Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 24, 25 November 1835 — Page 192
192 KUMU HAWAII. (NO VEMABA,
11 Hoike keia palapala i ke aha?
Auhea keia palapala?
12 Heaha ka I saia i hai mai ai ma ia mea?
Heaha ke ano o ia olelo?
E paulele ko na aina e ia wai?
E komo lakou i ke aha?
IE RUSALEMA A ME NA WAHI KAULANA E KOKOKE ANA.
1. O Ierusalema, oia ke kulanakauhale nui a ua kaulana loa no hoi. Malaila ka luakini o Iehova, kahi i hele mai ai ka poe Iudaio a pau e hoomana. Malaila hoi kahi i noho ai na'lii.
2. Ua kapaia o Ierusalema, o ke kulanakauhale laa, a o ke kulanakauhale o ke Akua, no ka mea, ma ka luakini iloko olaila, kahi i hoikeia mai ai ka nani o Iehova a me kona makemake.
3. Aia no ia kulauakauhale maluna o na puu eha. Ua pau loa ia mau puu maloko o ka pa o Ierusalema. Eia na puu, o Ziona, o Moria, o Akora, a o Bezeta, a ua puni ia mau puu i na awawa; a ua nui na mauna mawaho aku.
Ziona. Oia ka puu kiekie o ua puu eha maloko o Ierusalema, aia ia ma ka aoao hema o ke kulanakauhale. Maluna olaila kahi i noho ai o Davida i ka wa kahiko, a ua kapaia o ke kulanakauhale o Davida; a i ka wa o Iesu, maluna olaila ka hale o Kaiapa, ke kahuna nui.
Akera. Aia ia puu ma ka aoao akau o ke kulanakauhale. Ua manaoia, maluna olaila ka hale o Anasa kekahi kahuna nui o ka poe Iudaio i ka wa o Iesu.
Moria. Ma ka hikina ia o Akera, a maluna olaila i ku ai ka luakini o Iehova. Kokoke ma ka luakini i ka wa o Iesu, he pa kaua i kapaia o Anetonia. Malaila i noho ai ka poe koa no Roma mai. Ua kapaia ia wahi ma ka Oih. 22: 24, o ka hulili. Ma ke alo ua kipapaia i na pohaku a ua kapaia ma ka olelo Hebera, o Gabata, Io. 19: 13.
Bezeta. Ma ka akau ia o Moria. Ua manaoia, maluna olaila, i ka wa o Iesu, ka hale alii o Herode.
4. Ua paa o Ierusalema i ka pa. Ekolu no pa, mawaho kekahi o kekahi. Ma kekahi aoao he pali maoli, nolaila aole pa ma ia wahi. He nui na puka e komo aku ai iloko o Ieru salema, eia na inoa o lakou.
Puka Wai, Neh. 3: 26; 8: 1, 3, 16.
Puka Lio, Neh. 3: 28; 2 Oihl. 23: 15; Ier. 31: 40.
Puka Hipa,Neh. 12: 39; Io. 5: 2.
Puka Ia, Neh. 3. 3; 12: 39; Zep. 1: 10.
Puka Kahiko, Neh. 3: 6; 12: 39
Puka o Eperaima, Neh. 12: 39.
Puka Kihi, 2 Na'l 14:13; Zek. 14: 10.
Puka Awawa, 2 Oihl. 26: 9; Neh. 2: 13.
Puka Lepo, Neh. 3: 14.
Puka Waipuna, Neh. 3. 15.
Puka Mipekada, Neh. 3: 31.
Puka Halepaahao, Neh. 12: 39.
5. Ekolu mile a me ka hapa ka loa o ka pa, oia hoi ke anapuni o ke kulanakauhale. He nui loa na halekiai maluna iho. Aole maloko o ka pa wale no kahi i noho ai na kanaka, mawaho no kekahi poe he nui no.
6. He mau kahawai mawaho o ke kulanakauhale, hookahi ma kela aoao, a hookulu hoi ma keia aoao, he mau manamana no ke kahawai o Kederona; he wai no ma ia mau kahawai aole nae i nui.
7. Eia na wahi kauhale e pili ana i Ieru salema;
1. Mauna Oliveta, ma ka hikina ia o ke kulanakauhale.
2. Ke awawa o Kederona, mawaena ia o ua mauna la a me Ierusalema. Malaila ke kahe ana o ke kahawai o Ke derona.
2. Ka punawai a me ka hale kiai o Siloama, mawaho o ka pa ma ka hema ma kahi e ku pono ana i ka puu o Moria.
4. Ke awawa o Hinoma oia hoi o Gehena, ma ka hema o ia o ke kulanakauhale ma kahi e ku pono ana i ka puu o Ziona. Malaila i kiolaia'ku ai ka opala a me na mea ino o ke kulanakauhale, a e aa mau ana ke ahi malaila, i mea e pau ai ka pilau o ia wahi. Malaila i kaumaha aku ai kekahi poe alii i na keiki a lakou ia Moloka, kekahi akua wahahee o lakou. No ka aa mau loa ana o ke ahi malaila a no ka ino loa, mamuli o ia wahi i kapaia'ku ai ka lua ahi, kahi e noho ai ka poe hewa, o Gehena Ma t. 29; 30.
4. Ka aina o ka potera ma ka hema aku ia o ke awawa o Hinoma,
Mat. 27. 7, 10.
6. Ka puu o Kalevari. Ma ke komohana ia, mawaho o ka pa. O Gologota ka inoa o ia wahi ma ka olelo Hebera, Ma t. 27: 33.
7. Ke kihapai no Iosepa no Arimataia. E kokoke ana ia ma Gologo ta, Io. 19: 41.
8. Ka wai auau o Beteseda.
Ua manaoia aia ia wahi ma kahi e pili ana i ka luakini, ma ke kihi komohana akau, Io. 5: 2.
9. Getesemane. Mawaena ia o ke kulanakauhale a me ka mauna o Oliveta, kokoke hoi i ke kahawai o Ke derona, Io. 18: 1.
NINAU.
1. Heaha ka mea i oleloia no Ierusalema ?
2. Pehea i kapaia'ku ai o Ierusalema? a no ke aha hoi?
3. Ehia puu iloko o ka pa o Ierusalema? a owai hoi?
Heaha ka mea i oleloia no ka puu o Ziona? a me Akera? a me Moria? A me Bezeta?
4. Ehia pa o Ierusalema a mahea kekahi a me kekahi? Owai kekahi mau puka e komo aku ai?
5. Ehia mile ke anapuni o Ierusalema?
Maloko wale no anei kahi i noho ai na kanaka?
6. Heaha ka mea i oleloia no na kahawai mawaho o Ierusalema?
7. Owai na wahi kaulana e pili ana i Ieru salema?
Mahea ka mauna o Oliveta? a me ke awawa o Kederona? a me ka punawai o Siloama? a me ke awawa o Hinoma?
Heaha ka mea i oleloia no ke awawa o Hinoma?
Mahea ka aina o ka potera? a me ka puu o Kale vari? a me ke kihapai o Iosepa no Arimataia? a me ka wai auau o Beteseda? a me Getesemane?
Hoikehonua.
Ua paiia KE KUMU HAWAII ma ka mea Paipalapala a na Mi sionari, Honolulu, elua hebedoma hookahi pepa, o Wenede ka la e pai iho ai.
Eia ke kuai ana, HOOKAHI MAKAHIKI $1 , a na mea e lawe i ka pepa a pau.