Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 21, 14 October 1835 — Page 162

162 KUMU HAWAII. (OKATOBA,

makahiki, i ke kaawela; a nui no ka poe i ukuia i ka puaa, a me ka hana. Ua hihia lakou, no ka mea, aole lakou manao i ke Akua.
                N. Aole hihia anei ka poe manao i ke Akua?
                M. Aole no paha. O ko na kanaka manao ana i ke Akua, pau ko lakou molowa. Huli koke lakou i ka hanamahi ai lakou - lawaia - kukulu hale - hanai i na holoholona - imi lakou i na mea e pono ai ka lakou poe keiki. — Huli lakou i ka palapala - heluhelu pinepine i ka ke Akua olelo - ao aku i ka lakou poe kamalii - malama lakou i ka la Sabati —pule pinepine lakou i ke Akua, a me na mea a pau loa, makemake lakou e malama i na mea a pau a ke Akua i kauoha mai ai. No ia mea, aole hihia lakou i ke kanawai o ka aina: aole pepehi  wahi aku lakou ia hai - aole moe kolohe, aole aihue, aole hoopunipuni, aole huhu hala ole i ko lakou hoalauna, aole hakaka, aole hoino aku i kekahi. A no ko lakou noho ana me ka molowa ole, aole nele loa lakou i na mea e pono ai. Aole pololi pinepine lakou a me ka lakou mau keiki; aole hele kana ole, aole noho ma na hale uuku - pilikia - pau ole - pelapela. No ia mea, ua moakaka ia o ka manao i ke Akua, oia ka mea e waiwai ai na kanaka me keia ao. He oiaio ka Paulo olelo — "nona keia ola ana e noho nei. N. Pomaikai ka poe i noho pela, aka e hai mai oe ia'u i ko lakou wahi e noho ai.

NO KO ITALIA.

                M. E hele kaua, ma ka manao i kahi mau aina e, i ike pono kaua i ka oiaio o ka Paulo olelo. Aia no ma Europa kekahi mau aina, o Italia kekahi, a o Helevitia kekahi. E hele mua kaua i Italia. Aia no ia aina ma ka hema o Europa. He aina maikai i ka nana aku. Aole anu, aole wela – mehana no, a oluolu. Nui ka lakou ai - ulu na mea a pau loa i kanuia malaila. Aka — aole pomaikai io ko laila poe, no ka mea, aole lakou manao pono i ke Akua. Aole malama pono ia ka aina -aole nui ka lakou ai - aole ike ka nui o kanaka i ka palapala, aole malama lakou i ka la Sabati. Nui loa ka poe powa a me ka poe pepehi wale aku, a me ka poe aihue, a me ka poe moe kolohe, a me ka poe hoopunipuni, ma ia aina. Ua paapu ka aina i ka naaupo, a me ka ino e haumia ai.

NO KO HELEVITIA

                Ano, e hele kaua i kekahi aina e, i Helevitia. Aia no ia aina mawaena konu o Europa. He aina uuku - he aiana ali, nui ka anu malaila. He aina pohaku, aa, ino. Aole ulu pono na mea i kanuia. Aka, nui ka pomaikai o ko laila poe. Aole pololi pinepine lakou, no ka mea, aole molowa iki ko lakou. Aole naaupo, no ka mea, komo na kamalii a pau loa iloko o ke kula i kela la, i keia la. Aole hihia ko laila poe i ke kanawai o ka aina - no ka mea, noho malie na kanaka a me na wahine, a me na kamalii. Ua malama lakou i ka la Sabati. Pule pinepine lakou i ke Akua; a ma na mea a pau loa, imi lakou i na mea a pau loa e pono ai ka aina, no ka mea, manao lakou i ke Akua.
                N. Pomaikai lakou. O ka noho pu ana me ka poe kanaka pela, he mea makemake nui ia.

NO KO HELEVITIA WAHINE.

