Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 7, 30 August 1837 — Page 28

28 KUMU HAWAII. (AUGATE,

o ka rama, mawaho o ke kino, i ike a makau no hoi kakou. Auwe ke kanaka ku e i ke Akua, a inu rama, i mea e lealea ai kona kino. D. B.
 

KAHI MELE.
HE MELE UHANE.

                Aloha ka uhane, ka hoapili o ke kino; i pilia kaua me ka la, a o ke anuanu me ke koekoe; aloha kuu hoa o ohumu o kahi mehameha; hoa hoolau kanaka o kahi kanaka ole. A o hoi na kuu hoapili i kaua lani polua; hoa ae ale o na kai ewalu, a me na makani eha; kuu hoa o ka moana ka lawalawa; a me ka la makaponiuniu pololi ai ole; he pokakaa ka la e noho anei a hala na makahiki eha? malaila no ka halialia aloha ana mai, aloha. Aloha oe o haalele nei ia makou a hoi aku i ke Akua; e like me na mea imi i ke kumu. Ua imi ke ahi i kona kumu o ka la; a o ka wai hoi i kona kumu o ke kai; pela no hoi ka uhane i kona kumu o ke Akua. A, i ka la e kani mai ia ka pu leo lea; ka pu hoala hiamoe, alaila; ala mai ka honua; puunaue i kana mea i aleia'i; ala mai ka moana a luai i kana mea i moni ai; ala ka ia nui huhu hala ole o ka moana; hoike i kau mea i nanahu ai. Alaila, elua wahi e noho ai ko ke ao nei. Iluna lilo, iluna lilo, i ke ao eleele la o luna lilo aku. A ilalo, a ilalo, ilalo lilo i o milu la; o lalo lilo aku; alaila pau na wahi e noho ai ko ke ao nei. Auhea oukou e o'u makamaka a me o'u hoahanau; e ka pili kaikaina a me ka pili kaikuaana? E ike ia kakou hookanaka; o kipa hewa ke aloha i ka ilio; no ka mea, he ilio no ka hewa, e hae ana; e aki ana a e nanahu ana i ka pono a me ka maikai. No ia mea la, aohe ala pii o ka uhane e hiki aku ai i ka lani; no ka mea, ua haihaiia ka ulili ka laau keakea, mawaena konu o na laau nui he umi; ua pokopoko liilii loa i ko ke ao nei. Nolaila, auhea ke ala, mahea la e hiki ai? aole he kumu e uku aku ai i ka uhane. No ka mea, aole e pakele ana ka uhane lawehala, ke uku aku i na dala he kanawalu miliona; aole hoi i ka puaa kea i halala ka niho; aole hoi i na waa ihoole paulua; aole hoi i ka lako o ke kanaka waiwai; aole loa e pakele ana ka uhane lawehala; ke uku aku i kekahi o neia mau mea.
Na MAEWA.
 

HALAWAI LOA.
WAILUKU, Aug. 17, 1837.

