Ke Kumu Hawaii, Volume III, Number 1, 7 June 1837 — Page 2

2 KUMU HAWAII. (IUNE,

Ina i hoolohe ole ke keiki i ka leo o ka makua, ke manao nei anei oukou e hoolohe ia i ke Akua, i kona mea i ike ole ai?
                Ina i hooponopono ole ka makua i ka hoolohe ana o na kamalii ana, aole lakou e hoolohe, aole hoi lakou e malama i ka leo o ka makua.
J. S. E.
 

NO KO KAILUA POE I MAKE.

                I ka malama o Iune i ka makahiki o ka Haku 1836, a hiki i ka malama o Maraki i ka makahiki o ka Haku 1837; maloko o ia mau malama, ua heluia na mea i make ma Kailua nei a me na mea i hanau. Mai Ahuena, a Puaa akolu ka helu ana.
                Eia na mea i make 51, eia na mea i hanau 28, nolaila ua akaka loa ka emi ana o na kanaka ma keia wahi i keia mau malama, aole nae i heluia na hoahanau ma keia palapala, o na kanaka mawaho o ka ekalesia wale no ka i heluia ma keia palapala. Ina paha i mau keia make ana o na kanaka ma keia wahi a hala na malama hou aku he kanaha, alaila ua uuku loa na kanaka e koe ma keia wahi. Auhea oukou e na kanaka a pau ma Kailua nei a me na wahine a me na kamalii, ua kahea mai ka Haku ia oukou e mihi ano, a e paulele ia Iesu Kristo o a ola oukou. Aole e pono ka poe e hoopanee i ka mihi a hala ko lakou la e ola'i. Pela i palapalaia mai ai ma ke Korineto alua 6:2. "No ka mea, ke i mai la oia, Ua hoolohe ku la au ia oe i ka manawa i maliuia'i, a ua kokua aku la au ia oe i ka la e ola'i, eia hoi, ano ka manawa e maliuia ai ai; eia hoi, ano ka la e ola'i.'' KAILUA, Maraki 23, 1837.
Na'u Na KAPAE.
 

LAHAINA, Aperila 7, 1837.

                Eia keia pau ahi baka ma Mahana i Lanai o Kihapu ka inoa, eia ka mua o kona pau ana i ke ahi, kii aku ia i ke ahi i kapuahi, a loaa ke ahi, nee aku la ia ma ka puka e puhi ai, papahi iho la ia, a ona. A i kona ona ana, lele hou aku la ia a hiki i kapuahi, pau mai la kona poo i ke ahi, oia no ke kumu o kona ohule ana, kau ia iho la i ka laau.
                Eia kona laau o ka popolo, a me ke ko waha, ka pili ia iho la maluna o kona poo, oia kona laau i kauia ai, i ka wa ia Kamehameha kona pau ana i ke alii, aole nae oia i make loa. Ua ola no ia me ke kau o ke alina a ka baka maluna ona; nolaila haalele loa oia i ka baka.
                Eia kekahi mea hewa loa ma ko kakou mau aina nei, o ka hoopuhi ana aku o na makua i ka lakou mau keiki liilii i ka baka mai ka wa uuku mai a hiki loa mai i ka wa e nui ai ke kino, kinai i ka uhane o na keiki a lakou.
                Eia kekahi a'u i ike ai ma Lanai, o na mea ano ino a pau i papaia mai ai. I mai ai Paulo, "E haalele i na mea a nui loa, ua nui na baka e ulu ana, a me na kanaka e kanu ana i ka baka, ma na wahi e kokoke ana ma na alanui, malaila ke kau wahi e ulu ana. Oia no ke akua kii i koe ma keia mau aina, aole loa e pau; no ka mea, ua hookumu aina. I ka la 20 o Maraki ko'u hele baka e ulu ana ma na wahi e kokoke ana ma na alanui. Ua kanu na kane, a kanu pu na wahine, a me na keiki kekahi e kanu ana, ma ia aina, ua olelo aku no au ia lakou. Aole anei e hiki ia oukou ke haalele aku i keia mea hewa?
                Olelo mai no kekahi poe o lakou.
                "Oia no kekahi laau lapaau, he laau no ia e ola ai ka mai, ina e kunu, alaila, pupuhi aku i ka baka oluolu ke kunu."
                Ua maopopo ia'u ka wahahee o ia mea, aole e ola ke kunu i ka baka, no ka mea, o wau no ke kahi kunu, ua puhi no au i ka baka mamua: aole ola.
Na'u na KALILIAUMOKU.
 

