Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 15, 20 July 1836 — Page 50

58 KUMU HAWAII. (IULAI,

                E na makua, mai ae aku oukou i ka auau pu ana o na keiki kane me na kaikamahine ma kahi hookahi, aole oia ke ala e hiki ai io Iesu la.
                E na makua, e haipule pu me na keiki a oukou.
                E na makua, mai ae aku i na kamalii i ka hele ana i ka paani, a me ka hulahula ma ke one, a me ka makilo wale ma na kauhale, a me ka makaikai i na pipi a me na kaa o ka Paukea, a me ka imi ana i na lei.
                Ua kauoha mai o Iesu, o ka lei maikai ka olelo a ke Akua no kou ai a me kou lae.
                E na kamalii, e hoolohe i ko oukou Makua ma ka lani.
                E na makua, e malama i na keiki a oukou, e alakai i ka pule, i ke la Sabati, a me ka poakolu, a me ka mahina hou, e haawi lilo loa ia lakou i ka Haku, mai aua oukou i na keiki a oukou. Kinohi 22, 12.
                "Ke ike nei au, ua makau oe i ke Akua, no ka mea, aole oe i aua i kau keiki ponoi ia'u."
                He mea pono i na makua e hoomana i keia kauoha a ka Haku, i ke alakai pono ana i na keiki, e nana ma Timoteo mua, mokuna akahi, pauku alua.
                "Ia Timoteo i ke keiki ponoi, ma ka manaoio, ke aloha, a me ke ahonui, a me ka malu, mai ke Akua mai o ko kakou Makua, a me Iesu Kristo ko kakou Haku."
                E na keiki, e hoomanao ia Timoteo. E na makua, e hoomanao ia Aberahama.
Na'u na KEANIHA.

MOOLELO HAWAII.

                O ka moolelo kahiko loa o ko Hawaii nei, ua powehiwehi ia. Eia ka mea e akaka ole ai, o ka ike ole o na kanaka o ia wa i ke kakau palapala. Ua paa kekahi mau mea ma ka naau o ka poe kahiko, aka, na paa kapekepeke no, aole i paa pono. He oiaio kekahi a he wahahee kekahi. O ka mooolelo no na makahiki hou mai i hala iho nei, oia ka mea akaka iki.

NO KA AINA ANA MA HAWAII NEI.

                I ka manao o kekahi poe noonoo, aole paha aina maanei i ka wa kahiko, he moana wale no. Manao lakou, ua hoea mai na aina mai loko mai o ka moana, o na ahi pele ka mea i hoea mai ai.
                Eia ka mea i manao ai lakou pela. Ua ikeia kekahi mau moku i hoea mai, a ua like ke ano o ia mau aina me Hawaii nei. Eia ka mea akaka loa, he aina pele wale no keia pae moku, a pela no hoi na moku a pau ma keia moana. O na pohaku a pau, he pohaku i hoohehee wale ia no. Aole i like na pohaku maanei ale ko na Ainapuniole.
                No na pele wale no ko onei pohaku. I keia pae aina mai lalo mai o ka moana. Aole nae i ike pono ia. Malama, he aina no maanei mai kinohi mai. No ka naaupo loa a me ka wahahee wale o ko onei poe kahiko, olelo lakou, ua hanau maoli mai no keia pae aina, na Wakea laua o Papa, e like me ka hanau keiki ana. E aho kakou i ka naaupo o ka poe kahiko, no ka mea, he wa pouli ko lakou.

NO KA LAHA ANA MAI O KANAKA MA HAWAII NEI.

                Ua like ka helehelena o ko Hawaii nei me ko na moku he nui loa ma keia moana. Aole no hoi ka olelo. Nolaila ua maopopo, no ka lahuikanaka hookahi ko Hawaii nei a me ko Kahiki a me ko Nuuhiwa a me ko na moku he nui loa. Ua akaka, hookahi lahuikanaka mamua, aka aole i ikeia ko lakou wahi i hele mai ai. Mai hea mai la?
                Penei ka manao ana o kekahi poe. I ke kaua ana o kekahi aina me kekahi aina, o ka poe i hee makau lakou o lukuia mai a holo wale lakou ma ka moana, a loaa kahi aina, a noho iho la malaila, a pela hou no, a hiki no na kanaka ma na moku a pau. I ka manao o kekahi poe, ua papahi wale ia na waa i holo ma ka moana a a pae wale aku i kekahi aina. Ua manao wale ia keia mau mea, aole i maopopo.
                I ka wa pouli loa, ua oleloia e ko Hawaii nei: No ka lewa mai na kanaka i hele mua mai a noho maanei. I neia wa ua akaka ka wahahee o ia olelo.
                Ua paa i kekahi poe ke kuauhau o na'lii mai ka wa kahiko mai a hiki i neia manawa. Ua pololei iki paha ia kuauhau aole paha i pololei loa, no ka mea ma ka naau wale no ka paa ana, aole ma ka palapala. S.D.

