Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 16, 5 ʻAukake 1835 — Page 121
KE KUMU HAWAII.
HE PEPA HOIKEIKE I NA MEA E PONO AI KO HAWAII NEI.
"O ka pono ka mea e pomaikai ai ka lahuikanaka; aka, o ka hewa ka mea e hoinoia'i na aina."
BUKE 1. HONOLULU, OAHU, AUGATE 5, 1835. Pepa 16.
NO NA MISIONARI.
HE OLELO HOAKAKA.
No ka hana a na Misionari i hoakakaia ma Honolulu i Oahu i ka malama o Iune, 1835.
I ka ha o ka la o Iune ua akoakoa makou ma keia wahi.
O makou na kane he 29
O na wahine --- --- he 22
O na kamalii --- --- he 49.
Oia ka la mua a makou i hoomaka ai e hana i ka makou hana. A hoonoho aku la makou ia Mi. Kalaka, i luna no ka makou hana. O Mi. Kamalani a me wae ai e kakau i na mea a makou i manao like ai. A o na olelo a pau a makou i hooholo ai, na laua no ia i palapala pad ma ka buke.
NO KA PAE ANA O KA MISIONARI HOU.
I ke ono o ka la o Iune pae mai maanei na misionari hou ewalu, ekolu kane me ka lakou mau wahine, ekolu; a elua wahine kane ole. O kekahi o laua, he kumu ao palapala o Elizabeta Hitekoke kona inoa, ke kaikuwahine Mi. Hitekoke, ke kahuna pule ma Kaluaaha i Molokai. A o kela mea o laua, o Liula Berona ka inoa, he kumu hana lole. O na kane, Mi. Koana, he kahuna pule; o Mi. Daimana, he kumu hana buke; o Mi. Hala, he kumu pai palapala. O lakou nei ka poe hou, me makou ka poe kahiko, ma kane, na wahine, a me na kamalii, hookahi haneri a me kumamaha. Ina i huiia ka poe i hiki ole mai, o makou a pau me lakou, hookahi haneri a me ka iwakalua kumamaha.
NO KA AE ANA I NA ALII.
Oluolu makou i ka manao o ke alii, o Kamehameha III, luna me Kaahumanu II, a me na'lii e ae ma Honolulu nei, i ka lakou ae pono mai i na misionari hou e noho ma keia pae aina, a e hana pu me makou i na mea a ka Haku, a Iesu Kristo i kauoha mai ai i na haumana ana, mamua o kona pii ana i ka lani, aia ma ka Mataio xxviii. 19-20.
NO KA HAI ANA AKU I KA OLELO I KANAKA MAOLI.
Eia kekahi hana a makou na kane i hana i neia mau la. O ka hai aku i ka olelo a ke Akua i na kanaka o Honolulu nei ma ka hale pule. Oia kahi mea a makou i hana'i i kela la keia la, i na la a pau o ko makou noho pu ana ma keia wahi. Aloha nui ko makou naau e noho nei i na kanaka o keia kulanakauhale, no ka mai o lakou e hele ana i ka hewa. Aohe o lakou manao i ke Akua, aohe manao i ke ola, aohe hoi o lakou manao i ka make. He pepehi la lakou i ko lakou uhane. Aloha ino lakou.-Ua oluolu no nae kahi manao o makou i ka poe i hele mahuahua mai iloko o ka hale o Iehova i kekahi manawa e hoolohe i ka olelo a ka Haku, a makou i hai aku maloko o ko lakou pepeiao, me ka manao, e huli mai auanei paha kekahi poe o lakou me ka pono, a lilo lakou i kanaka haipule, oiaio no Iehova. Oia kahi hoaikakika a makou i hooikaika ai i neia mau la na lakou, no na kanaka o keia wahi, i lilo ai lakou i poe manaoio ia Iesu Kristo, a hele mai lakou mamuli o na kauoha a Iehova.
NO KA HAI ANA AKU I KA OLELO I KA POE HAOLE.
Hai aku no hoi makou i ka olelo a ka Haku i ka poe haole ma ka hale pule o Mi. Diula. Nana ae i hai mai i kekahi mau mea o makou e hai aku i ka olelo a ke Akua malaila. Elua olelo ana a makou ma kela hale pule i kela Sabati keia Sabati; o ke awakea kekahi, o ke ahiahi poeleele kekahi. Pela makou i hana mau ai i na la kapa a pau o ko makou noho ana ma Honolulu.
NO KA POULI I NA KAKAHIAKA.
Halawai no hoi ka ekalesia no keia wahi i na kakahiaka a pau e haipule ia Iehova, e ninini mai ai kela i kona Uhane Hemolele maluna o lakou iho, a maluna hoi o na kanaka o keia aina, i loaa'i ia lakou ka naau hou, ka naau malama mau i na kauoha a Iehova. A o kekahi o makou i halawai pu me lakou, i kela kakahiaka keia kakahiaka, e paipai aku, a e hoala hoi ia lakou, a e pule pu me lakou. Aka ke manao nei makou, aole ikaika loa ko lakou manaoio, a me ka lakou haipule, a me ka lakou malama ana i na kauoha a Iesu Kristo i kauoha mai ai i kana poe haumana a me na mea a pau i kapaia ma kona inoa, Aole paha i piha ko lakou naau i ke alo- ha i ka Haku ia Iesu. Aole paha i minamina loa ko lakou naau i ka pono. Aole paha i manao nui lakou i na uhane o na kanaka e hele ana ma ke ala e hiki aku ai i ka make mau loa. No makou paha kekahi hewa i ko lakou noho nanea, palaka ana pela.
No ia mea, ke mihi nei makou i ko makou hewa imua o Iehova. Ke auwe nei makou me ka kaumaha o ka naau imua o ke alo o ka haku, no ko makou hewa, a no ka hewa o na ekalesia, a pule malu ai, kahe iho la no ka waimaka, no ka nui loa o ka hewa a makou ike auanei na kanaka o keia wahi me ko Sodoma a me Gomora.
Aloha nui ka naau o makou i ka poe hana hewa; no ka mea, e loaa uanei ia lakou ka uku no na mea a ko lakou lima i hana. E ka Haku, e Iesu, e ahonui mai oe ia lakou. Mai hoopai koke mai oe ia lakou, aka e hoohuli mai oe ia lakou mai ko lakou hewa mai, i ola'i lakou.
NO KA MALAMA ANA O KO MAKOU NAAU.
Eia hoi kekahi mea a makou i hana'i no makou iho no.
Ua ike maopopo makou, aole makou e ola ma ka makou oihana lunaolelo, ke malama ole makou ia makou iho, a me ka olelo a makou i hai aku i na kanaka. Aole loa makou e pakele i ka make o ka uhane, ke malama ole makou i ko makou naau iho me ke kiai, me ka makaala, a me ka hana hoi i ka makemake o ke Akua. Pela no ka manao ana a Paulo la ia iho; aia ma I Kor. ix, 27. ke hooikaika nei au e lanakila maluna o ko'u kino iho. Ke hookaua nui, o lilo paha wau i ka make, mahope o kuu ao ana'ku la hai." Pela no makou e hooikaika nei, i lanakila maluna o na mea hewa, a me na mea mea ano ino a pau o kela aa. He poe malihini makou, e noho ana iwaena o na hanauna kekee a me ka kolohe. Aia maluna ko makou wahi e kuonono ai; malaila ko makou hele hilu loa, i hana ole ia e na lima. Malaila ko makou Makua, a me ko makou kaikuaana, Iesu Kristo. Malaila ka makou Kumu, nana makou