Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 23, 11 November 1835 — Untitled [ARTICLE]

Wailuku, Maui, Okatoba 26, 1£33, E Tineka.—Ke manao nei nu e hotknka aku i ka poe heluhelu i ke Kuinu Ilawnii i kekahi ma«i mea a'u i ike ai i ko'iuhele pu ana me ko'u hoahanau a puni keia aina moku. 1. ,Vtu ka aina maikai, momona, a maua i ike maka ai. Ua hele pinepine au inannu a puni ka moku. Ein ka ha o ko'u helu ana. Aka, aole eini iki ko'u mahalo i kekahi mauaina. Aia Koolau, he nina momona no ia. Ua inu ia i ka ua niai ka lani niai. Ua uhiia ia aina i na laau, a me ka mauu a nie na pua. l*a loheia ka leo o na manu e himeni ana i ke Akua, me ka nahelehele kokoke i na hnle malaila. Ua lele ka wai ma ka pali ilalo nie he mea paani la. Aia o Ilana, he aina maikai no ia. Nui ka ai e ulu ana ma Hana. Nui ke ko. a me na laau malaila. Aia ka pulupuhi, a me na laau hua kekahi, o ke l>;ipaia, a me ke kuawa. A ina kanu ia, e ulu pono no paha nā laau hua a pau loa. Hookahi mea wale no i koe a maikai loa ia aina. O ka wai kahe. Aole poino loa 110 nae ko laila poe i ke wai kahe ole, no ka mea, aia mauka kekahi wai, a hooua pinepine mai ke Akua maluna o lakou. Nui loa ka aina maikai ma Maui hikina. 2. Eia kekahi, mea a maua i ike maka ai. O ku mehameha o kaaina i kanaka o le a o ka hemahema o ka poe i koe. Nui na aina kahaka ole ma Maui hi-

kina. Be)a nA • ma Koo lau, a ma Hiob boS. iOoamina maua i ka nana ana i keltf|fnfta amaKwikai aole mahiai ia—he Danelehtl#<rale no. Ua pau na kanaka i ka hailde—niake paha kekahi —hele kekahi i ka aina e. Aloha ino i ka mehameha o ka ainaf Peheu ka hope? A no hoi ka poe i koe a puni keia moku. Aole nianao nui lakoa i ka palapala hemolele-i ka ke Akua olelo. Aole nui ka poe komo iloko o ke kula i keia mau makaluki—kakaikahi wale no. Aole akamai lakou-aole inanao i ka hoike e like me ka wa mamua. Aole manao lakou ijie Akua. Ma na mea e pono ai, palaka ka nui o kanaka, molowa—hookuli lakou i ko lakou mau pepeiao—hoopaakiki i ko lakou mau naau. Ma Koolau, a me Hana, a me Kipahulu, a me Kaupo, a me Kahikinui, a me Honuaula, a me Kula, hoike mai 1181 hauinana wale no. A kaumaha ko maua naau, no ka mea, aole kamulii iloko o ke kula-kakaikahi wale no. lWinamina loa ko maua mau nnau i ko na kamalii he nui loa ma Maui hikiua e noho ana ma ka naaupn,-n nia ka pouli. E lilo koke lakou i poe kolohe, a poino nui ka aina a me ke aupuni ia lakou. Aole pono anei na'lii ke kau i ke kanawai maluna o kamalii a pau ma keia nioku, e koino laknu iloko o ke kula ; I ole lakou e komo, a e ao i ka palapaia a lilo i naauao, e i.i i liou ia keia aina i ka naaupo, a me ka pouli, a paapu ka aiua i kapoepuw.i. a ine ka poe kolohe, aole paha e hiki i ka malihini ke hele a puni ka moku o pepehiia e ka poe powa. 3. Eia kekahi mea a'u e hoakaka aku ai. I ko maua hele ana a puni, a< > inaua ike i kekahi «ie<t e jmhi Laka anu . Pomaikai maua i keia mea. Poniaikai ko niaua mau maka i ka ike ole i ka uwahi e puhi ana iwaho o ko ke kanaka waha a me ka ihu, e like ine ka . uwahi' e pii ana iluna ma ka lunpele. Pomaikai ko maua iliu i ka honi ole i ka lumiu pilau o ka mea puhi haka. I ko'u manao, aole pio loa ka pnhi aun o keia ; mea ino-aka, o ka poe puhi. puhi mala no lakou. l.'a pono keia, no ka n.ea, i inuii o Paulo, ka poe ona, ua oiwi lalum i ka po." E ka poe hoahanau, inai Uawaii a Niihau, pono oukou e haale'u- loa i ka baka. Ua ike inaopopa oukou i ka hewa o ka puhi ana, peht\t e hiki ia onkou ke hele i ka ohaaina a ka Hnl;u ine ka hanu pilau i ka puhi hakaniia? Uapaa A-o'u manao, paa len, aole e heawi hou aku i ka 6« e«n, a ine lx kiahu y i hemlona o ko hm make «««, i kekahi kanaka, a i kekahi wahine haalele ole i ka laka. Eia ke kanawai paa ma k« leeu ekaleeia ina Wailuku. E na'Ui a me

kivniiol<s ka aina? aole poQQo|d on* IHM ke kanu » ka puiapulu mpMain» kshi %tthi ana k> i kō& iMHM * £ oooqoo oukouaakaka, alailii koke i na mea a pau « p<Mio «ŪA WM® ime k« aupuni—i a» ae» » pao e <4***Ju ai ke Akaia. 4. I ko*u-hele bm a pnoi ka mka ne Mr Kalab k»'u kaikakia i aM«ia> aol« aa nunao nui i ka hoike anii o na kula. Makemake maua e hooapho i kekahi ma kumu ho«—i IHo 1«|Ipo t nialamalft|M> raa kahi poalL Mukemakeno hoi mmn e hai aku i ka w«u olek>—e kuhikalii ike kea o les»fc w .a e hooikaik*i kanaka e hele koke m)> la, i pekele ai lakou »ka make, ajb loea ia lakou ke ola mau loa ma ka Iw Pela no maua i hana'i. Iko awi> haie ana, Hilu maua ma kela aina, i ka hua o ka ke Akua olelo ma ka Saakemake i hauie ua hua la, na kahi maikai wale no, i kupu ihe, a i"utannaikai, a e hua koke mai i ka hua-o ka pono, i hoonaniia'r ko maua Akua ika laai. I Hlo ko maua hele ana, a im| ka niaua hana ana, i mea e pono nui aika aina, ame kaaaka a pau, e pHleMike» ke Akaa. J. 3. QEUl|i«