Ke Kumu Hawaii, Volume IV, Number 3, 4 July 1838 — Page 9
KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
Buke 4. HONOLULU, OAHU, IULAI 4, 1838. Pepa 3.
NO KA SABATI.
Ina pakahi ke kula i kela Sabati i keia Sabati, ehia kula ma ka makahiki hookahi? 52.
Ina pahiku ka pauku i hoopaaia i kela Sabati i keia Sabati, ehia pauku hoopaaia i ka makahi hookahi? 364.
Ehia hoi halawai ma ka makahiki hookahi ke palua ka halawai i kela Sabati, i keia Sabati? 104.
Ehia kula a me na halawai i loaa ia oukou? He nui loa.
Ua pau anei na kamalii i ka malama pono i ka Sabati? Aole.
Hele kekahi kanaka e hooiliili i ka wahie ma ka Sabati, u'aha ia ua kanaka la? Ua hailukuia oia i ka pohaku a make.
Nawai i kauoha mai pela?
Na ke Akua no. Nahelu 15: 32—36.
Pehea hoi ka poe a pau i malama ole i ka Sabati?
E noho pu lakou me ia kanaka la ma ka po.
Aole anei he pono ke weliweli ka poe malama ole ia la? Ae, ke kau mai nei ka inaina o ke Akua maluna o lakou.
Ua ike anei na kamalii mai o a o i ka Sabati?
Aole; kinikini loa ka poe ike ole.
He poe aha ka nui?
He poe hoomanakii.
Aloha ino lakou; ahea hoi lakou e ike i keia la maikai?
Aia hele aku na kumu i kela wahi keia wahi, e ao i ka pono, alaila ike lakou.
E aha oukou? E pule, a e haawi aku i ka waiwai, a e hele aku paha kekahi ilaila i loaa na kumu ia lakou.
Oluolu anei ke Akua ke hana oukou pela me ka naau aloha ole ia ia?
Aole; hoowahawaha mai no oia.
U'aha oukou no na mea pono i loaa ia oukou ma ke Sabati?
Ua pomaikai wale ke lilo makou i poe keiki pono.
Pehea hoi ke lilo ole oukou i poe pono?
Lilo ko makou Sabati i mea e eha loa ai makou ma ka lua ahi.
Aole anei e pau ana ko oukou mau Sabati malalo nei?
Ae; e pau ana na Sabati, e pau ana ka lohe, e pau ana na kula, e pau ana na halawai.
Nolaila, e aha oukou? E lilo koke ae i poe keiki pono.
Mahea e mau loa ai na Sabati?
Aia ma ka lani. No wai ia Sabati? No ka poe kanaka o ke Akua, no na kamalii pono a pau. Hebera 4: 9.
He Sabati anei ma ka po?
Aole; he eha mau loa wale no ko laila. Haawina Kamalii.
NO KA PULUPULU.
Lahaina, Iune 1, 1838.
Aloha oe e ke Kumu Hawaii, He mea pono ia oe ke hoolaha ae ma Hawaii nei i na olelo a pau e pono ai na kanaka. Nolaila ea, ke hai aku nei au ia oe i kekahi mau mea a'u i lohe ai, a i ike ai no hoi; a ina e manao oe e pai i keia olelo, aia no ia oe ia mea.
I ka la eiwa o Mei, holo aku la au i Kailua. Ia'u i noho ai malaila, ike aku la au i ka huluhulu e ulu wale ana, he nui loa. Ua ulu maikai ka huluhulu ma Kona, ulu no me ka malama ole ia. Aole luhi ke kanaka i ka waele. Kanu iho no oia i ka hua, a ohi wale mai i ka huluhulu, aole kaumaha i ka malama ana. Nolaila, kahaha ko'u naau i ka manao ole ana o na kanaka ma ia mea waiwai. Ninau aku la au i kanaka, No ke aha la i kanu ole ai oukou i ka huluhulu no oukou? I mai la lakou, "Ua makau makou i ke kaumaha, no ka mea, no na'lii ka hulululu a pau."
Manao iho la au i kana olelo, he wahahee paha nana. A i kekahi la ae, e kamailio ana makou ma ke hele o Mika Kakini, a komo mai la ke alii, a ninau aku la makou ia ia, Pehea ka huluhulu? Ina kanu ke kanaka i ka huluhulu, a ulu ia a hua mai, alaila, nawai la ia huluhulu? I mai la o Kuakini, No ua kanaka la no. Ninau hou aku la makou ia ia, Aole anei nou? Hoole mai la oia, "Aole, no ke kanaka no. Ina kanu na kanaka i ka huluhulu a nui, no lakou wale no ia. Ua makemake loa au e kanu na kanaka ia mea a nui loa. Aole au e auhau i ka huluhulu, aole hoi e ohi. A mahope aku ina nui loa ka huluhulu, alaila, haalele loa i ka auhau kahiko o ka aina, ke kapa, ka puaa, a ia mea aku ia mea aku. A hiki i ka manawa e haalele ai i ka auhau kahiko, alaila auhau pono i ka huluhulu, aole auhau i na mea e a pau loa. I keia wa, aole loa au e auhau huluhulu; no ke kanaka no ia, ke manao oia e kanu. A hiki i ka manawa e nui ai ka huluhulu, a haalele i ka auhau maoli, a auhau uuku i ka huluhulu, a no na kanaka ka nui."
No kela olelo lokomaikai a ke alii, maopopo ia'u ka pono o ke kanu huluhulu, oia ka mea e waiwai ai na kanaka. A i ko'u manao, he mea pono i na kumu a pau, mai Hawaii a Kauai, e hooikaika i na kanaka e kanu ia mea. Aole pono ka molowa, a me ka noho wale.