                M. Oiaio no. Nui ka waiwai ma ia aina. Ua puni ia aina i na hale kula, a me na hale pule, a me na hale maikai e noho ai kanaka. Ua mahaloia ua aina la, no ka noho pono ana o na wahine. Aole noho lakou me na wahine, a me na kaikamahine o keia pae aina. Aole noho lakou me ka hana ole. Aole pau kekahi la i ka moe ana ma ka moena, a me ka puhi baka ana, a me ka hele ana ia wahi aku ia wahi aku. Ua kakauia ko lakou ano ma ka palapala Hoikehonua peneia. "Ina hele ke kane i ka hana, noho no ka wahine ma ka hale, e malama i ko loko a me ka hoomaikai; i pelapela ole, a i maemae hoi. Malama maikai lakou i na keiki, a ao aku ia lakou i ka palapala a me ka olelo a ke Akua. Hana lakou i ka lole o ke kane, a me na keiki a maikai; a ao aku i na kaikamahine i ka humuhumu lole, a me na hana a ka wahine, a hoomakaukau pono i ka ia na ke kane, e noho ana ka wahine, aole inoino ka naau, aole pakike aku, oluolu pu a aloha kekahi i kekahi, a ike na keiki i ka pono o na makua a pono pu lakou.
                N. Aole no paha. Ua oi nui aku ka pomaikai o ka poe manao i ke Akua mamua o ka poe manao ole aku ia ia.

NO KO AMERIKA HEMA.

                M. Pela no ma na aina e. He aina maikai i ka nana aku, o Amerika hema. He aina mehana, ulu na mea a pau i kanuia, - a malalo iho o ka lepo he nui ke kala, a me ke goula. Aka aole pomaikai na kanaka malaila, no ka mea, aole manao lakou i ke Akua aole Sabati malaila - aole malama pono ia ka aina, aole aloha ko laila poe kekahi i kekahi. Noho poino loa lakou – me ka huhu a me ka hana ino aku kekahi i kekahi. Nani ka naaupo, a me ka pouli, a me ka hemahema, a me ka hewa ma ia aina. Aka, ma Amerika huipuia he aina pale, a he aina anu, nui ka pomaikai o kanaka aole naaupo, aole molowa ka nui o kanaka malaila - nui ka waiwai a me ka pomaikai o kanaka, ma ia aina, no ka mea, manao ko laila poe i ke Akua, a nana no i hoopomaikai mai. Pela no ma Beritania, a me kekahi mau aina e ae. Pela ma na aina a pau kahi a kanaka i manao i ke Akua.
J.S.G.

WAILUKU, Sep. 22, 1835.
                E Kawailepolepo, kuu kaikuaana.
                Aloha oe. Ua loaa mai ia'u kau palapala i ke ahiahi nei. Olioli au i ka wehe ana a i ka heluhelu ana i na mea maloko: aole nae i like keia me ka nana maka. Eia kekahi manao o'u ia oe; mai hooloihi malaila: nui ka kakou hana, a nui hoi ka hewa maanei.
                Eia kekahi mea hou, a'u e hai aku ia oe; he mea poino no hoi. Ua haki ka lima o Kikipua ke keiki maimai a Kaholopapela. Ua pii iluna oia ma ka pa holowa, e nana i kekahi poe kanaka e kauo ana i kekahi laau wili ko, a ua haule iho ilalo, o ka haki no ia o kona lima. A lohe makou, holo makou malaila, me ke aloha nui loa, a ua hoopololei makou i kona lima me ka lapaau. Nui loa kona eha, a ua maha iki no nae. Ua ola paha, aole paha.
                Eia no hoi kekahi mea hou: ua aihueia iho nei kekahi waiwai a'u. Ma kela po aha paha, komo mai ka aihue iloko o ko'u hale palapala, a ua lawe aku i kekahi mau apa lole eumi. Aole paha ma ka po ka lilo ana, no ka mea, ua paa ka puka i ke ki. I ka wa i hele au i ke kula paha, aole maopopo: he mea kupanaha ka lilo ana o keia waiwai i ka aihue. He mea akamai no ka mea nana e kii mai, he wiwo ole no hoi. Ua makaala na alii i keia, aka, aole loaa iki ka aihue.
                Eia no kekahi manao; ua paa kekahi apa, lole ia Mi. Berona.  He lole maikai no hoi.
                Eia no kekahi: ke hooikaika nei no makou ma na kula a pau loa. Aole kaawale ka hale kula mai kakahiaka a kokoke ahiahi loa. Aole emi aku ke kula kamalii; ua hele mau mai no na haumana, a ua hoomolowa kekahi, ua hoopalaleha no hoi kekahi mau kumu: aole nae he nui loa.
                Oluolu iho nei au i kou manao iloko o kau palapala. He manao hooikaika i na makua a me na kumu, a me na haumana ma ke kula, a me ka palapala: kauoha mai oe ia maua penei, "Eia kahi manao o'u ia olua, he mea pono ia oua e hoakaka aku i na haumana a me ko lakou makua, Mai hoomolowa, e na kumu, i ke ao ana; o oukou hoi, e na hoahanau, Mai hoomolowa i ka hoolohe a me ka hele mai: o oukou hoi, e na makua, He mea pono no oukou e hooku