Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 20, 28 February 1838 — Page 80
80 KUMU HAWAII. (FEBERUARI,
halawai no ko Hawaii, i Hawaii, a me ko Maui, i Maui, a me ko Oahu, i Oahu, a me ko Kauai, i Kauai, a ma ka pono o ka olelo ana paha, e hoakaka mai ai ko kela aina, ko keia aina. Ke manao nei no nae au, aole e pono loa: ka hui ana a pau loa na kumuao e olelo oia ka pono loa, aole wahi hewa iki oia mea he pono loa, he pololei, he mimo, he pana kai ole, ke ae aku nei no wau i keia manao i ae mai oukou e hana. Na'u na KAMAKAU.
KAHI MELE.
KA LA.
E kuu Akua nani mau,
Nau i hoopuka mai
Ka la i lama no ke ao,
I ike kamalii.
A puka mai, hoomaka ae
I kana hana mau,
Aole ia e hoolaha'e,
A puni keia ao.
Auwe! he hana nui ka'u,
A noho wale no!
E hilahila, a haohao!
Me e kuu naaupo!
E ala e, mai kuihe,
A puka mai ka la;
Hoomaka i ka'u hana nei;
Mai noho a nana.
Aia iluna e nana'i
I kela waiwai mau;
Mai manaka a molohai;
Ka'u hana e hoopau.
Pehea la wau e hoopaa ai?
He keiki makalii.
E Iesu, e kokua mai,
A ola kau pokii. L.L.
HILO, Feberuari 14, 1838.
Auhea oukou e ko kela aina, me keia aina. E ike oukou i na oihana a ke Akua i ka nui. Mamua, ua ike oukou 31 oia ka hoomaka ana, a ma ia hope iho, 104 a i keia wa 200 a keu aku, i ninau ia. A ma ia hope aku, e ike oukou i ka nui loa o ka hana a ka Haku.
Ua like no kana hana ana me ke ahi e hoopau ana i ka opala, pela no kona hoopau ana i ka lealea a me na ano ino a pau, a me ka ona i ka awa, i ka baka, aole nae i pau loa. Ke puhi baka, aka, o ka poe e imi ana i ka pono, ua haalele aku lakou i na mea ano ino a pau.
Eia keia mea pono no na makua e ao pono aku i na keiki i keia wa, e alakai ma ka pono a me ka hoonaauao a ka Haku, i ike ole lakou, i ka hoao ana i na mea ano ino, i ka lealea, i ka paani, i ke puhi baka, oia ka mea ino loa ke ao aku na makua.
Eia paha ke ao ana, ina he puhi baka na makua, puhi no na keiki, hakaka na makua, hakaka no na keiki, hana makua i na mea pono ole, hana no na keiki. Pela no kela mea ino keia mea ino, he manao hoopili kona keiki ke ike aku i ka hana a na makua, ina ma ka pono ka hana a na makua, hana no na keiki malaila.
Eia kekahi mea hoike no oukou, e ka poe hookolokolo. E pono no oukou e hookolokolo me ka pololei. Mai hoopili wale aku me ke akaka ole, he pono no e wehe a hemo lea, a i ole ea, e imi no, a akaka alaila pono ka hoopili ana, mai hana pilikia oukou me ka hookaumaha wale aku maluna o na kanaka.
No ke aha la ka hana ana pela? No ka makee paha i ka waiwai. No ka manao iho paha he mea ole na kanaka, o lakou no ka mea nui, aka, i ko ke Akua manao, ua like no, hookahi no koko, hookahi ko kupuna.
Eia keia. E pono no e hoopai like i ko keia aina i ko kela aina, i na kanaka a me na alii, aole e pono e hoomama ka uku ana i ko kela aina a hookaikai i ko keia aina a hoomama i ko na alii, a hookaumaha i na makaainana.
He mea pono anei ia? Aole, he mea ia e huhu mai ai ke Akua ke hana pela ka poe luna kanawai.
Eia keia e pono i na alii a me ka poe maiau, a me ka poe noonoo e imi i ka mea e pono ai ke aupuni e lako ai a e waiwai ai, a e maluhia, a e naauao ai. O ka naauao oia no ka mea e lako ai ke aupuni a e maluhia ai.
