Ke Kumu Hawaii, Volume II, Number 13, 22 June 1836 — Page 52

52 KUMU HAWAII. (IUNE,

ma ka pono, a hoi hou aku la i ka hewa, aole makau iki.
                A hala kekahi mau makahiki, mai kona manawa i make ai i ka mai, a ua halawai me ia kana kumu, nana i ao aku i ka olelo a ke Akua. Ninau aku la ke kumu ia ia, penei. "Ea! Pehea kou manao i keia manawa? Ina  paha e make kou kino, pehea kou uhane?"  Imai la ua kanaka nei,
                "Auhea oe! Ua maopopo loa ia'u ka lilo ana o ko'u uhane. Aole au manao e ola ana au, aole loa."
                I aku ke kumu, "A, ke manao nei anei oe e noho mai me ia manao, a make kou kino, aole anei oe e huli?"
                I mai la kela, "Aole o'u wahi makemake  e malama i ke Akua. Aole no au e makemake iki i kekahi mea maikai aole loa no. Ke hai aku nei au ia oe i ka manao noloko mai o ko'u naau, he wahawaha loa ko'u i ke Akua, a ua wahawaha mai ke Akua  ia'u. Ua ike pono au i ka manawa au i hoeha'i i ka Uhane Hemolele, a haalele mai oia ia'u. Ua akaka loa ia'u ko'u wahi e noho loa'i, oia no ka lua ahi pio ole. Aka o ka makau, aole ou wahi makau iki e noho nei. Oia ka mea kupainaha no'u ke hele nei au i kela wahi ino me ka makau ole, me he kaumaha ole. Ua hala ia mau mea ia'u, a ke noho palaka okoa e noho nei."
                Kulou iho la kana kumu, a halele ia ia. I mai ia, "Ua mauli iho la ko'u naau maloko o'u i ka manao ino, ana i hoopuka mai ai. Aole i hiki ia'u e olelo hou aku ia ia. Hele aku la au me ka manao nui i keia mea ehaeha, i ke kanaka hoi i haaleleia e ka Uhane Hemolele."
                A hala na makahiki elua, mai ka manawa ona i kamailio ai me kana kumu, kau mai la ka make maluna iho ona. E moe ana'ku ia ma kona wahi moe, e oni ana iloko o ke kuni,  a me ka wela, a me ka awahia o ka make. Ue nui aku la. I ae la, "Eia no au ma ke kae o ka pali; aole liuliu, a e noho ana ko'u uhane iloko o ka lua ahi pio ole. Auwe  i ka make mau loa o ko'u uhane!" Hooluolu  aku na hoahanau ona. I aku la, "Mai hookaumaha aku oe ia oe iho. Ua kuhihewa paha oe. Malia paha e aloha mai ke Akua ia oe." I mai la ia, "E! o ka pono maoli no ia ko kuhihewa au, Pomaikai  au ilaila: aka, ua akaka loa ia'u he kuhihewa ole keia. Ua maopopo loa ia'u o ke make ana keia o ko'u uhane. O ke ahi pio ole keia a'u e ike nei."
                I aku la kekahi e pule makou i ke Akua ia oe. Hoole mai keia; "Mai pule oukou i ke Akua ia'u. Eia loa au ilaila. No ka mea i ka oukou pule ana ia'u ua loaa koke ia'u ke ahi o Gehena e aa'na iloko o ko'u naau! Owau a o Satana ua like pu maua. Aole ia e hiki ke huli ma ka pono; pela no wau, aole e hiki, ua hala ia manawa ia'u. Mai manao oukou e hoolohe hou mai ke Akua  ia oukou no'u. Aole e hiki ia oukou e wawahi i na ipuka, a hookomo aku ia'u iloko  o ka lima. Aole no e hiki. Ua make au! Nolaila ea! e oki oukou, mai pule hou oukou i ke Akua ia'u.''
                No ka nui o kona eha ma ka uhane, aole manao oia i ka eha ana o kona kino, ua poina ia, a lilo aku ka manao ma ka make o ka uhane. Pela no ia i moe ai a i ka la i make ai. Hooluolu aku na hoahanau ona, aole ia i oluolu iki Aole i puka mai hookahi hua maha mai kona waha mai.
                A kokoke i ka make e kupaka ana ia iloko  o ka eha nui wale. I aku la ia i kana wahine, "Ho mai i wai inu no'u, no ka mea, ua kokoke au ma kahi i loaa ole mai ka wai anu no'u" Hina iho la ia i ka wai, a nana pono aku la i ka wahine. I aku la ia ia. "E Rebeka! E Rebeka e, nou ko'u make mau loa ana - ua make ko'u uhane ia oe a i ka wa pau ole!" Huli aku la ia i kona maka ma kahi e a make iho la!
                Auhea oe! e ka mea nana e heluhelu mai i keia olelo. E hoomanao nui oe i keia mau olelo a Paulo, "Mai hoopili ano e ia oukou me ne hoomaloka. Mai hoeha i ka Uhane Hemolele." W.

NO KE ANO O KO HAWAII NEI I KA WA KAHIKO LOA.

