Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 22, 28 ʻOkakopa 1835 — Page 175

1835.) KUMU HAWAII. 175

lakou e manao i ua mau mea la, a e hoolilo loa malaila. Aola hoi e waiho aku i ko lakou haawi' na. E pono ia lakou e kiai ma na mea a pau, e hoomanawanui i ka popilikia, e hana i ka oihana a ke kahuna hai euanelio, a e hooiaio loa aku i ka lakou oihana.

Tim. II. 4:5.

HELU 3.

No ke aha la ka ka Haku kauoha ana mai i ka poe hai aku i ka olelomaikai e ola ma ka olelomaikai? I waiwai lakou? oia anei ko ke Akua manao? Aole. Eia ko ke Akua manao; i ole lakou e lilo i kela hana i keia hana no ke kino, i hooikaika nui lakou i ka malama ana i ka lakou oihana iho, i lilo loa lakou i ka hana a ke Akua, e like me ka Paulo kauoha ia Timoteo.

Ua pili anei keia mau mea i poe kumu? Ae, ua pili no. Ua pili i na kanaka a me na kahuna pule a pau na ka honua nei. E pono i na kanaka a pau, e malama i ka lakou kumu me ka haawi ana i na mea e pono ai ke kino. E pono hoi i na kahuna pule a pau e lilo loa i ka hana a ke Akua. E pono i na misionari ma neia pae aina e lilo i ka hana a ke Akua me ko lakou ikaika a pau; a e pono hoi i ko onei poe kanaka e haawi mai i ai na lakou, a me kela mea keia mea e pono ai ka noho ana. Aole nae he pono ia kakou, na misionari, e kauoha nui aku i ko Hawaii poe kanaka e haawi ia kakou i na mea e pono ai ko kakou noho ana, o kuhi kekahi poe, aia ma ka waiwai a me ka hanohano ko kakou makemake, a hihia paha ka olelomaikai a Kristo ia kakou. Ma keia mea, e pono ia kokou e hoohalike i ka hana ana a Paulo ma. Ua kauoha aku ka Haku ia Paulo ma e ola lakou ma ka olelomaikai. Aole nae i kauoha aku o Paulo ma i ka poe ana e malama ia lakou me na mea e pono ai ke kino. I ko Paulo noho ana ma ko rineto me ka pololi a me ke kapa uuku, aole ia i kuoha aku i ko Korineto poe malama ia ia. Aka ua hoomanawanui no i ka pololi a me kela mea ino keia mea ino, o hihia auanei ka olelomaikai a K risto ia ia. Kor. I. 9:12. Pela no e pono ia kakou e makau o hihia auanei ka olelomaikai a Kristo ia kakou ke kauoha aku kakou i kanaka e malama mai ia kakou. E pono ia kakou e hoomanawanui, i ka pololi a me ka ilihune, ke ole lakou e haawi mai, no ko lakou manao wale iho, i na mea e pono ai. A ina paha pilikia loa kakou i ko kakou noho ana pela, e pono ke noi aku i ka poe haipule ma Amerika e hoonui i ko lakou kokua ana mai. A i ole, e pono paha ia kakou e lilo i ka hana i kekahi manawa me ko kakou lima iho, i pakele kakou i ka make me ka pololi, a me ke anu, a me ka ua. Aka aole pono ia kakou e haalele i ka kakou hai ana aku i ka olelomaikai, a me ke ao ana 'ku i na kula no ka hana i mea e nui ai na pahu, a me na papa a me kela mea keia mea e hanohano ai.

D. B. L.

HE KAMAKAMAILIO.—HELU 4.

Naili. Manomano ka pomaikai o ka poe au i hooakaka mai ia'u i ko kaua kamakamailio pu ana mamaa. Mahalo loa ko'u naau me ka makemake.

Maanu. He mea makemake no ia.

