Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 20, 30 September 1835 — NO NA KUPAPAU I KANU OLE IA. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

NO NA KUPAPAU I KANU OLE IA.

Eia kekahi mea a'u i lohe iho noi. I ka hoi ana mai o kekahi hoahanmu o lona lauame Kaikara, mai Hana mai. 4-ka inalama o lulai, ua komo laua iloko o kekahi hale ma Kookiu e moei ka po. Moelaua, a ala i ke kakahiaka; nana iluna a ike i kekahi mea e knu ana malaila. Kuka iho la laua, Heaha keia? He kupapau paha! Ninau aku la i na kanaka, (( Heaha keia? He kupapau anei!"

l'a ue niai na kanaka, "Ao; he kupapau no." •, . • Kliiaonamnlaina maanei! "Nui loa- He mea kahiho loa." Ninau aku fcriaua, u No ke aha la i kam. ole ia keia kupapau? He mea pono ole ke waiho malona nei." I mai la lakou, lt No ke aloha." He aloha naaupo ka! A haalele laua ia walii a hiki mai i kekahi kauhale nialaila mai a komo ilok,, o kekahi h«Jc» a malaila ua loaa ia laua kekahi mau kupapau kahiko elua iioko o ia hale, a ua hoihoiia iloko o ka lep«. He mea mau keia hana naaupo ma na kuaaina nei. Ikawa i noho au ma llaiku, elima kupapau, inaloo i loaa malaila, e k'au ana iluna. iloko o kekahi muii hale. Alolia ino i ka poe • laanpo' l'aakakalea, aole pail ka pouli ma Ilawaii nei; n\pa nui i kue. Ua like In keiu mea a'u e hoakaka aku nei ia me ka na kanaka Nuuhiwa hana M'ia. I a inaa ia lakou e waiho ke kut;):m iloko o ka hale a pala loa ka io, .*! lieino ku iwi, alaila e kau iluna na : vi ilnko o kekuhi hale paha, ma kalii k ipn pahu, a kiola aku i ka io. ii ku naaupo, oia ke kuniu o keia mea a'u e hai aku ia oe. Manao na kanukn naaupo, o ke kino oia ka mea 'i'n u ki- kunaka. Nolnila manao nui lak.iu ma ke kino.. Okoa ka manao o ke Akuu a ine kauaka naouao. Iko !akuii uiaiiao. o ka uhane oia ka mea nui !ua. oke kino, oia ka hale, a o ka u!ia?ie, oiu ke alii iloko oka hale. Ow;u ka meu nui? ka hale paha? ke alii ii'»ko paha? E wawahiia auanei keia ha!e nawaliwali, nka, o ka mea malokO :it4e iu e make. Nolaila a haalele ke »!ii i kona hnle, he mea ole ka hale. Ile mea pelapela, he mea lepo maoli e i'ke me ka Himene, u Hf lepo maoli wale no Na kaniika o keia ao/' A haaleleia ke kino e ka uhane, ekanuia no ia iloko oka lepo e pono ai. I mai o Soloinona, u Alaila kalepoe hoi 1,011 ni i ka lepo me ia mamua, a ka uhane e hoi i ka mea nana ia ihaawimai." Aug. 20, 1835. L. Ma Pakcte, BcpMeiMb* 16, 1896. E ko'u hoahanau, e Tinika e. Eia makou, ke hoi koke mai nei i ko kakou aina, i Hawaii nei. Ua holo aku makou ma Tahiti, a ua ike" hou makou ia Hawaii, i keiala. Ika umikumaAmha () la o lulai, makou haalele ana ia Oahu - Pohu makou, ma ke kouiOhana 0 Hawaii, i kekahi la. A hala mai ka welau hema o Hawaii, loaa ikaika mai ka moae, a holo kiki no ka moku, 1 hehedoma hookahi. Mahope mai

he lohi iki ka holo aoa. He 31 na la o ko nmkou holo ana, a lra ka moku, ma Papeete, ke kaikuono ia ma ka aoao akau o Tahiti; 16 na la a hiki makou i ka poaiwaena; a 15 mailaila aku a Tahiti. Nui ka lokomaikai o ke Akua ia makoii, i keia holo ana'ku, a me keia hoi ana mai nei. He nui na la malie. Kakaikahi ka la ua. O ka makani maikai ka mea nui. Kakaikahi ka makani iuo i loaa mai ia makou. A kokoke aku makou i Tahiti, puhi ino ia ka moku, i ka la hookahi, io, a io. Aole pono ka holo ana. A kakahiaka ae nana aku la makbu i ka aina; he loihi no nae; a he ino ka makani; hē makani inainua mai. Hooikaika nui ka poe holoholomoku i hiki aku makou, ia la. Aole nae i hiki. Holo aku makou a kokoke i Moorea, kahi moku okon ia, a po hoi hou mai, ma ka aoao nkau o Tahiti. Kalewa ae la ka inoku malaila ia po. NO NA MAUNA A ME NA MEA ULV. Olioli ko makou naau, i ka nana aku ia Tahiti, no ka oleloia mai, u Ua oi aku k'ona maikai i ko na moku a pau o keia moana.' - He nui kona mau kuahiwi, a he ano e kekahi. Ua like iki kekahi mau kuahiwi ine ko Maui Komohana, a he kiekie ac kekahi. Ua manaoia, he 10,000 kapuai ke kiekie o Orofena, ma Tahiti; a nui na kuahiwi, me ka welau oi loa maluna; aohe mea like, ma ka pae ainu o Hawaii. Aole hiki i ke kanaka ke pii iluna, i ke kiekie a 'me ka nihinihi. O na manu lele wale uo ke pii malaila. He mau in&i ulu no nae, a hala loa iluna. He olohelohe no kekahi mau puu malaila iho;—he lepo ulaula, a kukaikahi na mea ulu malaila. He ulu hui no nae ma kekahi mau puu; aole malalo wale no e like me ko Hawaii nei. A malalo loa, aia no ka lepo maikai, kokoke i kahakai; a ua paapu hoi i ka ulu laau. ha nui loa ka .niu, ka alani, ka ulu, ka laiine, ka n', ke kuawa, a me kekahi mau laau e ae. NO KA PAE ANA IUKA. A kakahiaka, i ka ia 14 o Augate, holo inai ta ka pailota io makou ia, nana e alakai ka moku "maloko o ke awa. Ninnu aku makou ia ia, i ka noho ana o lakou iuka. I mai kela, He pono iki i keia manawa. Ua kapakm ka rama. Ninau akuau iaia, u Ua kapu ia wai?" I maila ia, "Kapu i ke alii nuio k& aina. Aohe kanaka, aole haole kuai rama malaila; aohe mea inu hoike. Ina ina kekahi, e uku i ke kanawai." Ninau aku au ia ia, "Pehea na misionari o keia mau aina? Ke ola la anei?* Ae mai kaia, u Kecrfa Va iakou a pau."