I ka manawa hea e ike ai kakou i ka noho maluhia ana? I keia manawa no ka pono, i ike kakou a pau, a noho aku keia hanauna me ka pono. Owai ka mea nana e imi i poe hooponopono i ke aupuni?
O Kaahumanu II, oia ko ke'lii nui kokua, oia no ka mea e hiki ai keia oihana hooponopono. Na KAAPA.
HILO, Punahoa, Ianuari 18, 1838.
He manao hooikaika i ka poe hana hewa a pau, i mihi lakou. Auhea oe, e ka mea moe kolohe; E mihi koke oe, e haalele loa i ka hewa, a i ole oe e mihi, Ea, e hoopai mai ana ke Akua ia oe i ka make mau loa, o kou kino, a me kou uhane pu iloko o ka lua ahi pio ole.
Auhea oe e ka me aihue, E mihi koke oe i kou aihue ana e haalele loa, mai aihue hou oe, Ee, e hoihoi aku i ka mea au i aihue ai, i ka mea nana ia. A i mihi ole oe, e make pu oe me kou kino a me kou uhane iloko o ke ahi aa mau loa, "kahi aole e make ko laila ilo, aole hoi e pio ko laila ahi."
Auhea oe e ka mea hoopunipuni, a me ka moe kolohe, a me na mea like a pau. E mihi koke oe i kou hoopunipuni ana, a me kou wahahee ana, aka, i haalele ole oe, Ea, e make pu ana oe me kona kino, a me kou uhane a pau pu iloko o ke ahi pio ole, "oia ka lua kaomi waina o ko ke Akua inaina, e hoopai ana i ka make mau loa."
Auhea oe e ka mea noho wale, palaualelo, hana ole, pule ole i ke Akua, hoomaloka, mihi ole, aloha ole; E mihi koke oe i kou noho wale ana, mai hoopanee, mai kanalua, e hoole loa oe i keia mau hewa a pau, a i haalele ole oe, Ea, e make pu ana oe, o kou kino, a me kou uhane iloko o ka lua o Gehena, ilaila e uwe ai, a e uwi ai na noiho.
Auhea oe e ka mea puhi baka, a me ka mea inu rama, a me ka mea inu awa, a me ka mea inu ko, a me ka maia, a me ka uala awaawa, a me ka waina, a me ka ulu awaawa. E mihi koke oe, ano, mai hoopanee, mai kanalua, mai kuihe, mai palaka, mai nanea. E makaala, e kiai. A i ole oe e mihi, Ea, e make ana oe, o kou kino, a me kou uhane pu iloko o ka lua ahi pio ole. Auhea oe e ka mea e heluhelu ana i keia manao, e heluhelu pinepine oe me keia olelo ia oe. Ina he kanaka pono oe, Ea, aole e pili keia olelo ia oe; aka, ina he kanaka hewa oe, ua pili ikaika keia manao ia oe."
Auhea oe e ka mea kuamuamu, a me ka hoopaapaa, a me ka hakaka, a me ka hoomaau, a me na mea ano like a pau. E mihi koke oe, ano, mai hoopanee aku, e haalele loa, mai hana hou aku. Auhea oukou a pau loa, e ka poe moe kolohe, a me ka poe hoopunipuni, a me ka poe noho wale, a me ka aihue, a me ka poe ona, a me ke kuamuamu, a me na mea ao like a pau.
Eia ko'u manao ia oukou a pau loa, e hoolohe mai. Mai hana hou oukou, ea. U'oki loa. "U'oki, ea, E huli mai. Mai hele hewa hou, Mai paani ma ke kae o ka pouli mau." E haawi koke i ko oukou mau naau ia Iesu, e lilo oukou i poe paulele ia ia, i poe hooilina pu me ia, i poe kokua ma kona aoao, me ko oukou naau a pau. Pela e pono ai oukou, e pomaikai ai ko poe uhane.
Pau kela wahi manao.
Na SAMUELA HAANIO.