                He pule hoomau ka makou ma Wailuku nei i ka malama o Iulai. I hele mai o Dibele mai Lahainaluna mai e kokua ia makou, a hiki mai inei, o ka mai koke iho no ia. Ua moku kekahi aa liilii o ke ake keokeo, a pii mai ke koko mai laila mai, o kona mai no ia. Eia no manei ke kahuna Lapona, i holo kiki mai ia, o iho la i kona lima, a lapaau pinepine ia ia i kekahi mau la, a ua maha iho la. Mea e ka nawaliwali o Dibele ia mau la, aka, ua hoopakele mai ke Akua laia. Nani ka pomaikai.
                Aka, no keia mai ana, ua hewahewa iki makou ma ka halawai loa; aole nae he nui wale, no ka mea, ua haawiia mai ka ikaika ia maua me Mi. Gelina, e hai pinepine aku i ka olelo e ola'i imua o na kanaka; a o ka Uhane Hemolele kekahi i kokua mai. Oia no ka mea e mama'i ka hana o maua. He mea mama wale no e hai aku i ka olelo maikai ke apo nui mai ka poe i lohe. Hoihoi ka naau.
                He nui wale na kanaka i hele mai i keia pule hoomau. Aole i like me keia mamua. I ka la Sabati, ua piha loa ka hale pule a me ka hale kula i ka hora 11. No Hana mai kekahi poe, a no Maui hikina a puni kekahi, a no ko lakou manao wale no i hele mai la lakou, aole makou i paipai aku, aole hoi i ike au i ko lakou molowa, a me ko lakou luhi i keia halawai loa.
                Ke manao nei au, ua ae mai ke Akua i ka makou pule; ua huli mai kekahi poe paakiki, a ua ala hou mai kekahi poe palaka, a ua komo ka makau iloko o kekahi poe makau ole. Ua mahuahua iki no hoi ka manaoio o ka poe ekelesia.
                Eia kekahi. Mahope mai o ka pule hoomau ikaika ka manao o kekahi poe kane i ka hana o ka lima no ke aupuni o ke Akua. Elua la hana i ka hebedoma hookahi, o ka po akahi a me ka po aha. Kanalima kanaka i komo iloko o keia hana no ke Akua. Ke hana nei no lakou i ka pa o ka hale kula o Mi. Gelina i kela manawa. Kokoke e paa.
                Hemahema makou i keia manawa. He nui ke kihapai ai, ua hapa no nae ka poe lawehana. He nui na kanaka i hele i ka pule ma Haiku i kela Sabati, keia Sabati, aole mea nana e hai aku i ka olelo a ke Akua ia lakou. He nui no hoi na kamalii ma ke kula Sabati malaila. I kuu hele ana malaila mamua iho nei, 550 kamalii maloko o ke kula Sabati. Ina i hui pu na kamalii me na kanaka makua, aole loa e komo iloko o ka hale pule nui; piha e ka hale. Pela no hoi ma Honuaula. He nui na kanaka a me na kamalii i huli mai ana i ko lakou alo i ka pono. A pela no o Kula. Hoihoi na kanaka, a me na kamalii i ka hele i ke kula a me ka pule, aka ua hemahema makou i ka nui o ka hana, uuku ka poe nana e hana—ke hana pu nei, no hoi me maua kekahi mau hoahanau kanaka maoli iloko o keia kihapai, o Batimea laua me Kawailepolepo. L.
 

KA MAKE ANA O MARIA.

                Ua make aku la ka maua kaikamahine, hookahi ona makahiki, oia ka ha o ka maua mau keiki. I ka la 19 o Iulai oia kona make ana.
                Nui ko maua aloha ia ia, o Maria kona inoa; elua ona malama i mai ai a make aku la, he hano kona mai.
                Ua loaa no ia ia ko maua inoa. Eia ka inoa i loaa ia ia, e apa, e apa, oia ka inoa i loaa ia ia.
                Eia ke kumu o kona mai ana i ko maua hele ana aku i Waimea, e kahi i ka moku e holo aku ai i Lahainaluna, i ke kula, noho iho la maua ilaila, aole i loaa ia maua ka moku e holo aku ai; a hoi hou aku la maua i Hilo, ua mai oia; he hi kona mai ia manawa.
                E ku ana kekahi moku o Kohola ua launa no nae makou i kela kapena mamua; olelo mai la o Laimana ia maua: "E holo ma kela moku." Hoomakaukau iho la makou i ka holo ma keia moku.
                Ekolu kumu i hoounaia mai ma kela moku a me ka makou mau wahine ekolu, a me ka makou mau keiki ehiku elua a kekahi, hookahi a kekahi, eha na maua, oia ka mea i make aku la. Oia ka ha.
 

NO KE EMI ANA O NA KANAKA O KEIA PAE AINA.

                Auhea oe e Tineka, ke manao nei au e pau loa ana na lahuikanaka o keia pae aina i ke poho, no ka mea, o ka moe kolohe ana, oia no ka lua pau nana e luku mau i na kanaka a me na'lii o keia paeaina, i kela la, i keia la.
                Auhea oukou e na'lii, a me na kanaka? E noonoo iho kakou, he ono i ka poe hewa ka moe kolohe, aka, i ka poe e malama ana i ke ola no ka uhane ea; he awahia ia ia lakou e like me ka lau akia, ka awaawa, pela no ka moe kolohe. E olelo wale no aole e pau, no ka mea, ua ulu iloko o ka ka naau o na kanaka keia hewa "e like me ka hale kupapau ua maikai ka hana ana mawaho aka oloko ua pelapela loa." Pela no ke kanaka hooneoneo mawaho. Pau keia manao.
NAMAUU.