Aka, ua make o Auna, ke kumu maoii i noho ma Lahaina,' mamua; a ua make o Kapena oakele (Capt. Backle) ke kahu moku o> Damela; he inoku o kuhola ku ma Lahaina, i kekahl manawa mamua. Hiki wawe makou maloko olke awa. A kokoke iuka, hea mai la kanaka, "No wai te pahi?" {Oia he moku.) Pane aku ka pailota, -'No Hawaii mai «©." Kokoke ee mai lake alii, ke kane a Pomare 111. a me kekahi mau kapena o na moku o kohola e ku ana malaila. Ninau mai lakou ia'u i ka noho ana*" 0 kanaka a me na'lii ma Hawaii. A hōlo maua, makou kahumoku iuka, oielo nui mai la kanakn, :"/ola ona;" ko lakou aloha ia. Alohu maoli mai no hoi kekahi poe wahine. | No Hawaii mai lakou, a noho ilaila. NO KA HALAH'AI PU ANA. Hele koke maua i ka hale o ko laila misionari—o Perikadi kona inoa. Ua holo aku ia i ka pae aina o Makuiea. Ike maua i kana wahine a me kahi mau kumu e. Oluolu maua i ka haia\fai pu me ko laila poe kumu, a me ke kamailio pu me iakou, nia na mea o„ ke aupunio ke Akua. NO KA POE E HOLO ANA I NIZELA.NI. Loaa ia'u, ia la, ma kahi o Perikadi. kekahi alii kiaaina, no Beritania niai. E holo ana ia, me kana wahine, a me na keiki, ma Nuzelani, e noho loa malaila. Nui na kaiiaka e holo pu ana, e noho malaiia. E lilo ana lakou 1 poe mahi ai, a i poe kuai «o hoi. He moku nui ko lakou e holo ai iiaila. Olelo mai ke alii kiaaina ia'u, Aole lakou e hana rama ma Nuzelani; aole loa e kuai ia mea ino. He mea hoownhawaha, i kona manao. A haawi aku au ia ia i kekahi mau palapala hoakaka i'ka ino o ka rama. NO KEKAHI KANAKA Np BERITANIA. Halawai pu hoi au malaila me kekahi kanaka mauaua, a naauao hoi, no Beritania. Mai Rusia kona holo ana mai malaila. K He kanaka waiwai Joa ia; he haipule no hoi, i ko makounana ana ia ia. Nona iho no ka moku i holo ai laua me kana keiki. He mau mea laua i ho6wahavaha loa i ka rtmaa me na mea ano ino a pau. Holo mai la laom ilaila, eike i ka poe misioDari» a me ka lakou hana ana. E holo ana no ma aa moku e o keia moana, e ike i na mieionan a pau. Mamuli paha e holo mai laua, ma Hawaii nei, e ike ia luj(qu> KO KA UkOM4, fO ARA. He onu naUo ko m&kou ku cdM ma Tahiti. Hooikaika aui aa,. i& m*u e hele pia na wahi a paa o na miaio&a-

ri; a hele īnai no kekahi poeo lakou in'a Papeele, ko makou wahi i ku ai. Pomaikai maoli au i k£ lauaa pu me lakou. Mamuli paha e hoakaka hou aku au ia oe i kekahi mau mea a'u.i ike ai, a i lohe ai hoi, malaila, i helu* lielu kanaka o Hawaii. >0 KA HOI ANA MAI. Mai Tahiti, holo makou i Huahiae, ka'.ewa wale ae laka mōku mahula, no!e i ku; no ka mea, ua pau ka kakou ukana, i ka laweia' ku, ma kekahi mau tnoku o kohola. Ika la 27 o Augate. haalele makou ia wahi, a holo mai. Eia ka la Iwakalua o ka holo ana, a ke wale makou ia Hawaii, me ka oli>>li, a me ka hoomaikai aku i ke Akua, nana i kokua mai. Na kou hoahanau, Na 13aluina. E kuu keiki. mai huli c aku kou mau ;oika, e iioopaa i ka naauao a me ka ike. He oia no ia no kou uliane, he hanoha•H» no ia i kou ai; Alaila, e hele makau ole oe ma kou ala, i o kou wawae hoi aole ia e paiaha. 13 moe iho no oe, aole oe « makau, e m-)ii iho no oe a e oluolu kou hiamoe ana.