                I ka wa i hiki mai ai ka moku haole ma keia pae aina, e noho ana no ko Hawaii  nei iloko o ka pouli nui. He poe hoomana kii lakou; a, ma na mea lealea,  a me na mea ino a pau, ua aoie lakou, a ua makaukau. Ua alakaiia lakou e Satana e hana i kona makemake.  No ka noho loihi ana iloko o na hewa a pau, nolaila, ua kinai loa ia ka malamalama, ua hoopouliia ka naau, ua hoomanoanoaia ka palaka, a ua poho lakou malalo loa; kiekie na holoholona  maluna, haahaa lakou.
                Pehea ko lakou ano mamua loa o ia manawa? Inahea hoi ko lakou poho loa ana ilalo pela?
                Ua akaka loa ma ka ke Akua olelo, he poe mamo na kanaka a pau na Adamu  laua o Eva; a o na kanaka mahope mai o ke Kaiakahinalii, he poe mamo lakou a Noa; o ko Hawaii kekahi, he poe mamo no a Noa. A o Noa a me kana mau keiki, a me kekahi poe mamo ana mahope mai, ua ike lakou ia Iehova a me kona makemake. Nolaila, ua maopopo,  o na kupuna mamua loa o ko Hawaii nei, ua ike lakou i ke Akua io maoli.
                Pehea i nalowale ai ko lakou ike ana ia Iehova? Ua hoakaka mai ma ka palapala  Hemolele, penei:
                "I ka wa i ike ai lakou i ke Akua, aole lakou i hoonani aku ia ia i Akua aole hoi i aloha aku, aka, ua lapuwale lakou i ko lakou manao ana, a ua hoopouliia  ko lakou naau hawawa. I ko lakou hoakamai ana, lilo lakou i poe naaupo. Kuai lilo aku lakou i ka nani o ke Akua make ole, a lilo mai ke kii e like me ke kanaka make, a me na manu,  a me na holoholona wawae eha, a me na mea kolo. Nolaila hoi, kuu iho la ke Akua ia lakou ma na kuko hewa o ko lakou naau, i paumaele, e hoinoino iho i ko lakou mau kino iho ia lakou lakou. Haalele aku la lakou i ke Akua oiaio no ka mea apaapa, a hoomana aku la lakou a malama hoi i ka mea i hanaia, aole i ka mea nana i hana, oia ka mea hoomaikai mau loa ia. A no ko lakou makemake ole e hoopaa i ke Akua  ma ko lakou ike, kuu iho la ke Akua ia lakou i ka naau hewa, e hana aku lakou i na mea e hilahila ai," Rom. 1: 21-25, 28.
                Ua akaka ma keia olelo a ke Akua, no ka makemake o na kanaka i ka hewa,  a no ka makemake ole ia Iehova a me kana mau kauoha, nolaila i hookuuia  mai ai na kanaka e poho loa iloko o ka pouli. Nolaila no i poho ai ko Hawaii nei.
                I ka manawa hea hoi i poho ai lakou a nalowale loa ko lakou ike ana ia Iehova? Aole i maopopo ia manawa, Aole i hoikeia ma ka ke Akua olelo, aole hoi i oleloia ma na kaao kahiko o ko onei poe kanaka.
                Eia ka mea maopopo, o na kupuna mua o ko Hawaii nei i kuauhauia, ua oleloia lakou ma na kaao kahiko, he poe hoomana kii, he poe imi lealea, he poe huhu, he poe hana ino no kekahi i kekahi.
                Mai ka wa o Wakea mai paha a mamua  aku no hoi, ua noho ko Hawaii nei iloko o na hewa a pau a me ka pouli loa. Ina i heluia na kanaka o na hanauna  a pau mai ia manawa mai ehia tausani lakou? Pau lakou i ka make iloko o ka hewa, a ua poho ilalo. Auwe  ka lehulehu o ka poe i poho! E aho nae ko lakou hope i ko kakou ke hoowahawaha kakou i ka malamalama i hoolahaia mai! - Mooolelo Hawaii.

PUHI BAKA.

                I ka wa o Iakobo I. ke alii o Beretania. ua lilo loa na 'lii a me na kanaka i ka puhi baka.
                Ua makau ka poe kahuna pule ke hoike aku i ka hewa o keia hana ana o hoinoia mai lakou. Alaila kakau ke alii nui o Iakobo i ka palapala hoohewa i ka puhi baka.
                Eia ka pau ana o ka palapala a ke Alii.
                "O ka puhi baka, he mea i hoopailuaia ke nana aku, he mea pilau ke honi aku, he mea ia e eha ai ka lolo, he mea hoi ia e pono ole ai ke akemama. O ka uahi eleele o ka baka, ua like loa ia me ka uahi o ka luaahi."

                Ua paiia KE KUMU HAWAII ma ka mea Paipalapala a na Misionari, Honolulu, elua hebedoma hookahi pepa, o Wenede ka la e pai iho ai.
                Eia ke kuai ana, hookahi makahiki 50 keneta, a na mea e lawe i ka pepa a pau.

OAHU: MISSION PRESS.—R. TINKER, Editor. E.O. HALL, Printer.