Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 25, 10 Mei 1837 — NO NA MAKUA. [ARTICLE]

NO NA MAKUA.

He mau ole'o ao, i meae kokuali r.a makua i ka malama ana i ka lakou mau keiki. 1. E hoomanao na makua i keia„mcn nui. O laua no ke kumu e hoōmakaia'i ko ke keiki pono, a me kona ola; a i ole ia o kona hewa ni, a me kona make. . 2 Mai ka wa opiopio loa mai o kc keiki, e noho mai uo na inakua me ka manao, he inaka ike ko keia keiki, n he naau poina ole kona; o ka'u hana e hana nei e manao ia ia. E inalama mai no ia i ka'u e hana nei a i kona wa kanaka makua. 3 H noho oluoUi mai ka makun imiia oke keiki, aole e pakike wale aku. E ac aku no i ka paani ana o kc keiki—i na paani hihia ole; Aka e nialama ka makua i kana olelo, c olelo ai imun o ke keiki, ma ka oiaio e olel6 ai, ina na mea hoopunipuni ole, aole e haahui ka makua, aole e olelo i na olelo apiki: Aole loa e olelo i na hua olelo hilaiūin, na mea ia e alakai ia ka naau i ko kolohe. Pela no na hana; aole no e haua iki i kekahi haaaihilahilajm'ua o ke keiki, o alakaiia kona naau ma ka hewa. 4 Aole e pono ke olelo maliinali aku ka inakua ike keiki. E olelo maopopo ka makua i ka har.a e hana'i ke keiki a iole ia e ae mai, a e hann aku, e hoopai aku no ka makua, a hina iho la ka naau hoole o ua keiki la: Akn o ka makua. aole no ia e hina mahope o ke keiki. I ka wa opiopio e kolo ana ke keiki, oitt ka wa e laoakila'i ka makua maldnaona.

« Aiaolelo «ku ki makua t keK ki e hana i'kekahi m£a, e pono ia la e nana*ku i tia keiki la i kaua haīia ana elike me ka ka makua i olelo ai, o waiho wale ke keiki i ka hana, a haiia ko ka makua kanawai. 6 liia i olelo ai ka makna i ke keiki e haa\jri nna i kekahi mea ia ia, u e hana akii ai paha i kekahi mea a ke keiki ■i nmkoinake'ai. Aole no e pono ke hoololi hou ka makua i kona uianao, a hoole, a hoopohala: Aka i hewa ka ka niuUua i olelo ai e hoomaopopo lokoinaikai aku i ua keiki la, a hai aku i kona hewu ia ia. | 7 Aole no e hoonaukiuki aku ka ma* kua i ke keiki iloko o ka hooponopono ana. Me ka naau aloha e hooponopono aku ai. , 8 Aole iloko o ka hookaumaha wale aku i na keiki i ka inakau e alakai ai na inakua ia lakou. Aka iloko o kaoluolu e pale aku ai ko lakou hewa, a e hoomaopopo inai i ka pono. 0 ke keiki i hoopai wale ia aku, aole i akaka kona hewa, ua ao ia ilaila e lnioa, a e hoopunipuni. Aole no e hoolohe mai ke keiki ke hana aku ka I makua pela, no ka mea, ua ike no ia, he hem:ihema ko ka makua, a ua hewa. 10 Aia makemake ke keiki i ka inea e pono ole ke haawi aku, a ue mai Arole no e kanalua ka inakun, a hoole na- | waliwaliaku. E hoole koke no, e hoole maopopoio nlala nui mai, a hina mai ■ ka niakua ia iu, i ke aloha, a heua nui iho la*. . i i 11 Aole no e pono ke alala wale aku ke keiki, e holo aku ana, hina iho, a hoohamauia inai la ka waha, no ka niea, a iloko o laila ka huhu. Ua ike n«»* ia j he eha ko ka makua naau ilaila, a ua i inanao ia e hoolanakila maluna o ka ! uinkua iloko o ia liana ana. Aole e poj no ke aloha aku ka niakua i ke keiki , ilaila, a ae aku ia ia; aka e paie koke aku no ia hana ino. 12 Ao!e no e hana oolea aku ka makua i kana keiki imua o ke ulo o kana- ! ka, aole no e hookaumaha aku i kona j naau ilaila. # Aole no e nuku aku ka j uiakua i ke 'keiki e olelo ana, he keiki 'kolohe, he hookuli, he keiki pono ole. ! La eha ko ke keiki naau malaila, a ua i kapa aku i ka inakua he hana ino, a kueinai. 13 Ina ua loaa i ka makua kekahi inea i makemakeia e ke keiki, a \ia ikea, aole ino e huna na inakua i ua niea la, a hoole aku, iloko o ka hoopunipuni: Aka i makeuiake ole ka makua e haawi aku, e hoole maopopo aku no. 14 U ao aku ka makua i ke keiki e lokomaikai aku i na holoholona, a.me na manu. Aole e hooeha wale aku ia lakou. Aole e holo i ka lio mai, a luhi,

