Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 8, 12 Kepakemapa 1838 — No ka hooponopono ana i ke Kulanui. [ARTICLE]

No ka hooponopono ana i ke Kulanui.

Kulanui, Lahainaluna, Maui, lune 28 1838. He wahi uianao hoakaka a me ka niakamae a niakee hoi i ka waiwiii a ko Aiuerika poe kokvm me ke aloha. Kia ko'u wahi manao hoakaka ia oukou a pau loa, e na Kuinu a me na jhaumana, no ko'u lohe ana i kekahi niea. Mauiua loa aku o keia malama, lohe no au, a lohe hou no, i ka pau anao ke kokua n ko Amenka poe, i na mimonari ma Uawaii nei. A pau ia lohe ana, a hiki inui i ka la eono o keia nialaina (Aperila,) lohe hou no au; No ia kekahi, a me ke kokua ana, a ma ke kokua, ae aku la au. A inahope iho, o keia manawa, i ka hora ehiku paha, lolie hou no, a hoomuopopoia inai la ualinanao nei, akauohaia uiai la ia inakou e noonoo. A no keia kauoha, nopu mni la keia wahi manao iloko o'u: Penei ka hooniaka ana. 1 le pono no e huawiia ka aina i na haumana, a e heleaku na hoaainn. No ka mea ea, ua lilo aku i kela hoaninn kein hoaaiiia, eono daln i ka makahiki luiokahi: Eono i hoonuiia me ka liiku hoaaina, ua like ia uve 42 i lilo in lakou: Ponei. (6x7=42.) ao ka hapaha (X4) o ka aina he hapalima (=5) palia, ia lakou no. Kia kekaihi. Ua lilo aku i ke knliu nialama kamalii kokalii mau <l:il;», lie ty>2 ia ia i ka inakahiki hookalii. Kia kokalii. l-'a lohe au, e noho ana kekahi inaii kuniuao na n.\ kamalii. A ina e oolio lakou maanei, aole a lakou uku e ae, o ke dala wale no. No ka mea, o Kepookamoku a mo Kahookui na kumuao i keia mnnawo, a ua lilo aku ia laua kekahi dala a ko Amerika poe. Hookahi hebedoma, hookahi dala a me

liiailiiku^^^ ai, aka, aote e pan.i ka hoakakaU| *ltti. v -- ; ; j;kela'iiiau:;i«iei-^ i ke kahu malamakamalii, i ka w«drfe a i na hoaaiua i ka makahiki hooMŪ. Ekolu b«nerhb»a kaoimikumamalu* 4alaia. (s3»l/ Aia ioakou («iffhammK) kekahi, i ka ai, i ka i(f; i ka haie, a i«tt ka lole, a me ia mea akd ia mea aku, he nui no. A no ia mea, manao iho la aū he pono no e haawi ka aina ina kamalii. A manao paha oukou, he pono no kahaawi o ka aina, aka, o ka poe liilii ea, ua nahelehele palia kb lakou aina. Aole loa pela, he pono no. i kuu manao, e huipuia ka mea uukii me ka mea nui; ma ko laua aina hookahi. A oleio mai paha oukou, ina no • haawiia ka aina, aole no e ole ka nahelehele. Aka, ke olelo aku nei au ia oukou, Aole, no ka mea, ke manao net au, o ka mea i huli ae i ke nlo o kona lima maluna, a wele aku i ka weuweu; o kona aina ke nalielehele. A olelo hou mai paha oukou, Ua haawiia no ka aina i na kumu mamua, aka, ua nahelehele no. Kahaha!! Kainoa ua lilo lakou nia ko lakou makemake! 1 ke kuai lole, i ke kuai ia, i ka hoopukapuka dala, a me na mea i ku pono iko lakou inakemake iho. Aka, aole pela keia, aole loa, aole no hoi e lilo aku kekahi o lakou nei ma kekahi o ia mau mea; ke hoOmauia no na mea e pono ai ka noho aua a me na mea e pono ai ke knla, a o ka ai wale no ke ano e ne. Eia kekahi no na kumuao. Ke ninau aku nei au ia olua, e na kumuao. He mea hiki o!e anei i ;kekahi o na haumana kamalii ke lilo kekahi o lakou i mau kumuao na kona niau hoa, aole hoi o na kumu mawaho? A pela e lilo ole aku ai pnlm ia mau d;ila. A hookuia- paha keia manao, olelo mai palia ouk«»u. Kna hauiuana, aole e pono ke kiumino iio na kaiualii; no ka inea, iiki e lilo kekahi o lakou i kumuao, aolo aua inanro e ae, o ke ao wale aku iio i ua liaumaha; no ka mea, aole lu» niannwa no laua e kula'i. Ae paha. Aka ea, ina e keia manao, eia ka pono; Aole e liaawiia ke kumuao i ka aina, a<ile hoi lakou e hana. Ai ka wa e hele ai naliamalii i ka haua lima, alaila, eao ke kumii haole i i»a kumu kokua i ka lakou haawina, i ke kakahiaka ame ke ahiahi. A e like me ka hana o na kamalii ma ka jtfna, pela ka ua mau kumuao la.

