao, aole ona noonoo, aole ona 'ike, o ka lele wale iho la no knna me ka hooniaopopo ole i kona w;ih'i i lele ai, e like me ke kapena niaku i iio--1 » w;ile ma ka moana me ka inanao ole: i ke.Paiiana a me ka ohe nana la me | k;i imi ole i kona latitu a me kona loni-! tu i liiki aku ai: pela hoi ua pinao nei,i a nolaila lele nku oia maloko o ka hale tne ka inauaoole a me ka noonoo ole, a loaa iho la in ia ka j)oin<». Aole lon pela ; kakou nei. I a ao pini'pine ia niai kakou i iKM.aua kuhikuhiia inai ia kakou na pu- j ka aniani o k i inake mnu loa, aka.ua lele lioauo okoa aku no knkou me ka makau oie a me k. Iu»|>ohoj»o ole i ka puka nniani nui malaiualaina innu a ke Akua ij hooinaln'iialaina mai ai a i hoomakaukau I ai i wahi e noho mau ai-ua pinno hoo-; kuli o keia ao nei (na kanakn hookuli) ! oia hoi ka li a o ke ahi lapalapa, ina-! ke niau ii ke Akua i hoike uiai iii ma | kana olelo heinole'e; oia hoi ka luai kaulana, oia lioi o <jehena make uiāu j uei. | I'a aoia niai kakou e k.i olelo a ke' Akua, he puka aniuni inalamnlaina ma-; ke kn moe kolohe n me ka iiihue « nie ka pepelii knnaka a me ka ona pama'ai :ne ka ona haka a me ka piliwaiwai, ka wnhahee a me ka hoopunipuni n nieka alunu, ka hnokauinaha wale a ine ka niakee waiwai, ke pai nina hewa ole, a iue kela mea keia mea n ke Akua i papa mni ni ma kana olelo hemolele; o neia inau mea a pau a'u e hoakaka aku

nei la ea, lie 111:111 |yjka niiiani o ka make wule ao ia a kaknu i lolie ai mamua. L"a ao pono ia mai ikakou eia, e me ia i ao pono inai ai ia Adamu ma laua me Eva, penei; l4 lv ai wale aku oe i ko keia laau kela laAu o ka inahinaai nei. Aka oko ka laau i ikea'i ka pono a me ka hev/a, mai ai iho oe ia mea: no ka mea, i kou la e ai ai ia uiea, he oiāiō iio 'e f«aTte oe." Kinohi 2: 16,17. Pela ke Akua iao mai ai ia laua, aua hoike inaij no hoi oia ia laua i ke aniaiii o ka niake, ua kuhikuhi po--110 inai ia ia laua i ke ala e hiki aku ai i kahi e poino ai, a ua hoike pololei mai ia laua i ke aniani o ke ola mau,oia hoi ko laua hoolohe ana a malama pono i kana olelo. Aka, »ole nae laua i huii ma ka nialama i kaiiu iiumi olelo a nie kana niau kauoha a pau; ua liele okoa no hiua uia ko laua maiiao iho uie ka liookuli a me ka hoohihe ole i kona leo, a ua ai laua i ka hua o ka laau a ke Akua i papa inai ai, a ua loaa ia laua ka uku pouo no ka laua iuuia ana, e like ine ka ke Akua i iioohiki ai no laua, e like ine ia i palapalahi'i ma Kin. 2: 17. [E nana malnila.] t a iele aku la laua a ua koino iiia kn puk.i o kamaalea, a k'le nku iaiiii i'oko o ka hala o ka inake, nie ka lele ana i;o a i o e iini wale aua i puka hooniahii no iaua e puka aku ai iwalio ika lewa oke ola. Ua paa laua, aia hoi iaua e iele nui ana nia ka puk;i ani.uii o k;i poino nui (oia lioi k;i liemo aaa o ko laua aina maikai a ke Akua i liaawimai ai, a loaa iho la ia imia ka po.in > niii no ka laua hana aiia pria.) Aia no laua e iele wale ana m;i ka puk;i inakaiii o ka hoku a me ku lewa o ka lonui. a u;i iele eha laua nie ke koie o ko laua poei i ka houliou pinepine aiia ma ia puka iuo iiei, oia hoi ka liana kaii ka.hana hua koke ole inai, ka liana luhi a ine kei kaumaha, ka loaa aua ia laua o ke aiauui o ka wi a me ka poioli ka elia a ine ka lunie, ka make i ka ai a nie ke k;ii»:i iki. l'a lioka. iui loan ia laua na mea ino a ke Akua i lioak ika mai ai inamua aku o ko laua ai ana i koj ka laua i ikea'ika pono a me ka hewa. Ua nanahu na iioloholona hihiu, I\u e ka Liona holo i ke kula. lniliu ke Ti<ra liolo i ka wao»