me na iMnu ente i!ia na ehea,V lawe" ia lako» ilstta,no ka mea, hewahl eha loa ia. Aole e huki $ka hu|u oka mnnu i kona wa e ola ana. Ua hoopaakikiia na naau o na keiki i ka hooeha ana i na holohoioim. 15 Maioko o ka ke Akua olelo ua ao ia iuai na makua et>takai i na keiki ma ka pono; aole oka hookikina aku. E puno na makua ke noonoo malaila; aole ma.ke wale e hiki ai keia hnna nui: Aka ilokoo keWoha i hoomaopopoia, i ka hana naauao ana. 16 I ka e wa hiki i ke keiki e hele, a mai ia manawa mai, aole e pono na makua ke moe pu ine ia i ke kapa hookahi. He keena okoa ko ke keiki wahi e moe ai, he keena okoa ko na makua. Pela no na keikikahe, a me na kaikamahine, e hookaawaieia iio, aole ma ke keena hookahi e hu»e ai. 17 Aole e pono ke hele wale na ken ki. He mai kekahi hewa.nui ilaila, a he hilahila kekahi. I ka waopiopio eao aku ai i keiki e inahmia i kona kino. Aole e ala mai ka niakua i ka po aalakai aku i ke keiki iwaho i ke knpa ole. E uhi mai ka inakua i kona ili iho, a e ao aku i na keiki e hlanā pela. I» E hanai-pono akji na makua i na keiki ika ai. 1) ka niakua iini ole ika ai na kana keiki, oia ka inakua e ao ana i kana keiki e aihue, e lalau wale aku i ka ai a hai, a iia ao aku ia ia ia e holo uialu, e imi i kona ola ma kahi e imi ai. Oke keiki hanai oie ia, oia ke keiki pakike aku i na makua, a ho«>ino āku. I kekahi poe <ia haawi iko lakou kino i kuiuu kuai ika ai. A hihia nui ilio la. 19 Aole e ai pu ua keiki me ka ilio, a me na holoholona !cae. O ka uiakua e hanai ana i kana kēiki a me kona ilio i ka ipu hookahi, oia ka makua aloha ole i ke keiki, e hOolilo ana ia ia i hololi(»loua, a e hoohalike ana i ka mea i .hanaia i ko ke Akua ano nie na<tnea wawae eha- Ua hoopailua ia. Aole e pono ke pu aku ka makua i ka ai mai kona waha iho n i kio ke koiki. 20 I ka wa e huhuiai ke keiki a inoino kona naau, aole no e olelo aku ka ma kua ia ia i na m a oka uhane o Imohuakneo. inai ia, a knamuaniu mai.. E nana ka makua ia ia, a i ka wa oinolu e olelo aku ma na mea o ka uhane. 21 E ao aku na makua i na keiki e malama nui i ka la SabatU-*Aole a laua e olelo nku i na inea liana; a<»le e kuu akn i na keiki e hele ika paani. Ak,a e noho pu no me lakōu i ka hole, a e heluheln pu i ka olelo ake Akua. E alakai aku na makua i na keiki i ka pule, a me ke kula Sabati. S. W.