N. Pehea e hiki ai keia pomaikai ma keia pae aina?

M. Penei. E noonoo pu na lii a me kanaka a pau mai Hawaii a Niihau, i keia mau mea. E huli pu i ka ke Akua olelo. E haalele loa i ko lakou noho kahiko ana. E pau lakou i ka hanau hou. E manao pinepine lakou i ke Akua me ka makau ia ia, a me ka makemake ia ia, a me ka manao paa e malama pono i kona kanawai, a me kana mau kauoha a pau loa. Ina e lilo na 'lii a me kanaka i poe hou i poe haumana na Iesu, ina, e lilo koke na mea kahiko i mau mea hou,—pau koke ka molowa o kanaka, a me ka naaupo, a me ka palaka. Aole loa e hooluhi hou na 'lii i na kanaka--aole e ohumu ino hou aku na kanaka i ko lakou poe alii. Aole noho hou na wahine me ka hana ole; ao lakou i ka hana lole, a me ka humuhumu kapa, a me ka hooponopono i na hale, a me na mea e pono ai ka aina, a me ke aupuni. Ao na kanaka i ka hana kapana, a me ka hana pahu, a me ke amara, a me ka hana hao, a me ia hana aku, ia hana aku. Komo na kamalii a pau iloko o ke kula i kela la i keia la, a lilo lakou i poe naauao. I ka lilo ana o kanaka pela, ua moakaka lea ia, e hiki mai ka pomaikai a e ola ko keia pae aina.

N. Aole paha e lilo koke ko keia aina pela.

M. Malaila ko'u makau nui, a me ko'u kaumaha loa. E noonoo oe, pehea? aole liuliu anei ka noho ana o na haole ma keia pae aina?

N. Liuliu no paha. He umi makahiki ko kekahi--Iwakalua ko kekahi, a he kanakolu paha ko kekahi.

M. Oia, pela no. A pehea, aole anei lakou i ike i kekahi hana e pono ai ko keia aina?

N. Ae paha. Ike no kekahi i ka hana pahu a me ka noho, a me ka papa aina. Ike no kekahi i ka hana kapana--a i ka hana hao kekehi, a i ka hana lole kekahi.

M. A pehea, ua ao anei kanaka maoli i keia mau hana?

N. Aole ao kanaka maole. Aole au ike i ka poe akamai i keia mau hana. Ina makemake ke Alii, a me kanaka waiwai i kekahi hana, i ka hale paha, i ka wati, i ka pahu, kii aku lakou i kekahi poe haole a hoolimalima ia lakou.

M. He mea hilahila loa ia, a he mea e makau ai. He mea hilahila. Aole hiki anei i kanaka o Hawaii ke ao i na hana a pau loa? E hiki no ia lakou ke ao i ka hana ma ke goula, a me ke kala, a me ke keleawe, a me ka hao, a me ka laau, a me ka ili, a me ka lole, a me ia mea aku, ia mea aku, ke makemake lakou malaila. Pono anei kakou, ma na lii a me kanaka, ke hilinai mau aku i na haole, me ke ao ole i ka hana? Aole pono iki—He mea hilahila. A he mea e makau ai no hoi. Ua moakaka ia i ko'u manao e lilo auanei keia aina i ka poe haole ke ao ole kakou e hana i na mea a pau loa e pono ai ka aina. I ka wa mamua aole hemahema kakou, ke ike ole i keia mau mea. Ia manawa aole manao kakou i ke kapa nui, o ke kapa maoli wale no. O ka pau a me ka malo, a me ke kihei wale no. Ina holo kakou, ia manawa, ma ka waa maoli ko kakou holo ana. Aka, i keia manawa, ike pinepine kakou i na moku nui, a me na hale laau, a me na hale pohaku, a me na kamaa, a me na lole maikai a me na papale, a me na mamalu, a me ia mea aku ia mea aku a ka poe kalepa i lawe mai, mai ka aina kahiki mai. A ike kakou kupu iho ka makemake o na 'lii a me kanaka malaila, a hele lakou i ka poe kalepa a kuai.

N. Pehea, aole pono paha keia mau mea ka aina a me kanaka.

M. He mau mea e pono ai no. Eia ka hewa, o ke ao ole i keia mau hana. I ao ole kakou i ka hana, e mahuahua wale no ka poe haole. A hiki mai lakou hoowalewale mai lakou i na lii a me kanaka e kuai i kela mea i keia mea. Pela, e mahuahua ko kakou aie i ka poehaole a mahuahua hou, a mahuahua hou aku, a lilo ka aina ia lakou--alaila--pehea kakou, a me ka kakou poe kamalii? He mea e makau ai kakou. Ina, e hiki ia'u ke hooho a lohe na lii a me kanaka a pau loa i ko'u leo, ina, e olelo aku au penei-- E na lii a pau loa, a me kanaka, e makau oukou o pio auanei ko keia pae aina. E noonoo koke i na mea e pono ai keia aupuni. E manao i ke Akua. E makemake ia ia. E lilo koke oukou i kanaka nona. E haalele i ka molowa. E ao i ka palapala. E huli i ka hana. E ao koke kekahi poe i kela hana, a e ao koke kekahi poe i keia hana, o na kane a me na wahine, e hana oukou pela, alaila, e aloha mai paha ke Akua ia kakou a e hooloihi.