Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 18, 2 September 1835 — Page 138

138 KUMU HAWAII. ( SEPATEMABA,

popo anei ia lakou ko'u malama ana ia olelo? —He poe makuwahine pomaikai kakou ke hiki pono ia kakou ke ae pololei i keia mau ninau! "Pomaikai kakou i ka manaolana me ka olioli" no ka lilo ana o ka kakou mau kamalii "i lei e hauoli ai kakou'' i ka la e hiki mai ai o Iesu. I hiki no ia kakou ia la ke haawi aku ka kakou mau keiki ia ia me ka olelo aku, "Eia no kau kauwawahine, a me na kamalii au i haawi mai ai ia ia." Pomaikai kakou ke hiki ia kakou ke olelo aku ia la, "O ka poe au i haawi mai ia'u aole i lilo kekahi o lakou." Aka, ina ua manao kekahi o kakou ua hoopalaleha oia i ka oihana a ka makuwahine, e hoomaka wawe oia i ka hooponopono mai i na mea i koe. No ka uuku o ka hana mamua e hooikaika nui ma keia hope aku.
                E pono kakou ka poe ae aku i keia mau hana, me ka manao aku he mau hana nui keia na kakou, e hoomanao i keia olelo a ka Haku, "Ina e nele kekahi o oukou i ke akamai, e noi oia i ke Akua a e haawiia nona." E noi aku kakou me ka manaoio ia ia a i kana olelo; aole e ole ka loaa mai ia kakou ka naauao, a me ka pono io, e hoakamai ai ia kakou i na oihana a pau a ka makuwahine Kristiano e pono ai i kana keiki. #

NO KA MAKE ANA O HANA.

LAHAINALUNA, Maui, 1835.
                I ka malama o Feberuari, i ka la 11 o ia malama, i ka makahiki o ka Haku 1835, ua make Hana.
                I hanau no ia ma Lahainaluna i ka malama o Ianuari i ka la 13 o ia malama, i ka makahiki o ka Haku 1834,
                He kaikamahine aloha keia na kona mau makua. Ua manao no hoi kona mau makua, na ke Akua i hoawi mai i keia keiki na laua. A i ka wa i laweia aku ai ka laua keiki i Oahu, a ike mai la ke Akua i ko laua hoowahawaha ana i kana mea i haawi ponoi mai ai ia laua, e malama; a ua oi aku paha ko laua aloha i ko laua mau makuwahine - a he uuku ke aloha i ka laua keiki.
                He mea mau no ma keia pae aina, mai ka wa kahiko loa mai, he hana Hawaii no keia, no ka naaupo paha keia hana ana. Aole i manao ko Hawaii nei o ka ke Akua mea no ia i waiho mai ai i na makua e malama; no ka mea, maloko no ke keiki o ka opu o ka makuwahine, ua hoomakaukau e no ke Akua i kana ai. He mea pono i ka makuwahine ke malama i ke keiki, - aole e haawi aku ia hai. No ka mea, aole i haalele na holoholona ka lakou mau keiki, - malama nui no.
                A hiki aku la o Hana ma Oahu, manao iho la na kupuna e hoolilo a Hana i keiki na laua, a haawi aku ia ia i ka Haku.
                A noho iho la o Hana me kona mau makua hanai ma Honolulu, a hoi aku na makua nana i hanau, i Maui , ma Lahainaluna. Nui no ko laua aloha i ka laua keiki.
                A lohe na makua hanau, ma Lahainaluna, Ua maiia ke kaikamahine a olua. A manao iho la laua, he mea nui ka mai ana o ka laua keiki ma kahi e. Makemake no laua, e ike i ka mai o ka laua keiki, a holo aku no laua, a pae ma Honolulu. Aole laua i kipa ae ma ka makamaka, hele loa no ma ke ala a hiki i Kawaiahao.
                A ike iho la i ka laua keiki, maha kona mai; oluolu no hoi ko laua manao. Poakolu iho no ko laua ike ana i ka laua keiki, aole i pau ke aloha ia ia. Holo e no ka moku i Maui. Hoi koke no na makua no ka ike ana iho, ua maha ka mai o ka laua keiki. O ko Mi. Kalaka holo ana aku ia e noho ma Maui.
                Ma ia hope iho, lohe hou no na makua i ka mai o ka laua keiki, a holo hou no e ike. A ma ia hope iho, i mai la na kumu, "E kii olua i ka olua keiki, aole e pono na makua ke haawi i ke keiki ia hai.''
                Alaila, kii aku la ka makuahine i kana kaikamahine. A i ka wa i hoomakaukau ai e holo i Maui, lawe aku la na makua i ka laua kaikamahine ma ka moku. Nui loa iho la ka uwe o ke keiki; manao iho la na makua, aole e pono ke lawe no kona uwe nui loa, o nawaliwali aku ia ma ka moana.
                Hoi hou ka makuwahine me kana kaikamahine ma uka o Honolulu. Imi iho la ka makuwahine i mea e kau hou ai o kona waiu, i pono ai ka laua keiki ke holo aku mahope. A i ka wa i holo hou aku ai mahope, po akahi ma ka moana, hoi hou ka moku i Honolulu. Alaila, pau iho la ka manao lawe o ka makuwahine i kana keiki.
                A noho iho la ke keiki me kona mau kupuna ma Kawaiahao. A mahope iho, olelo hou no na kumu, "Aole e pono na makua ke haawi i na keiki ia hai." Alaila, makau iho la ka makuakane o ua kaikamahine la i ka olelo i na kumu i i olelo mai ai; "Ina e haawi ka ekale ia i kana keiki ia hai, pono no ia ia ke puka aku mawaho o ka ekale ia."
                Alaila kii aku la kona makuakane a ia ma Oahu, a lawe mai i kana kaikamahine ia Hana Loheakawai, a hiki ma Lahainaluna. Eha no hebedoma i noho pu ai oia me kona mau makua. I ka malama o Feberuari, eha la i hala o ia malama, loaa iho la o Hana i ka mai. He mai ano e; he puu nui ma ka pane poo; he puu paakiki. A i ka lima o ka la, kii aku la ka makuakane i laau, i Lahainalalo ia kauka; a pau ia laau ia po iho, hiki hou mai ua mai he hanupaa.
                A mahope iho la ia mai, a i ka walu o ka la o ia malama, kii hou ka makuakane i laau. A pau ia laau, nui no ka luai a me ka naha malalo, a loaa iki ia ia ka oluolu, a holo pono mai ka hanu ma kona ihu. A i ka la eiwa hiki hou mai na mai, he kumu, a me ka nae, a hee iho la ka puu ma ka poo, a paa iho la kona leo, aole e hiki ia ia ke olelo mai, i ai, a me kela mea keia mea.
                He kaikamahine akamai loa i ka olelo. Ua loaa no ia ia kekahi mea hua palapala, o ka a, me ka e. Ina i olelo mai oia i ka ai, e mama, pela no ka wai. O ka hea ana i ka makuakane, o Papa, a me kona makuwahine, o Ma.
                A i ka umi o ka la, imi hou kona makuakane i ka laau ma Lahainalalo, a hoi mai, hanai aku la i kona kaikamahine. Hookahi wahi laau i pau, a hele ka makuakane i ke kula, noho ka mai, he luai ma ka waha, a me ka ihu kekahi, a naha