nahele, ala na moo a nnhu iiini, lele nn manu noho i kn lewu, hn nn iuea a pau ia laua, na ke Akun uini, oia ka hua o ka lanu a laua i ui ni nie ka liookuli. A loaa ia laua ko laua puu ma ko laua lae, nlaila hoomaka laua e haua maliope oka hana luhi hewn. Ua niahi no ika aina hou a ke Akua i haawi mai ni ia laua, aole nae he aiua niaikni; hc kula panoa lepo paakiki wale 110. Aole loaa pono mai ia Inua ka hua o ka aina hou a laua i koiuo ni. Ma ka hana nui i loaa mai ai ia laua ko laua waiwni a me na mea i pono ai ko iaua noho ana ma ke no nei mahope o ka ke Akua kipaku ana ia laua mawaho o ke kiliapai nani o Edena. Ua ike oukou, ena kanaka a pau i heluhelu nia ke Kinohi i ka mooolelo no ka l:iua hana ana; malaila i hoikeia mai ni ke nno pololei o ka iaua hana ana a ine ko laua inanao. Ke ike nei kakou, ua aoia laua nei, a ua hookuli nae, a ua loaa ia laun kn lele kaumaha ana uia ka puka aniani o ka luhi a nie ka hnna makehewa. Ua ao pono mai ke Akua ia Inuh nei, aole pono e lele ma ia walii o ninke auanei; aka aole nae laua i hoololie a innlaiua io, lele aku no laua, a mai pna loa laua ina aoie ke Akua o lehova i kii aku ia laua e hookuu inawalio o ka lewa ola iki, (Ke kihapai o Edenn,) ina ua paa loa laua ma ke aniani o ko ke Akua inaina. Ua aloha nui keAkua i.i lann. a kii aku la a hoolele aku la ia laua mawaho o ka uiala uiaikni o E<lena, e like nie Kunui i hoolele ;iku ai ina |>inao la niai loko aku o ka puka o ka make. Lele ka pinno. lona ka aina uinikai a nie ka noho oluoln ;uia. lole A(l;iuiu laua nie Kva, loaa ka aina ino, ka aina wai ole. ka ;iin:i lema nui a nie k;i luliihewa. Alolia ke Akua o lehova ia laua a hooiihi mai i walii knpa a haawi mai hoi i ka wa inilii 110 laua, a me ka i<ea nana e hoouiaemae ko laua hewa. uia 0 fes<u Kri*to ka Mesia ka ll.iku ke Keiki ake Akua kiekie 1 <«a i hanaiiia ma ka Uhane na ka wahine ilihiiiie: ke Keiki hoi a ke kanaka i hanania m n ke kino, he inaino na l.)avida ka hua o ko lesu oii'i. maiioko inai o \laria ka inakuwahine liihune a nie ka ilikole ka wahine nana ke kaue i ike <»le ia ia a nie ka hapai ana na ka Uhaiie, e like me ia i palapala'i nia ka Mataio, inokuna 1: 18-21. "Penei ka hanau aua o lesu Kristo: I hoopalau e ia kona makuwahine o Maria i wahine na ke kanaka o losepa kona inon; aole nae laua 1 pili, a ikea oia, ua hapai na ku Uhane Hemoiele. Aka he kanaka pono o lonepa, aole ia i makemake e hoino ia ia ma ke akea; mawao iho la ia e kipaku malu

ia ia. A i koua nianuo ana ma ia m;iu r mea, aia hoi, ikea'ku ia ka anela a ka liakii e ia ina ka inoe, i mai la, I*2 lopopa, e ka inaino a Davida, niai inakau oe ke Inwe ia Maria i wahiue nau; no kn iiiea, ua hapai oia na ka l'hane llemolele. A e hanau nna oia i ke keikikane, a e kapa aku oe i kona iiioa f> IK V U; no ka mea. e hoola oia i kona poe kanaka mai ko lakou hewa iiiai." Oia nei ka ke Akua i kuhikuhi mai ai ia laua a i olelo e niai ui mahope iho o ko laua ai ana' i ka hua o ka lanu a ke Akua i papa mai ai i;i lana. e like me ia i palapalaia'i ma ke Kinohi 3: 15. "E waiho iiii au i ka inaina mawaena ou a me ka waliiiio. a mawaena hoi o kou liua a III"' kona hua; nana e paopao iho i kou poo. a :iau e pakuikui aku i kona kuekuewawae." O ka hua keia a ka wahine, ana i olelo e mai ai ia laua i ka wa o keia <>lelo ana. Ka mea keia i oleloia mai ai e ka poe kaula nmmua aku o koiia hiki ana mai i ke ao "nei.i oleUv-hou ia'i ma'ka Isaia mokuna 9: I—7. "0 na kanaka i hele ma ka pouli, e ike ananei lakou i ka malamalaiiia imi, o.ka poe i noho nia ka aina aka o ka make, e alohi auaiiei ka malamalama nialuna o lakou. Ua hoonui oe i ka lahnikanaka, ua hoomahuahua |oc i ko lakou olioli; ke olioli nei lukou iinua ou, e like nie ka olioli ana i ka ihoiliili ai iina, e like hoi me ka hauoli ana o ka poe puunaue i ka waiwai pio. ' () kona auamo . kauniaha, oka laau i haliau i kona kua, a me ke kookoo o ka niea hookauinaha, ua uhaki oe ia ! mau inea e like me ka la.o Mieliana. 0 na palekaua a pau o ka poe i kahikoia . i ke kaua, n me na aahu i opeope pu ia : me ke koko, e puhiia no ia mau niea, e lilo no i wahie iio ke ahi. No ka niea, ' ua lianauia mai, he keiki no kakou, no .. kakou i haawiia mai ai, he keikikane. Maluna o kona ai ke aupnni, a e kapa- , ia kona inoa, o KUPAINAHA, o KAKA' I.KLO. o KE AKUAMANA, KA- , MAKUAMALLOA, o KEALHOKAMA- | Ll T ." () kt-i:i ka mea i lianau ai ma ke kulaiiakauhale liilii o Betelehema ka inoa, »* like uie i;» i oleloia inai ai e ka poe kaula. i paiapala hou ia'i ma ka Mat. 2: 6. '•() oe (? Uelelehema ma ka aina o Imla, aole no <ie ka mea uuku loa iwaena o ko 11,ela (ine kulanakauhale alii; no ka inea, inailoko mai ou e hele mni ana kekahi alii, naiia e iiialamalama i ko'u poe kanaka o ka lseraela." [Wahi a lehova o na kaua.] Ka mea keia i hanau iho ai i ka po oka la 25 o Dekemaha, i ka makahiki o ka honua eha tausani (4,000 e like me ia i palapnla paha ia mai ai e ka poe naauao ma ka Hoikehonua muaaoao 197; penei, ulia-

