Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 23, 11 November 1835 — Page 178
178 KUMU HAWAII. (NOVEMABA,
ua pakiko? no lakou ma na mea a pau." "E waiho kakou i na hana ana o ka pouli, e aahu kakou i ke kahiko o ka malamalama. E hele pono kakou me ka hele ana i ke ao, aole ka pakela ai a me ka ona ana," aole ka puniwaiwai a me ka mahaloia mai e kanaka. "Aka, e aahu iho oukou i ka Haku ia Iesu Kristo; mai manao hoi oukou ma na kuko hewa no ke kino." "Pela e hooakaka aku ai i ko oukou malamalama imua o na kanaka, i ike mai ai lakou i ka oukou hana maikai ana, i hoonaniia'e ko oukou Makua i ka lani." D. B. L.
NO KA AWA.
Ua kanuia ka awa mauka. O ka maauaua ka mea nana i kii ka awa i uka, a loaa, halihali aku la, ua maauaua la. Kuai aku la, i kanaka; hookahi koaka, hookahi puawa, pela na kane a me na wahine. Pakahi na koaka a lakou a pau, i lilo i ka awa; a loaa ia lakou, mama iho la a puai iloko o ke kanoa, hoka iho la a hahao hou iloko o ka waha, a moni iloko o ka opu.
Like ke ano me ka ilio i ai hou ai i kona luai, pela ke ano o ka poe inu awa.
O na mea ino i loaa i ka poe inu awa, eia no ia. O ka maio ana o ke kino, a me ka wiwi inoino, a me ka hauekaeka piapia nui.
O na maka a me ka makole meomeo, a me ka pu o kikala, a me ka maee o na lima a me na wawae, a me ka pialu o ka maka a me ka lae. Ina loaa ia lakou keia mau mai, manao lakou he ku awa.
He poe palaualelo; he poe hoomana kii; he poe hoomana i ka la a me na ia o ke kai.
Eia ka lakou pule ana; "Na aumankua i ka po; O Wakea i ka po; O umi i ka po; O Liloa i ka po; o Tiha i ka po; pale ka po.
Puka i ke ao, o mea i ke ao, a o mea i ke ao, a o mea i ke ao;" pela lakou e pule ai. A hokahokai iho la me ka weuweu. Olelo iho la penei--a--a--apue pau ka awa o na akua kane.
Pela hoi ua pule na aumakua wahine. Pau keia manao.
Na TITO KALAUAU.
Ewa, Oahu, Oka. 3, 1835.
NO KA HEMAHEMA O KEKAHI MAU HUAOLELO.
Auhea oukou e na kanaka a pau ma keia pae aina mai Hawaii nei a Kauai.
Eia ko'u manao hooikaika ia oukou. E hoomaopopo hou kakou i ka olelo ana ma kekahi mau huaolelo o ko kakou aina nei, no ka mea, ua hemahema ka kakou olelo ana ma kekahi mau huaolelo kahiko a kakou, a ua hoohewahewa no hoi kekahi poe.
Eia na inoa o kela mau huaolelo a kakou e hoomaopopo hou ai i ke olelo ana. Hoohuahuanalau, Uluoa, Walaau, Anuunuu.
E nana aku oukou, e ka poe ike, i ka palapala ma Iosepa 42: 7. i ike i kekahi huaolelo malaila. Penei ka olelo ana, hoohuahualau. E nana aku ma Luka, 12: 1. Penei ka olelo malaila, Uluaoa. E nana aku ma ka Lunakanawai 5: 1. Penei, ka olelo. Uwalaau. E nana aku ma ka Hoike honua no ka Palapala Hemolele, makuna 2: 9. Penei ka olelo malaila, Nuunuu. Pela no ma ke Kumu Patoli ma ka aoao elua. Penei ka olelo malaila, Hoonuunuu.
Eia ko'u manao ia oukou, e kai pa aku kakou i keia olelo ana, he un hemahema, i ka hoohu ahualau, ka uluaoa, i ka uwalaau, i ka nuun-
Eia na inoa pono a kakou e kapa aku ai i kela mau huaolelo. Hoohuahuanalau, uluoa, walaau, Anuunuu. O keia mau inoa, aia na inoa ku pono ma keia mau huaolelo.
Hilo, Sept. 4, 1835. BARENABA.
NO NA KII A ME NA KANAWAI, A ME KA HANA LOLE.
WAILUKU, OKATOBA 6, 1835.
E Tineka, Auhea oe? Eia ko'u manao ia oe. I keia la, ua hiki mai ke Kumu Hawaii, Pepa 19. A ike au i ua pepa nei, manao au, he palapala kii keia. Helu au i ua mau kii la, ewalu kii no ma keia pepa hookahi no; a o kekahi he mea nui loa ia, o Mose ma paha, a me kanaka e mahalo ana i ka papa pohaku, a me na hua maluna iho. Ninau au ia'u iho, pehea keia mau kii? He mea e naauao ai kanaka ma keia pae aina? Aole paha. O kekahi mau kii, he mau mea hou a kanaka i ike ole ai he mea e pono ai. Aka, o ka pipi, o ke kanaka, a me ka moku, aole pono, i ko'u manao ke pai pinepine ia ma ke Kumu Hawaii, no ka mea, o ka poe i heluhelu i keia pepa, ike maka lakou i keia mau mea i kela la, i keia la. Ninau hou au ia'u iho, no ke aha i pai ko'u hoahanau i kela kii nui, a me na kanawai he umi malalo iho? He mea paha e piha ai ka pepa, aole kokua paha ka poe hoahanau ia Tineka, i keia mau la. No ia mea, manao au e kakau ia ia i kekahi mea hou no ka hana lole ma Wailuku.
Ua pau kekahi lole i ka ulanaia. He umi kumamaono paha na anana i paa. He lole maikai no ia. He lole ikaika. Ua maikai loa no na palule, a me na wawae. No makou kekahi o keia lole, hookahi anana paha, i mea e hoouna i ko makou poe hoahanau ma Amerika i ike lea lakou i ka waiwai o keia aina, a me ke akamai o ka poe wahine, ka poe nana i hana keia lole. O ka nui o keia lole no ke Alii no ia, a ia ka la apopo, e hele paha kekahi e lawe aku ia ia i keia mea. Aole ma ka lole wale no i hana ka poe wahine, ma ke kakini kekahi. Na ka lole ka nui o ka lakou hana ana, aka, i ka wa i ulana ana kekahi, hana i na kakini kekahi.
E na 'lii a me kanaka a pau loa--o na wahine, a me na kaikamahine mai Hawaii a Niihau, e nana mai oukou i keia lole. He waiwai keia o ko oukou aina. E manao oukou i keia hana. E ao i ka hana lole. E ke Aliii nui, ke nonoi aku nei au ia oe, e kokua mai oe mamuli o keia hana. E uku mai oe i ka poe wahine molowa ole i ka hana lole. E kauoha mai