NO KO EWA, MA OAHU.

Ewa, Mei 30, l836.
                Auhea oe, e kuu hoahanau; Eia ko'u manao e hai aku ia oe. I ka la 25, o neia mamana i akoakoa mai la ia manawa, elima haneri o lakou, a me ka iwakaluakumamalua. Elua haneri o lakou he poe kamalii.
                O ko'u manao, ua oi iki aku keia hoike maluna o na hoike mamua aku nei. Ina i ae aku au i ka poe hele ole i ke kula, e hele pu mai me na haumana, ina lehulehu paha ka poe i hele mai i ka hoike. Aka, i ko'u manao, aole pono i ka poe haumana ole ke hele pu mai me na haumana, no ka mea, he poe ai makaukau ole lakou - he poe hookamani lakou, maikai paha ko waho - aka ko loko, ua naaupo loa. Makaukau paha lakou e heluhelu i kekahi pauku: aole hiki ke heluhelu ma kahi e. Nolaila he mea ole ko lakou hele ana i ka hoike.

NA HALAWAI PULE.

                Ua malama au i na pule he umikumamalua i kela hebedoma keia hebedoma. Penei ka halawai ana. O ke kakahiaka nui i kela la keia la. O ke ahiahi hoi i kela la keia la. he kula ai o ka la no keia. O ke ahiahi o ka la hoomalolo, ua halawai au me na hoahanau ma ka ekalesia. Elima mau halawai ana i ka la Sabati, a ma ka poe ekolu ahiahi he pule hoi.
                Ua malama hoi au i ekolu mau pule halawai loa. Kekahi ma Kaneohe i ka malama Oketoba - kekahi ma Honolulu, i ka malama Ianuari, a o kekahi hoi ma Waialua i ka malama Maraki.

PULE MALAMA HOU.

                Ua malamaia ka pule malama hou ma Ewa nei. Aole nae i hele wale mai lakou i ka pule. Ua lawe mai kekahi poe i ka waiwai—i ke kala paha—i ke kao paha—ka puaa paha—i ka pelehu—i ka moa paha i na uala paha—i na kalo paha, he mau mea e kuai aku, a loaa mai ia makou na papa, na kui—na aniani a ia mea aku a ia mea aku no ka hale pule a makou e kukulu ana i keia makahiki.
                Ua mahuahua iki ka poe i hele mai nei i ka pule i ka Sabati. Mamua aku nei aole launa iki mai na kanaka ma Puuloa, aka i keia manawa ua launa mai lakou. O ke kakahiaka o ka la Sabati, ua holo nui mai lakou i ka pule ma na waa, he mea ia e hooluolu ai i na kumu ma Waiawa nei.

KO WAIANAE POE KANAKA.

                He poe naaupo lakou, a he poe paakiki hoi. O kela makahiki i hala aku nei, aole launa iki mai lakou. Ua ku e mai lakou. Aka i keia manawa ua launa iki mai kekahi poe. I ko'u hele ana ilaila i ka malama o Aperila, ehiku haneri - a ewalu haneri paha o lakou i akoakoa mai la i ka la Sabati i ka pule. A mai ia manawa mai, ua hele mai kekahi poe i ka pule, mai laila mai. Ua kii mai kekahi poe o lakou i na palapala, e ao i ka palapala a lilo i poe naauao.
                Eia kekahi mea pono ole ma Waianae. Aole kumu pule malaila e ao aku ia lakou a e alakai hoi ia lakou ma ka pono. Owai ka mea a makou e hoouna 'ku malaila? Owai ka mea e hele no makou?
L.S.

NO KA MAKE ANA O KEKAHI KANAKA I KA POHAKU NOLUNA MAI O KA PALI.

                I keia hooilo i hala iho nei, aia ma Koolau Molokai e mahi ai ana no kekahi kanaka malalo a kokoke i ka pali. Emo ole ka hemo ana'e o kahi pohaku oluna olokaa mai la ia ilalo a ku i ua kanaka la