Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 22, 28 October 1835 — Page 173
1835.) KUMU HAWAII. 173
a paa ka halelana, hookahi haneri makahiki a me ka iwakalua.
Me he holowaa nui la ko lalo.
Me hale la ko luna.
Eia ka nui o ka halelana.
O ka loa, eha haneri kapuai a me kanalima.
O ka laula, kanahikukumamalima kapuai.
O ke kiekie, kanahakumamalima kapuai.
Ekolu ona papa.
Hookahi puka komo ma ka aoao.
Hookahi puka makani ma ka aoao.
Na keena he nui loa.
O Noa ma iloko, oia a me wahine, wahine, a me ka laua mau keiki kane a ekolu, o Sema, O Hama, a me Iapeta, a me ka lakou mau wahine.
He nui loa ka ua mai ka lani mai.
O ke kaiakahinalii ka inoa.
Ua make na kanaka hewa a pau.
Pakele o Noa ma i kona halelana.
HELU 5.
NO KA MAKEMAKE I KEIA AO.
O ko ka poe ekalesia makemake ana i keia ao, oia ka mea e hooinoinoia'i ka ekalesia.
A ku paa kela mea, keia mea o ka ekale sia ma ka pono, a akaka no hoi ko lakou makemake i ke Aku me ka makemake ole i keia ao, alaila ua maopopo loa i na kanaka a pau ka maikai o ka ekalesia. Alaila e hoonani auanei lakou i ka ekalesia me ke kamailio pu ana kekahi i kekahi penei; "Nani ka pono, a me ka hemolele, me ka hala ole o ko ka poe haipule noho ana. O ka ke Akua olelo he mea maikai no ia. Ua hoolilo ia i kela mea huhu i mea aloha, i kela mea paumaele i mea maemae, i kela mea hana hewa i mea hana maikai, i kela mea imi lealea i mea imi ikaika ma ka ke Akua olelo, i kela mea makemake i keia ao i mea makemake i ke Akua, i kela mea hahai mamuli o Satana i mea hahai mamuli o Iesu.
Aka, a loaa i ka poe ekalesia ka makemake i keia ao, alaila e hooinoino mai auanei ko ke ao penei. O ka ke Aku olelo, he mea ole ia. Ua like no ka poe manao me na kanaka e. Ua like ka lakou hana ana me ka kakou. Ua kamailio pu lakou i na mea o keia ao e like me ko kakou. Nui no ko lakou imi ana i na mea o keia ao; ikaika loa ko lakou makemake malaila, ua imi lakou i na mea o keia ao mai ka wanaao a po. Ua akaka ko lakou makemake ole i ke Akua. He poe hookamani lakou. Ua hai aku la lakou ia lakou iho he poe haipule. Aka i ka lakou hana pono ana, ua hana lakou no ka mahaloia mai e kanaka. Nui ka lakou hana hewa ana ma kahi malu. A komo aku lakou iloko o ka lani, e komo pu auanei kakou a pau. Pela no ka hooinoino ana o ko ke ao nei i ka poe ekalesia makemake i keia ao. Aole i hooinoia'i ka ekalesia wale no, o ke Akua a me kana olelo kekahi. Ua hoowahawaha ka inoa o Iesu Kristo a me kana olelo no ka olelo ana o kekahi poe hoahanau i ka lealea a me ka makee waiwai a me kela mea ino keia mea ino. D. B. L.
KA HOOKOLOKOLO ANA O KEONE LU.
Ua hookolokoloia o Keone Lu i ka la 21 o Sepatemaba, no ka pepehi ana ia Pauma; imua i ke alo o ke Alii, me Kinau, a me na'lii me na haole hoi, ma kekahi hale e kokoke ana i ka papu. Elua iure i ko i kohoia; he umikumalua haole ma kekahi iure, a he umikumalua kanaka maoli ma kekahi iure; alaila waeia o Henere Peirce i luna o ka iure haole, a o Ioane Ii i luna o ka iure kanaka maoli. A maopopo ka poe iure, alaila ninaninauia ka poe ike maka i ka pepehi ana, i lohe pono ka poe hookolokolo i ka oiaio, a maopopo ka pili ana o ka pili ole ana paha o ke kanawai. O na Konesula kekahi i ninau aku. O Mi. Binamu ka mea unuhi olelo. Eia na mea a ka poe ike maka i hoike mai.
I ka la 14, i ke ahiahi, hele kekahi poe haole i uka ma Pualoalo, ma kahi o Papa ke kela. No na moku kekahi haole, no uka nei kekahi, a o Pauma kekahi me lakou. Noho lealea iho la lakou a kakahiaka, alaila hiki mai o Keone Lu a me kona kaikuaana, ua poloaiia e kekahi haole kuai rama o nei, a lawe pu mai ia i hookahi galani barani. A hiki mai la, ike aku la ua kaikuaana la i kekahi haole o ka moku ua akamai i ka palepale, hakaka iho la me ia. Kokua mai la o Keone Lu i kona kaikuaana a lanakila laua maluna o ka haole. Puka aku la o Pauma mawaho o ka hale e uwao: ninau ae la oia ia Keone Lu. "Pela anei oe e hakaka ai?'' Lele mai ua Keone Lu, kui mai la ia Pauma ma ka aoao hema, hi kaakaa aku la o Pauma, a hina ilalo. Kui hou aku la ua Keone Lu ia ia malalo ae o ka iwi a, aole ia i ala hou mai. Laweia'ku la ia iloko o ka hale, a kii'na'ku la ia ke kahuna lapaau, a hiki mai la ua make. Hoike mai hoi ke kahuna lapaau imua ke alo o ka poe hookolokolo, ua make o Pauma i ke kui ana o ua Keone Lu. Oia kona manao.
A pau ka ninau ana i ka poe ike maka, olelo o Keone Lu, aole ona manao e make loa o Pauma ia ia, a i aku la ia i ka poe hookolokolo, aia no ia oukou ka hope o ka'u hana ana. Alaila hooakaka aku la ke Konesula Amerika i ka poe iure, i na mea nui e noonoo ai lakou, a hai mai i ko lakou manao like. Na Mi. Binamu hoi i hoike mai i ua olelo la ma ka olelo maoli. A pau ia, puka aku la na iure mawaho,---a liuliu iho la, hoi mai la, a hai mai la na luna i ko lakou manao like. Ua pepehi o Keone Lu i ke kanaka, aole nae i manao e make loa.
Eia ke kanawai o ka aina, e pili ana i keia hewa, "O ka mea pepehi aku i ke kanaka me ka manao huhu, aole nae i manao e make loa, e paa oia i ka hao i na makahiki eha. "A i manao ua lawehala la, ai i paa i ka hao e uku mai i ke dala, e pa kanalima ia no na makahiki eha, alaila hemo ua pono, aka i ole, e hooukuia oia i ka hana a pau na makahiki eha alaila hemo.''
Pau aku la ka hookolokolo ana, hoihoiia ke pio iloko o ka hale paahao.
Auwe ka poe ona! Auwe hoi ka poe hakaka! Pehea la lakou e pakale ai i ka inaina o ke Akua! Auhea oukou e na kanaka o ka aina e. Mai manao oukou hookahi keia o ka ona ana a me ka hakaka ma Honolulu nei. He mea nui ia o nei i keia manawa, a ua oleloia he malu ko ia mau hana ma kekahi wahi, aole e hiki aku na lunakanawai e papa