A olelo iho paha-oukou peael ( Pololi hoi ha na kumuao! No ka iuea mahi ae la no ia mea i knna i kana. He oia* io no ia. Aka ea, ina he niea hiki ina haumana a pau i haawiia i ka aina, e kokua ina kuiniiao iai na laua. Alaila aole e pololi, no ka niea, he mea pono keia, ke ae aku nei au i keia inanao; ina owau kekalii e haauiia i ka aina, nlaila, c hiki no. Eia kekahi. Ua nianao waie ia, he mea hiki ole i ka p<>e hnna keleawe ke haawiia i ka aina. A no 'ia hiki ole nna, he pono no e puunaueia na la oka hebedoma no na kumu n uie na haumana. Penei ka puunnue ana. E hoomaka ke kumu i ka poakahi uia na hana kupono i kona niakeinake. Alnila oka poalua, no na haumannia, i niea e hana'i i ka aina, a pela aku no a liala ke Sabati. A ma ko ke kumu mau la e like me ko ke kumu nianao. Alaila mai hoopalaleha na haumana i ka hana i ko ke kumu mau la. Aka eh, ikawa e manao nui ia'i kekahi poe e na kiiinu,e hana i kekahi hana, i ke kefeawe paha, a i kekahi hana eae palia. Alaila e kokua na haumana e ae i ni na ua poe la; a e kokua no hoi e malii i ko lakou aina i kekahi hora paha. Eia kekahi. Ua olelo ilio paha oukou iloko o oiikou iho; peuei. He pono no ka haawi o ka aina, akn, nāiielehele loa ko ka mea i loohia ika niai. No ia mea, ke olelo aku nei au ia oukou, a i kupono kona inai n<> ka hebedoma hoo„kajii a elua palia, alaila e kokua na haumana ola i ai nana no kona mau la nawaliwali, a e malama hoi i kona aina, no kona mau la pilikia. A ola kona mai ana, alaila e hana aku no; aka, iua he mai hoomaiinai a he inau 'la elua paha ola kona inai; alaila uia ka ai ai wale no ke kokua ana a ola kona mai. Eia kekahi. Aole no i hoole ioa ia ke kaliu iiialaiiia kamalii, no ka inea, o ka mea no ia e pono ni na haha a ke kuinu, a me ka hoopouopono i kela inea keia niea. r Eia kekahi. Aole no i pau a akaka loa na mea i hoakakaia tna keia manao. Aka r ina he mea hookoia keia, alaila ma ia hope iho e akaka'i keia niea. Auhea oukou e na mea a pau e helu-! helu ana i ke Kumu llawaii, inai kuhihewa oukou no oukou keia inanao a me keia iiiau olelo. Aole no.oukou keia, no makou no keia no na haumana oke Kulanui, he manao i hoakaloiia imua o na Kumu haole a me na ha«fmana a pau. Aka, he mea poKp"tiae i kuu manao e paiia keia ma ke K. H. i ole al ia e nalowale a poina hoi; he mea no hoi ia e hoakaka'i i ke ano o ka hana aaa ma keia kula.

helke aku} ko*u aloha ina hoahanAu a ne b i makamaka o'a • pau ma Waia» lue a ma na wmhi e ae no hoi o keia pae aina. Na'u na Kunui i hoouna aku i ou la e pai a maloko ou, aole nae i ktUum* loa ko'u hanai ana aku ia oe; aka ma keia hope aku, e hanai aku 110 wau ia oe i kahi mea i loaa niai ia'u.