Ke Kumu Hawaii, Volume I, Number 8, 18 Pepeluali 1835 — NO NA ILIO. [ARTICLE]

NO NA ILIO.

Auhea oe e ko'u hoahanau. Uā loāa mai ia makou ka pepa mua o ke Kumu Hawaii; a ke olioli nei ■ makou i ka heluhelu i ka manao iloko, a me kou manao i hoakaka mai la kekahi, e hoike, ma keia hope aku, i na mea a pau e naauaoio ai ko Hanaii nei. Ke manao nei makou, o ke Kumu paha kekahi koa e auhee ai ka pouli, 'a me ka puali apau o Satana i keia pae aina. Eia kekahi hewa i ike pinepine ia'i ma Hawaii nei—o ka nui loa o na iiio. No wai anei keia mea? No na'iii paha, no na makoainana paha ? Ua ono na'lii i kona io, ua auhau aku lakou i kanaka i ka ilio a nolaila paha i inalama nui ia'i keia holoholona. Ua pono ole ea ko Hawaii i ua waiwāi nei o lakou/ Eia kekahi mea e akaka ai ka pono ole. ,0 ka noho mau ana o ka Uio maloko o ka hale kanaka. Ua pelapela ka haleiaia. Okauku lele kahi mea ino ma Hawaii nei; a ua mahuahua mai īa mea īno i ka ilio. 0 ko ka uku haku no la e hoopili aku ai. !

Ua lilo ka ilio i hoaal ao liol no ke kanaka. Ua walea loa na keild i ka paani pu nie na ilio, ne he mau hoalauna'la. Ahea e maaao ai na kamalii i ko lakou like ole me na holoholona? A pau paha na ilio i ka hookukeia maka hale kanaka. Na ke Akua no i hana kanaka me ke kino hele kupono—nana i haawi hoi ia ia ka uhane; aole nie ka manao e launa aku ke ka* naka i na mea uhane o!e. Nona kanaka wale iho no ia manao e launa aku i na mea kolo ma ka honua. I ka wa hele o ka mea ilio ma kahie, ua malama pono ia ka ilio. He mea lawe no ua holohoiona nei i ke kahi , 1 § • • • ■ • . liieilluW€%• V/ (V(t WttlllHv KR T|lon li&&" we ia ia a hii paha ia ia—•aka o ke keiki, na waiho wale ia paha e hele malalo —ua haaleleia'ku paha ma ka hale; a nolaila ua manao wale paha kekahi poe, he oi aku ke aloha o ka wahine i ka ilio i kona aloha i kana keiki ponoi. Ua kauoha mai la ke Akua ia kakou e malama pono i ke keiki, e alakai ia ia; aole i olelo iki mai i ka malama ilio. tia no hoi kekahi mea e akaka ai ka pono oleo ka ilio. He nui loa no ka ai a ke kanaka i liloi ka hanai aku ia ia; a hiki i ka manawa e kalua ai ka ilio, ua emi loa ka uku mai i ka mea nana i hanai. Oia paha kekahi kumu o ka ilihune a me ka wi o keia -aina. Ua haawiia'ku ka ai na ki holoholona—a ua pololi na kamalii. Aloha mo!. • He mea kolohe no hoi ka iiio—he aihue. A i hanai 010, ia'ku a maona, e lawe wale no ia. Aole e ai i ka ai maoli a ke kanaka wale no; aka e kolohe aku no i a me ka palahu, a me na manu a pau, a me na hoioholona e pono ai kanaka. Ma ke kau-wahi 0 keia pae aina aole e hiki i kanaka ke malama nui i ka moa, a me na manu a pau loa; no ka mea, ua pau i ka aiia e na īho. ( Aneane hiki ole ke nialama 1 kekao, 1 loaa ka waiu, o ka ai pono 'oa ' a na ka lakou mau keiki UUKU* t Aole paha i nele ke kino wale no o kanaka, 1 keia holoholona. Ua kolohe aku, 1 kekahi manawa, i ka uhane hoi 0 kanaka. Oia kekahi mea hele nui 1 0 Akna, holoholo wale malaua—-pioo ae la ka naau o kanaka ikona holo ana ame ka hakaka ana psthci. Aole e hoolohe pono lakou i ka olelo—lalau wale ka maka;—aole e haka nana e hai aku. I na e hookukeiaHeu mawalio, e hoi koke mai no maloko, a pioloke hou iho la la wahi hoano. j

Aohe holoholoam e « i peli iloko o ka KaN pol^—«ohe ho)o--kolona e i kokmi nM kM aoao a bi ho* olohe ole e like melp ilio. 1 Ina he lio, bē pipi paha, ina ua akaka, he waiwai pono no ia, i naea haiihali i ke kanaka a nie kahi ukana, a i mea kaiw). Aka, heaha ka pono o ka ilio? ka pnmaikai e loaa ike kanaka ma ka ilio? Aole akaka loa, ma ka olelo a ke Akt>a,'ka pono o kona io, ke aiia e kakou; nka na akaka no ka nui o kana hana ino ana. E na makamaka naauao « Ilawaii nei, e noonoooukou. Ina ua pa« keia holoholona j ka hikuia'ku aoie e loaa i kekahi īlihune, aole kekahi i nele ia oukou maiaila. pau paha ka makeinake o na lu 1 ka ilio, a ua vuhau hoi lakou i na kanaka, ma ke kapa, pakahi ke kapa ī ka lakou mau ilio a pau, ina ua waiwai na'lii, a ua pau koke na ilio i ka nalowale ame ka*make—a ua kaawale keia aina ia mea ino, e like me kekahi mau aina e o ka honua. Auheaiaōlelo Helene no ke kannka i aua a pau wale i kana mau ilio? ke manao nei au, aneane ku pono ia olelo i ko Hawaii nei. Aia no paha ia oe. Ina pela, e hooulo oe ia olelo i oielo Hawaii, a e jmi ma okoo ke Kumu Hawaii a me kahi olelo hoakaka: alaila hooili nui "l 81 '? , p< i pa ,a ' u - NVu no « hoolaha ' aku, i lolie kanaka mai oa o. Malama o hoolohe mai lakou a hoopili mai ma ka aoao naauao. D. B.