Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 7, 29 ʻAukake 1838 — Page 27

1838.) KUMU HAWAII. 27

hope aku paha e paa'i keia wahi buke i ke paiia, aole nae i maopopo pono ke pai aku ma keia hope aku. KALAMA.

KE KUMU HAWAII.
WENEDE, AUGATE 29, 1838.

                Ua hoomakaia ka hale pule no Mi. Binamu ma Honolulu, i ka la mua o Augate nei. Eia ka hoomaka ana, o ka eli iho i ka lua a na, a ua ahu mai kekahi o na pohaku. Eia ka nui o ka hale, he iwakalua kumamaha laula o ka hale, he hale pohaku. Ua manaoia e hana i ua hale nei i maikai, i pau, i wahi hoi no na hanauna mahope mai e hoomana aku ai ia Iehova.
                A i ka la 23 hoomakaia ka hale pule no Mi. Kemita ma Kamanuwai he hale lepo kawili. Eia ka nui o ka hale, he iwakalua anana ka loa, a he umi anana ka laula. Ke kokua ikaika nei na kanaka i keia mau hale.

"OPA KA HELU O BIHOPA."

                Pela ka olelo a Kapio ke kaikaina o Kaomi, i kona hele ana ae ma ke alanui mai Waialua mai a Honolulu. He mau kao 2 10 ana, e lawe ana i mea kuai lio; a hiki ma Waiawa hoi me na kao o Mi. Bihopa he 80, a lawe pu no, a kuai i ka poe haole ma Honolulu.
No ka lohe ana o Mi. Bihopa - ua hai mai - i kela mau hua a Kapio, a no ka lilo kana hoopii i na lunakanawai. Hookolokolo iho la lakou a po ia la, a ia la mai akaka, a pili ke kaawai o ka aina ia ia. Eia kona uku, he 80 kao, a me na dala he 80, a i ole ia, he mau waiwai e ae e like me na dala he 160, no ka mea, he aihue maoli kona.

HE OLELO HOOKAMAILIO.