NO KA MANAWALEA ANA.
HE KAMAKAMAILIO. HELU 3.

                K. Pomaikai au i ke Akua i keia halawai hou ana a kaua. Ina ua kaawale oe, e hoakaka hou mai i kau olelo no ka manawalea.
                G. Ae. Oia ko'u makemake. Eia ka mea a'u e hoakaka; O ko ka ekalesia manawalea ana i na mea e kukuluia'i ko ke Akua aupuni, he mea ia e pono io ai ko lakou noho ana.
                K. Pehea e pono ai ko lakou manawalea ana? O ko lakou haawi ana i ka lakou mau mea, oia anei ka mea e waiwai ai lakou?
                G. Kahaha, aole anei oe i heluhelu i ka Solomona olelo, Eia kana, Solomona 11:24. "Hoohelelei kekahi, a nui hou ae no nae, ana hoi kekahi i ka mea ku ole i ka pono, a o ka nele ka hope." K. Naaupo au ma ka ke Akua olelo. E hoakaka hou mai.
                G. Ua lohe oe, ua kauohaia mai kanaka e ke Akua e manawalea aku i na mea e kukuluia'i ko Iesu aupuni mawaena o lakou. A pehea kou manao i ka malama pono i ka ke Akua? He mea anei e poino ai ke kanaka? He mea anei e ilihune ai? Pela anei ko ke Akua uku ana mai i kona poe, i ka poe i hahai mamuli ona? Aole loa pela. O ka malama ana i ka ke Akua, he mea ia e pono nui ai ke kanaka, a o ka ekalesia kekahi. Pela i ko Paulo manao, nolaila, aole ona makemake i makana, aka, makemake no ia i ka hua e nui ai ko lakou pono.
                K. Aole hiki ia'u ke hoole i ka oiaio o ka ke Akua olelo. Aka, ua pohihihi iki keia mea i ko'u manao. O ka manawalea ana, pehea ia e nui ai ko ke kanaka pono?
                G. Penei---Aole molowa ma ka hana, ka poe manawalea ku. Aole lakou hoomaunauna i ka lakou waiwai ma ke kahiko ana i ko lakou kino i ke kapa maikai wale. Aole lakou hoonani i ko lakou mau hale---Aole kuai mai i na mea lapuwale, aole lakou haawi wale aku i ka lakou na ka poe palaualelo. No ko lakou makemake e kokua mamuli o ke kukulu ana i ko ke Akua aupuni ma ka honua, hana lakou me ka hoopalaleha ole i na la a pau loa. A o keia mea, ea, o ka molowa ole, o ka hana maoli i kela la, a i keia la, he mea ia e nui ai ka pono o ko Iesu ekalesia—he mea ia e hiki ai ka poe haipule ke pale aku i ka hoowalewaleia mai a ka Diabolo. Oluolu ka manao o ka poe hana-- Ono loa ko lakou hiamoe ana---ono mai ke Akua ia lakou.
                Eia kekahi. Ua hoakaka lea mai ke Akua i kona manao paa e hoomaikai mai i kona poe kanaka i ko lakou manawalea ana mamuli o kona makemake, a me kana kauoha.
                Ua kauohaia mai ka poe mamo a Iseraela e ke Akua, e hoolilo i ka hapa umi o ka lakou mau mea a pau i mea laa na Iehova, i mea e kukuluia'i ka mau mohai. Eia kana olelo---aia ma ka palapala a Maleki 3: 10. "E lawe ko'u hale paa, a e hoao mai ia'u wahi a Iehova, ke Akua o ka poe koa, ina i wehe ole au i na kiowai o ka lani, a e ninini mai i na mea e pono ai oukou, aole o oukou wahi kaawale e loaa'i." Ua moakaka ka oiaio o keia mea ma ka mooolelo no ka poe mamo a Iseraela. O ka wa o Ahazia, ke alii nui o ka Iuda, ua haalele ia ka luakini o Iehova, a ua haalele ia ka Levi poe, aole manawalea iki ia mai lakou e ko lakou poe hoahanau; no ia mea, nui ko ke Akua huhu mai i ke alii, a me kanaka. Nui wale ka poino o ka aina. He ilihune ko na kanaka, ua ike lakou i ke kau wi, a me ke kaua. Mai make lakou i ko lakou popilikia. Aka, i ka lilo ana o Hezekia i alii nui o ka Iseraela, kauoha ia i kana-