Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 16, 5 ʻAukake 1835 — Page 124

124 KUMU HAWAII. (AUGATE.

ai ko lakou hale. Ao aku lakou i ka lakou poe kamalii i ka palapala a me ka hana. Kaohe na makua i ka lakou poe kamalii ma ka pono Hoopai koke lakou i ko lakou hewa. Alakai no hoi ia lakou ma ka aoao e pono ai lakou ke hele. Noho pu lakou a pau me ka pomaikai.
                Aka, o ka naaupo, oia ka mea hooemi nui ia mai ua pomaikai la. O ko lakou noonoo ole ana i na mea e pono ai ke aupuni, a me kanaka; i ko lakou manao nui ana i na mea e maona ai ke kino, ka ia, a me ka ai, hana no na makua me na lima molowa. Pela na kamalii kekahi. A no ko lakou noho ana ma ka molowa, he poe ilihune lakou--- aole o lakou hale maikai, akea, pelapela ole. Hele lakou me ke kapa uuku---aole papale, a hele ka lakou poe kamalii me ke kapa ole; no ia mea, ua mai pinepine lakou, aole loihi ko lakou noho ana ma keia ao.
                Aole pono ka noho pu ana o na makua naaupo, a me ka lakou poe kamalii.
                Ua akaka lea keia. O ko na makua noho ana ma ka naaupo, aole lakou ike i ka palapala, he me hiki ole ia lakou, ke ao aku i ka lakou poe kamalii. Aole lakou makemake i komo ka lakou poe kamalii iloko o ke kula. Nui ka haunaele ma ka hale o ka poe naaupo. Aole kiai pono na makua i ka lakou poe kamalii, aole kaohe ia lakou ma ka pono. Aole lohe na kamalii i ka leo o ko lakou mau makua---aole malama iki i ka lakou. Aole pono iki ko lakou noho pu ana. Pehea, aole hooemi nui ia mai anei ka pomaikai o ka hale naaupo?
                3. O ka naaupo, oia ka mea e hooemi ia mai ko ke aupuni pomaikai.
                Pehea ko oukou manao i ka aina i lilo i nahelehele e kupu iho ana na kakalaioa, a me na puakala? Ua moakaka ia, aole maikai ua aina nei, no ka mea, aole e kupu iho ka ai, a me na mea e pono ai kanaka, a me ke aupuni. Ina lilo ka aina pela, nui ka huhu o ke Alii: aka, he mea liilii keia, aohe mea---he mea nui loa ka noho naaupo ana o kanaka a me kamalii. He nahelehele loa ko lakou mau naau. Aole kupu iho malaila kekahi mea maikai. O na mea lapuwale, a me na mea ino, wale no ka i ulu ma ko lakou mau naau.
                E noonoo oukou. No ka naau po, kau mai na 'lii i na kanawai e pono ole ai ka aina, a me kanaka. Hooluhi lakou i kanaka. Aole malama pono na 'lii naaupo, i ka poe hune, a me ka poe kamalii makua ole, a me nawahine kane make. No ka naaupo, hoino aku na kanaka i ko lakou poe Alii; pakike aku---aole malama me ka manao oluolu. Aole imi lakou i na mea e pono ai ka aina, a me ke aupuni, no ia mea, ua hihia pinepine lakou i ke kanawai o ka aina. No ka naaupo, kaili wale na 'lii i ka waiwai a kanaka---aole hooluolu aku i ka poe mahiai a maikai loa ka aina, aole uku aku i ka poe hanai i na holoholona a momona. No ka naaupo, noho molowa ka poe makaainana, noho ma na hale iho---moe pu lakou ma ke keena hookahi---pilikia me na ilio, a me na puaa, a me na manu. Aole loa e kupu iho, a ulu maikai, ka pono ma ka aina naaupo. O ka naaupo, oia ka mea e hooemi nui ia mai ko ke aupuni pomaikai, oia ka mea e nawaliwali ai ke aupuni. J. S. G.

NO KA LA HOOKOLOKOLO.

                O Ierome ha kahuna pule naauao ia a me ka maikai loa. Manao nui ia i ka la hookolokolo, a makemake ia e noho makaukau no ka hiki ana mai o ia la. Eia kana, "Ua lohe mau loa au i ka pu o ka luna anela i ka i ana E ala oukou e ka poe make, e hele mai i ka hookolokolo."
                Kakaikahi ka poe noonoo pono ia la nui. Mamua, aia no ma Hengari kekahi Alii haipule.--- I kekahi la, ua kulouia kona maka; no ia mea, olelo mai kona kaikaina, he kanaka noonoo ole, "Heaha kau mea e kulou ai kou maka?"
                I aku ke Alii, "Ua kaumaha au, no ka mea. Ua nui ko'u hewa i ke Akua, pehea la e hiki ia'u ke ku imua o kona alo e hookolokoloia'i?
                I mai la kona kaikaina, "Aole pono kou noonoo ana pela."
                Mumule ke Alii, aka ia po iho, i ke aumoe, hoouna aku ke Alii i kona ilamuku e hookani i ka pu make ma ka puka o kona kaikaina. A lohe kona kaikaina, makau loa iho la ia, lelepau ia i ke Alii. Kukuli imua ona me ka haalulu i ka i ana. "Heaha ko'u hewa ia oe i make ai au?"
                I aku la ke Alii, "Aole oe i hewa mai ia'u, aka, ea e pono anei oe ke makau i ko'u ilamuku, aole pono anei au he kanaka hewa, ke laweia aku imua i ka noho hookolokolo o Kristo?"—Lama Hawaii.

KA HUEWAI.

                Ma ka hikina o Europa a me ke komohana o Asia a me ka akau o Aferika aole like na huewai me ka nui o ko Europa a me ko Amerika aole hoi e like me ko onei. Ma Europa a me Amerika, he aniani a he lepo i kahuia a he laau paha ka huewai, a ma keia pae aina he hue maoli ka huewai. Aka, ma Asia, he ili kao o humuhumuia ka hue kahi i lawe ai ka wai na ka poe huaka. I ka wa hou ua paa, maikai i ka wai a i ka waina, a i ka waiu; a i ko lakou kahiko ana ua oolea ka ili, ua pukapuka, nahaehae.
                Nolaila kela olelo a Iesu, Mat. 9:17. "Aole na kanaka e ukuhi i ka waina hou iloko o na hue ili kahiko, o nahae na hue, kahe aku la ka waina a make pu hoi ia hue. Aka, e ukuhi lakou i ka waina hou iloko o na hue ili hou, a koe pu ia mau mea i ka malamaia."