                He wahi manao pokole ko'u ia oe e ke K. H. Ua loaa ia'u na pepa hope o ke K. H. ka pepa 22 a me 23 a pela aku no a hiki i ka 26, i ka la 18 o Iune nei. No ia mea manao iho la wau e hoalohaloha aku ia oe.
                Aloha oe a me kou wahi i paiia'i. Eia no wau ma Lahainaluna nei e kakali ana i ko hiki mai. Ua kakali aku la wau ia oe i keia mau malama i hala ae nei i ko hiki mai, a na hiki mai nei no oe.
                Ua heluhelu au i na mea i paiia maloko ou e ka hoahanau aloha, molowa ole i ka holoholo mai Kauai a Hawaii.
                Ua ike au i na mea i palapalaia maloko ou a me ke ano o kela wahi keia wahi. Ua lohe au i na mea i hanaia ma Kauai a ma Oahu a ma Maui, a ma Hawaii a na moku liilii eha.
                No ia mea, nui kuu olioli, no kuu ike ana i ke ano o kela wahi keia wahi. Ka pono a me ka pono ole, ka ulu ana o na mea maikai a me ke 'mi ana o ka ino.
                Ua makemake no wau e hanai aku ia oe, a e kokua ma na mea e pono ai kou hemahema. Nolaila, manao au e hiki no paha ia'u ke kokua iki aku ia oe'i keia manawa. No ka mea, ua loaa mai nei ia'u he mau wahi pepa eono.
                Ua ike oe (K. H.) i ko'u hemahema ma keia hana, ua hoakaka e aku no wau ia oe mamua ma kela mau manao o'u ia oe. Aka i kuu heluhelu ana ma ke K. H. pepa 22 penei. "Ina i makemake oukou e ka poe e manao e haawi i ai na ke Kumu Hawaii, e pono ia oukou ke kau i na koma ma ko lakou wahi pono e kau ai; a pela no hoi na kikokahi, a me na kolona, a me na kikoninau, a me na kikopuiwa, a me ke kikokoma, a pela aku no a hiki i ka pau ana o na mea e pono ai ka palapalalima." No ka mea, pau kuu manao ana na Tineka e hooponopono mai; pau kuu manao e palapala wikiwiki me ka pihoihoi.
                No keia manao ou e ka mea Paipalapala, komo iho la iloko o'u ke aloha. No ka mea, ua ike iki no hoi au i keia hana, he hana kaumaha loa.
                Ina pono ole ke kau ana, aole loa e pono iki ke heluhelu a maopopo kahi ano. Ina aole maikai ka lima o ke kakau ana, aole hoi kaawale pono na huaolelo, a me na hopunaolelo, aole hoi kau pono i kahi e kau ai ka hua nui, aole no e maopopo iki ka manao i ka mea nana e heluhelu, e like me neia aono a nika baka, E ho mai ba kanou. Ma keia hopunaolelo, ua maopopo ka hiki ole o ka manao pono ole o ke kakau ana i ka heluhelu pololei. Ike kakou ua hemahema wale no na huaolelo a pau, aole maopopo iki, pahemahema wale no ka heluhelu ana. No keia mea, ua maopopo io he mea luhi ka hooponopono ana i ka manao o kela mea keia mea.
                No keia mea, manao wau, o ka poe akamai mai Hawaii a Kauai, na lakou paha e kakau me ka pololei loa, i ko lakou mau manao ke manao ae lakou e pai make K. H. Eia hoi ko'u wahi manao ia oe (K. H.) e wikiwiki hoi oe i ka hana, aole pono ke lohi aku, no ka mea, ua pau kekahi mau luhi o'u i ka laweia'ku.
                He nui no kuu makemake e hiki koke mai ke Kumu Hawaii ma o makou nei; aka aole nae hiki koke mai io makou nei: Elua a ekolu paha malama ke K. H. hiki mai i ko makou wahi nei (Lahainaluna.)
                No ia mea, ina i pau kekahi o na pepa K.H. i ke paiia, he pono ia oe ke hoouka koke mai ke loaa ka moku pono e holo ana i Maui nei; no ka mea ua ono makou ia ia, makemake makou e loaa koke ia ia makou ma ko makou lima; i ike makou i na mea i hanaia ma kela wahi keia wahi a me ko ke Akua manao i na kanaka a pau malalo iho o ka la.
                Mai huhu mai ia'u no ka pono ole o ka manao. E pono no i ka mea imi manao ke imi, no ka mea, pela i kauoha mai ai ke Kumu Hawaii.
                Oia ko'u wahi manao kokua ia oe no kou hemahema, aia no nae i kou manao, ina i manao oe e pai a e hoolaha aku, e pai iho no; ina aole, ua ole iho la no. No ka mea, pela no oe i kauoha mai ai. "ina o ka mea makemake e kokua mai i kuu hemahema, e kokua mai no; aia no ia'u ka ole, a me ke pai aku." Ua pau nei wahi manao ia oe. Aloha oe a me kou poe hoalawehana maloko o ka hale paipalapala. Na KALAMA.

NO KA NELE ANA I KA MANAO OLE.

                Auhea oukou e na haumana a pau o ke kulanui nei. I ko'u huli ana i manao no'u no ka poalima, aole akaka iki ia'u o ka manao pono e hai aku ai imua o na kumu a me na haumana. A no ke akaka ole, a me ka loaa ole ana ia'u o ka manao maikai e hai aku ai, nolaila, manao iho la au penei:
                Heaha la 'uanei ka'u mea e hoike aku ai i na kumu i ka poalima hai-manao. E hoike aku paha 'uanei au i ka makani, i ka mea ole ka mea a na kumu i papa mai ai? No ia mea, noonoo hou iho la 'u, aohe pono ia'u ke hoike aku i ko'u manao ia poalima, aia hiki i ka wa pono, alaila hoike aku au i ko'u manao. Aka, kupu koke mai la iloko o'u ka manao makau i na kumu, i ka huhu mai ia'u, no kuu nele ana i ka manao ole. No ka mea, ua hoomanao koke iho la wau i ka olelo a Aneru i olelo mai ai ia kakou penei: "Ina o ka mea nele i ka manao, me ka hoomolowa i keia mea e pono ai ke kula, e pono ia ia ke hoi koke aku ma kona wahi i hele mai ai; no ka mea ua hoomolowa oia i ka lani i na haawina o ke kulanui nei i haawiia ia ia." No keia mea, huli nui iho la a me ka ikaika e loaa kamanao iloko o'u; aka aole i loaa. No keia mea, nui ka makau a me ke kanalua e noho ana iloko o'u, no ka nele ana i ka manao ole; no ka mea, ua hala na la pono i haawiia mai ai ia'u e huli a e imi ikaika i ka manao.
                Eia ka mea i nui ai kuu makau. O