Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 23, 11 November 1835 — Page 179

1835.) KUMU HAWAII. 179

i kanaka e kanu i ka pulupulu, a e haalele i ka molowa i ka mahi ai ana. E kokua mai oe a piha kou aina a puni i ka waiwai, a me ka naauao; a me ka pono. Eia ko'u makemake ia oe, e Kauikeouli e. E huli pu kakou i ka pono, E mihi i ko kakou hewa e haalele i kela mea awaawa e make ai ka uhane. E hele io Iesu la. "E imi e mamua i ke aupuni o ke Akua a me kana pono," alaila, e lilo keia pae aina i aina hou i aina pomaikai--i kahi e noho ai ke Akua.
                Mamuli paha e kakau hou au i kekahi mea e pili ana i keia hana.
Na GERINA.

NO NA KII A ME NA KANAWAI HE UMI.

HONOLULU, Okatoba 30, 1835.
                E Mi. Gelina, Auhea oe. O kou manao, aole pono na kii ma ke Kumu Hawaii, Pepa 19. "Ewalu kii no ma keia pepa hookahi." Ninau mai oe, "Pehea keia mau kii? He mea e naauao ai kanaka ma keia pae aina? aole paha." He pololei paha kou manao;--aole akaka lea. Eia ko'u manao. O na kii palapala he mau mea e naauao iki ai na kanaka. Ina aole lakou e hoonaauao i na kanaka maiau, e hoonaauao paha lakou i na kamalii, a me na mea naaupo. Ina e pinepine ka ike maka ana i ke kii, alaila, maopopo paha ka maikai, a me ke ano.--Ina aole ike pinepine lakou, nalo koke ke ano, no ka mea, aole akamai loa na mea a pau ma keia pae aina. O ke kii palapla he mea ia e oluolu ai ka poe heluhelu, he mea e hoohuli i ka manao o ka  haumana ma ka pepa, e imi i ke ano o ka olelo a maopopo lea he mea hoi e poina ole ai o na mea i hoomaopopoia'i imua o ka maka. Auhea la ke kumu akamai i ike ole i ke kokua ana o na kii palapala?
                Eia kekahi kii, O Mose ma. He kii nui ia, a he nani no hoi. A ninau mai oe, "No ke aha la i pai ko'u hoahanau i kela kii nui, a me na kanawai he umi malalo iho? He mea paha e piha ai ka pepa." Oiaio no, he mea e piha ai ka pepa. Nui ka pepa, nui loa na huaolelo ma ke Kumu Hawaii, kaumaha ka heluhelu ana; aole hiki ai ko Hawaii kanaka ke heluhelu ai i ka manao nui. He maikai ka manao liilii. Pela ka manao o na hoahanau ma ka halawai o makou ma Honolulu. Ua paipaiia ka mea nana e hoopopono ai ka pepa, e hoemi i na huaolelo, a me na manao loihi iloko o ke KUMU HAWAII a e hoonui i na kii. (Mat. XI: 16)
                Eia hoi kekahi. Ua maikai loa na kanawai he umi. "Aohe mea e ae e pono ai kanaka e like me ka olelo a ke Akua." "O ke kanawai o Iehova he hemolele no ia, e hoohuli ana i ka uhane." "No ia mea e waiho oukou i keia mau olelo a'u maloko o kou naau, a me ko oukou uhane, a e nakii oukou ia mau mea i hoailona ma ko oukou mau lima, a i lei hoomanao iwaena o ko oukou mau maka. A e ao aku oukou ia mau mea i ka oukou kamalii, e olelo ana ia mau mea i kou noho ana ma kou hale, a i kou hele ana ma ke ala, a i kou moe ana ilalo, a me kou ala ana iluna. A e kakau oe ia mau mea ma na lapauila o kou puka hale a me na puka pa ou." Kanawailua xi: 18--20. Nolaila ea, he mea pono i ko'u manao, ke pai hookahi ana o ke kanawai o ke Akua ma ke Kumu Hawaii.
                Ua pau ka manao.
                Owau no kou kaikaina me ke aloha,  Na TINEKA.

O KA WAHINE WAIWAI.

                Auhea oukou e ka poe naaupo a me ka poe naauao iki; ka poe e hiki ole i ka heluhelu i ka palapala, a me ka poe e ike uuku; e hoolohe oukou i na mea a kekahi wahine waiwai. Aia no ma Kohala, ma Hawaii kona wahi e noho ai. Ina e manao oukou e nana aku ia ia, e hele malaila, i kahi kauhale. Aka mai imi ia ia ma na ala, aole ma ka malu o na laau, aole ma ka nahelehele, no ka mea, aole loa e hiki aku kela wahine malaila. Iloko wale no o kona hale iho, e noho ai oia. E komo ae, e nana, a i ikeia he wahine ilihune, a mai no hoi. He makole no nona a me na puha nui ma na wawae, a me ke kino wiwi. He mai kahiko no kona mai. Mai ka wa a Kamehameha. Aole loa i hele i ke kula, aole i ka hale pule, a akahi wale no kona ike ana mai i ka misionari, aka ua naauao kela wahine la, a akamai no hoi ma ka ke Akua olelo. Ke mahalo aku nei paha oukou, a e ninau mai ia'u, Nohea kona akamai a mahea kona waiwai? E hai aku no wau. Ina i komo kekahi kumu ma kona wahi, nonoi mai ua wahine la ia ia, e ao aku ia ia i ka palapala a me na mea maikai o ka olelo hou. A pela i loaa liilii ia ia kona akamai, a me kona naauao, a malaila no hoi kona waiwai. Ke hiki nei kela wahine ke heluhelu i ka olelo a ke Akua, a e hiki no ia ia ke hoomakaukau i ka make; aole anei he waiwai ia? aole pomaikai loa kela wahine la? E hoomanao oukou, o ka poe naaupo, ka poe makemake ole ma ka palapala, ka poe waiwai ma na mea o keia ao, e hoomanao i keia wahine. E hoomanao i kona hooikaika ana, a me kona hoomanawanui ana, a e hooikaika oukou, i pau koke ko oukou naaupo, a e pau pu no hoi ko oukou hilahila.  A. C.

NO NA MAI.
HE MELE KAHIKO PAHA.

                O nuua olilo waaa, o ka mahu, o ka alae, o kulia, o kanaka nana na kia na lena kulia i ka hiki na kia i wawau o ka hono hea oe, o ka hono uluku uluku ulu heihei komia e hina ia uia koia.
                E ia ka mai, a me ka laau lapaau o keia aina.
                Ku i Kahiki ke one; he one lauena ke one, he keiki ka mai; he koholua ka laau.
                Ku i Niihau ke one, he one lele ke one; he lolokaa ka mai; he puili ka laau.
                Ku i Kauai ke one; he one keokeo ke one; he hokale ka mai; he pauku ka laau.