nau ae la ka Meaia ko kakou ola liemolele, m» Betelehema, nm ka aina o luda, i ka po 25 paha o Dekemaba" [wahi a k*i poe inii naaiiao ] Oia, o ku iiiolmihula keia o ka heua ana (Akua) i olelo uiui ai e huamai ana na ku wahine mni. Ua innopopo loa iua keia mau hoike a'u i hni uku nei ia oukou, a me na wahi e ae no hoi, kn oiaio o ke ko ana o keia mau olelo a lehova ke Akua i • «W» e niai «ria Adanni ina fim*Hnie Lvd; n ua ko ae la ia i ka wa hiki mai. Auhea oukou, tiifri kuhihewa oukou e niake ana laua ke inihi io laua no ko laua hewa, e like nie ka ke Akua olelo niia mai ia laua e mihi. Aole kakou i ike pono ia mea, nialin paha ua mihi no laiia, a ua loaa e ia laua la ka Haku lesu Kri*to maluiia nia ka lani. Nolaila, inai inaiiao ae kakou, ua make paha a ua ola paha ko Iniia iihane; no ka mea, aole i houkaka pono ia mai ko laua mihi ole ana a me ko laua niihi ana. 0 ke kipakli ana i( ke A*kua ia laua a ine na olelo hooweliweli ana i olelo inoi ai ia laua. oin wale no na niea i mao|M)po ia knkou ma ka palopala hemolele. Aole loa pela ko ka pinoohihia ana e like nie Adainu ma i hihia ai iloko ko laua ike a iiie ko laua aoia. Ina paha i aoia ka pinao e like ilie AdaiMi ma i aoia i, a hihia oia iloko o kona ike ana, ina paha ua lilo oia i mea hoohewaia; aka, ua maopopo, aohe mea hoolohe ka pinao i ke aoia, aka, itia i ao mai ke Akua ia ia e hiki iio, no ka inea, at»le uiea hiki ole ia ia, hookahi wale no mea hiki ole ia ia o ka hana liewa He hololiolona liilii nae ka pinno, aolie noonoo, nohe ona manao, uolie ona ike i ua mea e hiki mai ann inaluna ona; nolaila, he oi aku kona pono inamua o ko ke kanakn, no ka niea, ua aoia ke kanaka aole hoi i noia ka pinao. () ka 'niiw keia i halu ae nei maluii». Nolaila e nooiioo pono i nn mea i aoia inni ia kakou ina keia wahi iiiuluna ne nei. : Na olelo pi'i a me na olelo pili ole. ka like a ine ka like ole o ko kakou nianao me na mea pono i loaa ia kakon ina ke una mim o k«-ia manao. V» mnopopo ae uei i;i oukoli na ineo i hoal-;ikaia iloko o ka mea inua, o na iuea iloko o , ka munuo lua koe. Hii-o, Okatoba 9. | Lia kekahi niea kupnnnha a'u i ike |ni ma Kaw% I ko makou hoi ana mai, 1 kela kaapuni ana no i hoike ia aku ai , i kela inniino mamua. Ike liku la au i kekahi wahine e kahunin ana, o Kaauimaka kona inoa; E kalua pu aiia oia i ka ai, a me ka wai iloko o ka umu, t

moa pu ne la no, a kui pu iho la no i ka poi me i:i wiii no, a wali, a ai makou Ninau iiiui palui kekalii o oukou; llealia la ke ano oia wai i kalua pu ia me ka ai iloko oka uinu ; Kia ke ano, He ipu palaai, a he ipu haole kekalii. A no ka wai ole o ia aina, ua kapaia kona inoa o Kaniaoa kula wai ofcrTktt )a. Na S. Haanio.